I Prof. Dr. Saibe OKTAY ÖZDEMİR İ. Ü. Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Gülçin ELÇİN GRASSİNGER İ. Ü. Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi TÜRK MEDENÎ KANUNU ve YÜRÜRLÜK KANUNU TÜRK BORÇLAR KANUNU
II Yay n No : 1791 Hukuk Dizisi : 808 1. Bas - Eylül 2006 - STANBUL 2. Bas - A ustos 2007 - STANBUL ISBN 978-975 - 295-683 - 4 Copyright Bu kitab n bu bas s için Türkiye deki yay n haklar BETA Bas m Yay m Da t m A.fi. ye aittir. Her hakk sakl d r. Hiçbir bölümü ve paragraf k smen veya tamamen ya da özet halinde, fotokopi, faksimile veya baflka herhangi bir flekilde ço alt lamaz, da t lamaz. Normal ölçüyü aflan iktibaslar yap lamaz. Normal ve kanunî iktibaslarda kaynak gösterilmesi zorunludur. Dizgi Bask - Cilt Kapak Tasar m : Beta Bas m A.fi. : Kahraman Ofset Ba c lar/ stanbul (0-212) 629 00 01 : Gülgonca Çarp k Beta BASIM YAYIM DA ITIM A.fi. Himaye-i Etfal Sokak Talas Han No. 13-15 Ca alo lu - STANBUL Tel : (0-212) 511 54 32-519 01 77 Fax: (0-212) 513 87 05-511 36 50 e-mail: betakitap@betakitap.com www.betakitap.com
III K NC BASIYA ÖNSÖZ Özellikle Hukuk Fakültelerinde okuyan ö rencilerin ihtiyaçlar na dönük olarak haz rlad m z bu kanunda, yararl olaca düflüncesiyle madde altlar nda gerek eski Medeni Kanun madde numaralar, gerekse de kaynak kanunumuz sviçre Medeni Kanununun madde numaralar verilmifl ve her madde alt nda ilgili Yarg tay çtihad Birlefltirme Kararlar n n tarihleri ile kararlar n k sa özetleri yaz lm flt r. Yine kullan c lar için kolaylaflt r c olaca düflüncesiyle kitab n sonunda eski Medeni Kanunla yeni Medeni Kanunun karfl laflt rmal madde listesine ve kavram indeksine yer vermeyi de uygun gördük. Belirtelim ki 4721 sy. Medeni Kanunun kabul ediliflinden sonra yaklafl k dört y ll k bir süre geçmifltir. Ancak bu k sa süre içinde dahi kanunumuzda bir tak m de ifliklikler yap lm flt r. sviçre Medeni Kanununda da bu günkü kanunumuza yans m fl hükümlere göre farkl veya sonradan de ifltirilmifl hükümler vard r. Kanuna de ifliklik tafl yan metinler ifllenmifl, ilgili madde altlar nda da gerek sviçre gerekse Türk Medeni ve Borçlar Kanunlar nda de ifliklik yapan kanunlar n tarihleri verilmifltir. Bu kanunun bask ya haz rlanmas nda eme i geçen Arafl. Gör. Cahit Günel, Arafl. Gör. Arzu Ar demir, Say n Veysel Çoflkun a ve kitab n bas lmas na imkan veren Say n Seyhan Satar a teflekkürlerimizi sunuyoruz. stanbul, 27 A ustos 2007 Prof. Dr. Saibe Oktay Özdemir Doç.Dr. Gülçin Elçin Grassinger
IV
