Proje Ekibi Hacettepe Üniversitesi lerinin Akademik Başarılarını Etkileyen Faktörler Hacettepe Üniversitesi Psikolojik Danışma ve Rehberlik Uygulama ve Araştırma Merkezi (PDRMER) Senato Bilgilendirme Toplantısı Hacettepe Üniversitesi Kültür Merkezi R Salonu 5 Kasım 2014, Sıhhiye-ANKARA Prof. Dr. İbrahim YILDIRIM (PDR Anab. Dalı) Proje Yürütücüsü Prof. Dr. Hülya KELECİOĞLU (EÖD Anabilim Dalı) Doç. Dr. S. Sadi SEFEROĞLU (BÖTE) Doç. Dr. İbrahim KEKLİK (PDR Anabilim Dalı) Dr. Özlem HASKAN AVCI (PDR Anabilim Dalı) Ar. Gör. Tülin ACAR (PDR Anabilim Dalı) Ar. Gör. Seval KIZILDAĞ (PDR Anabilim Dalı) Ar. Gör. Selen DEMİRTAŞ ZORBAZ (PDR Anabilim Dalı) Ar. Gör. Fatma ARICI ŞAHİN(PDR Anabilim Dalı) Ar. Gör. Özlem ULAŞ (PDR Anabilim Dalı) Ar. Gör. D. Dursun KEPİR SAVOLY (PDR Anabilim Dalı) Ar. Gör. E. Feyza DİNÇEL (PDR Anabilim Dalı) 3 Amaç Hacettepe Üniversitesi Bilimsel Araştırmalar Koordinasyon Birimi tarafından desteklenmektedir Proje No: 1-013 A810 001 1. Hacettepe Üniversitesi öğrencilerinin akademik başarısını etkileyen faktörleri belirlemek 2. Üniversite yönetimimizin oluşturacağı eğitimöğretim odaklı politikalarına katkıda bulunmak 3. Öğretim elemanlarının öğrenci başarısını etkileyen faktörler hakkında bilgi sahibi olmalarına katkıda bulunmak 4. lerin, kendi başarılarını etkileyen faktörler hakkında bilgi sahibi olmalarına katkıda bulunmak. 2 4 1
Sayıltılar Sınavlardan aldıkları puanların, öğrencilerin akademik başarılarını doğru olarak yansıttığı kabul edilmiştir. Yöntem Araştırmada veriler, araştırma ekibi tarafından geliştirilen Ölçekler, Kişisel Bilgi Formu ve Açık Uçlu Yazılı Sorular ile elde edilmiştir. Verilerin analizinde Betimsel istatistikler, ANOVA, Scheffe Testi ve Yüzdeler kullanılmıştır 5 7 Yöntem Araştırmanın örneklemini evrenden tabakalı örnekleme yöntemiyle seçilen 6421 (evrenin %20,5 i) öğrenci oluşturmuştur. Akademik not ortalamasıyla ilgili verisi olmayan ve kayıp değerleri %10 ve üzerinde olan veriler veri setinden çıkarılmış ve verilerin analizi toplam 5623 öğrenciden toplanan veriler üzerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın nitel boyutu için ise 84 öğrenci ve 137 öğretim elemanından veri toplanmıştır. Bulgular (1) Tablo 1. Farklı e Göre Hacettepe Üniversitesi lerinin Puanlarına İlişkin Betimsel İstatistikler Cinsiyet Kadın 3461 2,792,624 Erkek 1755 2,476,725 Toplam 5216 2,686,677 6 8 2
Bulgular (2) Bulgular (4) Sınıf Birinci sınıf 1265 2,564,720 İkinci sınıf 1585 2,636,670 Üçüncü sınıf 1148 2,789,653 Dördüncü sınıf 1166 2,770,620 Toplam 5164 2,682,674 Okuduğu Programı Tercih Sırası Birinci 1882 2,699,703 2-4. tercih arası 1584 2,710,636 5-7. tercih arası 715 2,608,684 8. tercih ve yukarısı 1282 2,653,674 Toplam 5463 2,679,676 9 11 Bulgular (3) Bulgular (5) KaldığıYer Hacettepe yurtları 792 2,772,637 Hacettepe öğrenci evi 373 2,773,652 Hacettepe dışında devlet yurdu 744 2,743,640 Hacettepe dışında özel yurt 317 2,707,753 Evde tek basına 141 2,573,681 Evde arkadaşımla 972 2,624,662 Evde ailemle 1975 2,633,696 Akraba/tanıdık yanında 84 2,742,626 Diğer 84 2,704,611 Toplam 5482 2,681,675 Okuduğu Programdan Memnuniyet Oldukça memnun 2057 2,806,648 Kısmen memnun 2907 2,623,675 Memnun değil 539 2,519,709 Toplam 5503 2,681,676 10 12 3
Bulgular (6) Bulgular (8) İş Bulma İnancı 1 yıl içinde 3547 2,725,673 2 yıl 1313 2,636,676 3 yıl 211 2,570,700 4 ve daha fazla yıl 107 2,506,678 İş bulabileceğini sanmayan 325 2,510,664 Toplam 5503 2,681,677 Bir İşte Çalışma Durumu Para kazandığı işte çalışan 753 2,490,723 Parasız ve gönüllü çalışan 252 2,743,743 Çalışmayan 4496 2,709,660 Toplam 5501 2,681,677 13 15 Bulgular (7) Bulgular (9) Karşı Cinsten Yakın Arkadaş(sevgili) Var 2081 2,688,677 Yok 3339 2,678,678 Toplam 5420 2,682,678 Burs Alma Durumu Burs Alan 1972 2,770,637 Burs Almayan 3214 2,629,691 Toplam 5186 2,683,675 14 16 4
Bulgular (10) Bulgular (12) Engeli Olup Olmama Evet 210 2,683,707 Hayır 5317 2,680,676 Toplam 5527 2,680,677 Arkadaş İlişkileri Memnun Değil 1764 2,591,710 Kısmen Memnun 2529 2,695,667 Memnun 1248 2,776,630 Toplam 5541 2,680,677 17 19 Bulgular (11) Bulgular (13) Aile Desteği Aile desteği yetersiz 1019 2,538,692 Kısmen Yeterli 3101 2,655,682 Aile Desteği Yeterli 1421 2,839,621 Toplam 5541 2,680,677 Ders Çalışma Alışkanlıkları İyi değil 845 2,441,724 Orta düzeyde 3685 2,666,655 İyi 1011 2,933,628 Toplam 5541 2,680,677 18 20 5
Bulgular (14) Bulgular (16) Ders Sorumluları Memnun Değil 839 2,587,688 Kısmen Memnun 3635 2,673,670 Memnun 1067 2,780,679 Toplam 5541 2,680,677 21 23 Bulgular (15) Bulgular (17) Öğretim Yöntem ve Süreçleri Uygun değil 752 2,549,685 Kısmen uygun 3689 2,668,676 Uygun 1100 2,810,650 Toplam 5541 2,680,677 Akademik Danışmanlık Hiz. Yetersiz 1088 2,672,646 Kısmen yeterli 3473 2,663,690 Yeterli 980 2,753,659 Toplam 5541 2,680,677 22 24 6
Bulgular (18) Fakültelere Göre Başarı Durumu Üniversite Hizmetleri Yetersiz 805 2,659,676 Kısmen yeterli 3837 2,685,6782 Yeterli 899 2,681,672 Toplam 5541 2,680,677 25 27 Bulgular (19) Bulgular (20) Tablo - yı Etkileyen e ilişkin Çok Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) Sonuçları Bağımlı Değişken: Bağımsız Kareler Toplamı df Kareler Ortalaması F Sig. ɳ 2 Corrected Model 307,833(a) 42 7,329 19,087,000,157 