Giriş Derin Ven Trombozunun Araştırılması Dr.Erkan GÖKSU Acil Tıp A.D. DVT ve PTE spektrumun uç noktalarıdır DVT için yapılan çalışma PTE araştırmasının da bir parçasıdır. Derin Ven Trombozunun Araştırılması Pretest olasılık D-Dimertesti Venografi Tomografi Manyetik rezonans venografi Niçin Önemli Görüntüleme yöntemi PTE açısından açıklayıcı değilse DVT nin tespit edilmesi tanısaldır Hemodinamik stabil olmayan hastalarda USG ile değerlendirme tanısaldır DVT hastalarının %30 u asemptomatik özellike gösterir Fizik muayene tek başına yeteri kadar duyarlı ve seçici değildir. Pretest olasılık skorları Skorlama sistemi ile birlikte hastalar düşük, orta, yüksek olasılığa ayrılabilir. Düşük pretest olasılıkta DVT %3 Yüksek olasılık grubundaki hastada %75 DVT-likely skor >2 DVT-unlikely skor <2 1
Pretest olasılık skorları Çalışmada hastaların %54 i DVT unlikely olarak skorlanmış Bu hastaların %5.5 inde DVT tespit edilmiş DVT-likely olan hastalarda %28 DVT tespit edilmiş D-Dimer Testi Tromboembolik süreçlerde yanlış pozitiflik fazladır D-Dimer testinin gücü negatif öngörücü değerinden kaynaklanır Eğer D-dimer negatif ve klinik pre-test olasılık düşük yada orta ise DVT dışlanabilir. Farklı yöntemler nedeniyle farklı sensitivite ve spesifisite değerleri verilmektedir. Temelde üç şekilde yapılmaktadır Venlerin komprese olamamaları esasına dayanır. 1- Segmental kompresyon USG (2-CUS) Femoral ve popliteal ven değerlendirilir 2- Extended (E-CUS) Tüm uyluk venleri, popliteal ven ve popliteal vende trifurkasyona kadar 3- Tam kompresyon USG (C-CUS) Uyluk ve baldır venlerinin tamamı değerlendirilir 2
Segmental kompresyon USG (2-CUS) Common femoral ven Popliteal ven Proksimal DVT için Yüksek sensitivite ve spesifisite Distal DVT için Düşük sensitivite %36 Bu hastalarda negatif sonuçta tekrar eden USG faydalı Segmental proksimal emboli ve baldır venlerinde trombus atlanır İlk değerlendirmesi negatif olan ve tekrar USG yapılan hastalarda %1-3 DVT tespit edilecektir Extended (E-CUS) Tüm uyluk venleri ve popliteal venden trifurkasyona kadar olan alan İzole baldır venlerinde DVT tespit edilemez Tam kompresyon USG (C-CUS) Kasıktan distal baldır bölgesine kadar değerlendirilir Değerlendirme 1-2 cm aralıklarla yapılır 3
Trombüs yeni mi eski mi? DVT geçirdikten sonra rezidüel trombüs bir yıla kadar kalabilir Bu durumda eski yada yeni trombüs ayırımı yapılamayabilir Trombüsün yeri iyi kayıt edilmiş ise D-Dimerfaydalı olabilir (trombüsten sonraki 3 ayda normalize olur) Kompresyonda 2 mm den daha fazla genişleme varsa. Venografi DVT tanısında altın standarttır. Klasik Rabinov-Paulin yöntemi Uzun bacak venografi Birden fazla görüntüleme alanında intraluminal dolma defekti şeklinde görülür. Radyasyon maruziyeti Nefrotoksik madde verilmesi Enjeksiyonun ağrılı olması Bilgisayarlı Tomografi Spiral CT venografi, konvansiyonel venografi kadar sensitif ve spesifik Pahalı Radyasyon maruziyeti Akciğerler ile birlikte kaval ve iliak venlerin değerlendirilebilmesi en önemli avantajıdır. Manyetik rezonans venografi Yüksek sensitivite ve spesifisite Pahalı Her zaman ulaşılamaz Rekürren DVT tanısında faydalı olabilir Eski yeni trombüs ayırımında PTE düşünülen hastalarda kompresyon USG nin değeri Semptomatik hastada yüksek sensitivite ve spesifisite Asemptomatik hastada düşük sensitivite ve spesifisite Çok merkezli prospektif bir çalışmada (479 hasta) 2- CUS için sensitivite %23 (%95CI 19-26) E-CUS için sensitivite %25 (%95 CI 20-28) PTE düşünülen hastalarda kompresyon USG nin değeri aşağıdaki durumlarda tercih edilir: 1- Tek detektörlü spiral CT ve V/Q negatif ise 2- Bu teste ihtiyacı olan hastaları azaltabilir 3- Hemodinamik instabilite durumlarında 4
V/Q orta olasılık, yaklaşık %50 hasta Pozitif USG tanı koydurur Pretest skorları, D-Dimer tanı koydurucu değilse Görüntüleme gereklidir ilk tercih edilecek Negatif ise Diğer yöntemler (V/Q veya BT) Hemodinamik anstabil hastalarda DVT nin gösterilmesi tanı koydurucudur.. 5