V Ç NDEK LER TÜRK MEDEN KANUNU BAfiLANGIÇ :... 3 Birinci Kitap K fi LER HUKUKU Birinci K s m GERÇEK K fi LER Birinci Bölüm : Kiflilik... 7 kinci Bölüm : Kiflisel Durum Sicili... 15 kinci K s m TÜZEL K fi LER Birinci Bölüm : Genel Hükümler... 18 kinci Bölüm : Dernekler... 20 Üçüncü Bölüm : Vak flar... 33 kinci Kitap A LE HUKUKU Birinci K s m EVL L K HUKUKU Birinci Bölüm : Evlenme... 41 Birinci Ay r m : Niflanl l k... 41 kinci Ay r m : Evlenme Ehliyeti ve Engelleri... 43 Üçüncü Ay r m : Evlenme Baflvurusu ve Töreni... 45 Dördüncü Ay r m : Bât l Olan Evlenmeler... 48 kinci Bölüm : Boflanma... 53 Üçüncü Bölüm : Evlili in Genel Hükümleri... 60 Dördüncü Bölüm : Efller Aras ndaki Mal Rejimi... 66
VI Birinci Ay r m : Genel Hükümler... 66 kinci Ay r m : Edinilmifl Mallara Kat lma... 70 Üçüncü Ay r m : Mal Ayr l... 78 Dördüncü Ay r m : Paylaflmal Mal Ayr l... 79 Beflinci Ay r m : Mal Ortakl... 82 kinci K s m HISIMLIK Birinci Bölüm : Soyba n n Kurulmas... 90 Birinci Ay r m : Genel Hükümler... 90 kinci Ay r m : Kocan n Babal... 91 Üçüncü Ay r m : Tan ma ve Babal k Hükmü... 94 Dördüncü Ay r m : Evlât Edinme... 97 Beflinci Ay r m : Soyba n n Hükümleri... 103 Alt nc Ay r m : Velâyet... 107 Yedinci Ay r m : Çocuk Mallar... 112 kinci Bölüm : Aile... 115 Birinci Ay r m : Nafaka Yükümlülü ü... 115 kinci Ay r m : Ev Düzeni... 116 Üçüncü Ay r m : Aile Mallar... 118 Üçüncü K s m VESAYET Birinci Bölüm : Vesayet Düzeni... 125 Birinci Ay r m : Vesayet Organlar... 125 kinci Ay r m : Vesayeti Gerektiren Haller... 127 Üçüncü Ay r m : Yetki... 129 Dördüncü Ay r m : Vasinin Atanmas... 130 Beflinci Ay r m : Kayy ml k ve Yasal Dan flmanl k... 133 Alt nc Ay r m : Koruma Amac yla Özgürlü ün K s tlanmas... 136 kinci Bölüm : Vesayetin Yürütülmesi... 138 Birinci Ay r m : Vasinin Görevleri... 138 kinci Ay r m : Kayy m n Görevleri... 144 Üçüncü Ay r m : Vesayet Dairelerinin Görevleri... 144 Dördüncü Ay r m : Vesayet Organlar n n Sorumlulu u...146 Üçüncü Bölüm : Vesayetin Sona Ermesi... 148
Birinci Ay r m : Vesayeti Gerektiren Hallerin Sona Ermesi... 148 kinci Ay r m : Vasilik Görevinin Sona Ermesi... 150 Üçüncü Ay r m : Vesayetin Sona Ermesinin Sonuçlar... 153 Üçüncü Kitap M RAS HUKUKU Birinci K s m M RASÇILAR Birinci Bölüm : Yasal Mirasç lar... 155 kinci Bölüm : Ölüme Ba l Tasarruflar... 157 Birinci Ay r m : Tasarruf Ehliyeti... 157 kinci Ay r m : Tasarruf Özgürlü ü... 158 Üçüncü Ay r m : Ölüme Ba l Tasarruflar n Çeflitleri... 161 Dördüncü Ay r m : Ölüme Ba l Tasarruflar n fiekilleri... 166 Beflinci Ay r m : Vasiyeti Yerine Getirme Görevlisi... 172 Alt nc Ay r m : Ölüme Ba l Tasarruflar n ptali ve Tenkisi... 175 Yedinci Ay r m : Miras Sözleflmesinden Do an Davalar... 181 kinci K s m M RASIN GEÇMES Birinci Bölüm : Miras n Aç lmas... 182 kinci Bölüm : Miras n Geçmesinin Sonuçlar... 187 Birinci Ay r m : Koruma Önlemleri... 187 kinci Ay r m : Miras n Kazan lmas... 192 Üçüncü Ay r m : Resmi Defter Tutma... 198 Dördüncü Ay r m : Resmi Tasfiye... 202 Beflinci Ay r m : Miras Sebebiyle stihkak Davas... 204 Üçüncü Bölüm : Miras n Paylafl lmas... 205 Birinci Ay r m : Paylafl mdan Önce Miras Ortakl...205 kinci Ay r m : Paylaflman n Nas l Yap laca... 208 Üçüncü Ay r m : Mirasta Denklefltirme... 215 Dördüncü Ay r m : Paylaflman n Tamamlanmas ve Sonucu... 217 VII
