YAVUZ ARGIT ARMA ANI KOCAEL BÜYÜKfiEH R BELED YES KÜLTÜR YAYINLARI:
KOCAEL BÜYÜKfiEH R BELED YES KÜLTÜR YAYINLARI: ISBN: Yay na Haz rlayan: Mustafa Birol Ülker Redaksiyon- mlâ: Mehmet Günyüzlü Dizgi: Hüseyin Karaer Sayfa tasar m : Ender Boztürk Kapak tasar m : Bask : Birinci Bas m: May s 2010 stanbul, kinci Bas m: Eylül 2012
280 Yavuz Arg t Arma an fieh R B BL YOGRAFYALARI PROJES MEHMET Y LMAZ* Yunanca biblion (kitap) ve graphein (yazmak) kelimelerinden meydana gelen bibliyografya, belli bir konuda (sanat, edebiyat, co rafya, ekonomi vb.) veya genel olarak yaz lan eserlerin belli bir düzen içerisinde listesini verir. Kâtib Çelebi'nin Keflfuz-zunûnuyla bafllayan bibliyografya çal flmalar ülkemizde en az çal fl - lan sahalardan biri olmufltur. Millî Kütüphane bünyesinde ç kar - lan Türkiye Bibliyografyas ve Türkiye Makaleler Bibliyografyas n ayr tutarsak bu sahadaki çal flmalar n hayli az oldu unu görürüz. Haz rlanmas ndaki zorluklar, yap lan çal flmalar n piyasada fazla talep edilmeyip ekonomik olmay fl ve akademik yükseltmede puan de erinin düflük olmas bibliyografya çal flmalar na gereken ilginin gösterilmemesine neden olmaktad r. Ülkemizde a rl kl olarak bibliyografya alan nda yap lan çal flmalar ya konu bibliyografyalar (ekonomi, siyaset, mimarl k, tarih vb.) ya da flah s bibliyografyalar d r ( bn Sînâ, Mevlânâ, Fârâbî, Mehmed Âkif, Nâm k Kemal vb.). Buna ra men nâdir de olsa baz flehir bibliyografyalar da yay mlanm flt r. 1 * SAM Kütüphanesi. 1 Nezaket Yalmano lu, Bursa Bibliyografyas, Ankara 1998; Kent Araflt rmalar Bibliyografyas, stanbul 2001. Mehmet Sar o lu, Bütün Yönleriyle (Seçilmifl) Kocaeli- zmit Bibliyografyas 1932-2002, Kocaeli 2003; Ayd n Oy, Tekirda Bibliyografyas, Tekirda 1993; Turgay Ayd n, Ayd n l Bibliyografyas, Ayd n 2001; Ankara Kent Bibliyografyas, Ankara 1992; Saim Cirtil-Selda Özgün, Konya Bibliyografyas, Konya 2003; Necla Türkçapar Günay, Gediz Bibliyografyas, zmir 1999; Ertu rul Dan k, Dersim (Tunceli) Bibliyografyas, Ankara 1996. Orhan K l ç-ayflegül Hüseyniklio lu, Elaz Bibliyografyas, Elaz
Makaleler 281 2005 y l nda TDV slâm Araflt rmalar Merkezi ( SAM) Kütüphane-si çal flanlar taraf ndan çok az say da çal flma yap lm fl olan flehir bibliyografyalar üzerine bir proje bafllat ld. Bafllang ç itibariyle Kastamonu, Eskiflehir, Edirne, Sivas, Trabzon, Malatya, Yozgat, Bal kesir, Van, fianl urfa, Konya, Adana, Manisa ve Karaman olmak üzere toplam on dört flehir üzerine planlama yap ld. Bunlardan Kastamonu, Eskiflehir ve Edirne bibliyograflar yay mland. Malatya, Sivas ve Trabzon baflta olmak üzere di erlerinin haz rl k çal flmalar da devam etmektedir. Bu projenin hedefi flehirlerimizin öncelikle bibliyografyalar n haz rlayarak yay mlamak, sonras nda da elde edilen verileri internet sayfas sayesinde araflt rmac lar n hizmetine sunmakt r. Bu düflünceden hareketle tüm bibliyografya veri tabanlar n yay mlamay düflündü ümüz www.bibliyografya.info genel a adresinde ilk eserimiz olan Kastamonu Bibliyografyas kullan ma aç ld. Bu sayede internet üzerinden herkese kolayl kla eriflim imkân sa lan rken; arama, bulma, sorgulama ve yeni çal flmalar n ilâvesi de yap labilmektedir. lerleyen zaman içerisinde telif problemi olmayacak eserlerin de PDF dosyalar oluflturularak kullan c lar n ayn anda esere ulaflmalar sa lanacakt r. 1. Mehmet Y lmaz, Kastamonu Bibliyografyas, stanbul: FSF Printing House, 2007, 207 s. Eser Kastamonu'yla ilgili kitap, makale ve tezlerden oluflmaktad r. Yap lan araflt rmalar sonucunda 282 kitap/broflür, 519 makale ve 215 tez olmak üzere toplam 1016 kay t tesbit edilebilmifl- 2003; fieref Yald rak, Gaziantep Kaynakças na Girifl, Gaziantep 2005; Mehmet Özdo an-semra Polat, fianl urfa li Kaynakças, Ankara 2002; Cumhur Odabafl o lu, Trabzon Kaynakças, Trabzon 1991; Hilmi Dulkadir, çel li Halk Kültürü Folklor Bibliyografyas, Ankara 1995.
