MERSİN TİCARET VE SANAYİ ODASI OCAK 2011 TAŞIT ARAÇ VE PARÇALARI TİCARETİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUMU VE MÜŞTERİ EĞİLİMLERİ TESPİT ÇALIŞMASI
TAŞIT ARAÇ VE PARÇALARI TİCARETİ SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM ANALİZ SONUÇLARI Odamız 15. Taşıt Araç ve Parçaları Ticareti meslek grubundan gelen talepler doğrultusunda; Odamız tarafından yürütülen çalışmada ilgili meslek grubunun faaliyet gösteren işletmelerin genel durum tespiti, yaşadıkları sıkıntıların belirlenmesi ve çıkma parça kullanımına yönelik görüşleri ile müşteri tutumlarının tespit edilmesine yönelik incelemeler yapılmıştır. Bu kapsamda İlgili meslek grubunda yer alan 164 işletmeye anket uygulaması gerçekleştirilmiş olup 72 işletmeden geri dönüşüm olmuştur. İşletmelerden gelen cevapların analizleri aşağıdaki gibidir. 1-SEKTÖRDE YER ALAN İŞLETMELERLE İLE İLGİLİ TANIMLAYICI İSTATİSTİKLER Taşıt araç ve parçaları ticareti sektöründe yer alan işletmelerin faaliyet alanlarının belirlenmesine ilişkin verdikleri cevaplara göre, sektörün %55 ini taşıt araç ve parça satıcısı olan firmalar, %35 ini hem satıcı ve hem montaj firmaları, %10 unu ise sadece montaj firmaları oluşturmaktadır. İŞLETMELERİN FAALİYET ALANLARINA GÖRE DAĞILIMI Satıcı ve Montaj 35% Montaj 10% Satıcı 55% Sektörde istihdam edilen personelin %54 ü satıcı ve montaj faaliyeti yapan işletmelerde, %30 u sadece satış yapan işletmelerde, %16 sı montaj faaliyeti yapan işletmelerde yer almaktadır. İŞLETMELERİN FAALİYET ALANLARINA GÖRE İSTİHDAM EDİLEN PERSONELİN DAĞILIMI 54% 30% 16% Satıcı Montaj Satıcı ve Montaj 2
Sektörde faaliyet gösteren işletmelerin ana taşınmazlarının durumu incelendiğinde işyerlerinin %72 sinin mülk, %28 inin kira olduğu görülmektedir. İŞLETMENİN ANA TAŞINMAZLARININ DURUMU 28% Kira Mülk 72% İşletmelerin sahip oldukları belgelerin dağılımına bakıldığında, %54 ü yetkili servis belgesine sahip iken %31 i TSE, %15 i ise ISO belgesine sahiptir. İŞLETMELERİN SAHİP OLDUKLARI BELGELERİN DAĞILIMI 31% TSE 54% ISO 15% Yetkili Servis Belgesi 2-SEKTÖRDE YER ALAN İŞLETMELERİN İŞ YAŞAMINDA KARŞILAŞTIKLARI SIKINTILAR Anket kapsamında yer alan işletmeler tarafından satışa sunulan yedek parçaların %51 ini yerli, %49 unu ithal ürünler oluşturmaktadır. İşletme yöneticilerinden iş yaşamında karşılaştıkları sıkıntıları belirtmelerine yönelik kendilerine uygun olan cevabı önem dercesine göre sıralamalarının istendiği soruya gelen cevaplara bakıldığında ilk sırada ekonomideki belirsizliklerin yoğun bir şekilde yaşandığı ortamda geneli mikro ölçek yapısında olan KOBİ lerin ayakta durma konusunda yaşadıkları güçlükler yer almaktadır. Söz konusu mikro yapıdaki işletmelere kamu yüklerinin ağırlığı, ikinci sırada önem taşıdığı görülmektedir. İşletmelerin özellikle finansal kaynak bulma konusunda yaşadıkları zorlukların etkisi ile finansman sıkıntıları üçüncü sırada yer almaktadır. Sektörde yaşanan finansman sorununu; sıfır ve çıkma parça satışı yapan satıcılar arasındaki rekabet güçlüğü, yeterli teknik donanıma sahip eleman eksikliği, işyeri kira bedelinin yüksek olması takip etmektedir. 3
