TÜRKİYE PEYZAJI (FAKÜLTE) YRD.DOÇ.DR.IŞIL KAYMAZ, 2017, ANKARA ANKARA ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ BU SUNUMU KAYNAK GÖSTERMEDEN KULLANMAYINIZ YA DA ÇOĞALTMAYINIZ!
Peyzaj kavramı insanlar tarafından algılandığı şekliyle, karakteri doğal ve/veya insani unsurların eyleminin ve etkileşiminin sonucu olan bir alan anlamına gelir (Avrupa Peyzaj Sözleşmesi). Ekolojik, sosyal, ekonomik bileşenleri vardır. Farklı biçimlerde sınıflandırılabilir; doğal peyzaj, kültürel peyzaj, orman peyzajı, vadi peyzajı, kentsel peyzaj, kırsal peyzaj vb.
TÜRKİYE 36-42 Kuzey paralelleri ve 26-45 Doğu meridyenleri arasında yer alır. Yüzölçümü 814.578 km²'dir. Engebeli topografik yapısı sebebiyle izdüşüm alanı ise 783,562 km²'dir. Birinci Türk Coğrafya Kongresi nde (1941) alınan kararla 7 coğrafi bölgeye ayrılmıştır. Ortalama yükseklik 1132 metredir. En yüksek nokta Ağrı Dağı zirvesidir (5137 m.). Değişken topografik yapısı nedeniyle ülke genelinde iklim özellikleri de farklılıklar gösterir.
Doğal peyzaj ögeleri Topografya Su varlığı Jeoloji Jeomorfoloji Toprak İklim Bitki örtüsü Yaban yaşamı varlığı
Kültürel peyzaj ögeleri Tarihi ve kültürel değerler Tarım, hayvancılık, ormancılık, turizm, endüstri gibi ekonomik faaliyetler Demografik yapı Altyapı Toplumsal ve bireysel değerler, algılar, deneyimler
Peyzaj karakteri Doğal ve kültürel peyzaj ögelerinin beraber oluşturdukları yapı. Sürekli etkileşim. Sürekli değişim. Değişen ihtiyaçlar, öncelikler, insan müdahaleleri. Peyzaj bize ne sunuyor? Biz nasıl kullanıyoruz?
İklim İklim sınıflandırmaları çeşitlidir; Köppen, Trewartha, De Martonne, Aydeniz, Erinç, Thornthwaite gibi...
İklim
İklim Türlerin yayılma alanlarını belirleyen/sınırlayan en önemli etmen iklimdir. Biyolojik çeşitliliği oluşturan türleri o yörenin iklimi belirler. Tarımsal üretimde kullanılacak ürün desenini iklim belirler. Ya da yapay iklimlendirme ortamları oluşturmak gerekir. İklim değişikliği nedir? Neden olur? Etkileri nelerdir? Konularında araştırma yapınız.
Dünyadaki karasal biyomlar http://the-geography.blogspot.com.tr/2016/11/biome-map.html
Türkiye fitocoğrafik bölgeleri http://www.ekopangea.com/turkiye-ve-biyocesitlilik/anadolu-diagonali/
Avrupa biyocoğrafik bölgeler http://www.eea.europa.eu/data-and-maps/figures/biogeographical-regions-in-europe-1
Türkiye de biyoçeşitlilik 161 memeli, 456 kuş, 10.000 i aşkın bitki, 364 kelebek, 141 sürüngen ve çiftyaşamlı ve 405 balık türü Dünya Doğayı Koruma Birliği (IUCN) in verilerine göre ülkemizde küresel düzeyde tehdit altında 134 tür var. Küresel ölçekte koruma altında olan deniz kaplumbağalarının Akdeniz deki önemli yuvalama noktalarından biri olan Türkiye de yuvalama kumsallarının yüzde 64 ü bozulmuş durumda. Balık stoklarımız azalıyor. Türkiye de tehdit altında olan 39 deniz canlısı bulunuyor. Sulak alanlarımızın yarısı son 50 yıl içinde yok oldu. Türkiye, çok sayıda bitki türünün tehlike altında olduğu 10 ülke arasında dördüncü sırada yer alıyor. Ülkemizdeki her sekiz bitkiden biri, yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. Kaynak: WWF http://www.turkiyenincani.org/biyocesitlilik/turkiyededurumnedir/
Türkiye ve iklim değişikliği 2007 yılı kişi başı sera gazı emisyonu de-ğeri 5,3 ton CO2 eşdeğeridir. Aynı dönemde, OECD kişi başı emisyonu 15,0 ton CO2 ve Avrupa Birliği ne üye 27 ülkede 10,2 ton CO2 eş-değeridir. Türkiye nin kişi başı bi-rincil enerji t üketimi 1,35 ton eşdeğer petrol olup, d ünya ve OECD ortalamalarının altındadır Türkiye nin 1990 yılı toplam sera gazı emisyo-nu miktarı 170 milyon ton CO2 eşdeğeri iken, 2007 yılında bu değer 372 milyon ton CO2 eşdeğeri olarak gerçekleşmiştir.» Türkiye de sera gazı yutak alanlarına bakıldı-ğında, 1990 yılında 44 milyon ton CO2 eşde-ğeri sera gazı emisyonu yutak alanları tarafın-dan tutulmuş, 2007 yılında bu de - ğer yaklaşık 77 milyon ton CO2 eşdeğeri olarak gerçekleşmiştir. Kaynak: Türkiye İklim Değişikliği Stratejisi 2010-2023, TC Çevre ve Şehircilik Bakanlığı https://www.csb.gov.tr/db/iklim/banner/banner592.pdf
