Özgür KÜÇÜK Durali KARAPINAR

3 Özgür KÜÇÜK Durali KARAPINAR

ISBN: 978-605-5247-68-3 Gülay KURT BASKI 1-B

İSTİKLÂL MARŞI Korkma, sönmez bu flafaklarda yüzen al sancak; Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak. O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak; O benimdir, o benim milletimindir ancak. Çatma, kurban olayım, çehreni ey nazlı hilâl! Kahraman ırkıma bir gül! Ne bu þiddet, bu celâl? Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helâl... Hakkıdır, Hakk a tapan, milletimin istiklâl! Mehmet Âkif ERSOY 1-C

ANDIMIZ Türküm, doðruyum, çalıþkanım, Ýlkem, küçüklerimi korumak, büyüklerimi saymak, yurdumu, milletimi özümden çok sevmektir. Ülküm, yükselmek, ileri gitmektir. Ey büyük Atatürk! Açtıðın yolda, gösterdiðin hedefe durmadan yürüyeceðime ant içerim. Varlıðım, Türk varlıðına armaðan olsun. "Ne mutlu Türküm diyene!" 1-D

1-E

İÇİNDEKİLER DERS KİTABI ORGANİZASYON ŞEMASI...10 1. ÜNİTE...12 PROJE ÇALIŞMASI...13 DÜZLEM...14...15...18 DOĞRU, IŞIN, DOĞRU PARÇASI...19...21...22...23 NOKTA...25...27 AÇI VE AÇI ÇEŞİTLERİ...28...30...32...35...37 SİMETRİ...38...40...42 ÜNİTE DEĞERLENDİRME SORULARI...43 1-F

ÖĞRENCİ ÇALIŞMA KİTABI ORGANİZASYON ŞEMASI...8 1. Dönem Performans Görevi...9 1. ÜNİTE DÜZLEM...10 DOĞRU...13...16 NOKTA...17 AÇI...19... 22... 24 SİMETRİ... 25... 26 ÜNİTE DEĞERLENDİRME SORULARI... 28... EK-1 DERS ARAÇ VE GEREÇLERİ...EK-2 KARELİ KÂĞIT...EK-3 SÖZLÜK...EK-4 KAYNAKÇA...EK-5 1-G

ORGANİZASYON DÜZLEM En zor ve dikkat isteyen spor dallarından biri de kuşkusuz dağcılıktır. Bir dağcının yükseklere tırmanırken mutlaka bilmesi ve uyması gereken kurallar vardır. Düz olmayan bir zemine (yere) nasıl basacağını, dengesini sağlamak için ellerini ne şekilde kullanacağını mutlaka öğrenmelidir. Dağcılar, tırmanış yaparken özel çivili botlar giyerler. Çoğu zaman düşmemek için yanlarında taşıdıkları ipi kayalara bağlayarak önlem alırlar. Oysa düz yerlerde yürümek için bunların hiçbirine ihtiyaç duymayız. Sizce neden? Açıklayınız. ETKİNLİK Araç - Ge reç : karton, oyun hamuru, madenî para. İki kartonu sıranın üzerine koyunuz. Oyun hamuruyla kartonlardan birinin üzerinde çeşitli ebatlarda dağ kütleleri oluşturunuz. Madenî parayı, kartonun bir kenarından karşı kenarına doğru itiniz. Aynı işlemi diğer karton üzerinde de yapınız. Hangi kartonda madenî para itildiği yerden karşı tarafa daha rahat ulaşmıştır? Üzerinde engel olmayan karton için ne diye- biliriz? Açıklayınız. Motivasyon metnine ait resim Motivasyon metni ÖRNEK Gittikçe büyüyen, açılan yufka bir düzlem modelidir. ÖRNEK Futbol sahası bir düzlem modelidir. 14 ÖRNEK Konu ile ilgili örnek Kitabın uzun ve kısa kenarlarının kesişmesi, dik doğrulara modeldir. ÖRNEK Çerçevenin kenarları, dik doğrulara modeldir. Gönyenin kısa ve rakamlı köşesi, dik doğrulara modeldir. Vincin merdiveninin yan kenarları, paralel doğrulara modeldir. Tren rayları, paralel doğrulara modeldir. Paralel doğrular kesişmez. Dik doğrular aynı zamanda keşisen doğrulardır. Park ve duraklama yasak levhası, kesişen doğrulara modeldir. ALIŞTIRMALAR Gönyenin iki uzun kenarı, kesişen doğrulara modeldir. Konu ile ilgili alıştırmalar 1 Doğruyu, ışını ve doğru parçasını resme göre cevaplayınız. Güneşten yayılan ışınlar, modelidir. Masanın kısa ve uzun kenarları. modeldir. Masanın karşılıklı kenarları. modeldir. 23 10

ŞEMASI Örüntü ve Süslemeler Kazanımlar ile ilgili konu başlıkları Parke taşları: Duvar, yer kaplamasında kullanılan bir yüzü sırlı özel bir topraktan pişirilerek hazırlanan yapı malzemeleridir. Fayans ustaları, iç mimarlar, dekoratörler, desinatörler bu fayansları döşerken belli düzen ve sıra takip ederler. Estetik olmasını sağlarlar. Parke taşlarının gelişigüzel yerleştirilmiş olması sizde nasıl bir etki bırakır? ETKİNLİK Araç - Ge reç : kareli kâğıt. Kareli kâğıda aşağıdaki şekli çiziniz. Konu ile ilgili etkinlikler Etkinlik araç gereçleri Kâğıttaki noktaları üçgensel, karesel ve dikdörtgensel bölge olacak şekilde birleştiriniz ve bunlara şekiller veriniz. Bu şekillerin arasında uyum sağlayarak kâğıdın tamamını doldurunuz ve boyayınız. Etkinlik yönergesi Aynı işlemi tekrarlayınız. Renkleri uyumsuz olarak boyayınız. Aradaki estetik farkını bulunuz. 35 Sayfa numarası ÜNİTE DEĞERLENDİRME SORULARI 1 Yandaki yapbozun eksik parçası, bir düzlem modelidir. Eksik olan parça aşağıdakilerden hangisidir? A. B. C. soruları 2 Aşağıdaki modellerden yüzeyi farklı olan hangisidir? A. Misket B. Top C. Televizyon 3 Aşağıdaki şekillerden yüzeyi farklı olan hangisidir? A. B. C. 4 Açınımları verilen modellerle kapalı olanları eşleştiriniz. 43 ÇK 28, 29, 30, 31, 32 yapılan yönlendirme 11

