Öğretme ve Öğrenme ÖZEL ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ II Dr. Mesut Saçkes Öğrenme bireyin çevresiyle etkileşerek geçirdiği yaşantılar sonucu davranışlarında oluşan kalıcı değişmelerdir. Öğretme öğrenmenin sağlanmasına dönük olarak öğrenci dışında kalan koşulların ve gerekli etkinliklerin düzenlenmesidir. Yaklaşım: öğretmenin öğrenmeyi gerçekleştirmek üzere izlediği genel yol. Öğretme Yaklaşımları Sunuş yoluyla Buluş yoluyla Araştırma-inceleme yoluyla Alış yoluyla öğrenme Anlamlı öğrenme Ausubel Bilgiler çok iyi bir şekilde düzenlenmiş, sıralanmış ve çocuk tarafından alınmaya hazır durumda Önce genel ilke ve genellemeler verilir ardından daha ayrıntılı bilgiler kazandırılır Bilgi, ilke ve kavram öğretiminde kullanılır Anlamlı öğrenme son öğrenilenler öncekilerle bütünleştiği zaman oluşmaktadır.
Örgütleyiciler: Çocukların yeni bilgilerle daha önce öğrendiği bilgiler arasında bağlantı kurmalarını sağlayan kavram, ilke, şekil, şema vb. bilgilerdir. Açıklayıcı örgütleyiciler: yeni öğrenilecek konu hakkında ön bilgiler verir Karşılaştırıcı örgütleyiciler: Yeni öğrenilen bilgilerle daha önce öğrenilen bilgilerin karşılaştırılmasına yardımcı olur Örgütleyiciler öğrenilecek bilgilerin sunulmasından önce verilmesi gerekir Özellikleri Öğretmen ve çocuk arasında yoğun bir etkileşim söz konusudur Çocuklara bol miktarda örnek verilmelidir Genelden özele doğru bir sıra izlenir (Tümdengelim) Eğitim durumları aşama aşama gerçekleşir Avantajları Kullanılmasının kolay olması Bilişsel nitelikli alanların öğretilmesinde etkili İlk kez karşılaşılan kavramların öğretiminde etkili Sınırlılıkları Çocuk pasif bir alıcı durumuna düşebilir Gelişim düzeyi göz önüne alınmalı Uygulama Aşamaları Başlangıç: bu aşamada gerçekleştirilen etkinliklerle çocuğun öğrenilecek konu üzerine yoğunlaşmasına güdülenmesine ve öğrenmeye hazır duruma gelmesine katkıda bulunulur Hikaye Fıkra Tekerleme Günlük yaşamdaki önem Geliştirme: Planlanan etkinliklerin gerçekleştirilmesi. Konu ile ilgili kavram ve ilkelerin genelden özele sunulması Çeşitli örneklerin verilmesi Sonuç: Değerlendirme etkinlikleri ve öğrenmenin kalıcılığının ve transferinin gerçekleştirilmesi. Soru sorma İp ucu verme Problem durumu yaratma Sunuş yoluyla öğrenmenin koşulları Sunulan materyaller çocuk için anlamlı olmalı Çocuk yeni bilgileri almaya hazır olmalı Çocuk öğrenmeye istekli olmalı
Örgütleyiciler Bilginin çocuk tarafından alınmaya hazır hale getirilmesi Öğretmen konuyu iyi biçimde düzenleyerek ve uygun araçları seçerek genelden özele doğru sistemli ve anlamlı bir şekilde konuyu öğretir Temel öğe öğretmendir Öğretmen merkezlidir Çocukların rolü Soruları yanıtlama Dikkatli dinleme Örgütleyiciler / Öğretme Keşfetme yoluyla öğrenme Çocukların kendi yaptıkları gözlem ve etkinlikler yoluyla sonuçlara varması Çocuk merkezli Bruner Bilgiler gelişim döneminin özelliklerine uygun bir şekilde sunulmalıdır Yapılandırılmamış buluş: çocuğun kendi çalışmasını kendinin başlatıp yönlendirdiği yaklaşım Ne öğrettiğimiz değil nasıl öğrettiğimiz önemlidir Öğrenme bir keşfetme sürecidir Yapılandırılmış buluş: öğretmenin çocuğa yönerge ve ip uçları verdiği yaklaşım Okul öncesinde yapılandırılmamış buluş tercih edilmelidir! Çocuğun keşfetme isteği ve merak duygusu teşvik edilmelidir Öğrenme çocuğun kendi buluşu sonucu oluşur
Bilişsel Yük Teorisi öğrenmenin gerçekleşebilmesi için gerekli olan tüm bilişsel işlerle çalışan bellek ilgilenir Çalışan bellek kapasite açısından sınırlıdır Bilişsel Yük Teorisi öğretim esnasında öğrencinin çalışan bellek kapasitesini zorlamanın ve bunun sonucunda bilişsel açıdan öğrenci üzerinde aşırı yüke neden olmanın öğrenmeyi olumsuz yönde etkilediğini savunur Buluş yoluyla öğrenme bilişsel yükün artmasına neden olur mu? Yaklaşımın özellikleri Öğrenme çocuğun merakını uyandıracak bir sorunla başlar Çocuğun öğrenme sürecinde etkin olmasını gerekli kılar Öğrenme etkinliğinin amacı çocuklara konunun temel yapısını kavratmaktır Buluş yoluyla öğrenmede tümevarım yöntemi kullanılır Yaklaşımın özellikleri Sezgisel düşünmeyi, denenceler kurup sınamayı gerektirir Öğretmen yeterince örnek sunmalıdır! Avantajları Güdülenmişlik düzeyini çalışma boyunca sürdürmesini sağlar Kendi başına problem çözmeye yönlendirir Düşünme yeteneğini geliştirir Dezavantajları Öğretmen yetersizliği Aşamalar??? Örnekler sınırlı olduğunda genellemelere ulaşmanın güç olması Zaman kısıtlılığı Materyal eksikliği Her konunun uygun olmaması
Öğretmenin görevi Çocuğun kendi çabası ile öğrenmesini sağlayacak ortamı oluşturmak Çocuğa yol göstermek Öğrenmeyi kolaylaştırmak Amaçları oluşturmak ve amaçlara ulaşmada çocuğu etkin kılmak Çocuğun görevi Etkin bir şekilde sorun çözme sürecine katılmak Öğrenme sürecini yönlendirmek Problem çözme yaklaşımı Çocukların konuyla ilgili belirli bir sorunu çözmek için araştırma süreçlerini kullanarak sonuca ulaşmaya çalıştıkları öğrenme yaklaşımı Bir sorunun çözümünde genelleme ve sentez yapmada kullanılır Temelinde sorun çözme amacı vardır Tümevarım Tümdengelim Çözümleme Bireşim Gerçekçi yaşantılar ve gerçek sorunlar Çocuk merkezli İlgi ve istek Yararları Planlı ve bilimsel çalışma alışkanlığı Araştırma yapma, eleştirel düşünme, karar verme becerileri Kalıcı deneyimler
Sınırlılıkları Her konuya uygun değil Çok zaman alıcı Uygulamasının güç olması Aşamaları Sorunu tanımlama ve sınırlandırma Çözüm için geçici denenceler oluşturma Sorunun çözümü için veri toplama, düzenleme ve değerlendirme Sonuca ulaşma Sonuçları test etme Öğretmenin Görevi Yol gösterici Yönlendirici Destekleyici Gözlemci Denetleyici Kılavuz Model Çocuğun görevi Etkin Öğrenmeden sorumlu Soru soran Gözlem yapan Araştıran Öğretmen ile etkileşim halinde