Türkiye ve iklim değişikliği RCP4.5 senaryosuna göre sıcaklıklar incelendiğinde bütün havzalarımızda ortalama sıcaklıkların, bütün periyotlarda artış eğiliminde olduğu görülmektedir. En fazla artış ise 3.5-4.0 C artışla, 2071-2099 periyodunda Dicle ve Van Gölü havzalarında göze çarpmaktadır. Yağışlar incelendiğinde, Türkiye geneli yağış ortalamasında tüm 2013-2099 periyodunda azalmalar görülürken, Marmara, Küçük Menderes, Van Gölü, Kuzey Ege, Aras ve Meriç-Ergene havzalarında tüm periyotlarda artışlar görülmektedir. RCP4.5 senaryosuna göre ülkemizin yıllık ortalama sıcaklıklarının 2013-20199 periyodu içinsüreklibir artış eğilimindeolduğugörülmektedir. Periyot sonunda ortalama artış 2.5o C olarak hesaplanmıştır. Kaynak: Yeni senaryolarla Türkiye için iklim değişikliği projeksiyonları. TR2013-CC https://www.mgm.gov.tr/files/iklim/iklim_degisikligi_projeksiyonlari.pdf
Türkiye ve iklim değişikliği RCP4.5 senaryosuna göre 2013-2040 periyodu: Isınmanın genel olarak 2o C ile sınırlı olacağı, yaz mevsiminde Marmara ve Batı Karadeniz bölgelerinde bu ısınmanın 2-3o C artacağı, Yağışlarda ise, kış aylarında Kıyı Ege, Doğu Karadeniz ve Doğu Anadolu da bir artış beklenirken, ilkbahar yağışlarında Kıyı Ege ve Doğu Anadolu nun doğusu hariç yurdun önemli bir kısmında yağışların %20 ler civarında azalacağı ön görülmektedir. İlkbahar ve sonbaharda sıcaklık artışı 2-3o C civarında beklenirken, yaz aylarında 4o C ye kadar artacağı ön görülmektedir. Doğu ve Güney Doğu Anadolu ile Orta ve Doğu Akdeniz bölgelerinde kış yağışlarında %20 ler civarında azalışlar olacağı, Sonbahar yağışlarında ise Kıyı Ege ve İç Anadolu nun küçük bir bölümü hariç azalmalar olacağı ön görülmektedir. Kaynak: Yeni senaryolarla Türkiye için iklim değişikliği projeksiyonları. TR2013-CC https://www.mgm.gov.tr/files/iklim/iklim_degisikligi_projeksiyonlari.pdf
Ders kapsamında yararlanılacak literatüre ilişkin kaynaklar Alıç Ağacı ile Sohbetler. Hikmet Birand, 1968. Türkiye nin Doğal Bitki Örtüsü. Türker Altan, 1988, Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Kitabı, No:70. Akademik veri tabanları (google scholar, scopus, web of science vb.). Bu veri tabanlarındaki makalelere ücretsiz erişim üniversite hesapları üzerinden sağlanabilir. TC Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü web sayfası. Diğer ilgili kurumlara ait dökümanlar.
Ödevler Dersin başarı değerlendirmesi öğrencilerin yapacağı ödevler üzerinden yapılacaktır. Ara sınav notuna temel oluşturacak ödevler: Türkiye nin doğal ve kültürel peyzaj özelliklerine ilişkin literatür araştırması ya da kitap bölüm özeti. Derste gerekli açıklamalar yapıacaktır. Yarıyıl sonu notuna temel oluşturacak ödev: Bölümünüz çalışma konuları ile ilişkili olarak Türkiye Peyzajı dersinin kapsamında değerlendirilebilecek bir poster ve rapor hazırlayınız. Örneğin; Bahçe Bitkileri bölümü öğrencisi için Türkiye de ya da belirli bir bölgede bağcılık faaliyetlerine ilişkin değerlendirme (bağcılığın en yoğun yapıldığı bölgeler, yetişitirilen ürün türleri, ürünün nasıl değerlendirildiği (şarap üretimi gibi), vs.) Derste gerekli açıklamalar yapılacaktır.
Poster nasıl hazırlanır? Poster hazırlarken MS Office Power Point ya da Photoshop, Coreldraw gibi yazılımlar kullanabilirsiniz. https://ykskemine.wordpress.com/teorik/iyi-bir-poster-nasil-hazirlanir/ https://www.google.com.tr/search?q=poster+templates+ppt&biw=1600& bih=794&tbm=isch&tbo=u&source=univ&sa=x&ved=0ahukewip4m3ste7ra hxfprqkhwdla6qqsaqita Ayrıca youtube ve benzeri kanallarda Power point kullanarak nasıl poster hazırlayacağınıza dair videolar bulabilirsiniz. Başarılar...