12

PROJE ÇALIŞMASI Projenin Adı: Eşyalarım Çıldırdı Amaç: Standart eşyaları farklı geometrik şekillerle yorumlayarak yaratıcılık gücünü geliştirebilme; küp, kare prizma, dikdörtgenler prizması, üçgen prizma, silindir, koni ve küre modellerinin yüzeylerini belirtebilme. PROJENİN AŞAMALARI Araştırma Aşamaları mesi lenmesi edilmesi. Uygulama Aşaması 2. Plana göre gerekli malzeme miktarının belirlenmesi 3. Gerekli malzemelerin temin edilmesi 4. Plana uygun olarak eşyaların yapılması 5. Proje sürecinde yapılan çalışmaların raporlaştırılması Projenin Sunulması 1. Eşya yapım aşamalarının sunumu 2. Eşya yapılırken karşılaşılan zorlukların anlatılması 3. Eşyaların yapmınında kullanılan geometrik şekiller hakkında bilgi verilmesi 4. Yapılan eşyaların sınıfta sergilenmesi 13

En zor ve dikkat isteyen spor dallarından biri de ken mutlaka bilmesi ve uyması gereken kurallar var- - - - bunların hiçbirine ihtiyaç duymayız. Sizce neden? Açıklayınız. ÖRNEK DÜZLEM ETKİNLİK Araç - Ge reç : karton, oyun hamuru, madenî para. İki kartonu sıranın üzerine koyunuz. Oyun hamuruyla kartonlardan birinin üzerinde çeşitli ebatlarda itiniz. Hangi kartonda madenî para itildiği yerden karşı tarafa daha rahat ulaşmıştır? Üzerinde engel olmayan karton için ne diyebiliriz? Açıklayınız. Gittikçe büyüyen, açılan yufka bir düzlem modelidir. ÖRNEK Futbol sahası bir düzlem modelidir. 14

ÖRNEK Halı bir düzlem modelidir. Halının üzerindeki motif ise düzlem parçası modelidir. Odanızı sınırlayan duvar düzlem modelidir. Üzerindeki tablo ise düzlem parçası modelidir. ÖRNEK Kitabımı etiket ise bir düzlem parçası modelidir. Geometrik Cisimlerin Yüzeyleri demeliyiz? ETKİNLİK Araç - Ge reç : 1. Kibrit kutusunun her yüzeyine sıra ile bir numara veriniz. 2. 3. Çizilen yüzey üzerine kutunun üzerindeki numarayı yazınız. Her yüzey için aynı işlemi tekrarlayınız. 4. Çizilen yüzeyleri kenarlarından kesiniz. 5. Kesilen parçaları numaralarına göre kibrit kutusunun yüzeylerine yapıştırınız. 15

Küp, Kare Prizma ve Dikdörtgenler ETKİNLİK Prizmasının Yüzeyleri Arasındaki İlişki Araç - Ge reç : kitabındaki geometrik cisim yüzeyleri, makas, yapıştırıcı. Her gruptaki yüzeylerden yararlanarak karşılarındaki şekli oluşturunuz. 2 cm 2 cm 2 cm 4 cm 2 cm 2 cm 2 cm 4 cm 4 cm 1 cm Küp oluştururken hangi şekillerden kaç tane kullandık? Bunların birbirleriyle benzerlikleri var mıdır? Açıklayınız. Kare prizmayı oluştururken hangi şekillerden kaç tane kullandık? Bunlarda birbirine benzeyen kaç şekil vardır? Dikdörtgen prizmayı oluştururken hangi şekillerden kaç tane kullandık? Bunlardan birbirine benzeyen kaç şekil vardır? 16

ÖRNEK Araba takozu üçgen prizma modelidir. Üçgen prizmanın açınımı şekildeki gibi modellenir. ÖRNEK Yılbaşı şapkası ve trafik işareti koni modeline en güzel örnektir. Koninin yüzey açınımı düzlemsel şekillerdir. ÖRNEK Salatalık dilimleri silindir şeklindedir. ÖRNEK Silindirin yüzey açınımını şekildeki gibi modelleyebiliriz. Kürenin yüzü ve yüzeyi aynıdır. Kürenin açınımını prizma, silindir ve koni kadar net gösteremeyiz. 17

ALIŞTIRMALAR 1 Düzlem olan şekillerin altındaki kutucuğu X ile işaretleyiniz. 2 3 Aşağıda boş bırakılan noktalı yerlere uygun sözcükleri yazınız. Küpü oluşturan yüzeylerin hepsi Dikdörtgenler prizmasını oluşturan yüzeylerin hepsi Silindirin tepe ve taban yüzeyleri Koninin taban yüzeyi Kare prizmanın tepe ve taban yüzeyi Kare prizmanın yan yüzeyleri Üçgen prizmanın tepe ve taban yüzeyi Yüzü ve yüzeyi aynı olan şekil Aşağıda prizma, koni ve silindir modelleri verilmiştir. Bunları karşılarında gördüğünüz uygun düşen yüzeylerle eşleştiriniz. ÇK 10, 11, 12 18

DOĞRU, IŞIN, DOĞRU PARÇASI - ördürmemeye kararlı. İpin ucunu çekişti- daki programı daha net izlemek için an- Yukarıdaki resimde her iki ucu istenildiği kadar uzayan nesneleri, sadece bir ucu istenildiği kadar uzayan nesneleri ve iki ucundan da uzamayan nesneleri söyleyiniz. ETKİNLİK Araç - Ge reç : Dikdör torbaya atınız. çiziniz. her iki ucuna ok işareti koyunuz. mamız gerekir? Hangi nesneler iki yöne de uzamıyor? Açıklayınız. 19

ÖRNEK ru modelidir. ucu televizyona sabittir. Anten ışın modelidir. ışın ÖRNEK Yollar her iki ucundan da uzar. parçası modelidir. ÖRNEK - ışın modelidir. delidir. 20

Yatay, Dikey ve Eğik Doğrular yen en görkemli yapılardan biridir. Yapımına 1853 yılında başlandı ve 2 yılda bitirildi. Sarayın 46 salon ve 285 odası vardır. Atatürk ömrünün son yıllarını Dolmabahçe Dolmabahçe Sarayı, deniz yüzeyine gö- ETKİNLİK Araç - Ge reç : sulu boya, fırça, su kabı, lerle MATEMATİK yazınız. Sulu boya fırçasını yandaki gibi farklı biçimlerde su kabına göre konumlandırınız. Su kabının üstüne yerleştirdiğiniz fırça, su yüzeyine göre hangi konumdadır? Su kabının yanında dik tuttuğumuz fırça, su yüzeyine göre hangi konumdadır? Bir ucu su kabının üst kısmına, bir ucu masaya değecek biçimde tuttuğumuz fırça, su yüzeyine göre hangi konumdadır? ÖRNEK Masa örtüsü çizgileri, yatay lidir. Plastik kabın yan yüzüne çiz- - ma durumu durgun su yüzeyine göre belirlenir. 21

