9. HAFTA PFS103 Doç. Dr. Nurhayat ÇELEBİ nurcelebi@karabuk.edu.tr Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
2 İÇİNDEKİLER ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ-2 3-22 1. Bireysel Öğretim Teknikleri 3 5 2. Grupla Öğretim Teknikleri 5 17 3. Ders dışı teknikler 17 20
3 ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ 2 Öğretim tekniklerini üç başlık altında inceleyeceğiz: 1.Bireysel Öğretim Teknikleri 2. Grupla Öğretim Teknikleri 3. Ders dışı teknikler 1. BIREYSEL ÖĞRETIM TEKNIKLERI Bu öğretim, bir öğrencinin bir konuyu kendi başına öğrenmek istediği veya çalışma yapmak istediği zaman kullanılır. Daha çok sınıf dışındaki öğrenmelerde yardımcı olur. KULLANIMI: Sınıfların kalabalık olması ve bireysel farklılıkların olması öğrencilerin tamamının aynı anda öğrenmesini engellemektedir. bu durumda bazıları geç öğrenmekte, bazıları da hiç öğrenememektedir. Bu olumsuzluklardan dolayı bu yöntem kullanılır. Bu yöntemde öğretmen tüm sınıfa değil de 3 5 kişiye hitap eder. araştırma ve inceleme yöntemi ile öğrenciler uygulama, analiz ve sentez yapma gibi özellikler kazanabilir. Bu teknikte öğrenci kendi başına da öğrenebilir. DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR Bireysel çalışma yapılmadan önce hedef belirlenmeli ve öğrencilerin ulaşılacak hedefleri anladıklarından emin olunmalıdır. Zamanlama ve planlama konusunda öğrenciye rehberlik yapılmalıdır. PROGRAMLI ÖĞRETİM Özellikleri:
4 Bu teknikle yapılan öğrenmede, öğretme sürecine ilişkin önemli işlevler öğretmenin sürekli karışmasına gerek olmadan yerine getirilmektedir. Öğrencinin sürece etkin katılımını, bireysel öğrenme hızına göre ilerleme kaydetmesini ve öğrenme sonucunun anında kontrol edilmesini sağlar. Programlı öğretimin temelinin oluşturan Skinner in pekiştirme ilkeleri aşağıdaki gibidir: Küçük adım ilkesi : Bilgi üniteleri, adım adım öğrenciyi ilerlemeye yöneltecek şekilde düzenlenmelidir. bu adımlar bir ünitenin öğrenilecek en küçük birimlerini oluşturmalıdır. Eylem ilkesi :Öğrenci bir bilgi ünitesinde etkinlikte bulunmaktadır. Öğrenciye bu ünitenin öğrenilmesine olanak sağlayacak alıştırmalar sunulur. başarı ilkesi :Öğrencilere başarma olanağı verilirse, daha çabuk öğreneceklerdir. sunulan araştırmalar, sorulan sorular öğrencinin başarabileceği güçlükte olmalıdır. Anında düzeltme ilkesi : Öğrenci soruyu cevapladıktan sonra doğru cevapla karşılaşarak, kendi kendini kontrol etme imkanına kavuşmuş olur. Kademeli ilerleme ilkesi : Öğrenmede ilerleme mantıksaldır. Yapılacak işlerin karmaşığa, bilinenden bilinmeyene, kolaydan zora doğru olmalıdır. Bireysel hız ilkesi : Öğrenen kimse zamanı kendine uygun gelen hıza göre ayarlar. Bireysel hız sayesinde bireyselleşmiş öğretim olanaklı olmaktadır. KULLANIMI: Kendi öğrenme hızına göre hareket edeceğinden, her öğrenci tarafından kullanılabilir. bilgisayar ve internet yardımı ile geniş kitleye uluaştırılabilir. sınıf içi uygulamada öğretmene zaman kazandırır. DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR:
5 Öğrenci etkileşimi az olacağından konu seçiminde dikkatli olunmalıdır.materyallerin hazırlanması zaman alır. BİLGİSAYAR DESTEKLİ ÖĞRETİM ÖZELLİKLERİ: Bu öğretim biçiminide ders içeriğini sunmak için bir bilgisayar öğrenciyle doğrudan etkileşime girer.veri depolama, düzenleme ve istenilen bilgiye ulaşmada çok etkilidir. öğrencinin düzeyine ve hızına uygun öğretim sağlar. KULLANIMI: Bilgisayar bir alıştırma yaptırıcı veya bir olayıcı canlandırıcı olarak kullanılır.öğrenci öğrenme hızına bağlı olarak konuyu ihtiyaç duyduğunda tekrar edebilir. öğretmen rehber, bilgisayar bir öğrenme rolünü üstlenir. öğrencinin derste aktif kalmasını ve derse katılımını sağlar.görsel ve işitsel öğeler etkin bir biçimde kullanılır. DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR: Öğrencinin bilgisayar kullanma becerisi yeterli olduğuna dikkat edilmelidir. yazılım kaliteli ve profesyonelce olmalıdır. dersin hedeflerine ve öğrenci düzeyine uygun olmalıdır. 