MALİYET KARLILIK ANALİZİ (UN SEKTÖRÜNDE UYGULAMA) Gaziantep Üniversitesi İ.İ.B.F. İşletme Bölümü Öğretim Üyesi mehmetcivan27@hotmail.com
Her sektör 5 aşama ile karşı karşıyadır. Bu aşamaların temel özelliklerini şöyle açıklayabiliriz;
1. AŞAMA PİYASAYA GİRİŞ Bu aşamada kar marjı yüksek, maliyetlere hakimiyet vardır, rakipler azdır, teknoloji transferi ve maliyetlerini karşılamak kolaydır, rekabet kolaydır.
2. AŞAMA YÜKSELİŞ Bu aşamada kar marjı çok yüksek, pazar kaymağını almak kolaydır, maliyetlere hakimiyet vardır, teknoloji transferine ihtiyaç duyulmaz, rekabet kolaydır.
3. AŞAMA OLGUNLUK Bu aşamada kar marjı düşmeye başlar, rakipler rahatsızlık vermeye ve rekabet artmaya başlar, maliyetler artık yükselmeye başlamıştır. Teknoloji transferine ihtiyaç duyulur, İnovasyon önem kazanmıştır. Ürün çeşitliliğine ihtiyaç vardır.
4. AŞAMA DÜŞÜŞ Bu aşamada kar marjının düşmesi hızlanmış, Maliyetlere hakimiyet kaybolmuş, maliyetlerde ciddi artışlar, finansman maliyetleri gibi maliyetler artmaya başlamış, Rakipler çoğalmış, Teknoloji transferi ve maliyetlerini karşılamak zorlaşmış, Rekabet acımazsızdır.
5. AŞAMA BİTİŞ Bu aşamada kar tamamen ortadan kalkmış, yüksek maliyetler işletmeye hakim olmuş ve çok rakipler vardır, rekabet işletmeleri yok edecek duruma getirmiş ve işletmeler için sayılı yıl veya günler vardır.
HAYAT SEYRİ
MALİ TABLOLAR İşletmelerin temel mali tabloları bilanço ve gelir tablosudur. Bilanço işletmenin belirli bir tarihte sahip olduğu varlıklar ile bu varlıkların sağlandığı kaynakları gösteren finansal tablodur.
MALİ TABLOLAR Gelir tablosu, işletmenin belli bir dönemde elde ettiği tüm gelirlerle, bu gelirleri elde etmek amacıyla aynı dönem içinde katlandığı bütün giderleri ve bunların sonucunda oluşan dönem net karını ya da dönem net zararını belli bir düzen içinde gösteren finansal tablodur.
MALİ TABLOLAR Gelir tablosunda Satışların Maliyeti önemli bir kalemi oluşturmaktadır. Satışların Maliyeti grubunda yer alan Satılan Mamulün Maliyeti, Satılan Ticari Malın Maliyeti, Satılan Hizmet Maliyetleri ve Diğer Satışların Maliyeti Satışların Maliyet Tablosunda hesaplanmaktadır.
Bu finansal tabloların aralarındaki ilişkiler aşağıdaki gibidir;
Gelir tablosunun ekini oluşturan ve gelir tablosunu tamamlayan satışların maliyeti tablosu, üretim maliyetini, üretimi tamamlanan mamullerin maliyetini, sattığı mamullerin maliyetini, satılan ticari malların maliyetini ve satılan hizmetin maliyetini gösteren ek mali tablodur. Satışların Maliyeti Tablosu örneği aşağıda verilmiştir.