İş Yaşamında Karşılaşılan Sıkıntılar Ortalama Standart Sapma Ekonomideki Belirsizlikler 1.78 1.091 Yeterli Teknik Donanıma Sahip Eleman Eksikliği 3.84 1.359 Sıfır ve Çıkma Parça Satışı Yapan Satısılar Arasındaki Rekabet Güçlüğü 3.29 1.474 Kamu Yükünün Ağırlığı 2.76 1.241 Finansman Sıkıntısı 3.07 1.488 İşyeri Kira Bedlinin Yüksek Olması 5.13 1.557 SEKTÖRDE YAŞANAN SIKINTILARIN DAĞILIMI İŞYERİ KİRA BEDLİNİN YÜKSEK OLMASI YETERLİ TEKNİK DONANIMA SAHİP ELEMAN EKSİKLİĞİ SIFIR VE ÇIKMA PARÇA SATIŞI YAPAN SATICILAR ARASINDAKİ REKABET GÜÇLÜĞÜ FİNANSMAN SIKINTISI KAMU YÜKÜNÜN AĞIRLIĞI EKONOMİDEKİ BELİRSİZLİKLER 3-MÜŞTERİLERİN YEDEK PARÇA ÜRÜN SEÇİMLERİNDE GÖSTEDİKLERİ EĞİLİMLER Yedek parça ürün seçiminde müşterilerin önem verdikleri kriterlere baktığımızda; müşterilerin %63 ü ürün fiyatının ürün seçiminde önemli ölçüt olduğunu belirtirken, %21 i ürünün belirli standartlara sahip olmasının, %9 u ürün montajında verilen hizmet kalitesinin, %7 si ürünün temin edilmesinde geçen sürenin önemli olduğunu belirtmişlerdir. 4
MÜŞTERİN ÜRÜN SEÇİMİNDE ÖNEM VERDİKLERİ KRİTERLERİN DAĞILIMI 7% 9% Ürün Fiyatı 21% 63% Ürünün Belirli Standartlara Sahip Olması Ürün Montajında Verilen Hizmet Ürünün Temin Edilmesinde Geçen Süre Müşterilerin %73 ünün yeni/sıfır yedek parça tercih ettikleri pazarda, çıkma parça tercih oranı %27 düzeyinde olduğu belirtilmiştir. Çıkma parça ürünleri tercih sebeplerine sırasıyla bakıldığında; çıkma parçanın sıfır parçalara göre daha ucuz olması, temin süresinin kısa olması son sırada ise çıkma parçanın sıfır parçaya göre daha kaliteli olduğunu düşünmeleri yer almaktadır. MÜŞTERİLERİN YEDEK PARÇA SEÇİMİ EĞİLİMİ MÜŞTERİLERİN ÇIKMA PARÇA TERCİH SEBEPLERİNİN DAĞILIMI 6% 4% 27% 73% 90% Yeni Sıfır Parça Talep Oranı(%) Çıkma Parça Talep Oranı(%) Ucuz Olması Temin Süresinin Kısa Olması Çıkma Parçanın Daha Kaliteli Olduğunu Düşünmeleri 4-ÇIKMA PARÇA KULLANIMINI İLE İLGİLİ GÖRÜŞLER İşletme sahiplerinin çıkma parça kullanımı ile ilgili görüşlerine bakıldığında, çıkma parça ürünlerin faturasız ürünler olduğu için ekonomiye zarar verdiğine, rekabet güçlerini olumsuz yönde etkileyen ürünler olduğu ve piyasadaki kaynağı belli olmayan ve gerekli testlerden geçmemiş ürünler olduğu yargılarını yoğun bir şekilde kabul ettikleri tespit edilmiştir. Çıkma parçaların sıfır parçalara oranla daha ucuz olduğu için tercih sebebi olduğu ve garanti kapsamına girmediği için kullanımı sakıncalı olduğu düşüncelerinin kabul edildiği belirlenmiştir. Firmalar; çıkma parçaların sıfır parçaya göre daha çabuk temin edildiği için tercih nedeni olabileceği konusunda emin olmadıklarını belirtirken çıkma parçaların geri dönüşüm yapıldığı için çevreye zarar vermediği yargısına ise katılmadıkları gözlenmiştir. 5