ÖRNEK nun parmaklıkları, dikey İki Doğrunun Birbirine Göre Durumu Merdiven kor- ru modelidir. Merdivende ayak - - Yukarıdaki görsellerde dik kesişen doğrular var mıdır? Yukarıdaki görsellerde dik olmadan kesişen doğrular var mıdır? Yukarıdaki görsellerde birbirine değmeyen doğrular var mıdır? ETKİNLİK Araç - Ge reç : tangram. sıra ile inceleyiniz. Doğrular birbirine göre her zaman aynı durumda mıdır? Neden? Açıklayınız. 22

ÖRNEK Kitabın uzun ve kısa kenarlarının kesişmesi, dik ÖRNEK Çerçevenin kenar- modeldir. Gönyenin kısa ve rakamlı köşesi, dik Vincin merdiveninin yan kenarları, paralel Tren rayları, paralel lar kesişmez. aynı zamanda ke- Park ve duraklama yasak lev- Gönyenin iki uzun kenarı, ALIŞTIRMALAR 1 Doğruyu, ışını ve doğru parçasını resme göre cevaplayınız. Güneşten yayılan ışınlar, modelidir. Masanın kısa ve uzun kenarları. modeldir. Masanın karşılıklı kenarları. modeldir. 23

2 nı çiziniz. 3 4-5 Sevimli tavşan havuçlara ulaşmak istiyor. Yolu bulmasına yardım et- ÇK 13-16 24

NOKTA - lerek başkent oluşuna vurgu yapılmıştır. Türkiye'de kaç il vardır? ETKİNLİK Araç - Ge reç : Resmin içine yapıştırıcı sürerek üzerine toz şeker dökünüz. Toz şeker taneleri hangi noktalama işaretine benzemektedir? ÖRNEK tası diyebiliriz. A 25

ÖRNEK Geometrik şekillerin köşelerini nokta ile göstererek onları daha belirgin hâle getirebilirim. ÖRNEK Arkadaşım ile buluşmak için herhangi bir yerin ismini buluşma noktası olarak verebilirim. ÖRNEK noktamız neresi olsun? Simidin üzerindeki susamlar nokta modelidir.? lun bahçesinde buluşabiliriz. ÖRNEK Noktanın uzun- yoktur. nokta modelidir. ÖRNEK Yıldızlar, nokta modelidir. 26

ÖRNEK A K Tabaktaki pirinç taneleri bi- modellerini şekildeki gibi isimlendirebiliriz. Nokta büyük harfle adlandırılır. ÖRNEK Gaziantep in leblebisi kestanesi Her bir tane nokta modelidir. ALIŞTIRMALAR 1 rek nokta modeliyle doldurunuz. 1. Sık noktalı bölge ÇK 17, 18 1 2. Seyrek noktalı bölge 2 Eczane Kırtasiye Dükkân 2. ri nokta sembolü ile gösterip isimlendiriniz. Hastane Oyun Parkı Dükkân 27

AÇI VE ÇEŞİTLERİ - Trafik polisinin kolu ile vücudu arasında oluşan açıklıklar arasında nasıl bir fark vardır? ETKİNLİK Araç - Ge reç ler: masa saati, duvar saati. leyiniz. inceleyiniz. ÖRNEK Akrep ve yelkovan, saat kaçta iken dik doğru modelidir? Ellerimizi, kollarımızı kullanarak çeşitli açıları örnek verebiliriz. dik açı dar açı 28

ÖRNEK Gönyemizle farklı açı modelleri çizebiliriz. ÖRNEK dik açı dar açı - ÖRNEK dik açı dar açı dar açı Çevremizdeki nesnelere dikkatli bakarsak açı çeşidi modelleri bulabiliriz. Açı modelindeki oklar is- uzatılabilir. ETKİNLİK Araç - Ge reç : tahta, tebeşir. geniş açı Sınıfı 3 gruba ayırınız. larını kullanarak açı modelleri oluşturmasını isteyiniz. puan veriniz. En çok puanı alan kümeyi alkışlatınız. 29

ÖRNEK Kapı ve pencerenin kanatları arasında oluşan açıklıklar açı modelidir. dar açı geniş açı geniş açı ÖRNEK Alfabemizdeki harflerin çizimi arasında oluşan açıklıkları da açı Kgeniş açı Ldik açı Mdar açı Ndar açı ALIŞTIRMALAR 1 Balerinin bacaklarıyla oluşturduğu açı çeşitlerini noktalı yerlere yazınız. 2 Aşağıdaki açıların çeşitlerini noktalı yerlere yazınız. ÇK 19, 20, 21 30

3 4 Aşağıdaki çizimde oluşan açıları işaretleyiniz. Her işarete bir numara veriniz. Numaralandırılan açıların çeşitlerini noktalı yerlere yazınız. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. Aşağıdaki düzlemsel şekillerden tüm açıları dik olanları X ile işaretleyiniz. 5 Aşağıdaki boşluğa içinde dar, geniş, dik açı modeli olan bir şekil çiziniz. Açıların çeşitlerini yazınız. 31

ÜÇGEN, KARE, DİKDÖRTGEN VE ÇEMBER şekillerin bazıları birbirine benzer, bazılarıysa birbirinden farklıdır. Kare şeklinde bir bisiklet tekeri olsaydı bu kadar rahat sürebilir miydik? Satranç tahtası kare yerine üçgen olsaydı böyle bir oyun oynanamazdı. Tangramdaki üçgen parçalar olmasaydı daha az şekil oluşturulurdu. Futbol sahası dikdörtgen yerine çember olsaydı oyunun kuralları da farklı olurdu. En sevdiğiniz geometrik şekil hangisidir? Sebebini sınıfa anlatınız. ETKİNLİK Araç - Ge reç ler: ları, oyun pulları, zar, bozuk para, ders kitabı, geo- koyunuz. Çevresini kalem ile çizerek belirleyiniz. Benzer şekilleri eşleştiriniz. çiziniz. Çizilen şekil hangi geometrik şekle benzerdir? olan dörtgeni cetvelle çiziniz. Çizdiğiniz dörtgenlerin özellikleri nelerdir? 32