VIII Dördüncü Kitap EfiYA HUKUKU Birinci K s m MÜLK YET Birinci Bölüm : Genel Hükümler... 221 kinci Bölüm : Tafl nmaz Mülkiyeti... 230 Birinci Ay r m : Tafl nmaz Mülkiyetinin Konusu, Kazan lmas ve Kayb... 230 kinci Ay r m : Tafl nmaz Mülkiyetinin çeri i ve K s tlamalar... 238 Üçüncü Bölüm : Tafl n r Mülkiyeti... 254 kinci K s m SINIRLI AYNÎ HAKLAR Birinci Bölüm : rtifak Haklar ve Tafl nmaz Yükü... 259 Birinci Ay r m : Tafl nmaz Lehine rtifak Hakk... 259 kinci Ay r m : ntifa Hakk ve Di er rtifak Haklar... 263 Üçüncü Ay r m : Tafl nmaz Yükü... 277 kinci Bölüm : Tafl nmaz Rehni... 281 Birinci Ay r m : Genel Hükümler... 281 kinci Ay r m : potek... 291 Üçüncü Ay r m : potekli Borç Senedi ve rat Senedi... 296 Dördüncü Ay r m : Tafl nmaz Rehniyle Güvence Alt na Al nan Ödünç Senetleri... 305 Üçüncü Bölüm : Tafl n r Rehni... 307 Birinci Ay r m : Teslime Ba l Rehin ve Hapis Hakk... 307 kinci Ay r m : Alacaklar ve Di er Haklar Üzerinde Rehin... 312 Üçüncü Ay r m : Rehin Karfl l nda Ödünç Verme fli le U raflanlar... 314 Dördüncü Ay r m : Rehinli Tahvil... 316 Üçüncü K s m Z LYETL K VE TAPU S C L Birinci Bölüm : Zilyetlik... 317 kinci Bölüm : Tapu Sicili... 324
IX TÜRK MEDEN KANUNU NUN YÜRÜRLÜ Ü VE UYGULAMA fiekl HAKKINDA KANUN Birinci Bölüm : Genel Hükümler... 337 kinci Bölüm : Kifliler Hukuku... 338 Üçüncü Bölüm : Aile Hukuku... 339 Dördüncü Bölüm : Miras Hukuku... 342 Beflinci Bölüm : Eflya Hukuku... 342 Alt nc Bölüm : Di er Hükümler... 343 BORÇLAR KANUNU B R NC KISIM UMUM HÜKÜMLER B R NC BAB BORÇLARIN TEfiEKKÜLÜ B R NC FASIL AK TTEN DO AN BORÇLAR A) Akdin nikad...347 B) Akitlerin fiekli...350 C) Borcun Sebebi...352 D) Akitlerin Tefsiri, Muvazaa...352 E) Akdin Mevzuu...354 F) R zadaki Fesat...355 G) Temsil...358 K NC FASIL HAKSIZ MUAMELELERDEN DO AN BORÇLAR A) Umumi Kaideler...361 B) Temyiz Kudretini Haiz Olmayanlar n Mes uliyeti...366 C) stihdam Edenlerin Mes uliyeti...366 D) Hayvanlar Taraf ndan Yap lan Zarardan Mes uliyet...367 E) Bina ve Di er fieylerde Mes uliyet...368 F) Müruruzaman...368
