9.Sınıf Meslek Esasları ve Tekniği 7.Ünite Yaşam Bulguları NABIZ 17.18.19. Hafta ( 6-24 / 01 / 2014 )
NABIZ 2
Kalbin sol ventrikülünün kasılmasıyla aorta gönderilen kanın neden olduğu basınç artışına karşı, arter duvarının genişlemesi ve kasılması sonucu duyulan ritmik atımlara NABIZ denir. Nabız bütün arterlerden alınır. 3
NABZIN ÖZELLİKLERİ Nabız,kalbin sol ventrikülünün sistolü(kasılma) ile aorta atılan kanın damar duvarına yaptığı basıncın deri üzerinde palpasyonla hissedilmesidir. Nabız,kalp hızının ve ritminin göstergesidir. Nabız hızı,1 dakikadaki kalp vuruş sayısıdır. 4
Kalbin her sistolü ile sol ventriküldeki kan aorta atılır.her atımda atılan kan miktarı ortalama olarak 60-70 mlt.kadardır.buna stroke volüm denir. Kalbin 1 dakikada damarlara attığı kan miktarına kardiyak output denir. Kardiyak output,stroke volümün 1 dakikadaki toplamıdır. 5
NABZIN ÇEŞİTLERİ Nabız değerlendirilirken; 1.)Nabız Hızına, 2.)Nabız Ritmine, 3.)Nabız Hacmine bakılır. 6
1.) NABIZ HIZI Kalbin 1 dakikadaki atım sayısıdır. Nabız sayısı yaş ilerledikçe azalır.bu nedenle nabız değerlendirilirken,kişinin yaşına göre normal olan nabız sayısı bilinmelidir. 7
Normal Nabız Hızları( yaşlara göre ) a) Yeni Doğan: 120-160(ort.140) b) Bebek : 100-140(0rt.120) c) Çocuk : 80-120 (ort.100) d) Yetişkin : 60-100 (ort.80) 8
Taşikardi: 100 / dakika nın üzerinde nabız hızı(yetişkinlerde) Bradikardi: 60 / dakikanın altında nabız hızı( yetişkinlerde) 9
NABZI ETKİLEYEN FAKTÖRLER 1.)Ekzersiz ( nabız hızı artar) 2.)Hipertermi ( nabız hızı artar) 3.)Hipotermi ( nabız hızı azalır) 4.)Akut ağrı ve anksiyete (nabız hızı artar) 5.)Kronik ağrı (nabız hızı azalır) 6.)İlaçlar (bazı ilaçlar nabız hızını azaltır,bazıları arttırır) 10
7.) Yaş ilerledikçe,nabız hızı azalır. 8.)Metabolizma Hipertiroidizmde nabız hızı artar,,hipotiroidide nabız hızı azalır.) 9.)Kanama( nabız hızı artar ) 10.)Postür değişikliği ( ayakta durma ve oturma sırasında,nabız hızı artarken,uzun süre yatma sırasında nabız hızı azalır) 11
2.) NABIZ RİTMİ Kalp atımları normalde birbirinin ardı sıra ve düzenli aralıklarla oluşur.hissedilen kalp atımları arasındaki süre düzenli ve birbirine eşittir.bu düzenli nabız dır.atımlar arsı sürenin kısa yada uzun olması veya bazı atımların hissedilmemesine de aritmi(ritm bozukluğu) denir. 12
3.) NABIZ HACMİ (dolgunluğu ): Sol venrtikülün her sistolünde perifere gönderilen kan miktarı, nabzın dolgunluğunu belirler.nabzın dolgunluk derecesi sol ventrikülün sistol gücünü ifade eder.normalde nabız dolgundur ve kolay palpe edilir.bazı durumlarda nabzın dolgunluğu değişir. 13
Kan volümü artıp,kanın arter duvarına yaptığı basınç artınca, nabız daha dolgun hissedilir.bu duruma dolgun nabız denir. Bazı durumlarda nabız çok hızlanır ve zor palpe edilir.bu nabız türüne filiform (ipliksi) nabız denir.nabız sayısı 130 un üzerindedir. Örn;kalp yetmezliği,şok,kanama da görülür. 14
NABIZ ALINAN ARTERLER Nabız palpasyonla alınır,ayrıca steteskop ile kalbin apeksinden nabız alınır. 15
NABIZ ALINAN ARTERLER 16
17
18
NABIZ ALINAN ARTERLER 1.)Temporal arter 2.)Karotis arter 3.)Brakial arter 4.)Radial arter 5.)Femoral arter 6.)Popliteal arter 7.)Posterior tibial arter 19
