Haftalık Yurtiçi Ekonomi Raporu VakıfBank 21 28 Mart 211 Bu Haftaki Yazımız... Türkiye nin cari işlemler açığı Ocak 211 itibariyle 12 aylık toplamda 1 milyar dolar ile Ağustos 28 de ulaştığı tarihi rekor seviyesi olan 49.2 milyarın üzerine çıkmıştır. Bu durum, Merkez Bankası nın cari işlemler açığının istikrarsızlık unsuru haline gelmesini önlemek için aldığı parasal önlemlerin gerekli bir adım olduğunu gösterse de, cari açığın artmaya devam etmesini önlemekte ne kadar etkili olacağı belirsizliğini korumaktadır. Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar Geçtiğimiz Hafta Açıklanan Veriler... İşsizlik oranı Aralık ayında %11.4 olarak açıklandı... 21 yılının Ekim Kasım Aralık dönemi işsizlik oranı %11.4 olarak açıklanmıştır. Geçen senenin aynı döneminde %13. olan işsizlik oranı böylece geçen yıla göre 2.1 puan gerilemiştir. Aralık ayında mevsimsellikten arındırılmış işsizlik oranı da aylık bazda gerileyerek %11.2 seviyesinden %11. seviyesinde gerçekleşmiştir. Tüketici güven endeksi 211 yılı Şubat ayında artış kaydederek 93.6 seviyesine yükseldi... TÜİK ve TCMB tarafından hazırlanan Tüketim Eğilim anketinin sonucuna göre, 211 yılının Şubat ayında Tüketici Güven Endeksi bir önceki aya göre %2.49 oranında artarak 91.29 seviyesinden 93.6 seviyesine yükselmiştir. Önümüzdeki Hafta Açıklanacak Veriler.. Haftalık Yurtiçi Ekonomi Gündemi Tarih Açıklanacak Veri Önceki Veri Beklenti 21.3.211 Borç Stoku (Şubat) 22.3.211 Beklenti Anketi 23.3.211 PPK Toplantısı ve Faiz Kararı 6.2 6.2 2.3.211 Kapasite Kullanım Oranı (Mart) 73 72.7 2.3.211 Reel Kesim Güven Endeksi (Mart) 111 11.7 ekonomik.arastirmalar@vakifbank.com.tr Ankara, TÜRKİYE
Ocak ayında. 86 milyar dolar ile 1984 yılından itibaren en yüksek aylık cari açık açıklandı 2 Türkiye nin cari işlemler açığı Ocak 211 itibariyle 12 aylık toplamda 1..4 milyar dolar ile Ağustos 28 de ulaştığı tarihi rekor seviyesi olan 49.2 milyar doların üzerine çıkmıştır. Bu durum, Merkez Bankası nın cari işlemler açığının istikrarsızlık unsuru haline gelmesini önlemek için aldığı parasal önlemlerin gerekli bir adım olduğunuu gösterse de, cari açığın artmaya devam etmesini önlemekte ne kadar etkili olacağı konusundaki belirsizlikleri artırmaktadır. Tablo 1: Ödemeler Dengesi (Milyon Dolar) 21 Ocak Cari İşlemler Hesabı 3.62 Dış Ticaret Dengesi 289 İthalat 11183 İhracatt 8374 Hizmetler Dengesi 272 Gelir Dengesi 617 Cari Transferler 92 Finans Hesabı 1283 Doğrudan Yatırımlar 394 Portföy Yatırımları 19 Diğer Yatırımlar 287 Net Hataa Noksan 1783 Rezerv Varlıklar 744 Kaynak: TCMB 211 Ocak.68 888 986 198 338 7 26 229 27 22 187 361 863 % Değişim 91.4 19.6 43 2. 24.2 6.8 188 72 168 17.7 48.4 14.7 16 21 211 (12 Aylık) (12 Aylık) 16.86 1.39 27282 9.433 136934 182.8 1962 122.647 16847 14.311 837 7.774 26 1.37 114 4.47 6149 6.49 2983 16.631 314 3.34 8.884 1227 12.918 % Değişim 21 117.8 33 11.8 6.4 28.7 312. 47. 124.3.3 92 Grafik 1 mlyr $ 1.. 1. 2. 3. 4.. 6. 7. 8. 9. Nis.7 Tem.7 Eki.7 Oca.8 Nis.8 Kaynak: TCMB, Hazine Müsteşarlığı Enerji Hariç Cari Açık(12 aylık küm. top..) Cari Açık (12 aylık küm. top.) Dış Ticaret Açığı (12 aylık küm. top.) TCMB faiz indirim kararlarınadevam etmiştir. Hem düşük faiz oranları hem de ekonomik toparlanma cari açığın artmasına katkıda bulunmuştur. Tem.8 Eki.8 Oca.9 Nis.9 Tem.9 Eki.9 Oca.1 Nis.1 Tem.1 Eki.1 21 yılının Ocak ayında 3 milyar dolar açık veren cari işlemler hesabı, geçen yılın aynı ayına göre %91.4 oranında artarak, 211 yılının Ocak ayında 6..1 milyar dolar olan piyasaa beklentilerinin altında..86 milyar dolar açık vermiştir. Böylece 211 yılının Ocak ayı itibariyle yıllık cari işlemler açığı, 21 yılının aynı döneminee göre %21 oranında artış göstererek, 16.6 milyar dolardan 1.4 milyar dolara yükselmiştir. Cari işlemler açığının beklentilerin altında kalmasında, TÜİK tarafından açıklanan dış ticaret rakamları (7.3 milyar dolar) ile ödemeler dengesinin alt kalemlerinden olan dış ticaret rakamları (.9 milyar dolar) arasındaki yüksek fark etkili