Kesinlikle Katılmıyorum (1) Katılmıyorum (2) Emin Değilim (3) Katılıyorum (4) Kesinlikle Katılıyorum (5) ORTALAMA ÇIKMA PARÇA TERCİH EDİLMESİNE ETKİ EDEN FAKTÖRLER Sıfır Parçalara Oranla Daha Ucuz Olması 4 8 1 49 7 5.8% 11.6% 1.4% 71.0% 10.1% 3.68 Geri Dönüşüm Yapıldığı İçin Çevreye Zarar Vermemesi 10 42 2 15 0 14.5% 60.9% 2.9% 21.7% 0.0% 2.32 Talep Edilen Parçaların Daha Çabuk Temin Edilmesi 8 29 7 25 0 11.6% 42.0% 10.1% 36.2% 0.0% 2.71 Garanti Kapsamına Girmediği İçin Kullanımı Sakıncalı 4 14 0 34 17 0.0% 8.8% 1.5% 52.9% 36.8% 3.67 Faturasız Ürünler Olduğu İçin Ekonomiye Zarar Vermesi 0 6 1 36 25 0.0% 11.6% 0.0% 58.0% 30.4% 4.12 Firmanın Rekabet Gücünü Olumsuz Yönde Etkileyen Ürünler Olması 0 8 0 40 21 0.0% 17.4% 1.4% 56.5% 24.6% 4.07 Piyasadaki Kaynağı Belli Olmayan ve Gerekli Testlerden Geçmemiş Ürünler Olması 0 12 1 39 17 0.0% 17.4% 1.4% 56.5% 24.6% 3.88 6
5-MTSO 15.MESLEK GRUBU FAALİYETLERİ HAKKINDA GÖRÜŞLER Çalışmaya katılan işletmelere, Odamız 15. Taşıt Araç ve Parçaları Ticareti Meslek Grubunun faaliyetleri hakkında bilgilileri olup olmadığı ile ilgili sorduğumuz soruya %92 si bilgi sahibi olmadığını, %8 i ise faaliyetleri takip ettiklerini belirtmişlerdir. MESLEK GRUBU FAALİYETLERİ HAKKINDA BİLGİ SAHİBİ MİSİNİZ? 8% Evet Hayır 92% 6-ORGANİZE EDİLMESİ İSTENEN EĞİTİM VE SEMİNERLER Sektörde faaliyet gösteren işletmelerden Odamız tarafından organize edilmesini istedikleri eğitim ve seminer faaliyetleri hakkında önerilerine bakıldığında, Pazarlama ve satış teknikleri hakkında çalışanların bilgilendirilmesi Müşteri ilişkileri Sektörde teknik eleman yetiştirilmesine yönelik eğitimler Motivasyon eğitimi Dış ticaret eğitimi Sektörün sorularının ve yeni gelişmelerin konu olarak ele alındığı programlar 7-MERSİN TİCARET VE SANAYİ ODASINDAN BEKLENTİ VE ÖNERİLER Yapılacak etkinlikler tüm işletme sahiplerine duyurulmalı. Eğitim faaliyetlerinin mesai saatleri dışında düzenlenmesi MTSO üyeleri ile görüş alışverişinde olmalı ilişkileri güçlendirmeli, Komitenin üyeleriyle yakın temas içerisinde olmalı 7
Aidatların yüksek olması Odaya üye olmayan esnaflarla da ilgilenilmesi Kayıt dışı ekonominin kayıt altına alınması konusunda çalışmaların yapılması. Çıkma parça satışı yapan hurdacıların kaldırılması, sağlıksız ve kalitesiz ürünlerden piyasanın arındırılması Fuar ve tanıtımlarda üyelerin ücretsiz katılımlarının sağlanması yönünde çalışmalar gerçekleştirmesi Ustalık belgelerinin Oda tarafından verilmesi Fiyatların takip edilmesi rekabeti kontrol edilmesi konusunda girişimlerde bulunulması *Küçük işletmelere kredi alma konusunda destek olunması *Danışmanlık faaliyetlerinin arttırılması 8