1. GRUPLA ÖĞRETİM TEKNİKLERİ Grupla öğretim yöntem ve teknikleri konusunda pek çok yöntem vardır. Bunlardan hepsini zikretmeyeceğiz. Bazılarının ismini verip geçiştireceğiz. Bazılarını ise etraflıca incelemeye çalışacağız. Bu yöntemler şunlardır: Beyin fırtınası, soru yanıt yoluyla öğrenme, gösteri demostrasyon yoluyla öğrenme ve öğretim, altı şapkalı öğrenme, mikro öğretim, rol oynama, drama, benzetim, eğitsel oyunlar, görüş geliştirme vs. daha birçok yöntem vardır. Biz burada kişilerin nasıl ne şekilde öğrenmeleri konusunda alt başlıklar halinde bazı
6 yöntemler açıkladık. Tabi açıkladığımız bu maddeler sadece özet bakımından ele almaya çalıştık. Şimdi bunlardan bazılarını açıklayacağız. Soru cevap Rol Oynama Benzetim Tekniği Beyin Fırtınası Drama Yaratıcı Drama SORU_CEVAP YÖNTEMİ Soru sormak her türlü öğrenmenin başıdır. Kafasında herhangi bir konu hakkında soru oluşturan kişi, artık meselenin farkına varmış, onun çözüm yolunu aramaya başlamış demektir. Ona, rasyonel ve bilimsel yolla soruya cevap arama yolu öğretilirse, o problemi güzel bir yöntemle çözebilecek demektir. Soru cevap yöntemi, başka yöntemlerin içinde ara sıra kullanılan soru cevap tekniğinden ayrı; dersi baştan sona soru cevap tarzında işleme demektir. Sınıf içi uygulamalarında yaygın olarak kullanılmaktadır. Sokrates yöntemi olarak da bilinmektedir. Soruları zorluk derecelerine göre sınıflayacak olursak; Öğrenilmiş bilgileri hatırlatan sorulara alt düzey sorular, Düşünmeyi gerektiren zihinsel olarak çözümlemeye giden sorulara üst düzey sorular denir. Öğretmenlerin öğrencilerin düşünme becerilerini geliştirmek için daha çok üst düzey soru sorması gerekir. Alt Düzey Sorular: (Bilişsel Bellek ve Birleştirme Soruları) bilişsel alanın bilgi ve kavrama düzeyindedir. Türkiye nin başkenti neresidir?(bilgi) İkinci Dünya Savaşının sonuçlarını özetleyin. (kavrama) Üst Düzey Sorular:(Genişletme ve Değerlendirme Soruları) analiz,sentez ve değerlendirme düzeyindedir.
7 Çevre kirliliği ile baş edecek bir plan hazırlayın.(sentez) Eğitim seviyesinin yükseltilmesi ile ilgili neler yapılabilir? (değerlendirme) Öğrencilerin hayal güçlerini ve yaratıcılıklarını en fazla çalıştıran değerlendirme tipi sorulardır. Değerlendirme soruları; yeni görüş ve fikir geliştirme, çözüm yolları üretme gibi düşünme becerilerini geliştirir. Etkili soru sorma stratejisi şu öğeleri içerir: Sorunun amacı Sorunun açıklığı, netliği Öğrenci cevaplarının niteliği Bekleme süresi Sorunun amacı: Öğrencinin temel bilgileri alıp almadığı kontrol edilmek istenirse alt düzey (hatırlama tipi) soru sorulmalıdır. Öğrencilerin yaratıcılığını geliştirmek, karmaşık düşünce sistemlerini çalıştırmak hedeflenirse üst düzey sorular sorulmalıdır. Sorunun açıklığı,netliği:sorular yeterince açık ve net olarak ifade edilmezse öğrenciler uygun cevap vermekte zorlanır. Türkiye ile Almanya yı karşılaştırın. Almanya ile Türkiye yi yüzölçümleri açısından karşılaştırın. Öğrenci cevaplarının niteliği:başarılı bir soru cevap etkinliği, yüksek oranda doğru cevap ve öğrenci katılımı içermelidir.başarı oranının en az %80 olması beklenir. Bekleme süresi:öğretmenin soru sorması ve Bir öğrencinin cevabı, Soruyu başka öğrenciye sorma kararı, Soruyu başka şekilde ifade etmek, Soruyu kendisinin cevaplamaya karar vermesi arasında geçen zamandır. Soru sorarken dikkat edilecek hususlar Sorular tüm sınıfa yöneltilmeli Öğrencilere düşünmek için fırsat vermeli Yanlış cevap veren öğrenciler azarlanmamalı Hep aynı kişilere soru yöneltilmemeli
8 Doğru cevaplar anında pekiştirilmeli Sorular öğrenci numara sırası, oturma sırası gibi belli sıralamalar yapılarak sorulmamalı. Sorular kokutulan konuya uygun konu içeriğine göre sorulmalı. Soruları öğretmen sorabileceği gibi, öğrencilerin de birbirlerine soru sormalarına fırsat verilmeli Soru Sorarken Dikkat Edilecek Noktalar Soru sorduktan sonra öğrenciye düşünme fırsatı verilmeledir. Öğrencilerin soruya endi cümlelerini kullanarak cevap vermeleri istenmelidir. Konuşma güçlüğü olan çocuklarla alay edilmemelidir. Öğrencilere mümkünse adıyla hitap edilmelidir. Her soru yalnızca bir fikri kapsamalıdır. Sınırlılıkları Anlatım yöntemine göre daha yavaş bir yöntemdir. Her konu için soru hazırlama güçtür. Yanlış cevaplar çok olduğunda zaman kaybına neden olur. Öğrencilerin sorulara tam cevap verememeleri öğrencilerde güven eksikliğine neden olur. İyi kullanım için rehber Sorular istenilen cevaba göre şekillendirilmelidir. Sorular, öğrenci seviyesine uygun olmalıdır. Soruların açık bir amacı olmalıdır. Soru cevabı ima edilerek sorulmamalıdır. Sorular önce tüm sınıfa sorulmalı, biraz beklenmeli, sonra bir öğrenciye yöneltilmelidir. Kim, niçin, nerede, nasıl, hangisi gibi cevabı anlatıma dayalı sorular sorulmalıdır.
9 ROL OYNAMA Öğrenciden beklenen, kişiliğine büründüğü karakteri dikkatlice çalışması, olaylara büründüğü kimlikle tutarlı tepki vermesidir. Sosyo drama olarak da adlandırılır. Öğrencilere, insan ilişkileri konusunda bilgi, beceri ve anlayış kazandırmayı hedefler. Oyun drama tekniklerinden yararlanma temeline dayalı deneysel bir öğretim tekniğidir Bir fikir, durum, sorun ya da olay bir grup önünde dramatize edilir.grubun üyeleri yanlızca dinlemek ya da tartışmak yerine olayın nasıl oluştuğunu izlerler. Öğrenci merkezlidir. Bu yöntem öğrencilerin sosyal yaşamdaki rollerini kavramalarına, görüşlerini duygularını anlamalarına yardımcı olur. Öğrenci yaşayarak problemlerle baş etmeyi öğrenir. Rol oynama sürecinde kişi kendisini başkasının yerine koyabilir. Öğrencilerde iletişim, empati, sempati, hoşgörü gibi duyguların gelişmesi sağlanır. Değerlendirme ve insan ilişkilerindeki sorunları kavramada yardımcı olur. DRAMA Drama, rol oynama yönteminin en yaygın kullanım biçimidir. Drama; doğaçlama, rol oynama, tiyatro etkinliklerinden yararlanarak öğrencilerin bir yaşantıyı, bir olayı, bir fikri veya Öğrencilere hangi durumlarda nasıl davranmaları gerektiğini yaşatarak öğretir. Soyut bir kavramı oyunsu süreçlerle sınıfın önünde canlandırmasıdır. Amacı, öğrenciyi doğrudan öğrenmenin
10 merkezine atarak aktif katılım yoluyla kalıcı öğrenme sağlamaktır. Her ders ve yaş grubu için kullanılabilir. Hem oyuncuya hem seyirciye yöneliktir. Rol oynama ve drama çoğu zaman karıştırılır. Her iki yöntem de öğrencilerin başkalarının ne ne bildiğini ve hissettiğini açıklamalarına yardım eder, empati geliştirmelerini sağlar. Aralarındaki temel fark rol oynamanın, dramada kullanılan etkinliklerden biri olmasıdır. Ayrıca drama çalışmalarında genellikle yazılı bir metin olmadığından drama, sahneleme etkinliği de değildir. Daha çok yetişkin öğrencilere yöneliktir ve oyun bir metne bağlı olarak oynanır. Kostüm ve dekor kullanılır. Oyun ön hazırlık gerektirir ve daha planlıdır. Hazırlık aşamasında bazen konuyla ilgili araştırma yapmak gerekebilir. Öğrencileri araştırma, inceleme yapmaya yönlendirir, temsiller, piyesler aracılığıyla çalışma alışkanlığı kazandırır. BİÇİMSEL DRAMA Oyuncular kendilerini diledikleri gibi ifade edebilirler. Hazırlık yapmadan gerçekleştirilebilir. Amacı, bireylere serbest konuşma becerisi kazandırmak, düşüncelerini tamamen kendi sözcükleriyle dile getirmelerine olanak sağlamaktır. DOĞAL DRAMA Yaratıcı Drama Önceden yazılmış hazır bir metin olmaksızın, katılımcıların kendi yaratıcı buluşları, özgün düşünceleri, öznel anıları ve bilgilerine dayanarak oluşturdukları eylem durumları ve doğaçlama canlandırmalarıdır. Tüm öğrencilerin katılımı ile sürdürülür ve her türlü araç gereç kullanılabilir. Drama ve yaratıcı drama arasındaki fark, dramanın öğrencilerin konuya eğitim amaçlı katılımlarını sağlaması, yaratıcı dramanın ise oyun amaçlı katılımlarını sağlamasıdır.
11 ISINMA: Öğrencilerin grup oluşturmasına yönelik alıştırmaların yapıldığı aşamadır. Öğretmen grubun halka şeklinde oturup, isteyenden başlayarak sadece grubun duyacağı şekilde okuduğu bir öykü veya hikaye paylaşmalarını isteyebilir. OYUN: Belirlenmiş kurallar içinde özgürce oyun kurma ve geliştirme aşamasıdır. Öğrencilerden rollerini hissettikleri gibi oynamaları istenir. DOĞAÇLAMA: Katılımcıların kendilerini rahatça ortaya koyabildikleri, bireysel olarak keyif aldıkları bir aşamadır. OLUŞUM: Etkinlikte ulaşılması hedeflenen en son aşamadır. Oluşumla anlatılmak istenen, sürecin önceden hiç belirlenmemiş bir çıkış noktasından başlamasıdır. DEĞERLENDİRME Yazılı veya sözlü olabilir. Bir çalışmanın ardından ne hissettiniz, ne yaşadınız gibi sorularla tartışma açılması, katılımcıların soruları yanıtlaması ve öğretmenin bu süreci yönetmesidir. GENELLEMELER ÇIKARMA Bu aşamada öğrencilerin dikkati benzer durumların çeşitliliğine çekilir, bu deneyimlerinden yararlanarak genellemeler yapmaları istenir. Dikkat Edilecek Noktalar: Konu seçiminde öğrenciler söz sahibi olmalıdır. Temel konu ve karakterler sınıfta önceden tartışılmalıdır. Kısa bir prova yapılabilir. Öğretmen oyunu takdim etmeli, karakterler hakkında kısa bilgi vermelidir. Çok gerekli olmadıkça oyun kesilmemelidir. Oyun sonunda sınıfça tartışma ve değerlendirme yapılmalıdır. Konuşma becerileri, etkili dinleme, eleştirel düşünme, analitik beceriler, karar verme ve yaratıcılığı geliştirir. Roller öğretmen tarafından dağıtılır.
12 Rolün nasıl oynanacağı o rolü üstlenen öğrenci tarafından belirlenir. Bir durum ya da olaydaki kişiler saptanır ve olay akışına bırakılır. Drama bitmeden sonucu kimse bilemez. Drama bittikten sonra öğretmen konunun tartışmasını yaptırır. Öğrenciler dış dünya ile ilgili gözlemlerini ve deneyimlerini sergileme imkanı bulurlar. İç dünyalarını yansıtırlar ve gerçek dünyayı daha iyi anlamaya başlarlar. Yararları Öğrenme ortamını daha eğlenceli hale getirir. Öğrencilerin sosyalleşmesine katkı sağlar. Hislerini ve tutumlarını açıklama imkanına sahip olurlar. Öğrencilerin yaratıcılığını ve problem çözme becerilerini güçlendirir. İletişim sözden çok hareketlere dayanır. Öğrencilerin farklı durumlarda olası çözümler üretmesini sağlar. Baskı ya da işlerinin ters gitmesi gibi olaylar karşısında soğukkanlı olmayı öğrenir. SINIRLILIKLARI Küçük grup gerektirir. Zaman gerektirir. Bazı öğrenciler karakterleri anlatmakta güçlük çekebilir. Öğrencilerle ya da dersle ilgi kurulamazsa yöntem işe yaramaz hale gelir. Sınıf kontrolü zorlaşabilir. Yetenekli öğrenciler durumu tekelinde bulundurabilir. Rol oynarken aşırıya kaçmaları halinde sınıf atmosferi bozulabilir. En İyi Kullanım İçin Rehber İlkeler
13 Rol oynama yönteminin gruba uygun olup olmadığına karar verme.öğretmen grubun ihtiyacına göre planda değişiklik yapabilecek kadar esnek olmalıdır. Grubu özel bir sorun üzerinde çakışmaya isteklendirme. Rol oynama düzenini kurma. Öğrenci karaterlerini göz önünde bulundurarak rolleri belirleme. Grubun diğer üyelerini rahat bir durumda oturmalarını sağlama. İzleyenlerin neyi gözlemleyeceklerini ve not almalarını sağlama. Her sahnenin 5 10 dakikadan fazla sürmemesini sağlama. Gerekirse belirli bölümleri tekrarlatma. Etkinliğin tümü üzerinde öğrencilerin değerlendirmelerine izin verme. Sınıfta güvenli ve serbest bir atmosfer yaratma. Öğrencileri oynadıkları rollerden dolayı yargılamama. BENZETİM TEKNİĞİ (SÜMÜLASYON) Bireyin gerçek yaşam koşullarına modelleyebileceği yerlerde çalışma yapmasına olanak sağlayan bir öğretim tekniğidir. Sınıf içinde öğrencilerin bir olayı gerçekmiş gibi ele alıp, üzerinde eğitici çalışmalar yapmasıdır. Problem çözme, karar verme yetkinliğini geliştirmeyi, derse katılımı arttırmayı, öğrenmeyi soyutluktan kurtarmayı sağlar. KULLANIMI Özellikle öğrenciyi gerçek ortamda, gerçek materyaller kullanarak eğitmenin zor, tehlikeli ve maliyetli olduğu durumlarda kullanılır. (pilot, astronot, tıp eğitimleri gibi) Öğrencilerin gerçek yaşam durumlarında nasıl davranacaklarını anlamaları beklenir böylece ilerde alabilecekleri rollere daha iyi hazırlanırlar. Benzetimler bir model yada resim üzerinde veya bilgisayarda yapılabilir.
14 Sınıf içi uygulamasında rol oynamaya çok benzer. Rol oynamada kişi rolü istediği gibi yorumlarken, benzetimde rolünü üstlendiği kişinin gerçek hayatta davranabileceği şekilde yorumlar. Öğrencilere dersin amacı anlatılmalıdır Öğretmen, öğrencilerin serbest çalışmalarını, yaratıcılıklarını desteklemeli fakat hataları da anında belirtmelidir. Bazı uygulamalar bir ders saatinde tamamlanırken bazıları birkaç saat gerektirebiliri. Öğretmen bu teknikle işleyeceği konuları seçerken dikkatli olmalıdır. Öğrenciler rollerini yerine getirirken inandırıcı olmalı, gerçek yaşamda o pozisyondaki kişi gibi davranmalıdır. BEYİN FIRTINASI Grupla yaratıcı düşünceyi uyaran, her derse uyarlanabilen yapısıyla yaygın kullanılan önemli bir tekniktir. Önemli olan nitelikli değil, çok sayıda düşünce ve fikir üretilmesidir. Tüm sınıfla birlikte yapılabileceği gibi gruplar oluşturarak da yapılabilir. Grup başkanı problem hakkında olumlu bir ifadeyle konuya girer, diğer grup üyeleri de o konuda akıllarına gelen tümdüşünceleri sıralar, bir öğrenci de bütün fikirleri not tutar. KULLANIMI Öğrenciler rahat bir şekilde oturmalıdır. Sorun anlatılır, tahtaya yazılır ve kurallar öğrencilere anlatılır. Öğrencilere istedikleri kadar fikir üretebilecekler, fikirlerin olumlu veya olumsuz olarak değerlendirilmeyeceği, başkalarının fikirlerini değerlendirebilecekleri belirtilmelidir.
15 Seçilen çözümler bizim çözümümüz şeklinde bir ifadeyle panoya asılır. Rahat bir ortamda yapılmalı; eleştiri, yargılama dışarıda bırakılmalıdır. Fikirler ilgisiz de olsa ifade edilmeli, öğrencilerin birbirinin fikirlerini dinlemeleri sağlanmalıdır. Aynı anda bir kişi konuşabildiğinden diğer öğrenciler fikirlerini unutmamak için not almalıdır. Her fikir kaydedilmelidir. Sentez, değerlendirme aşamasında öğretmen gruba rehberlik eder. D. ALTI ŞAPKALI DÜŞÜNME Altı şapkalı düşünme, düşünce ve önerilerin belirli bir düzen içinde sunulması ve sistematikleştirilmesi için kullanılan bir tekniktir. şapkalar düşüncelerin ayrıştırılması için kullanılan bir semboldür. Şapkaların rengi değiştikçe simgelediği düşüncelerin belirli bir düzen içinde sırasıyla aktarılması beklenir. Örneğin; ülkenizde kurulacak bir nükleer santralin çevreye ekonomiye ve toplumsal yaşama olan etkileri nelerdir gibi bir konu sorulabilir? 1. Beyaz Şapka (Tarafsız Şapka): Gerçeklere nesnel olarak bakar, bilinen veriden yola çıkar. Örneğin; Hangi bilgilere sahibiz? Hangi bilgiler eksik? 2. Kırmızı Şapka (Duygusal, Kişisel Şapka): Duygusal zekayı temsil eder. Örnek; Önsezilerim, izlenimlerim neler? 3. Siyah Şapka (Kötümser Şapka, Tedbir Şapkası): Eleştirel zekayı temsil eder. Eksiklikler üzerinde odaklanan şapkalardır. Örnek: Bu önerinin bize zararları neler olabilir?
16 4. Sarı Şapka (İyimser Şapka, Yararlar Şapkası): Bir işin avantajları ortaya konulur. Getirileri göz önüne alınır. Örnek: Bu olayın bize sağlayacağı çıkarlar, yararlar neler olabilir? 5. Yeşil Şapka (Yenilikçi, Üretkenlik Şapkası): Farklı yaratıcı zekayı temsil eder. Belli kuralların normların reddedilmesini, olaylara daha tepeden bakmayı temsil eder. Örnek: Bu konudaki değişik önerilerimiz neler olabilir? 6. Mavi Şapka (Serinkanlı, Durum Analizi, Kontrol Şapkası): Geniş ve farklı görüşlerin sentezidir. Evrensel bir görüş açısı kazandırır. Örnek: Ne oldu(geçmiş)? Ne oluyor(şimdi)? Sonra neler olmalı? İSTASYON TEKNİĞİ Öğrenme istasyonları öğrencilerin zorunlu ya da seçmeli olarak kazanılması gereken her bir davranışın belli merkezlerde etkinlikte bulunarak öğrenilmesidir.öğrenme çemberi olarak adlandırılan öğrenme istasyonları sunulacak içerik yapısına, öğrenci sayısına, ve öğrenci ihtiyaçlarına göre değişik şekillerde uygulanabilir. Satandart istasyon,, sabit istasyon, dış istasyon, paralel istasyon gibi farklı her istasyonda farklı etkinlikler yapılmaktadır. E. MİKRO ÖĞRETİM 1. Özellikleri * Öğretmen adalarının eğitiminde, öğretmenlik uygulaması çalışmalarını videoya kaydedilerek bu kayıtlara dayalı çalışmalarla mesleki gelişimin sağlanmasını içeren tekniktir. * Mikro eğitim, yüzyüze eğitimin gerçekleştirilmesi için sınıf içinde uygulanan bir tekniktir. * Öğretmenlerin hizmet öncesi eğitimlerinde kullanılan en uygun tekniktir.
17 * Öğret yeniden öğret mikro öğretimi simgeleyen ve sınama yanılma sürecini açıklayan bir kavramdır. * Öğretmen adayı hem öğretmen hem de öğrenci rolündedir. 2. Üstünlükleri * Bu teknik yapay ortamlarda öğretmen adaylarına mesleki bilgi ve beceri kazandırmada etkilidir. * Yaparak, yaşayarak öğrenme sağlanır. * Anında dönüt ve düzeltme sağlar. * Kayıt cihazlarının kullanıldığı durumlarda öğretmen adayları hatalarını kendisi de görür. 1 F. BENZETİM TEKNİĞİ (SİMÜLASYON) 1. özellikleri * Öğrenciyi gerçek ortamda gerçek araçlarla, yetiştirmenin güç, tehlikeli ve maliyetinin yüksek olduğu alanlarda yetiştirmek için en etkili yoldur. * Sınıf içinde öğrencilerin bir olayı gerçekmiş gibi ele alıp üzerinde eğitici çalışma yapmalarına olanak sağlayan öğretim tekniğidir. * Gerçek olmayan ancak gerçeğe uygun olarak geliştirilen bir model üzerinde yapılan öğretim sürecidir. * Daha çok beceri öğretiminde kullanılır. Pilotların uçuş becerilerini similatörler üzerinde kazanmaları. Doktor adaylarının ameliyat yapmayı kadavra üzerinde öğrenmeleri benzetime uygun örnek olabilir. Yaparak ve yaşayarak öğrenme olanağı sunar. * Öğretmen bu süreçte kontrolör olarak göre yapar. 2. Üstünlükleri * Bireyleri ileride alabilecekleri rollere hazırlamada etkili bir tekniktir. * İlgi ve dikkat yüksektir. Öğrenciler aktif katılır, yaparak ve yaşayarak öğrenirler.
18 * Anında dönüt düzeltme fırsatı sunar * Bildiklerini uygulama fırsatını verir. * Karar verme becerisini geliştirir. 3. SINIF DIŞI ÖĞRETİM TEKNİKLERİ GÖZLEM GEZİSİ YÖNTEMİ Eğitsel amaçları gerçekleştirmek için okul tarafından organize edilen geziye ilişkin faaliyetlerin tümü gözlem gezisi yönteminin kapsamına girmektedir. Bu yöntem öğrencilere gerçek dünyayı görme imkanı sağlamaktadır.öğrenciler öğretim materyallerinin olduğu yere giderek,gözlem yapma ve bu materyallerin doğal yerleşimlerinde çalışma imkanlarına sahip olurlar. Gözlem gezisi yöntem olarak ele alındığında basit bir ziyaretten ibaret değildir.burada edinilecek tecrübenin öğrenci açısından yararlı olması için en önemli husus öğretmenin hazırlığı ve ön incelemesidir. Gezi öncesi öğrencilere, gezinin amacı,gezi yerine nasıl gidileceği, gezinin planı,nelerin gözleneceği gibi hususlarda ayrıntılı bilgi verilmelidir. FAYDALARI 1. Öğrencilerin organize eğitsel ziyaretlerden hoşlandıkları ve yararlandıkları sağlanmıştır. 2. Öğrencilere ilk elden tecrübe sağlanır. 3. Her günkü, bilinen tecrübeler öğrencilerin diğer öğrenme etkinliklerine temel teşkil eder. 4. Öğrenciler çevrelerini daha iyi öğrenirler. 5. Okul çevre ilişkisi gelişir.çevredeki birçok insan okul ve öğrencinin faaliyetlerini tanır.(1) 6. Öğrencinin birçok duyu organı devreye sokulduğu için, daha sağlam ve kalıcı bilgiler oluşturulur.(2) 7. Kullanım sahası fazladır. Programda yer alan pek çok konuda öğretmen bu yöntemi kullanabilir. 8. Sınıf öğretiminden gerçek öğretime doğru bir aşamadır.
19 SINIRLILIKLARI 1. Yasal sorumluluğu oldukça fazladır. 2. Disiplin kolayca sorun haline gelebilir. 3. Uygun yer seçmek oldukça zordur. 4. Organizasyonu genellikle çok karmaşıktır. 5. Gidiş geliş oldukça güçtür ya da pahalıya mal olur. 6. Çok vakit alır, belirli bir süre ayırmak güçtür. 7. Gruba eşlik edecek kişi ya da kişilere ihtiyaç vardır.bazen bu kişileri sağlamak zor olabilir. 8. Eğer tam olarak planlanmazsa, zaman israfından ileri gidemez. 9. İyi planlanmamış bir gezi diğer öğretmenleride bu yöntemi uygulamaktan vazgeçirebileceği gibi, yöneticilerin aklına bu yöntemin değeri konusunda şüphe getirebilir. EN İYİ KULLANIM İÇIN REHBER İLKELER 1. Öğretmen düşen sorumlulukların yasal yönünü bilme. 2. Düzenlenecek gezinin sınıfta öğretilenlerle doğrudan ilişkisi olduğundan ve eğitsel değerinden emin olma. 3. Gözlenecek varlık veya olay kendi şartlarında olmalıdır. (3) 4. İyi bir gezi planı yapma. 5. Okul yönetiminin iznini alma. 6. Tüm gidiş geliş için düzenleme yapma. 7. Velileri haberdar etme ve izinlerini alma. 8. Öğrencilerin neyi gözleyeceklerini ne üzerine çalıcaklarını açıklayarak onları geziye hazırlama 9. Ufak tefek olaylar oluştuğunda hemen çözümleme. 10. Sınıfa dönüldüğünde geziden elde edilenleri özetleme. 11. Ziyarete gidilen yere Teşekkür mesajı gönderme. 12. Yeni bir gezi için plan yaparken öğrenci değerlendirmelerden yararlanma
20 13. Gözlemin plânlama aşamasında öğrencilerin gözlem konusuna ilgisinin çekilmesi şarttır. İlgi çekmeyen öğrenmelerin kalıcı olmadığı biliniyor.(4) 14. Güvenlik, kıyafet ve davranış standartlarını bellirtme. 15. Gözleme gidilecek yerde yeterli danışman sağlama, 16. Öğrencilerin olması gereken yerlerde olduğundan emin olma. ÖZELLİKLERİ: Bu yöntem ile öğrenciler yapay dünyadan gerçek dünyaya adım atarlar. belli bir amaca hizmet etmek için yapılır. dolayısıyla gezi, yapılacak yer hedefe uygun olarak seçilmelidir. KULLANIMI: Gezilecek yer ile ilgili önceden bilgi verilmelidir. amacın ne olduğu söylenmelidir. Bir çok duyu organına hitap etmelidir. gezi sonrası kaydedilen gözlem sonuçları hemen tartışılmalı ve değerlendirmelidir. DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR: Gezinin yasal sorumluluğu olduğundan öğretmen gözlem amaçlı geziyi planlaması, gezi kurallarını koyması ve öğrencileri kontrol altında tutması gerekir. gözlem konuları sınıfta işlenen teorik konulara paralel olmalıdır. GÖRÜŞME: Özellikleri: Bu teknikte, öğrencinin konu uzmanlarıyla dışarıda görüşmesiyle gerçekleşeceği gibi, sınıfa uzman getirerek de gerçekleşebilir. Dersin zengileştirilmesi amacı ile kullanılabilir. görüşmeler konunun özelliğine göre yerel yönetim liderleri, iş adamları, sanatçılar ve bilim adamları ile yapılabilir. Kullanımı: Bu teknik toplumsal rollerin tanınması için bir yada bir kaç öğrecinin görevlendirilmesi şeklinde yapılabilir. tekniğin etkili olması için görüşmanin planı ve nasıl yapılacağı öğretilmelidir. görüşme sonucu sınıfa sunulmalıdır.
21 Dikkat Edilecek Hususlar: Belli bir konuda uzman olan kişiye sorulan sorular kısa ve net olmalıdır. Görüşma esnasında saygı kurallarına uyulmalıdır. SERGİ Özellikleri: Bireylerin gezerek görmeleri ve tanımalarına fırsat vermek için birçok çalışmanın, resim,heykel, deney, maket,proje, sanat eseri, izleyicilere sunulmasına sergi denir. Kullanımı: Konular veya öğretim etkinliğinin başkalarına duyrulması amacı ile düzenlenen ve görme yolu ile öğrenmeyi sağlayan tekniktir. okul içi sergiler öğrenci tarafından yapıldığından öğrenme için önemli etkinliktir. bu sergiler öğrencilerin aktif katılımının yanı sıra bazı becerileri geliştirir, kendilerine olan özgüvenlerini arttırır. Dikkat edilecek noktalar: Sergi düzenleme kapsamlı bir organizasyon olduğundan, zaman ve emek ister. iyi planlama ve iş bölümü gerektirir. öğretmen bu konuda rehberlik yapmalı, kendilerine olan güvenlerini geliştirmek için çok öğrencinin eserini sergiye koymalıdır. TUTOR DESTEKLI ÖĞRETIM Öğrenme sürecinde yardıma ihtiyacı olan öğrencilere bireysel yardım imkanı verilmesi anlayışına dayanmaktadır.tutorların birinci görevi, öğrencilerin öğrenme güçlüklerini kolaylaştırmak, öğrencilere bilgiyi bütünleştirmede ve uygulamada yardım etmektir. SONUÇ Öğretim teknikleri, bireysel, grupla ve sınıf dışı olmak üzere üç grupta toplanmaktadır. Öğretim tekniklerinde soru cevap tekniği, tüm öğretim yöntemleriyle birlikte kullanılmaktadır. Bütün bu teknikler öğrencilerin derse
22 katılımını, düşünme becerilerini, konuşma alışkanlıklarını kazandırması bakımından önemlidir. Bireysel öğretim teknikleri, öğrencilerin sınıf dışı öğrenmelerine de yardımcı tekniklerdir. Planlı ve düzenli yapıldığında öğrencinin motivasyonunu da artırmaktadır. AÇIKGÖZ, Ü. K. (2003) Aktif Öğrenme. Eğitim Dünyası Yayınları. DEMİREL, Ö. (2002). Planlamadan Değerlendirmeye Öğretme Sanatı. Ankara: Pegem A. DOĞANAY, A.(Editör). ( 2007). Öğretim İlke ve Yöntemleri. 4.Baskı. Ankara:PegemA. HESAPÇIOĞLU, M.(2011). Öğretim İlke ve Yöntemleri. Ankara: Noel. KÜÇÜKAHMET, L. (2006).Öğretim İlke ve Yöntemleri. Ankara: Nobel. OCAK, G.(Editör).(2011). Öğretim İlke ve Yöntemleri.3.Baskı. Ankara:PegemA. ÖZDAŞ, A. (1997). Öğretim İlke ve Yöntemleri, İstanbul 1997. SÖNMEZ,V.(2010). Öğretim İlke ve Yöntemleri. 4.Baskı. Ankara: Anı. SÖZER, E. (2005). Öğretimde Planlama ve Değerlendirme,Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları. TAN,Ş.(editör) (2011). Öğretim İlke ve Yöntemleri. 7.Baskı. Ankara: PegemA. TOĞRUL, B. (2005). Özel Öğretim Yöntemleri, Anadolu Üniversitesi Yayınları. III.Baskı Eskişehir.
23