Günlük Yaşantımızda Kullandığımız Geometrik Şekilli Eşyaların Bir Kısmını İnceleyelim ÖRNEK delidir. Mektup zarfı, dikdörtgen modelidir. ÖRNEK Pasta dilimleri, üçgen modelidir. Gönyeyi şekildeki gibi yerleştirip yatay birer sı çizelim. Gönyeyi şekildeki gibi yerleştirip ru parçası çizelim. Gönyeyi şekildeki gibi yerleştirip üstten yatay çası çizelim. Gönyenin yalnız kısa kenarını kullandık. Gönyeyi şekildeki gibi yerleştirip sının uçlarını birleştirelim. Çizilen şekil karedir. kil üçgendir. Gönyeyi şekildeki gibi yerleştirip yatay ve sı çizelim. Gönyeyi ters çevirip sı çizelim. Çizilen şekil dikdörtgendir. 33

ÖRNEK Karenin bütün kenarlar uzunlukları birbirine eşittir. zimi bitiriniz. 3 cm 3 cm Dikdörtgende karşılıklı olarak iki uzun, iki kısa kenar vardır. Karşılıklı kenarlar birbirine eşittir. ➊ ➋ ➌ 2 cm ➍ 2 cm 4 cm Karenin bütün kenarları dikdörtgenin ise karşılıklı kenarları birbirine eşittir. 34

Örüntü ve Süslemeler topraktan pişirilerek hazırlanan yapı malzemeleridir. Fayans ustaları, iç mimarlar, dekoratörler, desinatörler bu fayansları dö- Parke taşlarının gelişigüzel yerleştirilmiş olması sizde nasıl bir etki bırakır? ETKİNLİK Araç - Ge reç : olacak şekilde birleştiriniz ve bunlara şekiller veriniz. durunuz ve boyayınız. Aynı işlemi tekrarlayınız. Renkleri uyumsuz olarak boyayınız. Aradaki estetik farkını bulunuz. 35

ÖRNEK - ÖRNEK Kare ve üçgenler çizelim. Kare ve üçgenlerin içlerini boyayarak - ÖRNEK Dikdörtgenin içindeki şekilleri farklı biçimde boyayalım. Elde etti- - 36

ALIŞTIRMALAR 1 2 3 Aşağıdaki nesneleri kullanarak hangi şekilleri çizebiliriz? Karşılarına yazınız................... Aşağıdaki bilgilerden doğru olanın başına D, yanlış olanın başına Y yazınız. ( ) Gönyenin sadece kısa kenarını kullanarak dikdörtgen çizilir. ( ) Silindirin alt veya üst yüzeyinden yararlanarak çember çizilir. ( ) Gönyenin tüm kenarları kullanılarak üçgen çizilir. ( ) Dikdörtgen, kare, üçgen ve çemberin içi boştur. ( ) Karenin bütün kenarları eşittir. Aşağıdaki şekillerin kenar uzunluklarını cetvel ile ölçünüz. Sonuçları kenarların yanına yazınız. 4 Aşağıdaki örüntüyü noktalı kâğıda çizerek iki adım devam ettiriniz. ÇK 22, 23, 24 37

SİMETRİ İnsanların derilerinin renkleri sarı, beyaz veya esmer olabilir. Aynı deri rengine sahip insanların kilo, boy, saç rengi, vücut biçimi gibi farklılıkları olsa bile insan yüzü ve vücudu benzer özellikler taşımaktadır. Farklı deri rengine sahip insanlar hangi özellikleriyle benzerlik göstermektedir? Kaşların, gözlerin, burnun vücuttaki yerleri hakkında neler düşünüyorsunuz? İki gözün burna olan uzaklığı aynı mıdır? Halk oyunu oynayan kızın elindeki kaşıkların oluşturduğu aralık hakkında ne söyleyebilirsiniz? ETKİNLİK Araç - Ge reç : Simetri uygulanır. çiziniz. Açılan şekiller birbirine eş midir? Açıklayınız. Ortadaki kat izinin sağında ve solunda kalan parçalar birbirine eş midir? 38

ÖRNEK - sol kanadı aynıdır. Kelebek simetriktir. ÖRNEK Papyonun ortasından bir - aynıdır. Papyon simetriktir. İnsan vücudunun karşıdan görünü- yarılar aynıdır. İnsan vücudu simetriktir. ÖRNEK Hayvan vücudunun karşıdan nıdır. Hayvan vücudu simetriktir. ru kesersek iki eşit parça oluşur. Pasta simetriktir. sersek iki eşit parça oluşur. Pasta simetriktir. ÖRNEK 39

Üçgen, Kare ve Dikdörtgenin Açıları dik açı dik açı dar açı geniş açı dar açı arkadaşınıza anlatınız. Geometrik şekillerin kenarları arasında açı oluşmuş mudur? ETKİNLİK Araç - Ge reç : ziniz. Geometrik şekillerin kenarlarına renkli ip yapıştırarak açılar oluşturunuz. İplerle oluşturulan açıların çeşitlerini söyleyip altlarına yazabilir misiniz? Üçgen, kare ve dikdörtgenin köşe ve açı sayıları arasında nasıl bir ilişki vardır? 40

ÖRNEK köşe köşe açı açı 3 köşeli, 3 açılı 4 köşeli, 4 açılı 4 köşeli, 4 açılı ÖRNEK Üç Köşeliler Dört Köşeliler Köşesizler Üç Açılılar Dört Açılılar Açısızlar Niçin çemberi ayrı bölümde gösterdik? Yukarıdaki tabloyu inceleyerek geometrik şekillerde köşe ve açı sayısının neye göre değiştiğini söyleyiniz? 41

ALIŞTIRMALAR 1 Aşağıdaki bilgilerden doğru olanın yanına D yanlış olanın yanına Y yazınız. ( ) Üçgenin açısı yoktur. ( ) Çemberin açısı yoktur. ( ) Kare dört köşeli, dört açılıdır. ( ) Üçgenin üç açısı vardır. ( ) Dikdörtgenin dört açısı vardır. ( ) Karenin bütün açıları diktir. 2 Aşağıdaki şekillerin altına köşe sayılarını yazınız. 3 Aşağıdaki resimlerde açısız şekilleri sarı çizgi, üç açılı şekli mavi çizgi, dört açılı şekli yeşil çizgi ile birleştirerek tamamlayınız. 4 Aşağıda bulunan şekillerin simetri doğrusunu çiziniz. ÇK 25, 26, 27 42

ÜNİTE DEĞERLENDİRME SORULARI 1 Yandaki yapbozun eksik parçası, bir düzlem modelidir. Eksik olan parça aşağıdakilerden hangisidir? 2 Aşağıdaki modellerden yüzeyi farklı olan hangisidir? 3 Aşağıdaki şekillerden yüzeyi farklı olan hangisidir? 4 Açınımları verilen modellerle kapalı olanları eşleştiriniz. ÇK 28, 29, 30, 31, 32 43