X ÜÇÜNCÜ FASIL HAKSIZ B R F L LE MAL KT SABINDAN DO AN BORÇLAR A) fiartlar...369 B) adenin fiümulü...370 C) stirdad n Caiz Olmamas...371 D) Müruruzaman...371 K NC BAB BORÇLARIN HÜKMÜ B R NC FASIL BORÇLARIN FASI A) Umumi Esaslar...371 B) Borcun fa Edilece i Mahal...373 C) fan n Zaman...373 D) Tediye...376 E) Alacakl n n Temerrüdü...378 F) Borcun fas na Mani Olan Di er Sebepler...380 K NC FASIL BORÇLARIN ÖDENMEMES N N NET CELER A) Borcun fa Edilmemesinden Dolay...380 B) Borçlunun Temerrüdü...382 ÜÇÜNCÜ FASIL BORÇLARIN ÜÇÜNCÜ fiahis HAKKINDAK TES R A) Alacakl ya Halef Olmak...385 B) Baflkas n n Fiilini Taahhüt...386 C) Baflkas Lehine fiart...386
XI ÜÇÜNCÜ BAB BORÇLARIN SUKUTU A) Borçlar n Ferilerinin Sukutu...387 B) Tecdit...387 C) Alacakl ve Borçlu S fatlar n n Birleflmesi...388 D) fan n Mümkün Olmamas...388 E) Takas...388 F) Müruruzaman...390 DÖRDÜNCÜ BAB BORÇLARIN NEV LER B R NC FASIL MÜTESELS L BORÇLAR A) Borçlular Aras nda Teselsül...395 B) Alacakl lar n Aras nda Teselsül...397 K NC FASIL fiarta BA LI BORÇLAR A) Talikî fiart...398 B) nfisahî fiartlar...398 C) Müflterek Hükümler...399 ÜÇÜNCÜ FASIL PEY AKÇES, ZAMÂNI RÜCU, ÜCRET TEVK F VE CEZAÎ fiart A) Pey Akçesi ve Zamân Rücu...399 B) Ücret Tevkifi...400 C) Cezai fiart...400 BEfi NC BAB ALACA IN TEML KÎ VE BORCUN NAKL A) Alaca n Temliki...401 B) Borcun Nakli...404
XII K NC KISIM AKD N MUHTEL F NEV LER ALTINCI BAB SATIM VE TRAMPA B R NC FASIL UMUMÎ HÜKÜMLER A) ki Taraf n Hak ve Vazifeleri/Umumiyet tibariyle...409 B) Nefi ve Hasar...409 K NC FASIL MENKUL SATIMI A) Mevzuu...410 B) Sat c n n Borçlar...410 C) Al c n n Borçlar...418 ÜÇÜNCÜ FASIL GAYRIMENKUL SATIMI A) Akdin fiekli...419 B) fiartla Sat m ve Mülkiyetin Muhafazas...420 C) Tekeffül...421 D) Menfaat ve Muhatara...421 E) Menkul Sat m Hakk ndaki Hükümlere Müracaat...421 DÖRDÜNCÜ FASIL SATIMIN BAZI NEV LER A) Nümune Üzerine Sat m...421 B) Tecrübe ve Muayene fiartiyle Sat m...422 C) Taksitle Sat m...423 D) Müzayede...423
XIII BEfi NC FASIL TRAMPA A) Trampa Sat m Hükümlerine Tabidir...426 B) Tekeffül...427 YED NC BAB BA IfiLAMA A) Mevzuu...427 B) Ba fllamaya Ehliyet...427 C) fiekli...428 D) fiartlar ve Mükellefiyetleri...429 E) Ba fllayan n Mes uliyeti...429 F) ptal...430 SEK Z NC BAB K RA B R NC FASIL ÂD K RA A) Tarifi...431 B) Kiralayan n Vazifeleri...432 C) Kirac n n Borçlar...434 D) Mükellefiyet ve Vergileri ve Tamiri Tahammül...435 E) Kirac n n Kirac s...436 F) Hitam...436 G) Kiralayan n Hapis Hakk...439 K NC FASIL HASILAT K RASI A) Tarifi...440 B) Defter Tesbiti...440 C) Kiralayan n Borçlar...440 D) Kirac n n Borçlar...442
XIV E) Mükellefiyet ve Vergileri Tahammül...443 F) Kirac n n Kirac s...443 G) Hitam...444 H) Kiran n Hitam nda Kiralanan n adesi...446 ) Hayvan Kiras...447 DOKUZUNCU BAB ÂR YET VE KARZ B R NC FASIL ÂR YET A) Tarifi...448 B) Hükümleri...448 C) Hitam...449 K NC FASIL KARZ A) Tarifi...449 B) Hükümleri...449 C) Nakit Yerine Verilen fieyler...450 D) ade Zaman...451 ONUNCU BAB H ZMET AKD A) Tarifi...451 B) Teflekkülü...451 C) Hükmü...453 D) Hitam...458 E) Rekabet Memnuiyeti...460 F) Serbest Hizmetlerde Tatbik Edilecek Hükümler...462 G) Hususî Kanunlar n Hükümlerinin Mahfuziyeti...462