Intercept 1724,568 1 1724,568 4491,056,000,511 Cinsiyet 41,047 1 41,047 106,892,000,024 Sınıf Düzeyi 36,702 3 12,234 31,859,000,022 Kaldığı Yer 4,561 8,570 1,485,157,003 Tercih Sırası 4,253 3 1,418 3,692,011,003 Program Mumnuniyet 11,814 2 5,907 15,383,000,007 İş Bulma 6,746 4 1,687 4,392,002,004 Sevgili,744 1,744 1,937,164,000 İşte Çalışma 8,592 2 4,296 11,187,000,005 Burs 8,677 1 8,677 22,597,000,005 Engel,044 1,044,114,736,000 Aile Desteği 4,601 2 2,300 5,991,003,003 Arkadaş İlişkileri 1,115 2,557 1,452,234,001 Ders Çalış. Alışkanlığı 39,274 2 19,637 51,138,000,023 Ders Sorumluları,117 2,058,152,859,000 Öğret. Yöntem/Süreç 6,809 2 3,404 8,866,000,004 Öğrenme Ortamı 20,611 2 10,306 26,838,000,012 Akademik Danış. Hiz. 1,887 2,943 2,457,086,001 Üni. Sun. Hizmetler 1,018 2,509 1,326,266,001 Error 1648,899 4294,384 Total 33434,349 4337 Corrected Total 1956,731 4336 a R Squared =,157 (Adjusted R Squared =,149) ɳ 2 =,01-,059 düşük düzeyde etki,,060-,139 orta düzeyde etki;,14 + yüksek etki Araştırmada ele alınan bağımsız değişkenlerden; Cinsiyet, Sınıf düzeyi, Okuduğu programı tercih sırası, Programından memnuniyet derecesi, Mezuniyet sonrası iş bulma konusuna ilişkin düşüncesi, yken bir işte çalışma durumu, Burs alıp almaması, Aile desteği, Ders çalışma alışkanlığı, Öğretim yöntem ve süreçlerinin uygunluğu, Öğrenme ortamı inin öğrencilerin akademik başarılarını manidar olarak etkilediği bulunmuştur (Tüm değişkenler için p<.05). 26 28 7
Bulgular (21) Bulgular (23) Buna karşın, lerin kaldığı yer, Karşı cinsten yakın arkadaşının olup olmaması, lerin ortopedik, görme veya işitme v.b. bir engelinin olup olmaması, Arkadaş ilişkileri, Ders sorumlularına ilişkin değerlendirmesi, Akademik danışmanlık hizmetlerine ilişkin değerlendirmesi, Üniversite tarafından sunulan hizmetlere ilişkin değerlendirmesi inin öğrencilerin akademik başarılarını manidar olarak etkilemediği belirlenmiştir (Tüm değişkenler için p>.05). 29 31 Bulgular (22) Bulgular (24) 30 32 8
Bulgular (25) Bulgular (27) 33 35 Bulgular (26) Bulgular (28) 34 36 9
Bulgular (29) Bulgular (31) 37 39 Bulgular (30) Bulgular (32) 38 40 10
Nitel Bulgular (1) Nitel Bulgular (3) Üniversitede Sunulan Hizmetler Ulaşım 41 48.81 Spor/kültür 22 26.19 Burs 19 22.62 Kütüphane 18 21.43 Yemek 17 20.23 Temizlik 17 20.23 Kafeterya 14 16.67 Barınma 13 15.48 Güvenlik 10 11.90 Sağlık 8 9.52 Yurt sorunları 4 4.76 Kampüs özellikleri 3 3.57 Fakülte yeri, konumu 1 1.19 Aile Maddi durum 22 26,19 Aileye uzaklık 14 16,67 Ailede geçimsizlik 9 10,71 Eğitime ilişkin olumsuz tutum 8 9,52 Ebeveyn tutumu 6 7,14 Sağlık sorunu 5 5,95 Ebeveynle iletişim 4 4,76 Parçalanmış aile 3 3,57 Kardeş 2 2,38 Ailede vefat 2 2,38 Sosyal destek 2 2,38 nin evli olması 2 2,38 Mesleği onaylamama 1 1,19 Ailenin kalabalık oluşu 1 1,19 Misafir 1 1,19 41 43 Nitel Bulgular (2) Nitel Bulgular (4) Üniversitede Sunulan Hizmetler Öğretim Elemanı Barınma 94 68.61 Ulaşım 93 67.88 Burs 58 42.34 Spor/kültür 32 23.36 Yemek 27 19.71 Kütüphane 26 19.00 Temizlik 19 13.87 Sağlık 16 11.68 Kafeterya 15 10.95 Güvenlik 6 4.38 Fakülte yeri konumu 2 1.46 Maddi güçlükler 1 0.73 İş/can güvenliği 1 0.73 Personel bilgi yetersizliği 1 0.73 Akademik danışmanlık 1 0.73 Kampüs özellikleri 1 0.73 işleri 1 0.73 42 Aile Öğretim Elemanı Maddi durum 115 83,94 Ebeveynle iletişim 45 32,85 Ailede geçimsizlik 35 25,55 Aileye uzaklık 31 22,63 Ailenin eğitim seviyesi 28 20,44 Eğitime ilişkin olumsuz tutum 25 18,25 Parçalanmış aile 22 16,06 Ebeveyn tutumu 19 13,87 Sağlık sorunu 11 8,03 Ailede vefat 7 5,11 Sosyal destek 7 5,11 Ailenin kalabalık oluşu 4 2,92 Bölüm seçimine zorlama 4 2,92 Kardeş 1 0,73 44 11
Nitel Bulgular (5) Arkadaş İletişim sorunları 27 32,14 Arkadaşlara ayrılan zaman 17 20,24 Yanlış arkadaş 7 8,33 Değerlerin çatışması 6 7,14 Menfaat 5 5,95 Hırs 5 5,95 Dışlanma 5 5,95 Grup çalışmasında sorunlar 5 5,95 Ortak yaşamdaki sorunlar 5 5,95 Sorumsuzluk 2 2,38 Kıskançlık 2 2,38 Stresli arkadaş 2 2,38 Dünya görüşü farklılığı 1 1,19 Yakın ilişkide tartışma 1 1,19 Nitel Bulgular (7) Çalışma Alışkanlıkları Düzenli çalışmama 25 29,76 Dikkat dağınıklığı 25 29,76 Erteleme 14 16,67 Motivasyon eksikliği 10 11,9 Tekrar 7 8,33 Sessizlik 4 4,76 Not almama 4 4,76 Ezberleme 4 4,76 Etkili çalışma yöntemi eksikliği 4 4,76 Yazarak çalışma 3 3,57 Bireysel çalışma 2 2,38 Okuyarak çalışma 2 2,38 Zaman yönetimi 2 2,38 Azim eksikliği 2 2,38 Araştırma eksikliği 1 1,19 Dersi dinlememe 1 1,19 45 47 Nitel Bulgular (6) Arkadaş Öğretim Elemanı Yanlış arkadaş 66 48,18 İletişim sorunları 44 32,12 Dışlanma 23 16,79 Yakın ilişkide tartışma 16 11,68 Gelir farklılığı 14 10,22 Değerlerin çatışması 12 8,76 Dünya görüşü farklılığı 12 8,76 Hırs 11 8,03 Arkadaşlara ayrılan zaman 9 6,57 Grup çalışmasında sorunlar 9 6,57 Menfaat 7 5,11 Aşk 6 4,38 Kıskançlık 5 3,65 Dengesiz cinsiyet dağılımı 1 0,73 Bölüm dışı arkadaş 1 0,73 46 Nitel Bulgular (8) Çalışma Alışkanlıkları Öğretim Elemanı Ezberleme 50 36,50 Düzenli çalışmama 47 34,31 Erteleme 38 27,74 Araştırma eksikliği 38 27,74 Motivasyon eksikliği 31 22,63 Zaman yönetimi 14 10,22 Etkili çalışma yöntemi eksikliği 14 10,22 Derse aktif katılmama 12 8,76 Not almama 9 6,57 Dersi dinlememe 9 6,57 Dikkat dağınıklığı 7 5,11 Tekrar etmeme 5 3,65 Bireysel çalışma 2 1,46 Sessizlik 1 0,73 Okuyarak çalışmama 1 0,73 48 12
Nitel Bulgular (9) Nitel Bulgular (11) Ders Sorumluları Ders içeriği sınırsız 30 35,71 Sınav değerlendirme 24 28,57 Ölçme ve değerlendirme 15 17,86 Tutumu 13 15,48 Motive edememe 12 14,29 Yüksek beklenti 11 13,10 İletişim 7 8,33 Derse ilgiyi çekememe 7 8,33 Anlaşılır dil kullanmama 7 8,33 Ö. Elemanları eşgüdümü 4 4,76 Bilimsel yeterlilik 4 4,76 Ders saatlerinde düzensiz 3 3,57 Öğrenme Ortamı Kalabalık sınıf 41 48,81 Yetersiz teknolojik donanım 36 42,86 Yetersiz ders araç-gereçleri 15 17,86 Fiziksel koşullar 12 14,29 Sandalyelerin rahatsızlığı 8 9,52 Fiziksel kapasite 5 5,95 Sınıf planı 2 2,38 Temizlik 2 2,38 49 51 Nitel Bulgular (10) Ders sorumluları Öğretim elemanı Kıdem 76 55,47 Sınav değerlendirme 37 27,01 Dersin içeriğine hakimiyet 24 17,52 Sınıf hakimiyeti 21 15,33 Motivasyon düşük 19 13,87 Bilimsel yeterlilik 17 12,41 Etkili iletişim 16 11,68 Kaynakların kullanımı 14 10,22 Ders saatlerini düzensiz 12 8,76 Geribildirim vermeme 12 8,76 Ölçme ve değerlendirme 8 5,84 Derse hazırlıksız 7 5,11 Tutumu olumsuz 6 4,38 Ders dağılımı dengesiz 5 3,65 Ders yoğunluğu 4 2,92 Anlaşılır dil kullanmama 3 2,19 Nitel Bulgular (12) Öğretim elemanı Öğrenme Ortamı Kalabalık sınıf 102 74,45 Yetersiz teknolojik donanım 54 39,42 Fiziksel koşullar 36 26,28 Yetersiz ders araç-gereçleri 28 20,44 Fiziksel kapasite 27 19,71 Sandalyelerin rahatsızlığı 4 2,92 Temizlik 2 1,46 50 52 13
Nitel Bulgular (13) Nitel Bulgular (15) Öğretim Süreci Kaynaklara erişim 29 34,52 Uygulama yetersiz 28 33,33 Yöntem ve teknik uygunluğu 22 26,19 seviyesine uygunluk 15 17,86 Verilen eğitim 12 14,29 Ders süresi 9 10,71 Sınav saatleri 1 1,19 Akademik Danışman İletişim becerisi 17 20,24 Yönlendirme 17 20,24 İlgisizlik 15 17,86 Bilgi/bilgilendirme yetersiz 13 15,48 Görüşme saati sınırlı 12 14,29 Memnuniyetsizlik 9 10,71 Akademik danışmanı tanımama 8 9,52 Olumsuz tutum 2 2,38 53 55 Nitel Bulgular (14) Nitel Bulgular (16) Öğretim elemanı Öğretim Süreci Uygulama 67 48,91 Kaynaklar 57 41,61 Yöntem ve teknik 55 40,15 Seviye 44 32,12 Ders işlenişi 10 7,30 Ders süresi 6 4,38 Dersin dili 6 4,38 Asistan yardımı 1 0,73 Devamsızlık 1 0,73 Akademik Danışman Öğretim elemanı Görüşme saati sınırlı 48 35,04 Bilgi/bilgilendirme yetersiz 46 33,58 İlgisizlik 45 32,85 İletişim becerisi 30 21,90 Sistem uygun değil 30 21,90 Danışmanlık görevi 20 14,60 Yönlendirme eksikliği 13 9,49 İsteksizliği 9 6,57 Motivasyon düşük 7 5,11 Danışmandan beklenti yüksek 1 0,73 Danışmanlık bilgisi yetersiz 1 0,73 54 56 14
Teşekkürler PDRMER e-ağ: http://pdrmer.hacettepe.edu.tr/ 57 15