5 Müjde Sokak Resimdeki Müjde Sokak aşağıdaki isimlendirmelerden hangisine uygun modeldir? 6 Ayşegül'ün defterindeki çizimlerden hangisi yanlıştır? ışın Işın 7 Şemsiyenin direği havuz suyunun yüzeyine göre hangi konumdadır? 8 Şekildeki hangi ağacın duruşu tabana göre dikey durumdadır? A. I. I. II. III. 44

9 Aşağıdaki şekillerin doğruya göre simetrilerini çiziniz. 10 Aşağıdaki ifadelerden doğru olanın başına D, yanlış olanların başına Y yazınız. ( ) Noktayı ev resmiyle gösterebilirim. ( ) Noktayı büyük harfle adlandırırım. ( ) Noktayı küçük harfle adlandırırım. ( ) Nokta yerine herhangi bir sembol yazabilirim. ( ) Nokta yerine rakam yazabilirim. 11 Aşağıdaki resimlerin konumlarına göre hangi açılara model olduğunu noktalı yerlere yazınız? 12 Aşağıdaki cümlelerden doğru olanların başına D, yanlış olanların başına Y yazınız. ( ) ( ) Tangram parçaları kullanarak açı çeşitleri çizilebilir. ( ) Kitabın uzun ve kısa kenarından yararlanılarak dar açı çizilebilir. ( ) Küpün tabanından yararlanılarak dik açı çizilebilir. 45

13 Gönye ile dik açı çizmek istediğimde hangi kenarları kullanmalıyım? A. v ile y kenarını kullanmalıyım. v 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 z y 14 Dar açıların altına, dik açıların altına, geniş açıların altına, doğru açıların altına getiriniz. 15 Aşağıdaki şekilden kaç tanesi silindir kullanılarak çizilmiştir? 16 Cetvel ile hangi şekli çizemeyiz? 46

17 19, 21, 24, 28,, 39 örüntüsünde kare olan yere hangi sayı gelmelidir? 18 19 Aşağıdaki bilgilerden doğru olanın başına D, yanlış olanın başına Y yazınız. ( ) ( ) M ( ) ( ) T Aşağıdaki şekillerin simetri doğrularını çiziniz. 20 Bir üçgen ile bir dikdörtgenin toplam kaç açısı vardır? 21 Aşağıdaki tabloda verilen şekillere uygun özelliğin altına X işareti koyunuz. Üç açısı var Dört açısı var Açısı yok 47

ORGANİZASYON ŞEMASI NOKTA ALIŞTIRMALAR Alıştırmalar logosu 1. Ünite ile ilgili konu başlığı Yukarıdaki resimde bulunan uçak ve evlerin yerlerini, sağ taraftaki çerçeve içine nokta ile belirleyiniz. 2. Arkadaşımıza evimizin yerini tarif ederken market ile tuhafiyenin arasındaki evin karşısında olduğunu söyledim. Verdiğim tarife göre evimizi bulunuz. Konu ile ilgili alıştırma soruları Market Tuhafiye Proje çalışması için kullanılan eşyaların hangi geometrik şekillere benzediğini araştırınız. Proje uygulama basamakları 17 ÜNİTE DEĞERLENDİRME SORULARI 1 Aşağıda verilen düzlemsel şekilleri isimleriyle eşleştiriniz. İsimlendirdiğiniz şekillere günlük hayatınızdan örnekler veriniz. Örnek:... Örnek:... Örnek:... Ünite değerlendirme ile ilgili sorular 2 kare dikdörtgen üçgen Aşağıdaki şekillerden kare prizmayı oluşturan parçaları renkli kalemle boyayınız. Sayfa numarası 3 4 Aşağıda verilen soruları yanıtlayınız................ -... Aşağıdaki noktalı yerlere uygun şekilleri çiziniz. Işın:... Doğru parçası:... Doğru:... 28 8

GRUP GÖREVİ (Öğretmen gruplar oluşturarak benzer çalışma yaptırabilir.) Görevin Konusu: Kumaş üzerinde geometrik şekillerden oluşan (doğru, nokta, açı, üçgen, dikdörtgen vb.) desen hazırlanması Çalışmayı Hazırlama Süresi: 1 hafta Yönerge: Sizden; a. Kumaşın üzerine geometrik şekiller çizerek desenler oluşturmanız, b. Çizdiğiniz geometrik şekilleri farklı renklere boyamanız, c. Çizdiğiniz geometrik şekillerin özelliklerini rapor hâlinde sınıfa sunmanız istenmektedir........................................ 9

1. ÜNİTE DÜZLEM ALIŞTIRMALAR 1. Aşağıdaki düzlemsel parçalarından birbiriyle eş olanı bulunuz. 2. Aşağıdaki ifadelerden doğru olanın başına D, yanlış olanın başına Y yazınız. (...) Düzlem istenilen büyüklükte olabilir. (...) Çay bardağının yan yüzeyi düzlemsel şekildir. (...) Yapbozun tamamı düzlem modelidir. 10

3. Şekli silindire veya küreye benzeyen nesneleri ait olduğu kutulara yazınız. Kumbara Su bardağı Portakal Elma Lahana Çöp bidonu Pil Tabak Bant Yapıştırıcı Silindire benzeyenler Küreye benzeyenler 4. Aşağıdaki ifadelerden doğru olana D, yanlış olana Y yazınız. (...) Kürenin yüzeyi karedir. (...) Televizyon küpe benzemektedir. 5. Aşağıdaki nesneleri benzedikleri geometrik şekil adlarıyla eşleştiriniz. Küp Küre Silindir Koni 11

6. Tabloda açınımı verilen modellerin isimlerini bulunduğu kutucuğa X ile işaretleyiniz. Açınım Üçgen Prizma Kare Prizma Dikdörtgenler Prizması Küp Koni Silindir 7. Aşağıdaki cisimlerin hangilerinin yüzlerinde daire bulunur? Bu cisimleri boyayınız. 12

DOĞRU ALIŞTIRMALAR 1. Makaraya sarılı ipin ucunu çektiğimizde aşağıdakilerden hangisine model vermiş oluruz? A. doğru B. doğru parçası C. ışın 2. Yandaki resimde gördüğünüz suyun durumu aşağıdakilerden hangisine modeldir? A. Doğru B. Doğru parçası C. Işın 3. Aşağıdaki resimlerin doğru, doğru parçası ve ışından hangisine model olabileceğini söyleyiniz. 13