olmuştur. Alt kalemler itibariyle, ödemeler dengesindekii dış ticaret açığının 29 yılının Ocak ayına göre %19.6 oranında artarak 2.8 milyar dolardan.88 milyar dolara yükselmesi, cari işlemler açığının 211 yılının Ocak ayında bir önceki yılın aynı ayına göre sert bir biçimde artmasında etkili olurken, cari transferlerden kaynaklanan net girişlerin %188 oranında artarak 26 milyon dolara çıkması ise cari açığın beklentilerin altında kalmasında önemli rol oynamıştır. Hizmetler dengesinin altında yer alan turizm kaleminde geçen yıla göre önemli bir değişiklik görünmezken, ücret ödemeleri ve yatırım geliri kalemlerinden oluşan net gelir dengesi kaleminde ise, 211 yılının Ocak ayında 7 milyar dolar net çıkış yaşandığı görülmektedir. Bu gelişmeler paralelinde 211 yılı Ocak ayında cari açığın artmaya devam ettiği gözlenirken, Aralık ayına göre artış oranının yavaşladığı dikkat çekmektedir. Böylece TCMB nin cari işlemler açığını azaltma yönünde aldığı önlemlerin ilk etkilerininn Ocak ayında hafif de olsa görülmeye başladığını söylemek mümkün olmakla beraber, alınan önlemlerin etkisinin beklenen düzeyde olmadığı görülmektedir. Yaşanan küresel krizin etkilerinin 21 yılında da devam etmesi ile ihracatımız içinde en yüksek paya sahip olan Euro Bölgesi ne ilişkin endişeler, petrol
3 ithalatınaa dayanan bir ülke olan Türkiye de son dönemde petrol fiyatlarında yaşanan artışlar cari açığın artmasında temel faktörler olmuştur. Nitekim 7 14 Mart Haftalık Uluslararası Raporumuzda da Türkiye nin petrol fiyatlarındaki yükselişi tolere edebilme sınırının diğer ülkelere kıyasla daha düşük olduğunu ve bu durumun yurtiçi talebinde yüksekk olması nedeniyle cari açık üzerinde olumsuz bir etki yaratabileceğine değinmiştik. Enerji hariç cari dengee rakamları incelendiğindee ise petrol fiyatlarındaki yükselişin ve iç talebin yüksekliğinin cari dengeyi ne kadar arttırdığı görülmektedir. 12 aylık toplam cari açığın 1.4 milyar dolar olmasına karşın enerji hariç cari dengenin 29.3 milyar dolara kadar gerilediği dikkati çekmektedir. Türkiye nin enerji ithal eden bir ülke olması, tarihsel olarak cari işlemler açığının yüksek seviyelere ulaşmasında önemli rol oynamaktadır. Grafik 2 4 3 2 1 1 2 Doğrudan Yat. Portföy Yat. Diğer Yat. (Cari Açığın Finansman Yapısı 12 aylık kümülatif toplam) (mln dolar) Cari işlemler açığının 211 yılının Ocak ayında kümülatif olarak (son on iki aylık toplam) artışını devam ettirmesi dikkat çekerken, cari işlemler açığının finansman kalitesi de önem kazanmıştır. Sermaye ve finans hesaplarında bir önceki yılın Ocak ayında 1.28 milyar dolar net sermaye girişi gerçekleşmişken, bu yılın Ocak ayında %72.7 artışla 2..21 milyar dolar net sermaye girişi olmuştur. Yine bir önceki yılın Ocak ayında 394 milyon dolar net giriş kaydeden doğrudan yatırımlar kalemi, bu yılın Ocak ayında 27 milyon dolar net çıkış yılın Ocak göstermiştir. Bu gelişmede, geçen Kaynak: TCMB ayında 38 milyon dolar olan yurtiçi yerleşiklerin yurtdışında yaptıkları net yatırımların bu yılın Ocak ayında 672 milyon dolar seviyesine yükselmesi etkili olmuştur. Böylece 21 yılının tamamındaa olumsuz bir performans sergileyen doğrudan yatırımların bu performansını 211 yılının Ocak ayında da devam ettirdiğini söyleyebiliriz. Cari açığın finansman kalemleri 12 aylık kümülatif toplam (yıllık) şeklinde değerlendirildiğinde ise doğrudan yatırımlar kaleminin 27 yılının Mayıs ayından itibaren başladığı aşağı yönlü trendini sürdürdüğü dikkati çekerken, kısa vadeli sermaye hareketlerini ifade eden portföy yatırımlarının ve ağırlıklı olarak reel sektör ile bankacılık sektörünün yurt dışından borçlanmasını ifade eden diğer yatırımlar kaleminin arttığı görülmektedir. Böylece 21 yılının tamamında olumsuz bir performans sergileyen doğrudan yatırımların bu performansın ı 211 yılının Ocak ayında da devam ettirdiği dikkati çekerken, cari açığın finansmanında portföy yatırımlarının yüksek yer tutması cari açığın finansman kalitesi üzerinde risk oluşturmaya devam etmektedir. Cari işlemler açığının finansman kalitesindeki bozulma finansal istikrara ilişkin riskleri de beraberinde getireceğinden, önümüzdeki dönemde de söz konusu kalemlerdeki hareketler önemli olacaktır. Grafik 3 Borç Çevirme Rasyosu (%) Bankalar (Sağ Eksen) Reel Sektör (Sol Eksen) 3. 