282 Yavuz Arg t Arma an tir. Elde edilen bütün kay tlar yirmi iki ana bafll k alt nda s n fland r larak ayn konudaki tüm çal flmalar n bir arada olmalar sa lanm flt r. Ayr ca eserin sonunda, eser ad ve yazar ad indeksleri ile eserin haz rlanmas nda faydalan lan kaynaklar n listesi de eklenmifltir. Daha sonra (http://www.bibliyografya.info) üzerinden web yay n na bafllam flt r. Veri taban yla birlikte aramabulma imkânlar n n yan nda yeni çal flmalar n da ilâve edilerek veri taban n n güncel tutulmas sa lanm fl ve bugüne kadar yap lan ilâvelerle eser, 468 kitap/broflür, 1010 makale ve 347 tez olmak üzere toplam 1825 kayda ulaflm flt r. 2. Mehmet Y lmaz-cemil Cahit Can, Eskiflehir Bibliyografyas (Proje yöneticisi Sevim Selamet, fiinasi Acar), Eskiflehir: Anadolu Üniversi-tesi, 2009, 514 s. (Anadolu Üniversitesi Yay nlar : 1897. Güzel Sanatlar Fakültesi Yay nlar : 44). Anadolu Üniversitesi'yle ortak proje haline getirilen eser Eskiflehir'le ilgili kitap, makale ve tezlerden oluflmaktad r. Yap lan araflt rmalar sonucunda 898 kitap, 2160 makale ve 807 tez olmak üzere toplam 3852 kayda ulafl lm flt r. Elde edilen bütün kay tlar kitap, makale ve tez olmak üzere üç ana bölüme ayr lm fl, her bölüm kendi içinde konusal olarak düzenlenmifl, eserin sonuna yazar ve terim dizinleri ilâve edilerek kullan m kolayl sa lanm flt r. Tesbit edilen yay nlar n tamam n görmek mümkün olmasa da, elden geldi ince künyeler görülerek kaydedilmifl, kitap ve makalelerde tezlere oranla bu hedefe daha çok yaklafl lm flt r. Özellikle Eskiflehir'de yay mlanm fl süreli yay nlar n eksiksiz taranmas na özen gösterilmifl ve kaynakçada belirtilmifltir. Kaynakçada ayr ca istifade edilen temel bibliyografik kaynaklar da yer almaktad r. Metin içinde yer alan kaynaklar tekrar edilmemifltir. Eserde, Eskiflehir'in bir parças olarak düflünüldü ünde tamamen bibliyografya d fl nda b rak lmas uygun görülmeyen, fakat
Makaleler 283 kendileriyle ilgili yap lm fl bütün çal flmalara yer verildi i takdirde de "Eskiflehir Bibliyografyas " olmaktan uzaklaflaca düflünülen, Yûnus Emre ve Nasreddin Hoca'yla ilgili farkl bir uygulamaya gidilmifltir. Bafll bafl na bibliyografya konusu olan ve bu ba lamda çeflitli çal flmalar yap lm fl bulunan Yûnus Emre ve Nasreddin Hoca, bibliyografyada seçmeli olarak yer alm fl ve haklar nda yap lan temel çal flmalar, bibliyografyalar ve özel say lar dikkate al nm flt r. Co rafî konum itibariyle il s n rlar n n d fl n-da kalan Gordion ise, tarihî bütünlü ün bir parças olmas sebebiyle çal flmaya dahil edilmifltir. Gazete makaleleri ile yerel dergilerde çokça yer alan haber ve tan t m içerikli yaz lar, okul y ll klar bibliyografyaya dahil edilmemifltir. 