4. Aşağıdaki defter sayfalarına ışın, doğru ve doğru parçası ile ilgili model ve çizim yapınız. 14

5. Denizin içinde ve çevresinde denizdeki durgun su yüzeyine göre yatay konumda olan nesneleri yuvarlak içine, dikey konumda olanları dikdörtgen içine, eğik konumda olanları kare içine alınız. 6. Aşağıdaki ev, ağaç ve köpek kulübesi resimlerindeki yatay doğruları kırmızıya, dikey doğruları yeşile, eğik doğruları ise maviye boyayınız. 15

İki Doğrunun Birbirine Göre Durumu ALIŞTIRMALAR 1. 0 30 Cetvelimizi kağıt üzerine koyalım. Aynı köşede birleşen uzun ve kısa kenarlarından yararlanarak kalemle çizdiğimizde oluşan çizgilerin birbirine göre konumu nedir? A. Dik B. Paralel C. Kesişen 2. Aşağıdaki doğru modellerinden hangisi veya hangileri birbiri ile kesişmektedir? İşaretleyiniz. m A. B. C. k a n l Kesişen doğrular, dik doğrular, paralel doğrular b 3. b c a d e f Yukarıdaki doğruların konumuna göre verilen bilgilerin yanına doğru ise D, yanlış ise Y yazınız. (...) a ve b doğrusu paraleldir. (...) c ve f doğruları kesişen doğrulardır. (...) a ve e dik doğrulardır. (...) c ve b doğruları kesişen doğrulardır. (...) c ve f doğrusundan başka kesişen doğru yoktur. 16

NOKTA ALIŞTIRMALAR 1. Yukarıdaki resimde bulunan uçak ve evlerin yerlerini, sağ taraftaki çerçeve içine nokta ile belirleyiniz. 2. Arkadaşımıza evimizin yerini tarif ederken market ile tuhafiyenin arasındaki evin karşısında olduğunu söyledim. Verdiğim tarife göre evimizi bulunuz. Market Tuhafiye Proje çalışması için kullanılan eşyaların hangi geometrik şekillere benzediğini araştırınız. 17

3. Yukarıdaki şekillerin köşelerini nokta ile belirleyiniz. Aynı sayıda nokta kullandıklarınızı eşleştiriniz. Hangi şekil tek kaldı? İşaretleyiniz. A. Kare B. Dikdörtgen C. Üçgen 4. Aşağıdaki noktalı bölgeleri boyayınız. Hangi şekil ortaya çıkacak? 18

AÇI ALIŞTIRMALAR 1. Kuşun kanat çırparken kanatları arasında oluşan açının çeşidini altındaki noktalı yere yazınız. 2. Aşağıda verilmiş defterlere belirtilen açı çeşitlerini çiziniz. Dik Açı Geniş Açı Dar Açı Doğru Açı 19

3. Aşağıdaki nesnelerden hangisini kullanarak dik açı çizebiliriz? A. B. C. 4. Aşağıdaki nesnelerden hangisi dik açıya sahiptir? A. B. C. 5. Aşağıdaki şekilde görülen açıları belirleyip hangilerinin dar, dik, geniş ve doğru açı olduğunu yandaki noktalı alana yazınız.............................................. 20

6. Resimlerde civcivin iki ayağı arasında açılar oluşturulmuştur. Oluşan açıya uygun adları işaretleyiniz. Dar açı Geniş açı Doğru açı 7. II. I. III. Yukarıdaki çizimde oluşan açı çeşitlerini yazınız. I:... II:... III:... 21

ÜÇGEN, KARE, DİKDÖRTGEN VE ÇEMBER ALIŞTIRMALAR 1. Aşağıdaki nesnelerin hangisinden yararlanarak dikdörtgen elde ederiz? 2. Silindir ve koninin tabanını kullanarak hangi şekli çizebiliriz? A. çember B. kare C. dikdörtgen 3. Üçgen prizmayı şekildeki gibi kâğıdın üzerine yerleştirip etrafını çizersek hangi şekli elde ederiz? A. Çember B. Kare C. Dikdörtgen Değiştirilmek istenen eşyaların neler olduğunu belirleyiniz. 22

4. Aşağıdaki şeklin uzun ve kısa kenarını cetvelle ölçünüz. Bu şekle ait olmayan ölçme sonucunu işaretleyiniz. A. 2 cm B. 7 cm C. 4 cm 5. Yandaki şeklin kenar uzunluklarını ölçünüz. Bu şekle ait olan bir kenar uzunluğunun sonucunu işaretleyiniz. A. 2 cm B. 3 cm C. 4 cm 6. Kare çizimi için verilen bilgilerden hangisi doğrudur? A. Bir kenarının uzunluğunu ve köşedeki açıların dik açı olduğunu bilmemiz yeterlidir. B. Karşılıklı kenar uzunluklarını ve köşedeki açıların dar açı olduğunu bilmeliyiz. C. Dört kenarın uzunluğu ve köşedeki açıların doğru açı olduğunu bilmemiz gerekmektedir. 23

Örüntü ve Süslemeler ALIŞTIRMALAR 1. Aşağıdaki örüntülerdeki boş bırakılan yeri tamamlayınız. a)... b)... 2. 3. 27, 31, 35,,,, 51, 55 örüntüsünde olan yere hangi sayı gelmelidir? A. 39 B. 43 C. 47 14, 17, 20,,,, 32, 35 örüntüsünde olan yere hangi sayı gelmelidir? A. 23 B. 26 C. 29 4. Aşağıdaki noktalı alana verilen örüntüyü devam ediniz. 5. Aşağıdaki örüntünün tamamlanması için hangi harf gelmelidir? K L M K L? A. K B. L C. M 24

SİMETRİ ALIŞTIRMALAR 1. Yandaki kâğıdı açtığımızda ortaya çıkacak şekil aşağıdakilerden hangisidir? A. B. C. 2. Aşağıdaki şekillerin simetri doğrusunu çiziniz. 3. O harfinin yatay ve dikey simetri doğrusu çizilerek eş parçalardan birer tanesi alınmıştır. Aşağıdakilerden hangisi yatay ve dikey eş parça olamaz? A. B. C. 4. Aşağıdakilerden hangisi simetrik olarak bölünmüştür? A. B. C. Değiştirilecek eşyaların hangi geometrik cisimlere benzediğine karar veriniz. 25

Kare, Dikdörtgen ve Üçgenin Açıları ALIŞTIRMALAR 1. Aşağıdaki bilgilerden doğru olanın yanına D, yanlış olanın yanına Y yazınız. (...) Çemberin açısı yoktur. (...) Dikdörtgenin 4 tane geniş açısı vardır. (...) Çemberin köşeleri dardır. (...) Karenin 4 kenarı vardır. 2. Aşağıdaki şekillerden açı çeşidine göre farklı olan hangisidir? A. B. C. 3. Aşağıdaki tabloda boş bırakılan yeri tamamlayınız. Üç köşeli ve üç açılılar Dört köşeli ve dört açılılar Köşesi ve açısı olmayanlar 26