2. 2.. 1... Kaynak: TCMB Ara.4 May. Eki. Mar.6 Ağu.6 Oca.7 Haz.7 Kas.7 Nis.8 Eyl.8 Şub.9 Tem.9 Ara.9 May.1 Eki.1 7. 6.. 4. 3. 2. 1.. Ödemeler dengesinin sermayee ve finans hesabından diğer yatırımlar alt kalemi incelendiğinde ise, özel sektörün ve özellikle bankaların yurtdışı borçlanmalarındaki güçlü seyrin devam ettiği izlenmektedir. Bankacılık ve bankacılık dışı sektörler Ocak ayında yurtdışından sırasıyla 74 milyon dolar ve 249 milyon dolar net uzun vadeli borçlanma gerçekleştirirken, borç yenileme oranları %323 ve %112 gibi yüksek seviyelerde gerçekleşmiştir. Reel
4 sektör borç çevirme rasyosunun 12 Aylık toplam rakamları incelendiğinde, 21 Ocak ayında %76 seviyesinde olan borç çevirme rasyosunun Ocak 211 de %79 a yükseldiği görülürken, bankalar için bu oranın aynı dönemde %71 den %121 seviyesine çıktığı görülmektedir. Bu noktada, kredi cephesinde Merkez Bankası nın mevduata uygulanan zorunlu karşılıklarda artırıma gitmesi kararına karşın, bankaların yurt dışı borçlanmalardaki artışla kredi hacmini artırmaya devam etmesi de bir başka olasılık olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu durum ise cari açığa iliskin kaygıları artırmaya devam ettirmektedir. Grafik 4 (Milyon $) 1 1 Kaynak: TCMB Net Hata Noksan (12 Aylık Toplam ) 21 12 Aylık Toplam 211 12 Aylık Toplam 8 884 Oca. Eki. Tem.1 Nis.2 Oca.3 Eki.3 Tem.4 Nis. Oca.6 Eki.6 Tem.7 Nis.8 Oca.9 Eki.9 Tem.1 Net hata noksan kaleminde Temmuz 21 da başlayan artışın devam ettiği görülmektedir. Geçen yılın tamamında 4 milyar dolar olarak gerçekleşen net hata noksan kaleminin, Ocak 211 de 3.7 milyar dolar gibi çok yüksek gelmesi dikkat çekmektedir. Bu yılın Ocak ayında finansman hesabında bir önceki yılın aynı ayına göre %73 artış gözlenirken, net hata noksan kaleminin yüksek artış oranıyla ana finansman kaynağı olduğunu söylemek mümkündür. Kaynağı belli olmayan döviz giriş ve çıkışlarını gösteren kalem olarak ifade edilen net hata noksan kalemindeki artışın tam olarak neden kaynaklandığını söylemek zor olmakla birlikte, Orta Doğu da yaşanan siyasi gelişmelerin ardından yaşanan fon hareketlerine dayandığını söylemek de mümkün olabilir. Söz konusu artışın torba yasasında yer alan vergi affından yararlanmak için bir hazırlık hareketi olarak yorumlanması durumunda ise net hata noksan kalemindeki artışın önümüzdeki aylarda da devam etmesi beklenebilir. Son dönemde petrol üreticisi ülkelere ilişkin endişelerin hızlandığı görülürken, bu durum petrol fiyatlarında da yukarı yönlü hareketleri desteklemektedir. Petrol ithalatına dayanan bir ülke olan Türkiye de petrol fiyatlarında yaşanan artışların cari işlemler açığı üzerindeki olumsuz etkisinin önümüzdeki dönemde daha net gözlenmesi mümkün görünürken, bu durum halihazırda son on iki aylık toplamda 1.4 milyar dolara ulaşan cari işlemler açığı üzerinde risk oluşturmaktadır. Diğer yandan ihracatımız içinde en yüksek paya sahip olan Euro Bölgesi ne ilişkin endişeler de ihracat olanaklarımız açısından risk oluşturmaya devam etmektedir. TCMB nin cari şlemler açığını azaltma yönünde aldığı önlemlerin ilk etkileri Ocak ayında görülmeye başlanmıştır. Son on iki aylık toplamda cari işlemler açığının artmaya devam etmesine karşın yıllık bazda artış hızının yavaşlaması önemli bir gelişme olarak dikkat çekmektedir. Alınan kararların etkisinin Şubat ayından sonra daha net görülebileceğini söyleyebiliriz. Bununla birlikte cari açığın finansmanında portföy yatırımlarının (sıcak para) yüksek yer tutması cari açığının finansman kalitesi açısından ise risk oluşturmaya devam etmektedir. Yukarıdaki değerlendirmeler ışığında, 21 yılındaki hızlı artışın ardından cari açığın 211 yılında bir miktar hız keserek 3 milyar dolara ulaşmasını bekliyoruz.