XV ONB R NC BAB ST SNA AKD A) Tarifi...462 B) Akdin Hükümleri...463 C) Akdin Hitam...467 ON K NC BAB NEfi R MUKAVELES A) Tarifi...468 B) Hükümleri...468 C) Akdin Hitam...471 D) Naflirin Plân Dairesinde Eser Telifi...472 ONÜÇÜNCÜ BAB ALELITLAK VEKÂLET B R NC FASIL VEKÂLET A) Tarifi...472 B) Teflekkülü...474 C) Hükümler...474 D) Vekâletin Hitam...477 K NC FASIL T BAR MEKTUBU VE T BAR EMR A) tibar Mektubu...478 B) tibar Emri...479 ÜÇÜNCÜ FASIL TELLÂLLIK (S MSARLIK) A) Tarifi ve fiekli...480 B) Tellâl Ücreti...480
XVI ONDÖRDÜNCÜ BAB VEKÂLET OLMADAN BAfiKASI HESABINA TASARRUF A) fl Yapan Kimsenin Haklar ve Borçlar...481 B) fl Sahibinin Haklar ve Borçlar...482 ONBEfi NC BAB KOM SYON A) Al m ve Sat m Komisyoncusu...483 B) Di er Komisyon flleri...487 ONALTINCI BAB NAKL YE MUKAVELELER Mülga...487 ONYED NC BAB T CARÎ MÜMESS LLER VE D ER T CARÎ VEK LLER A) Ticari Mümessil...487 B) Di er Ticaret Vekilleri...489 C) Seyyar Tüccar Memurlar...489 D) Rekabet Yapmak Memnuiyeti...490 E) Mümessil ve Di er Tüccar Vekillerinin Vekâletlerinin Hitam...490 ONSEK Z NC BAB HAVALE A) Tarifi...490 B) Akdin Hükümleri...491 C) Rücu...492 D) K ymetli Evrak fllerinde Havale...492
XVII ONDOKUZUNCU BAB VED A A) Vedia...492 B) Usulsüz Tevdi...494 C) Ardiye Mukavelesi...495 D) Otelciye Tevdi...496 Y RM NC BAB KEFALET A) Tarifi...498 B) fiartlar...498 C) Nevileri...499 D) Kefilin Mes uliyeti...500 E) Kefaletin Hitam...501 F) Kefilin Haklar...502 Y RM B R NC BAB KUMAR VE BAH S A) Alaca n Dava Edilememesi...504 B) Borç Senedi tas ve Bilihtiyar Tediye...504 C) Piyango...504 Y RM K NC BAB KAYDI HAYAT LE RAT VE ÖLÜNCEYE KADAR BAKMA AKD A) Kayd Hayat ile rat...505 B) Ölünceye Kadar Bakma Akdi...506 Y RM ÜÇÜNCÜ BAB ÂD fi RKET A) Tarifi...509 B) fiürekân n Yekdi eriyle Münasebeti...510
XVIII C) fieriklerin Üçüncü fiah slara Karfl Münasebeti...513 D) fiirketin Hitam...514 Yürürlük hükümleri ve tashihat...516 KAVRAM NDEKS...519 KARfiILAfiTIRMALI L STE...539
XIX KISALTMALAR b. : bend BK. : Borçlar Kanunu bkz. : bak n z c. : cümle C. : Cilt ÇTK. : Çiftçiyi Toprakland rma Kanunu EMK. : Eski Medenî Kanun EYK. : Eski Yürürlük Kanunu f. : f kra HUMK : Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu BK : çtihad Birlefltirme Karar sv. BK. : sviçre Borçlar Kanunu sv. MK. : sviçre Medenî Kanunu sv. YK. : sviçre Yürürlük Kanunu K. : Kanun m. : madde MK. : Medenî Kanun RG. : Resmi Gazete s. : sayfa t. : tarih TTK. : Türk Ticaret Kanunu YK : Yürürlük Kanunu YKD : Yarg tay Kararlar Dergisi