4. Aşağıdaki şekillerin tamamında bulunan dik ve dar açı sayısı hangi şıkta doğru verilmiştir? A. B. C. Dar Açı Dik Açı Dar Açı Dik Açı Dar Açı Dik Açı 5 3 7 9 7 8 5. Aşağıdaki şekillerin açı, kenar ve köşe sayılarını yazınız. Açı sayısı :... Kenar sayısı :... Köşe sayısı :... Açı sayısı :... Kenar sayısı :... Köşe sayısı :... Açı sayısı :... Kenar sayısı :... Köşe sayısı :... İhtiyaç duyulacak malzemeleri temin ediniz. 27

ÜNİTE DEĞERLENDİRME SORULARI 1 Aşağıda verilen düzlemsel şekilleri isimleriyle eşleştiriniz. İsimlendirdiğiniz şekillere günlük hayatınızdan örnekler veriniz. Örnek:... Örnek:... Örnek:... kare dikdörtgen üçgen 2 Aşağıdaki şekillerden kare prizmayı oluşturan parçaları renkli kalemle boyayınız. 3 4 Aşağıda verilen soruları yanıtlayınız................ dır?... Aşağıdaki noktalı yerlere uygun şekilleri çiziniz. Işın:... Doğru parçası:... Doğru:... 28

5 Aşağıda verilen doğru modeli üzerinde ne gibi değişiklikler yaparsak onu doğru parçası hâline getirebiliriz? Oluşan şekli çiziniz. 6 Aşağıda boş bırakılan yere yatay, dikey ve eğik doğru modelleri çiziniz. 7 8 9 Aşağıdaki verilen durumlara uygun doğru modelleri defterinize çiziniz. Aşağıda verilenlerden hangileri noktaya örnektir? Noktaya örnek olan nesnelerin başına + işareti koyunuz. ( ) merdiven basamakları ( ) üzüm taneleri ( ) evimizin çatısı ( ) inci ( ) bilye Aşağıdaki şekilleri isimleriyle eşleştiriniz............. doğru ışın üçgen nokta 29

geniş açı doğru açı 10 11 Aşağıda ifadelerden hangilerinin açıya örnek olduğunu yanlarındaki noktalı yerlere yazınız. Çevrenizde gördüğünüz açı örneklerinden yola çıkarak birkaç açı çiziniz. 12 13 Aşağıda verilenlerden hangilerinin dik açıya örnek olduğunu yanlarındaki noktalı yerlere yazınız. Aşağıda verilen açıları isimleri ile eşleştiriniz. dar açı dik açı 30

14 Aşağıda verilen nesnelerin isimlerini tabloda belirtilen nesnelerdeki yüzlerin karşısına yazınız. Dikdörtgensel bölge Karesel bölge Üçgensel bölge Daire 15 Aşağıda uzunlukları verilen şekilleri cetvel ve gönye kullanarak çiziniz. a. İki kenar uzunluğu birbirine eşit olan üçgen, b. Kısa kenarı 4 cm, uzun kenarı 10 cm olan dikdörtgen, c. Bir kenarı 10 cm olan kare çiziniz. 16 Aşağıdaki örüntüyü bir adım devam ettiriniz. 31

17 Aşağıdaki şekillerin simetri doğrularını belirleyiniz. 18 Aşağıdaki tabloda boş bırakılan yerlere uygun sayı ve şekiller yazınız. Düzlemsel şekillerin adları Düzlemsel şeklin çizimi Açı sayıları Üçgen 3... 4 Dikdörtgen... 19 Aşağıda verilen geometrik şekillerin altında bulunan noktalı yerleri uygun ifadelerle tamamlayınız. Adı :... Açı sayısı :... Köşe sayısı :... Adı :... Açı sayısı :... Köşe sayısı :... Adı :... Açı sayısı :... Köşe sayısı :... Adı :... Açı sayısı :... Köşe sayısı :... 32

ETKİNLİK ARACI (Ders Kitabı'nın 16. sayfasındaki etkinlik için verilmiştir.) EK-1 33

DERS ARAÇ VE GEREÇLERİ Birim Küp ler Ço cuk la rın ko lay ca kul la na bil me si için yak la şık 2 cm x 2 cm x 2 cm bo yut la rın da olan küp ler (Et kin lik ler de çe şit li li ği ar tır mak için dört fark lı renk te ki küp ler kul lanı la bi lir.). Not: Do ğal sa yı lar, do ğal sa yı lar la top la ma iş le mi, do ğal sa yı lar la çı kar ma iş le mi, ge omet rik ci sim ler alt öğren me alan la rın da kul la na bi lir siniz. Geo met ri Şe rit le ri Pim ler ve fark lı bü yük lük te ki şe rit ler den olu şan mater yal ler (Bir ara ya ge ti re rek çe şit li çok gen ler ve açı lar oluş tu ru lur). Geo met ri Tah ta sı Bir tah ta üze rin de ya tay ve di key ola rak bir bir le rin den eşit uzak lık ta ki çi vi le rin bu lundu ğu pa ket las tik le ri kul la na rak ge omet rik şe kil ler oluş tu ru lan araç (Ge omet ri tah ta sı nın bu lun ma dı ğı du rum lar da nok ta lı kâğıt üzerin de çi zim ya pı la rak et kin lik ler ger çek leş tiri le bilir.). On luk Kart İki sa tır ve beş sü tun dan olu şan boş tab lo (Ya pı lan et kin li ğin özel li ği ne gö re ku tu cuk lar içeri si ne nes ne ko na bi le cek ya da bo ya na bi le cek bü yük lük te ol ma lı dır.). Not: Do ğal sa yı lar alt öğ ren me ala nın da kul la na bi lir si niz. Nok ta lı Kâ ğıt Ya tay ve di key ola rak bir bir le rin den eşit uzak lık ta ki nok ta lar dan olu şan ça lış ma kâ ğı dı (Et kin li ğin ge rek tir di ği öl çü de is te ni len bü yük lük te dü zen le ne bi lir.). Not: Ke sir ler, ge omet rik ci sim ler, eş lik, örün tü ve süs le me ler alt öğ ren me alan la rın da kul la nabi lir siniz. EK-2 34