TÜRKİYE Türkiye Büyüme Oranı (Çeyrek) Reel GSYİH (Yıllık % Değişim). Mevsim ve Takvim Etkisinden Arın. GSYİH (% q q) Takvim Etkisinden Arın. GSYİH (% y y) 1 1. 1 2.... 1.. 2. 1999Q1 1999Q3 2Q1 2Q3 21Q1 21Q3 22Q1 22Q3 23Q1 23Q3 24Q1 24Q3 2Q1 2Q3 26Q1 26Q3 27Q1 27Q3 28Q1 28Q3 29Q1 29Q3 21Q1 21Q3 1999Q1 1999Q3 2Q1 2Q3 21Q1 21Q3 22Q1 22Q3 23Q1 23Q3 24Q1 24Q3 2Q1 2Q3 26Q1 26Q3 27Q1 27Q3 28Q1 28Q3 29Q1 29Q3 21Q1 21Q3 Sektörel Büyüme Hızları (%) Sektörler Sektör 29 29 21 21 21 Payları III. IV. I. II. III. (%) Çeyrek Çeyrek Çeyrek Çeyrek Çeyrek Tarım 4.1 3.6 1. 3.8.6.8 Sanayi 2.4 4. 12.8 2.6.4 8.7 İnşaat.6 18.3 6.6 8 21.9 24.6 Ticaret 13.3 7.2 1.3 22.4 14. 7. Ulaş. ve Haber. 14.9. 3.6 11.3 1.2 6.7 Mali Kur. 12. 7.8 8.1 4.7 7.3 6.4 Konut Sah.. 3.8 3.4.6 2.1 2.7 Eğitim 2.4 3.3 3.1 1. 1.1. Sağ. İş. ve Sos. Hiz. 1. 4. 4.9 4.9 2. 1.1 Vergi Süb. 8.6 8.1 6.3 17.2 14. 8.2 GSYİH 2.9 6. 11.7 1.3. 3. 2. 1.. 1. 2. 3. Sektörel Büyüme Hızları (%) 29 I 29 II 29 III29 IV 21 I 21 II 21 III Tarım Sanayi İnşaat Ticaret Ulaştırma
Harcama Bileşenlerinin Yıllık Büyüme Oranları (%) Harcama Bileşenleri Sektör Payları (%)* 29 III. Çey 29 IV. Çey 21 I. Çey 21 II. Çey Yer. Hanehalkı Tük. Har. 67.6 1.9. 8.6 6.2 7.6 21 III. Çey Dev. Nihai Tük. Har. 9.1.2 17.9.9 3. 1.1 Gay. Safi Ser. Oluş. 22. 18. 4.6.2 28.7 31.3 Kamu Sektörü 3.8.7 8.6 2.6 14.6 17.9 Özel Sektör 18.3 21. 3. 23.1 32.2 34.4 Mal ve Hiz. İhracatı 23.1.4 7.4.4 11.6 2. 4. 3. 2. 1.. 1. 2. 3. Harcama Bileşenleri Büyüme Hızları (%) Mal ve Hiz. İthalatı 26.9 11.7 11. 22.3 18.8 16.9 GSYİH 2.7 6. 11.8 1.2. 4. 29 I 29 II 29 III29 IV 21 I 21 II 21 III Tüketim Devlet Yatırım İhracat İthalat *21 Q3 itibariyle Sanayi Üretim Endeksi İmalat Sanayi Üretim Endeksi 3 2 1 1 2 3 8. 6. 4. 2.. 2. 4. 6. 3. 2. 1.. 1. 2. Oca.6 Haz.6 Kas.6 Nis.7 Eyl.7 Şub.8 Tem.8 Ara.8 May.9 Eki.9 Mar.1 Ağu.1 Sanayi Üretim Endeksi (Yıllık % Değişim) 3. Mar.7 Haz.7 Eyl.7 Ara.7 Mar.8 Haz.8 Eyl.8 Ara.8 Mar.9 Haz.9 Eyl.9 Ara.9 Mar.1 Haz.1 Eyl.1 Ara.1 Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (Bir Önceki Aya Göre % Değ.) İmalat Sanayi 3 Aylık Ort. Yıllık Değ. 6
Sektörel Bazda Sanayi Üretim Endeksi 4 3 2 1 1 2 3 4 6 Oca.6 Haz.6 Kas.6 Nis.7 Eyl.7 Şub.8 Tem.8 Ara.8 May.9 Eki.9 Mar.1 Ağu.1 Sektörler Yıllık Değişim Oranı (%) Ocak Ayı 21 211 Petrol Ürünleri 8.6 33.1 Tekstil 18. 12.1 Gıda 13.9 6.8 Kimyasal Madde 36. 18.1 Ana Metal Sanayi.7 21.8 Metalik Olm. Diğ. Mineral.6 23.6 Aramalı İmalatı (Yıllık % Değ.) Dayanıklı Tüketim Malı İmalatı (Yıllık % Değ.) Dayanıksız Tüketim Malı İmalatı (Yıllık % Değ.) Sermaye Mali İmalati (Yıllık % Değ.) Taşıt Araçları 8. 29.3 Elektrikli Teçhizat 22.1 34. Giyim. 7.2 Aylık Sanayi Sipariş Endeksi Aylık Sanayi Ciro Endeksi 22. 2. 18. 16. 14. 12. 1. 22. 2. 18. 16. 14. 12. 1. Toplam Otomobil Üretimi Beyaz Eşya Üretimi 7 6 4 3 2 1 2 18 16 14 12 1 8 6 4 2 Oca.1 Eki.1 Tem.2 Nis.3 Oca.4 Eki.4 Tem. Nis.6 Oca.7 Eki.7 Tem.8 Nis.9 Oca.1 Eki.1 Oca.8 Mar.8 May.8 Tem.8 Eyl.8 Kas.8 Oca.9 Mar.9 May.9 Tem.9 Eyl.9 Kas.9 Oca.1 Mar.1 May.1 Tem.1 Eyl.1 Kas.1 Oca.8 Mar.8 May.8 Tem.8 Eyl.8 Kas.8 Oca.9 Mar.9 May.9 Tem.9 Eyl.9 Kas.9 Oca.1 Mar.1 May.1 Tem.1 Eyl.1 Kas.1 Oca.8 Mar.8 May.8 Tem.8 Eyl.8 Kas.8 Oca.9 Mar.9 May.9 Tem.9 Eyl.9 Kas.9 Oca.1 Mar.1 May.1 Tem.1 Eyl.1 Kas.1 Aylık Sanayi Sipariş Endeksi (İmalat Sektörü) Aylık Sanayi Ciro Endeksi Toplam Otomobil Üretimi (Adet) (12 aylık Har. Ort.) Kaynak:OSD,Vakıfbank Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Beyaz Eşya Üretimi (Adet) 7
Kapasite Kullanım Oranı 8 8 7 7 6 6 73 9 8 7 6 4 Oca.7 Nis.7 Tem.7 Eki.7 Oca.8 Nis.8 Tem.8 Eki.8 Oca.9 Nis.9 Tem.9 Eki.9 Oca.1 Nis.1 Tem.1 Eki.1 Kaynak: TCMB Kapasite Kullanım Oranı (%) Dayanıklı Tüketim Malları Dayanıksız Tüketim Malları Ara Malları Yatırım Malları Yatırım Teşvik Belgeli Sabit Sermaye Yatırım Tutarı Verilen İnşaat Ruhsatları 19,9. 17,9.,9. 13,9. 11,9. 9,9. 7,9.,9. 3,9. 1,9.. 8,. 7,. 6,.,. 4,. 3,. 2,. 1,.. 23 I 23 III 24 I 24 III 2 I 2 III 26 I 26 III 27 I 27 III 28 I 28 III 29 I 29 III 21 I 21 III Yatırım Teşvik Belgeli Sabit Sermaye Yatırım Tutarı (milyon TL) Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Verilen İnşaat Ruhsatları (Yüzölçümü,1 m2) Kaynak:Hazine Müsteşarlığı 12. 1. 11.. 1. 9. 9. 8. 8. Toplam Sanayide Verimlilik 6 4 4 3 3 PMI Endeksi Toplam Sanayide Verimlilik Endeksi Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Kaynak:Reuters PMI Imalat Endeksi 8
ENFLASYON GÖSTERGELERİ TÜFE ve Çekirdek Enflasyonu ÜFE 14 2 12 1 8 6 4 2 4.16 3.78 2 1 1.8 Oca.4 Haz.4 Kas.4 Nis. Eyl. Şub.6 Tem.6 Ara.6 May.7 Eki.7 Mar.8 Ağu.8 Oca.9 Haz.9 Kas.9 Nis.1 Eyl.1 Şub.11 Oca.4 Haz.4 Kas.4 Nis. Eyl. Şub.6 Tem.6 Ara.6 May.7 Eki.7 Mar.8 Ağu.8 Oca.9 Haz.9 Kas.9 Nis.1 Eyl.1 Şub.11 TÜFE (yıllık % değ.) Çekirdek I Endeksi ÜFE (yıllık %değ.) TÜFE Harcama Grupları (Katkı, Puan) Gıda ve Enerji Enflasyonu (yıllık % değ.) Ulaştırma Eğlence ve kültür Konut Lokanta ve Oteller Giyim ve Ayakkabı Gıda ve Alkolsüz İçecekler, Vakıfbank Yıllık Aylık 1 1 2 3 4 3 3 2 2 1 Oca.8 Mar.8 May.8 Tem.8 Eyl.8 Kas.8 Oca.9 Mar.9 May.9 Tem.9 Eyl.9 Kas.9 Oca.1 Mar.1 May.1 Tem.1 Eyl.1 Kas.1 Gıda Enerji Tüfe ÜFE Alt Sektörler (yıllık % değ.) Dünya Gıda ve Emtia Fiyat Endeksi 3 3 2 2 1 1 2 2 1 2 2 1 Oca.6 Nis.6 Tem.6 Eki.6 Oca.7 Nis.7 Tem.7 Eki.7 Oca.8 Nis.8 Tem.8 Eki.8 Oca.9 Nis.9 Tem.9 Eki.9 Oca.1 Nis.1 Tem.1 Eki.1 Tarım Sanayi İmalat Sanayi UN Dünya Gıda Fiyat Endeksi UBS Emtia Fiyat Endeksi (sağ eksen) Kaynak:Bloomberg 9
İTO Enflasyon Göstergeleri Türk İş Mutfak Enflasyonu 9 8 7 6 4 3 2 1 1 Oca. Tem. Oca.1 Tem.1 Oca.2 Tem.2 Oca.3 Tem.3 Oca.4 Tem.4 Oca. Tem. Oca.6 Tem.6 Oca.7 Tem.7 Oca.8 Tem.8 Oca.9 Tem.9 Oca.1 Tem.1 İstanbul Toptan Eşya Fiyat Endeksi İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksi 8 6 4 2 2 4 26M1 26M4 26M7 26M1 27M1 27M4 27M7 27M1 28M1 28M4 28M7 28M1 29M1 29M4 29M7 29M1 21M1 21M4 21M7 21M1 211M1 Kaynak:Türk İş Türk İş Gıda Enflasyonu( Bir önceki aya göre Değ.) Enflasyon Beklentileri Tük. Güven Endeksi Fiyatların Değ. Yönünde Beklenti 1 9 8 7 6 4 12 Ay Sonrası Yıllık TÜFE Beklentisi 24 Ay Sonrası Yıllık TÜFE Beklentisi 1 9 8 7 6 4 Oca.4 Haz.4 Kas.4 Nis. Eyl. Şub.6 Tem.6 Ara.6 May.7 Eki.7 Mar.8 Ağu.8 Oca.9 Haz.9 Kas.9 Nis.1 Eyl.1 Fiyatların değişim yönüne ilişkin beklenti 1