Satışların Maliyeti Tablosu Önceki Dönem Cari Dönem ÜRETİM MALİYETİ A- Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri B- Direkt İşçilik Giderleri C- Genel Üretim Giderleri D- Yarı Mamul Kullanımı 1. Dönem Başı Stok (+) 2. Dönem Sonu Stok (-) ÜRETİLEN MAMUL MALİYETİ E- Mamul Stoklarında Değişim 1. Dönem Başı Stok (+) 2. Dönem Sonu Stok (-) 3. İç Tüketim (-) I. SATILAN MAMUL MALİYETİ TİCARİ FAALİYET A- Dönem Başı Ticari Mal Stoku (+) B- Dönem İçi Alışlar (+) C- Dönem Sonu Ticari Mal Stoku (-) II. SATILAN TİCARİ MALLAR MALİYETİ III. SATILAN HİZMET MALİYETİ SATIŞLARIN MALİYETİ (I+II+III)
UN SEKTÖRÜNDE SEÇİLEN BİR İŞLETMEDE BAZI MALİYET ORANLARI; DİREKT HAMMADDE GİDERLERİ/SATILAN MAMUL MALİYETİ: 0.97 DİREKT İŞÇİLK GİDERLERİ/SATILAN MAMUL MALİYETİ:0.01 GENEL ÜRETİM GİDERLERİ/SATILAN MAMUL MALİYETİ:0.02 FİNANSMAN GİDERLERİ/NET SATIŞLAR:0.01 PAZARLAMA VE SATIŞ DAĞITIM GİDERLERİ/NET SATİŞLAR: 0.01 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ/NET SATIŞLAR: 0.01 NET KAR/NET SATIŞLAR: 0.04 SATILAN MAMUL MALİYETİ/NET SATIŞLAR:.0.93
UN SEKTÖRÜNDE SEÇİLEN BİR İŞLETMEDE MALİ TABLO ORANLARI ŞUNLARDIR; LİKİDİTE ORANLARI CARİ O 1.30 DV/TYK O 1.20 LİKİDİTE O 0.60 NAKİT O 0.30 HAZ DEĞ/KVYK 0.1 NÇS/TOP AKTİF 0.2 NET SAT/KVYK Firmada değişebilir.
UN SEKTÖRÜNDE SEÇİLEN BİR İŞLETMEDE MALİ TABLO ORANLARI ŞUNLARDIR; AKDİVİTE ORANLARI Firmalardaki artışa bağlı AL.DEV.HIZI AL.ORT.TAH.SÜR STOK DEV. HIZI S.O.T.S. ETKİNLİK O NET ÇAL.SER.D.H. DÖN.VAR.DEV.HIZI MDV DEV.HIZI TİC.BOR.DEV.HIZI TİC.BORÇ.ORT.ÖD.SÜRESİ ÖZSERMAYE DEV.HIZI
UN SEKTÖRÜNDE SEÇİLEN BİR İŞLETMEDE MALİ TABLO ORANLARI ŞUNLARDIR; SERMAYE YAPISI ORANLARI TOPLAM BORÇ/TOP. AKTİF. 0.50 ÖZSERM./TOP.AKTİF 0.50 ÖZ.SER.Ç(T.AKT/ÖZSERM.)2.4 TOP.YAB.KAY/ÖZSERMAYE1.4 KVYK/TOPL.AKTİF 0.5 UVYK/TOPL.AKTİF 0.2 KVYK/TOP.YAB.KAYN. 0.7 UVYK/(ÖZSERM+UVYK) 0.1 MDV-NET/ÖZSERMAYE 0.6 KısaV.Bank.Krd./KVYK 0.5 ToplamBank.Krd./TOP.Y.KAY. 0.5 ToplamBank.Krd./TOP.AKTF. 0.5 ToplamBank.Krd/ÖZSERM. 0.5
UN SEKTÖRÜNDE SEÇİLEN BİR İŞLETMEDE MALİ TABLO ORANLARI ŞUNLARDIR; KARLILIK ORANLARI NET KAR/ÖZSERMAYE 0.1 FVÖK/ÖZSERMAYE 0.08 NET KAR/TOPL.AKTF. 0.05 FVÖK/TOPL. AKTF. 0.05 BÜR.SAT.KARI/NET SATIŞ. 0.06 FAALİYET KAR/NET SATIŞ.0.02 FAALİYET MALİYET ORAN. SAT.MALY/NET SATIŞ. 0.94 SAT.T.MALY/NET SATIŞ. 0.95 FİN.GİD./NET SAT. 0.01 NET KAR/NET SATIŞLAR 0.04
İLGİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER