DERS ÜRETİM HATLAR ÜRETİM HATLAR Üretim hatları, malzemenin bir seri işlemden geçere ürün haline dönüştürülmesini sağlayan bir maineler ve/veya iş istasyonları dizisidir. Bir üretim hattı üzerinde te bir çeşit ürün üretilebileceği gibi modeller arması da üretilebilir. aış tipi üretim hatları ÜRETİM HATLAR transfer hatları taşıma ve işlemler yoğunlula otomati daha rijit genellile ya te model için ya da ço modelli faat büyü partiler halinde üretim montaj hatları taşıma ve işlemler daha ço manüel daha esne arma model üretimi Problem: hatların dengelenmesi. başa deyişle, iş istasyonlarında gerçeleştirilece işlemleri belirleme ve minimum boş süre alaca şeilde hattın etin olara çalışmasını sağlamatır. hat dengeleme Hat dengeleme, il olara. yüzyılın başlarında seri üretim hatları ile Ford tarafından uygulanmıştır. İşin modüllere ayrılara gerçeleştirilmesi, gere ihtisaslaşma sağlaması ve gerese ısa üretim sürelerine ulaşılmasını sağladığı için işlerin bant üzerinde aışına olana yaratmatadır. hat dengeleme Bir işin olayca modüllerine ayrılamaması, ayrılabilenlerin ise araç, gereç, işgücü apasitelerinin eşit olmaması nedeni ile üretim veya montaj hatlarının dengelenmesi ihtiyacı doğmatadır. Hat dengeleme, iş elemanlarının iş istasyonlarına tahsisidir.
Örne işlem sonucunda ve toplam daiada imal edilen bir ürünün modüllerin e ayrılması hat dengeleme (i) süesi (t) Bant sistemi oluşturulursa bu hatta işçinin çalıştırılması geremetedir ve bu durumda imi işçi ço, imi işçi ise az çalışacatır. i Örne Bu durumda hattın yeterli talebi arşılayaca şeilde ne adar zamanda bir hareet ettirilmesi geretiği çevrim süresi - hesaplanmalıdır. Örneğin bant daiada bir (masimum işlem süresini arşılayaca süre) hareet ederse ( da/ da/adet) istasyona gere duyulacatır. Tenoloji önceli sırası söz onusu değilse bazı işler istasyonlarda birleştirilmelidir si Boş Örne V V V,,,, + + + + d daialı boş süre ile istasyonlu hat sezgisel olara dengelenmiştir. Bu süreden daha az boş süre elde edilemez. Aynı işlemler daialı çevrim süresi ile gerçeleştirilece olduğunda istasyon gereece ve işlemler bu ( da/ da/adet) istasyona şeildei gibi tahsis edilecetir Çevrim süreleri si Boş, + talep, vardiya ve,, + + hat sayıları diate alınara hesaplanır. V,,, + + + d Örneğin yılda işgünü çalışan bir işletme için talep mitarları, ve daialı çevrim süreleri için seçilebilece hat ve vardiya sayılarışöyle olacatır:
Talep vardiya hat Çevrim süresi Montaj Hattı Dengelemenin Amaçları,, Boş zamanları ve dengeleme ayıplarını minimize etme İş istasyonlarının sayısını minimize etme Düzenli bir malzeme aışı sağlama Dengeleme ayıplarını iş istasyonlarının üzerine dağıtıp yayma İnsan gücü ullanımını en üst düzeye ulaştırma Var olan tüm ısıtları sınırları zorlamadan sağlama Maine apasitelerini en üst düzeyde ullanma En az mitarda malzeme ullanma Hat dengeleme maliyetini en üst düzeyde tutma Dengelenmemiş hat Dengelenmiş hat Her bir istasyonun işlem süreleri toplamı, birbirine göre büyü farlılılar gösteren hatlar, iyi dengelenmemiş hatlardır. Dengeli hatta her bir iş istasyonunun toplam iş süresi, çevrim süresinden yüse olmama şartı ile şeilde görüldüğü gibi hemen hemen eşit olmalıdır. İlgili Kavramlar İş Elemanı ( Öğesi ) : Montajcılar arasında geresiz arışılı olmadan ii veya daha fazla işçi arasında paylaştırılamayan iş birimidir. : Bir iş istasyonuna tahsis edilen iş elemanları ümesidir. İşu : Montaj hattı üzerinde verilen belirli bir işin yapıldığı alandır. Genellile bir iş istasyonunda bir işçi çalışır. Çevrim si : Ürünün her iş istasyonunda aldığı süredir. Denge Gecimesi :İş istasyonlarının üretim hattına dengesiz dağılımından aynalanan boş süredir. İlgili Kavramlar c* : ortalama iş istasyonu süresi n : dengeleme sonunda bulunan iş istasyonu sayısı D : dengeleme aybı C : çevrim süresi T : eldei toplam süre N : yapılması istenen ürün sayısı ise; C* = Σ t / n Min n = Σ t / c D ( % ) = (c-c* / c) x D ( % ) = (nc-t / nc) x C = T / N İlgili Kavramlar Tenoloji Önceli Diyagramı:İş istasyonlarına atanaca iş elemanlarının teni özellilerinden dolayı öncelileri söz onusu olmatadır. Başa deyişle, iş elemanlarının hangi sıra ile yapılacağı, öncesinde ve sonrasında hangi işlemlerin gerçeleştirileceği önemlidir. Bu önceliler bir diyagramla gösterilir. Diyagramda, düğümler işlemleri, olar öncelileri (oun çıtığı düğüm önce ve bittiği düğüm sonra olma üzere) ve düğümlerin dışındai sayılar da işlem sürelerini göstermetedir. Kullanılan bu diyagram, tenoloji önceli diyagramıdır. Önceli Matrisi: Tenoloji önceli diyagramının matrise dönüştürülmüşşelidir. Matris utularındai ler, öncelileri göstermetedir.
Montaj Hattı Dengeleme Yöntemleri Sıra Pozisyon Ağırlığı ( Helgeson Birnie Yöntemi ) Sıra pozisyon ağırlığını bulabilme için her bir işlem ve endinden sonra gelen işlem süreleri toplanır. Bunlar ağırlılarına göre sıralanır. Çevrim süresi göz önüne alınara, pozisyon ağırlılarına göre işlemler istasyonlara atanır. Önceli,, Önceli,, V V V V,,, si + + + Boş d n : hesaplanan istasyon sayısı m : gerçete elde edilen istasyon sayısı n = T / c n = / = m = Teori olara minimum istasyon sayısı olara hesaplanmasına rağmen hat, gerçete istasyonla urulduğu için etinli, [ masimum etinli ] e max = Σ t / nc x [gerçe etinli] e = Σ t / mc x e max = ( / x) x = %, ien e = ( / x) x = % olacatır. Bu durumda hattın çevrim süresi değiştirilere daha etin olara çalıştırılması araştırılabilir.
Örne Örne öğeli bir montaj hattında, bir nolu iş öğesinin işlem süresi t = (, olma üzere; şelinde verilmiştir. Bu montaj hattında te tip ürün üretilecetir. Tabloda her bir iş öğesine ait öncül iş öğeleri verilmiştir. Üretilen ürüne olan yıllı talep adettir. Yıllı üretim, yıllı talebe eşit yapılacatır. İşletme yılda gün üretimde bulunmatadır. Günlü çalışma süresi saattir. Bu verilenlere göre; ),, Tenoloji önceli diyagramını çiziniz. Çevrim süresini bulunuz. İşleri istasyonlara, onum ağırlılı dengeleme teniğini uygulayara atayınız. Denge aybını bulunuz. Örne İş Öğesi Öncül İş Öğesi/Öğeleri,,,, C = T / n C = x x / C = da / ürün,,,, si + + + + Boş V, + V, + V V V d D ( % ) = (nc-σt / nc) x = x / x x = %, =
Kilbridge Wester Yöntemi Çevrim süresi: daia Adımlar Tablonun f sütunu gözden geçirilir. Çevrim süresine eşit bir sürenin bulunup bulunmadığı incelenir. Eğer varsa bu süreyi meydana getiren işlemler te bir istasyonda toplanabilir. Yosa;f sütununda çevrim süresinden az en büyü süre bulunur. Bu süre çevrim süresinden çıarılır İzleyen istasyonda toplamlarının farı bu süreye eşit işlemler bulunup bulunmadığı araştırılır. Varsa bu işlemler bir sonrai adıma atarılır. Yosa. adıma geçirilir; f sütununda çevrim süresinden büyü, anca bu sütundai en üçü biriimli süre bulunur. Bu en üçü biriimli sürenin bulunduğu istasyonda mevcut işlemlerden bir veya daha fazlası istasyon dışına çıartılara bu süreyi çevrim süresine indirgeme olanağı araştırılır. Varsa gereli indirgeme yapılır. Yosa bir sonrai aşamaya geçilir. f sütununda daha sonra gelen en üçü biriimli süre seçilir. Bu süreyi çevrim süresine indirme için bu istasyon dışına bir veya daha fazla işlemin çıarılabilme olanağı araştırılır. En uygun atama yapılır. V V V V V X X X Sütun Biriimli Atarılabilirli si si (a) (b) (c) (d) (e) (f) V V V V V X X X,V,V e ile e,v,v e ile V,V,V ya V,V,V ya V V V V V X X a X a X X Atarılabilirli V Sütun Biriimli si si Önceli elemanının, olası tüm iş elemanı permütasyonlarını üretmete ullanılabilmesi için, matrisin her sütunu, endi aralarında toplanara, od numaraları adı verilen bir satır matrisi elde edilir. İl başta elde edilen od numarası dizisinin (satır matrisinin), iş elemanı sayısı adar elemanı vardır. Bunlardan en az bir tanesi sıfırdır. Bundan sonra aşağıdai yalaşımın ullanılmasıyla çözüm elde edilir. Kod numaraları dizisi içinde soldan sağa doğru sıfır () olan il elemanı ara. İl sıfırın bulunduğu notaya arşı gelen iş elemanı numarasını seç. Bu iş elemanının işlem süresini, alan istasyon süresinden çıar. Sonuç ise adım- e, sonuç < ise adım- ya git. İş elemanına önceli matrisinden arşı gelen satırı ve sütunu bu matristen çıar ve elde edilen satır matrisini, yeni od numarası dizisi olara ullan.. adımda bulunan sonuç < ise atama yapma, asi durumda bu işi o istasyona ata, adım- i uygula, adım- e geri dön ve yeni bir iş elemanı seç. Adım - arasını yinele ve adım- ye git. Kalan istasyon süresi sıfıra eşitse adım- e, asi durumda adım- a git. İlgili istasyona atanma tamamlanmıştır. Bir sonrai istasyon işlemleri için adım- e git. Kod numarası dizisi içinde sıfır değerine sahip olan eleman veya elemanlarda, alan istasyon süresinden üçü veya eşit işlem süresine sahip olan yosa, yeni istasyon atamaları için adım- e git. Varsa, öncei istasyona atama yapmayı sürdürme amacıyla, adım- e dön. Bu yalaşım, tüm iş elemanlarının istasyonlara atanması bitene adar sürdürülür.
çevrim süresi: da. Kod No Dizisi Kod No Dizisi Kod No Dizisi çözüm İş Öğesi Biriimli Boş V V V V