İŞGÜCÜ GÖSTERGELERİ İşsizlik Oranı İşgücü Durumu 17. 16.. 14. 13. 12. 11. 1. 9. 8. 11.4 11 2M1 2M6 2M11 26M4 26M9 27M2 27M7 27M12 28M 28M1 29M3 29M8 21M1 21M6 21M11 27, 26, 2, 24, 23, 22, 21, 2, 19, Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı Oca.8 Nis.8 Tem.8 Eki.8 Oca.9 Nis.9 Tem.9 Eki.9 Oca.1 Nis.1 Tem.1 Eki.1 İşsizlik Oranı İşgücü Arzı İstihdam Edilenler, Vakıfbank İşgücüne Katılım Oranı Sektörlerin Toplam İşgücü İçindeki payı.. 4. 4. 3. 3. 3 2 2 1 3 2 1 49 48 47 46 4 44 İşgücüne Katılma Oranı İstihdam Oranı Tarım Sanayi İnşaat Hizmetler İşkur İstatistikleri Sanayi İstihdam Endeksi (2=1) 2, 18, 16, 14, 12, 1, 8, 6, 4, 2, 11 1 9 9 8 Oca.8 Nis.8 Tem.8 Eki.8 Oca.9 Nis.9 Tem.9 Eki.9 Oca.1 Nis.1 Tem.1 Eki.1 Kaynak:Hazine Müsteşarlığı İş Arayanların Sayısı Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Sanayi İstihdam Endeksi 11
Kurulan Kapanan Şirket Sayısı Reel Brüt Ücret Maaş Endeksleri, 4, 4, 3, 3, 2, 2, 1, 1, 1. 113. 111. 19. 17.. 13. 11. 99. 97. 9. Oca.8 Nis.8 Tem.8 Eki.8 Oca.9 Nis.9 Tem.9 Eki.9 Oca.1 Nis.1 Tem.1 Eki.1 Kurulan Kapanan Şirket Sayısı (Adet) Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Reel Brüt Ücret Maaş Endeksleri 12
DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ 2 2 1 İthalat İhracat Oca.3 Tem.3 Oca.4 Tem.4 Oca. Ağu. Şub.6 Ağu.6 Mar.7 Eyl.7 Mar.8 Eyl.8 Mar.9 Eki.9 Nis.1 Eki.1 İhracat (milyon dolar) İthalat (milyon dolar) 1 2 3 4 6 7 8 9 1 Dış Ticaret Dengesi Oca.3 Tem.3 Oca.4 Tem.4 Oca. Ağu. Şub.6 Ağu.6 Mar.7 Eyl.7 Mar.8 Eyl.8 Mar.9 Eki.9 Nis.1 Eki.1 Dış Ticaret Dengesi (milyon dolar) 14 12 1 8 6 4 2 2 4 6 İthalat Oca.3 Tem.3 Oca.4 Tem.4 Oca. Ağu. Şub.6 Ağu.6 Mar.7 Eyl.7 Mar.8 Eyl.8 Mar.9 Eki.9 Nis.1 Eki.1 Ara Malları (y/y) Sermaye Malları (y/y) Tüketim Malları(y/y) 14 12 1 8 6 4 2 2 4 6 İhracat Oca.3 Tem.3 Oca.4 Tem.4 Oca. Ağu. Şub.6 Ağu.6 Mar.7 Eyl.7 Mar.8 Eyl.8 Mar.9 Eki.9 Nis.1 Eki.1 Ara Malları (y/y) Sermaye Malları (y/y) Tüketim Malları (y/y) Cari İşlemler Dengesi Sermaye ve Finans Hesabı 6 4 14 24 34 44 4 64 Oca.3 Tem.3 Oca.4 Tem.4 Oca. Ağu. Şub.6 Ağu.6 Mar.7 Eyl.7 Mar.8 Eyl.8 Mar.9 Eki.9 Nis.1 Eki.1 Cari İşlemler Dengesi (Yıllık milyon dolar) 3 1 1 3 7 9 Cari İşlemler Dengesi (milyon dolar sağ eksen) 4 3 2 1 1 2 Oca.3 Tem.3 Oca.4 Tem.4 Oca. Ağu. Şub.6 Ağu.6 Mar.7 Eyl.7 Mar.8 Eyl.8 Mar.9 Eki.9 Nis.1 Eki.1 Doğrudan Yatırımlar (12 aylık milyon dolar) Portföy Yatırımları (12 aylık milyon dolar) Diğer Yatırımlar(12 aylık milyon dolar) 13
TÜKETİM GÖSTERGELERİ Tüketici Güveni ve Reel Kesim Güveni Tüketim Harcamaları 1 11 1 9 9 8 8 7 7 6 13 12 11 1 9 8 7 6 4 2 1 1 Tüketici Güven Endeksi Reel Kesim Güven Endeksi (sağ eksen) 1999Q1 1999Q3 2Q1 2Q3 21Q1 21Q3 22Q1 22Q3 23Q1 23Q3 24Q1 24Q3 2Q1 2Q3 26Q1 26Q3 27Q1 27Q3 28Q1 28Q3 29Q1 29Q3 21Q1 21Q3 Reel Hanehalkı Tüketimi (Yıllık % Değişim) CNBC e Güven Endeksleri Krediler 2. 8 2. 7 6. 1. 4 3. 2 1. 17 13 1 9 7 3 Oca.4 Haz.4 Kas.4 Nis. Eyl. Şub.6 Tem.6 Ara.6 May.7 Eki.7 Mar.8 Ağu.8 Oca.9 Haz.9 Kas.9 Nis.1 Eyl.1 Oca.2 Eyl.2 May.3 Oca.4 Eyl.4 May. Oca.6 Eyl.6 May.7 Oca.8 Eyl.8 May.9 Oca.1 Eyl.1 Oca.4 Nis.4 Ağu.4 Kas.4 Mar. Tem. Eki. Şub.6 May.6 Eyl.6 Oca.7 Nis.7 Ağu.7 Ara.7 Mar.8 Tem.8 Eki.8 Şub.9 Haz.9 Eyl.9 Oca.1 Nis.1 Ağu.1 Ara.1 CNBC e Tüketici Güven Endeksi Krediler (Yıllık % Değişim) Kaynak:Hazine Müsteşarlığı CNBC e Tüketim Endeksi Kaynak:BDDK Bireysel ve Ticari Krediler Bireysel Krediler (Yıllık %Değişim) Ticari Krediler (Yıllık % Değişim) Kaynak:BDDK 14