On luk Ta ban Blok la rı En kü çük par ça sı 1 cm 3 olan bir küp tür ve bir lik ola rak ad lan dı rı lır. Bu küp ler den 10 ta nesi nin yan ya na ge le rek oluş tur du ğu çu buk ise on luk tur. On luk çu buk lar dan 10 ta ne si nin yan ya na ge le rek oluş tur du ğu plaka yü zlük ola rak ad lan dı rı lır. Yüz lük pla ka lar dan 10 tan esi nin üst üs te bir leş ti ril me sin den olu şan küp ise bin lik tir. (Ma ter yal bu lu na ma dı ğı du rum lar da bir lik, on luk ve yüz lük par ça lar kar ton dan ke si le rek oluş turu labilir.) Örün tü Blok la rı Al tı gen, ikiz ke nar ya muk, eş ke nar dört gen, eşke nar üç gen gö rü nü mün de ki par ça lar dan olu şan ma ter yal ler (Ma ter yal bu lu na ma dı ğı du rum lar da kar ton dan ke si le rek oluş tu ru la bi lir.). Not: Örün tü ve süs le me leri alt öğ ren me alanın da kul la na bi lir si niz. Renk li Say ma Pul la rı En az iki fark lı renk te, yak la şık 2 cm ça pın da yu var lak pul lar dır. Not: Do ğal sa yı lar, do ğal sa yı lar la top la ma, doğal sa yı lar la çı kar ma, eş lik, örün tü ve süs le me ler alt öğ ren me alan la rın da kul la na bi lir si niz. Simetri Aynası Hem ayna özelliği taşıyan hem de arkadaki görüntüyü görmeye olanak tanıyan materyaldir. Kesir Ta kı mı Fark lı bü yük lük te eş par ça la ra ay rıl mış, bu eş parça la rın bir leş me sin den ay nı bü yük lük te bü tün ler el de edi le bi len çu buk lar dır. EK-2 35

Tang ram Bir ka re den bel li bir dü ze ne gö re ke si len ye di par ça dan olu şan es ki bir Çin bul ma ca sı dır. İki bü yük ikiz ke nar dik üç gen, iki kü çük ikiz ke nar dik üç gen, bir ka re, bir pa ra lel ke nar ve bir or ta boy ikiz ke nar dik üç gen gö rü nü mün de ki par ça lar dan oluş mak ta dır. Ma ter yal bu lu na ma dı ğı du rum lar da kar ton dan ke sile rek oluş tu rulabilir. Yüz de lik Ka re ler Ya tay ve di key çiz gi ler le 10 x 10 bi çimin de yüz eş par ça ya bö lün müş ka redir. Not: 20 ye ka dar do ğal sa yı la rı yazdır mak ve rit mik say ma lar için kul la na bilir siniz. Yüz lük Tab lo 10 x 10 luk bir tab lo içe ri sin de 1 den 100 e ka dar sa yı la rın sı ra lan dı ğı tablodur (Yüz lük tab lo, ya pı lan et kin li ğe gö re içi boş ola rak da kul la nı la bilir). Not: Doğal sayılar alt öğrenme alanında kullanabilirsiniz. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 EK-2 36

KARELİ KÂĞIT (Gerektiğinde fotokopi makinesı ile çoğaltarak kullanabilirsiniz.) EK-3 37

SÖZLÜK A açı : Başlangıç noktaları aynı olan iki ışının oluşturduğu şekil. asır : Yüzyıllık zaman birimi, yüzyıl. ayrıt : İki düzlemin ara kesiti. B basamak : On kuralına göre yazılmış bir sayının, her rakamın bulunduğu sıra. birim : Bir niceliği ölçmek için kendi cinsinden örnek seçilen değişmez parça. C cisim : Maddenin biçim almış durumu. Ç çevre : Düzlem üzerindeki bir şekli sınırlayan çizi. çözümleme : Bir sayıyı onluk ve birliklerine ayırıp yazmak. D dara : Kabı ile birlikte tartılan bir nesnenin kabının kütlesi. dekoratör : Tiyatro, opera vb. dekorlarını tasarlayan sanatçı. dekor : Bir yere süsleme amacıyla verilen düzen. derece : Bir çemberin 360'ta birine eşit olan açı birimi. desen desinatör : Bir süslemede kullanılan motif. : Mesleği desen yapmak olan kişi. eş gözlem E : Birbirinin aynı olan veya birbirine çok benzeyen iki şeyden her biri. G : Bir nesnenin, olayın veya bir gerçeğin, niteliklerini bilmek amacıyla, dikkatli ve planlı olarak ele alınıp incelenmesi. EK-4 38

ışın kesir kontrol mezura ölçüm plan proje sembol standart strateji şifre uzay veri : Bir ucu sınırlı olan doğru. I K : Bir birimin bölündüğü eş parçalardan birini veya birkaçını anlatan sayı. : Bir ışın doğru ve usulüne uygun olarak yapılıp yapılmadığını inceleme, denetim, denetleme. M : Terzilikte ölçü almak için kullanılan, genellikle 1,5 m uzunluğunda şerit metre. : 1. Ölçmek işi. 2. Ölçerek elde edilen sonuç. Ö P : Bir işin, bir eserin gerçekleştirilmesi için uyulması tasarlanan düzen. : Tasarlanmış şey, tasarı. S : Duyularla ifade edilemeyen bir şeyi belirten somut nesne veya işaret, rumuz, timsal, simge. : 1. Belli bir tipe göre yapılmış veya ayrılmış. 2. Belirli ölçülere, yasaya, kullanıma uygun olan. : Önceden belirlenen bir amaca ulaşmak için tutulan yol. : Gizli haberleşmeye yarayan işaretlerin tümü. Ş U : Bütün varlıkların içinde bulunduğu sonsuz boşluk. V : Bir problemde bilinen, belirtilmiş anlatımlardan bilinmeyeni bulmaya yarayan şey. EK-4 39

Büyük Dün ya At la sı, Ar kın Ki ta be vi, İstanbul, 2003. Ma te ma tik Ge ze ge ni, OD TÜ Ge liş tir me Vak fı Eği tim Ya yın la rı, Ankara, 2003. MEB, İl köğ re tim Ma te ma tik Der si Öğ re tim Prog ra mı ve Kı la vu zu (1-5. sınıf lar), Ankara, 2005. TDK, Atatürk Dizisi, Geometri, Ankara, 1991. TDK, Türkçe Sözlük, Ankara, 2005. TDK, Yazım Kılavuzu, Ankara, 2005. TÜİK, Tür ki ye İs ta tis tik Yıl lı ğı, Ankara, 2004. Yıldızlar, Dr. Meh met, Ma te ma tik Prob lem le ri Çö ze bil me Yön tem le ri, İstanbul, 2001. Ze kâ Oyun la rı, Tübitak, Ankara, 2005. www.tbf.org.tr www.tsf.org.tr www.tuik.gov.tr KAYNAKÇA EK-5 40