İnsülin Tedavisi ve Böbrek Hastalıkları Dr Rahmi Yilmaz Hacettepe Üniversitesi Nefroloji Bilim Dalı
Glukoz Dengesi ve SDBH GFH 20 ml/dk nın altına indiğinde glukoz kontrolünde düzensizlikler baş göstermektedir. Hem karaciğer hem de böbrekte glukoneogenez azalmaktadır. Ürisemi, asidoz,hiperparatiroidi periferik insülin direncine yol açmaktadır. Pankreastan insülin salınımı azalır.
Glukoz Dengesi ve SDBH Karaciğer ve böbrekte insülin yıkımı azalır. İnsülin yarı ömrü uzar. Subkutan yapılan insülin karaciğerden ilk geçiş eliminasyonuna uğramaz. Malnütrisyon tabloya eşlik edebilir. Böylece hipoglisemi/hiperglisemi riski artmaktadır. Adrogue HJ: Glucose homeostasis and the kidney. Kidney Int 42:1266 1282, 1992
İnsülin Klirensi Böbrek insülin klirensinde farklı yollar üzerinden rol oynamaktadır. Glomerüllerden filtre olan insülin endositoz ile proksimal tübül hücrelerinde absorbe edilir. Peritubüler kapillerden diffüzyon ile kontraluminal tübüler membran hücrelerine (distal nefron) bağlanırlar. Lizozom içerisine taşınan insülin aminoasitlere parçalanır. Bu aminoasitler difüzyonla peritübüler venlere geçer.
İnsülin klirensi ve böbrek İnsülin klirensinde azalma başlangıçta proksimal tübüler hücreler tarafından insülin absorbsiyonunda artış ile kompanze edilmektedir. Bu durum insülin rezistansında artışa neden olmaktadır.
İnsülin klirensi ve böbrek Ekzojen insülin; karaciğerden ilk eliminasyona uğramadan böbreklere geldiğinden böbrek hasarı olanlarda insülin metabolizmasında böbrekler önemli rol oynamaktadır. KBH insülin ve karbonhidrat metabolizmalarında bozukluklara eşlik etmektedir. Böbrek yetmezliği ilerledikçe insülin klirensi azalmaktadır. Hipoglisemiden korunmak için doz azaltılması gerekmektedir.
KBH ve insülin ihtiyacı Böbrek fonksiyonlarında bozulma olanlarda insülin ihtiyacı azalmakla birlikte GFH> 50 ml/dk olanlarda doz ayarlaması gerekmemektedir. GFH 10 ile 50 ml/dk olanlarda %25 insülin doz azaltması, GFH<10 ml/dk olanlarda %50 doz azaltılması önerilmektedir.
Yoğun insülin tedavisi diyabet komplikasyon gelşimini azaltmaktadır.
Albuminüri gelişiminde%56 düşüş sağlamaktadır.
İnsülin
İnsülin Tipleri Rekombinan DNA teknolojisi ile üretilen insülin; Kristalize (regüler), Lispro, aspart veya glulisine (kısa etkili) Neutral protamine Hagedorn insulin (NPH) (Subkutanöz injecsiyonu takiben tepe zamanı 4-7 saattir.) Veya glargine,detemir ve degludec olarak uzun etkili bazal insülinler olarak üretilmektedir.
Fizyolojik insülin salınımı
Bazal insülinler ve etki süreleri
İnsülin Tipleri Kısa etkili insülinler ile uzun etkili bazal insülin tedavilerinin kombinasyonu regüler ve NPH insülin kullanımına göre daha fizyolojik profiller sağlamaktadır. Daha düşük hipoglisemi atakları gözlenmiştir. İnsülin glargin (24 saat etkili) İnsülin detemir (12-24 saat etkili)
İnsülin Tipleri GFH<60 ml/dk olan hastalar, GFH>90 ml/dk olan hastalarla karşılaştırıldığında insülin dozu %29,7 insülin detemir dozu %27,3 daha düşük saptanmıştır. Sadece bir çalışmada yeni nesil ultra-long etkili bazal insülin; insülin degludec çalışılmıştır.
Degludec
Degludec
Doz ayarlaması gerekmemektedir.
Doz ayarlaması gerekmemektedir!!
Kısa etkili insülinler Insulin lispro, insulin aspart ve insulin glulisine benzer farmakokinetik özelliklere sahiptir. Bu insülinlerin plazma düzeyleri 60-90 dakika içerisinde zirve yapmaktadır. Etkileri 3-4 saat sürmektedir.
Lispro insülin glomerüler hiperfiltrasyonu engellemektedir.
Hemodiyaliz hastalarında daha iyi glukoz kontrolü sağlamaktadır. Nephrol Dial Transplant (2006) 21: 553
Insulin glulisine Insulin glulisine was also effective and safe in suppressing postprandial hyperglycemia in type 2 diabetes patients with severe renal insufficiency.
Hipoglisemi riski daha az bulunmuştur!
Hemodiyaliz ve İnsülin Tedavisi Hemodiyaliz tedavisi insülin sensitivitesini artırır. Hipoglisemi riski artar. İnsülin rejimi, bazal insülin ve yemek zamanı insülini olarak uygulanmaktadır. Bazal insülin, glargin, detemir, ve NPH (neutral protamine hagedorn) oluşmaktadır.
İnsülin Tedavisi Glargin tek doz Detemir ve NPH günde 2 doz yapılmaktadır. Kısa etkili regular insülin: lispro, aspart ve glulisine. Bazen diyaliz hastalarında sadece (meal time) kısa etkili insülinler tedavide tercih edilebilir. Özellikle hipoglisemi riski yüksek hastalarda tercih edilmelidir.
İnsülin Tedavisi Hemodiyaliz hastalarında bazal insülin ihtiyacında %25 azalma saptanmıştır. Hastalarda genelikle normal popülasyona göre insülin dozu %50 düşük hesaplanmalıdır. Yakın kan şekeri takibi ile insülin ihtiyacı belirlenmelidir.
Yaklaşık %50 kayıp görülmektedir.
Periton diyaliz hastaları İnsülin tedavisi intraperitoneal verilebilir. Diyalizat torbasına ve tüpe insülin yapışmaktadır. Peritoneal sıvıya bağlı dilüsyon oluşmaktadır. Sonuç olarak insülin ihtiyacı artmaktadır. Genel görüş insülinin subkutan yapılması lehinedir.
Sonuç Regardless of the insulin considered as the best choice to improve glycemic control in patients with renal failure, specific information about dose adjustment and differences in insulin profiles in this population is still missing.