KAMU MALİYESİ GÖSTERGELERİ 1 2 3 4 6 Bütçe Dengesi Ara.6 Şub.7 Nis.7 Haz.7 Ağu.7 Eki.7 Ara.7 Şub.8 Nis.8 Haz.8 Ağu.8 Eki.8 Ara.8 Şub.9 Nis.9 Haz.9 Ağu.9 Eki.9 Ara.9 Şub.1 Nis.1 Haz.1 Ağu.1 Eki.1 Ara.1 Bütçe Dengesi (12 Aylık toplam milyar TL) 31 29 27 2 23 21 19 17 Bütçe Gelirleri ve Harcamaları Ara.6 Mar.7 Haz.7 Eyl.7 Ara.7 Mar.8 Haz.8 Eyl.8 Ara.8 Mar.9 Haz.9 Eyl.9 Ara.9 Mar.1 Haz.1 Eyl.1 Ara.1 Bütçe Gelirleri (12 aylık toplam milyar TL) Bütçe Harcamaları (12 aylık toplam milyar TL) Vergi Gelirleri Faiz Dışı Denge 6 4 3 2 2 3 Oca.7 Nis.7 Tem.7 Eki.7 Oca.8 Nis.8 Tem.8 Eki.8 Oca.9 Nis.9 Tem.9 Eki.9 Oca.1 Nis.1 Tem.1 Eki.1,Vakıfbank Vergi Gelirleri (Nominal yıllık %) Vergi Gelirleri (Reel yıllık %) 7 47 37 27 17 7 3 Faiz Dışı Denge (12 aylık milyar TL) Borç Stoku İç ve Dış Borç Stoku. 48. 46. 44. 42. 4. 38. 36. 34. 32. 3. Kaynak: Hazine Müsteşarlığı Toplam Borç Stoku (milyar TL) 38. 36. 34. 32. 3. 28. 26. 24. 22. 2. Oca. Ağu. Mar.6 Eki.6 May.7 Ara.7 Tem.8 Şub.9 Eyl.9 Nis.1 Kas.1 İç Borç Stoku (milyar TL) Dış Borç Stoku (milyar TL sağ eksen) Kaynak: Hazine Müsteşarlığı 13. 12. 11. 1. 9. 8. 7. 6.
Türkiye nin Net Dış Borç Stoku Türkiye nin Dış Borç Stoku Profili 4 4 3 3 2 2 1 3 2 2 1 22 23 24 2 26 27 28 29 2. 18. 16. 14. 12. 1. 8. 6. 4. 2.. 21 22 23 24 2 26 27 28 29 Türkiye'nin Net Dış Borç Stoku/GSYH (%) TCMB (milyar TL sol eksen) Kamu Sektörü (milyar TL) Özel Sektör (milyar TL) Kaynak: Hazine Müsteşarlığı Kaynak: Hazine Müsteşarlığı LİKİDİTE GÖSTERGELERİ TCMB Faiz Oranı Reel ve Nominal Faiz 3 3 2 2 1 2 2 1 Borç alma Faiz Oranı (%) Borç Verme Faiz Oranı (%) Ocak 24 Mayıs 4 Eylül 4 Ocak Mayıs Eylül Ocak 6 Mayıs 6 Ağustos 6 Aralık 6 Nisan 7 Ağustos 7 Aralık 7 Nisan 8 Ağustos 8 Aralık 8 Nisan 9 Ağustos 9 Aralık 9 Nis.1 Ağu.1 Ara.1,Vakıfbank Reel Faiz Nominal Faiz Para Arzı 7 6 4 3 2 1 14 13 12 11 1 9 8 7 6 Oca.6 Nis.6 Tem.6 Eki.6 Oca.7 Nis.7 Tem.7 Eki.7 Oca.8 Nis.8 Tem.8 Eki.8 Oca.9 Nis.9 Tem.9 Eki.9 Oca.1 Nis.1 Tem.1 Eki.1 M2 (milyar TL) M3 (milyar TL) M1 (milyar TL sağ eksen) 16 Kaynak: TCMB
Dünya Piyasalarında Son Açıklanan Ekonomik Göstergeler Reel Büyüme (y/y) (Çeyreklik) (%) Enflasyon (y/y) (Aylık) (%) Cari Denge/GSYİH (%) Merkez Bankası Faiz Oranı (%) Tüketici Güven Endeksi ABD 2.7 2.1 3.19.2 7.4 Euro Bölgesi 2 2.4.17 1 1. Almanya 4 2.2 6. 1 19 Fransa 1. 1.8 1.79 1. 36. İtalya 1.1 2.1 2.86 1. 16.4 Macaristan 1.9 4.1.1 1. 27.7 Portekiz 1.2 3. 9.98 1. 46.7 İngiltere 1.4 4. 2.28. 28. Japonya 2.2. 3.8.1 42.7 Çin 9.8 4.9 4.69 6.6 99.9 Rusya 2.7 9. 4.72 8. Hindistan 8.2 9.3 3.8. Brezilya.4 6.1 2.6 11.2 1.1 G.Afrika 3.8 3.7 4.28.. Türkiye. 4.16.21 6.2 91.29 Beklentiler 211 IMF Beklentisi Reel Büyüme (y/y) Enflasyon (y/y) Cari Denge /GSYH İşsizlik Oranı Borç St./GSYH (Ekim 21) Gelişmiş Ülkeler 2.167 1.36.67 8.3 Gelişmekte Olan Ülkeler 6.43.164 1.429 Tüm dünya 4.22 3.141 ABD 2.313.98 2.642 9.89 99.324 Euro Bölgesi 1.48 1.478.47 1.44 Almanya 2.22 1.39.83 7.147 76.18 Fransa 1.648 1.66 1.78 9.787 87.9 İtalya 1.1 1.689 2.694 8.6 119.692 Macaristan 2.33 3.3.688 1.327 78.7 Portekiz. 1.233 9.171 1.84 87.86 İngiltere 2.18 2.2 2.37 7.386 81.931 Japonya 1.4.324 2.346 4.99 234.127 Çin 9.89 2.78.7 4. 18.81 Rusya 4.339 7.447 3.698 7.3 12.82 Hindistan 8.373 6.668 3.119 71.429 Brezilya 4.126 4.646 2.966 7. 66.69 G.Afrika 3.471.823.761 24.4 37.162 TÜRKİYE 3.6.76.41 1.68 42.393 17