3. Cemil Cahit Can-Ender Bilar, Edirne Bibliyografyas, Edirne: Trakya Üniversitesi, 2009, 392 s. (Trakya Üniversitesi Yay nlar : 94). Trakya Üniversitesi'yle ortak proje olarak haz rlanm flt r. Yap lan araflt rmalar sonucunda 49 yazma eser, 611 kitap, 2607 makale, 501 tez ve 349 süreli yay n n bibliyografik künyesine yer verilmifltir. Bu künyeler; fier'iyye Sicilleri, Arfliv Belgeleri, Yazma Eserler, Kitaplar, Makaleler, Tezler, süreli yay nlar bafll klar alt nda toplanm fl, kaynakça, yazar ve konu dizinleriyle desteklenmifltir. Yazma Eserler, Kitaplar, Makaleler ve Tezler bölümleri kendi içinde konusal olarak düzenlenmifl; süreli say nlar ise alfabetik olarak verilmifllerdir. Çal flmada öncekilerden farkl olarak yazma eserler, fler'iyye sicilleri, arfliv belgeleri ve süreli yay nlara yer ve-rilmifltir. fier'iyye Sicilleri bölümünde Edirne fler'iyye sicilleri hakk nda k saca bilgi verilmeye çal fl lm fl, orijinalleri Baflbakanl k Osmanl Arflivi'nde, mikrofilm kopyalar da TDV slâm Araflt rmalar Merkezi Kütüphanesi'nde bulunan Edirne sicillerinin tarih ve say-
284 Yavuz Arg t Arma an fa say lar n içeren bir listesi de yer alm flt r. Arfliv Belgeleri bölümünde ise Baflbakanl k Osmanl Arflivi'nde bulunan arfliv malzemesi tan t lmaya ve Edirne ile ilgili çal flmak isteyenlere ipuçlar verilmeye özen gösterilmifltir. Yazmalar bölümünde yer alan eserler Türkiye ve Dünya kütüphanelerinde tesbit edilen yazma eserleri kapsamaktad r. Farkl kütüphanelerde nüshalar bulunan eserler de bibliyografyaya dahil edilmifltir. Süreli Yay nlar bölümünde ise Edirne'de ç kan gazete, dergi ve süreli yay nlar n ad, yay n yeri, yay nlayan ve yay nlar n ilk tarihini veren bir liste fleklindedir. Alfabetik olarak haz rlanan bu bölüm Edirne bas n yay n tarihî aç s ndan da hayli önem arzetmektedir. Eser daha sonra Trakya Üniversitesi'nin resmî web sayfas ndan (http://bibliyografya.trakya.edu.tr/) yay na aç larak internet üzerinden eriflim imkân na kavuflmufltur. 4. Hüseyin Karaer, Malatya Bibliyografyas, Malatya Kitapl Yay nlar, Malatya 2012, 355 s. Eser Malatya Valili i nin bünyesinde Malatya kitapl yay nlar ndan bas lm flt r. Bibliyografya Malatya ile alakal fier iyye Sicilleri, Arfliv Belgeleri, kitap, tez ve makalelerden oluflmaktad r. Yap - lan araflt rmalar sonucunda 650 kitap, 648 tez ve 1756 makaleden oluflan toplam 3054 kaynak tespit edilmifltir. Bibliyografik künyeler kitap, tez ve makale olmak üzere üç ana bölüme ayr lm fl, 39 alt bafll k alt nda s n fland r lm fl, ayn konudaki tüm çal flmalar n bir arada olmalar sa lanm fl ve konusal olarak düzenlenmifltir. fier iyye Sicilleri bölümünde Malatya ve Arapkir fler iyye sicilleri hakk nda k saca bilgi verilmeye çal fl lm fl, orijinalleri Baflbakanl k Osmanl Arflivi nde, mikrofilm kopyalar da TDV slâm Araflt rmalar Merkezi Kütüphanesi nde bulunan Malatya ve Arapkir sicillerini içeren bir liste de eklenmifltir. Arfliv Belgeleri bö-
Makaleler 285 lümünde Baflbakanl k Osmanl Arflivi nde bulunan, Malatya ya ait belge ve defterlerle ilgili bilgi verilmeye çal fl lm flt r. Ayr ca eserin sonuna yazar ve kavram dizini ilave edilmifl ve son olarak da eserin haz rlanmas nda faydalan lan kaynaklar n bir listesi eklenmifltir.