8.)Dorsalis pedis arter NOT!Karotis arter, kardiak arrest,şok ve diğer bölgelerden nabız alınamadığı durumlarda,nabız almak için kullanılır. 20
NABIZ SAYMA TEKNİĞİ Nabız saymada AMAÇ;..Kalbin çalışması hakkında bilgi edinmek,..nabız hızını,ritmini,dolgunluğunu belirlemek,..ateş ve solunum hızı nabız arasındaki ilişkiyi değerlendirmektir. 21
Periferik Arterden Nabız Sayma: Nabız sayımı için, en çok kullanılan arter, RADİAL ARTER dir. Çünkü radial arter daha kolay lokalize edilir ve hissedilir. Bebeklerin nabzını değerlendirmede;öncelikle brakial arter kullanılır. 22
23
Diğer Arterlerden Nabız Sayma Karotis,temporal,brakial,femoral,dorsalis pedis,popliteal ve posterior tibial arterlerden nabız alınabilir. 24
26
27
NABIZ ALIRKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN KURALLAR:..Nabzın hızı,ritmi ve dolgunluğuna dikkat edilir,..nabız saymadan önce,nabız hızını etkileyen etmenler kontrol edilir( yaş,yorgunluk,eksersiz,yemek yeme gibi) 28
..Taşikardi, bradikardi,filiform nabız,aritmi gibi durumlarda,yenidoğanda ve ilk kez sayılıyorsa,nabiz DAİMA 1 DAKİKA SAYILIR...Çocuklarda nabız alma işlemi,vücut sıcaklığı ölçümünden önce yapılır( çocuk ağlar ise,nabız sayısı değişeceğ için) 29
..Arterio-venöz fistül(cerrahi yöntemle bir ven ve bir arterin birleştirilmesi) yapılmış arter üzerinden NABIZ ALINMAZ!..Nabız alınacak bölgeye göre hastaya pozisyon verilir. Hasta ayakta iken NABIZ ALINMAZ! 30
..Nabız alınan arterin kalp seviyesinde olmasına dikkat edilir,..karotis arterden nabız alınırken,hasta solunum sıkıntısına girebileceğinden,arter üzerine fazla bastırılmaz ve kesinlikle ÇİFT TARAFLI ALINMAZ! 31
..Bebeklerde karotis arterden nabız alınması önerilmez( karotis arter zor bulunur) ve solunumu zorlayabilir. 32
Kalbin Apeksinden Nabız Sayma: Bebeklerde ve çocuklarda sıklıkla kullanılır. Kalbe etki eden ilaçları vermeden önce ve sonra,aritmide ve 2-3 yaş altı çocuklarda mutlaka KALBİN APEKSİNDEN NABIZ ALINMALIDIR! 33
Nabzın kalbin apeksinden alınması,özellikle düzensizliklerin hissedilmesinde,çok önemlidir. Kalbin apeksinden nabız oskültasyonla( steteskopla dinlenmesi) ile alınır!!! 34
35
36
Apikal ve Radial Nabzın Birlikte Sayılması: Kardiyovasküler sistemle ilgili hastalıklarda,radial nabızda düzensizlik olduğu durumlarda,apikal ve radial nabız birlikte alınıp,değerlendirilmelidir. 37
Normalde,apikal ve radial nabız aynı değerdedir,ancak; kalbin yaptığı çok zayıf atımlar perifere yansımadığında, Arter duvarının yapısındaki problemler nedeniyle atım dalgaları damar boyunca yayılamadığında,apikal nabız hızı,radial nabız hızından daha fazla olur. 38
Bu durumda apikal ve radial nabız aynı anda sayılır. Apikal ve radial nabız arasındaki farka defisit denir. 39
40
NABZIN KAYDEDİLMESİ: Nabız değeri, VİTAL BULGULAR FORMU na kaydedilir..saat.nabız değeri.hemşire Parafı Kaydedilir.Form 24 saatlik zamanı içerir. 41
TEŞEKKÜR EDERİM HAZIRLAYAN HARİKA ATA 42
43
44
Sunum Hazırlama Kılavuzu Düz yazılarda Font ölçüsü olarak 24-28 arası kullanmanız tavsiye edilir Arial, Tahoma yada Verdana gibi temel font tiplerinden birini kullanmanız tavsiye edilir Font ölçüsünü düşürmeyiniz. Gerekirse yeni bir slayt açarak konuya orda devam ediniz 45