Türkiye Makro Ekonomik Görünüm MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER 28 29 En Son Yayımlanan 211 Yılsonu Beklentimiz Reel Ekonomi Açıklanacak İlk Veriye Ait Beklentimiz GSYİH (Cari Fiyatlarla, Milyon TL) 9 144 93 974 298 89 (21 3. Çeyrek) GSYİH Büyüme Oranı (Sabit Fiyatlarla, %).7 4.7. (21 3. Çeyrek) 8. Sanayi Üretim Endeksi Yıllık Değ. Oranı (%) 17.8 9. 16.9 (Aralık 21) Kapasite Kullanım Oranı (%) 64.7 67.6 73. (Şubat 211) İşsizlik Oranı (%) 13.6 13. 11.4 (Aralık 21) 1.8 Fiyat Gelişmeleri TÜFE (Yıllık % Değişim) 1.6 6.2 4.16 (Şubat 211) 7. ÜFE (Yıllık % Değişim) 8.11.93 1.87 (Şubat 211) Parasal Göstergeler (Milyon TL) M1 83,38 17,1 127,19 (4.3.211) M2 434,2 494,24 62,78 (4.3.211) M3 48,383 2,674 631,27 (4.3.211) Emisyon 3,468 34,289 4,24 (2.2.211) TCMB Brüt Döviz Rezervleri (Milyon $) 7,7 7,689 83,468 (11.3.211) Faiz Oranları TCMB O/N (Borç Alma). 6. 1. (17.12.21) TRILIBOR O/N. 6. 9. (17.12.21) Ödemeler Dengesi (Milyon $) Cari İşlemler Açığı 41,947 13,84,86 (Ocak 211) 3, İthalat 193,821 134,41 16,873 (Ocak 211) İhracat 14,799 19,672 9,611 (Ocak 211) Dış Ticaret Açığı 3,22 24,729 7,312 (Ocak 211) 83, Kamu Ekonomisi (Milyon TL) Bütçe Gelirleri 28,898 2,6 23,499 (Ocak 211) Bütçe Giderleri 22,967 267,27 22,494 (Ocak 211) Bütçe Dengesi 17,69 2,2 4,88 (Ocak 211) Faiz Dışı Denge 33,92 986 1, (Ocak 211) Borç Stoku Göstergeleri Merkezi Yön. İç Borç Stoku (Milyar TL) 274.8 33. 33.3 (Ocak 211) Merkezi Yön. Dış Borç Stoku (Milyar TL). 111.4 124.8 (Ocak 211) Kamu Net Borç Stoku (Milyar TL) 268. 39.8 39. (21 III. Çeyrek) 18
Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar ekonomik.arastirmalar@vakifbank.com.tr Serkan Özcan Baş Ekonomist serkan.ozcan@vakifbank.com.tr 312 4 7 87 Cem Eroğlu Kıdemli Ekonomist cem.eroglu@vakifbank.com.tr 312 4 84 8 Nazan Kılıç Ekonomist nazan.kilic@vakifbank.com.tr 312 4 84 89 Bilge Özalp Türkarslan Ekonomist bilge.ozalpturkarslan@vakifbank.com.tr 312 4 84 88 Ümit Ünsal Ekonomist ümit.ünsal@vakifbank.com.tr 312 4 84 18 Seda Meyveci Ekonomist seda.meyveci@vakifbank.com.tr 312 4 84 8 Emine Özgü Özen Araştırmacı emineozgu.ozen@vakifbank.com.tr 312 4 84 87 Naime Doğan Araştırmacı naime.dogan@vakifbank.com.tr 312 4 84 86 Fatma Özlem Kanbur Araştırmacı fatmaozlem.kanbur@vakifbank.com.tr 312 4 84 82 Elif Artman Araştırmacı elif.artman@vakifbank.com.tr 312 4 84 9 Senem Güder Araştırmacı senem.guder@vakifbank.com.tr 312 4 84 76 Halide Pelin Kaptan Araştırmacı halidepelin.kaptan@vakifbank.com.tr 312 4 84 83 Bu rapor Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. tarafından güvenilir olduğuna inanılan kaynaklardan sağlanan bilgiler kullanılarak hazırlanmıştır. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu bilgi ve verilerin doğruluğu hakkında herhangi bir garanti vermemekte ve bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan dolayı sorumluluk kabul etmemektedir. Bu rapor sadece bilgi vermek amacıyla hazırlanmış olup, hiçbir konuda yatırım önerisi olarak yorumlanmamalıdır. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu raporda yer alan bilgilerde daha önceden bilgilendirme yapmaksızın kısmen veya tamamen değişiklik yapma hakkına sahiptir. Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar