Page 1. b) Görünüşlerdeki boşluklar prizma üzerinde sırasıyla oluşturulur. Fazla çizgiler silinir, koyulaştırma yapılarak perspektif tamamlanır.



Benzer belgeler
TEKNİK RESİM. Ders Notları: Mehmet Çevik Dokuz Eylül Üniversitesi. Perspektifler

Teknik Resim 4. HAFTA

TEKNİK RESİM. Ders Notları: Mehmet Çevik Dokuz Eylül Üniversitesi. Perspektifler-2

Perspektif: Bir cismin bir bakışta, genel olarak üç yüzünün birden görünecek şekilde çizilen resimlerine denir. PERSPEKTİF. Kavaliyer Kabinet Militer

TEKNİK RESİM. Ders Notları: Doç. Dr. Mehmet Çevik Celal Bayar Üniversitesi. Geometrik Çizimler-2

Page 1. İz Düşüm Çeşitleri ve Metotları

Üst görünüşün elde edilmesi Ön görünüşün elde edilmesi

Teknik Resim TEKNİK BİLİMLER MESLEK YÜKSEKOKULU. 3. Geometrik Çizimler. Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ

Genel Bilgi. İz Düşüm Düzlemleri ve Bölgeler. Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ Şekil: İz düşüm düzlemlerine bakış doğrultuları. Page 1.

Görünüş çıkarmak için, cisimlerin özelliğine göre belirli kurallar uygulanır.

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

TEKNİK RESİM DERSİ ÖĞR. GÖR. BERIVAN POLAT

1.5. Doğrularla İlgili Geometrik Çizimler

GAZİ ÜNİVERSİTESİ TEKNİK EĞİTİM FAKÜLTESİ ÖĞRENCİNİN

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

İNS1101 MÜHENDİSLİK ÇİZİMİ. Bingöl Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü 2018

İZDÜŞÜM PRENSİPLERİ 8X M A 0.14 M A C M 0.06 A X 45. M42 X 1.5-6g 0.1 M B M

TEKNİK RESİM. Ders Notları: Mehmet Çevik Dokuz Eylül Üniversitesi. Geometrik Çizimler-1

5. ÜNİTE İZDÜŞÜMÜ VE GÖRÜNÜŞ ÇIKARMA

ÖRNEK ÖRNEK ÖRNEK ÖRNEK

TEKNİK RESİM. Ders Notları: Mehmet Çevik Dokuz Eylül Üniversitesi. İzdüşümler

TASARI GEOMETRİ SINAV SORULARI

TEKNİK RESİM. Ders Notları: Doç. Dr. Mehmet Çevik Celal Bayar Üniversitesi. İzdüşümler

Karabük Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi... MASAÜSTÜ YAYINCILIK

BÜTÜN ALANLAR(ELEKTRİK-ELEKTRONİK ALANI HARİÇ) TEKNİK RESİM VE TEMEL TEKNİK RESİM DERSLERİ DERSİ ÇALIŞMA SORULARIDIR.

Geometrik şekillerin çizimi

TEKNİK RESİM. Ders Notları: Mehmet Çevik Dokuz Eylül Üniversitesi. İzdüşümler

Duygular ve düşünceler yazıyla açıklanır. Yazı harf ve işaretlerin bir araya gelmesiyle meydana gelir. Teknik Resimde standart yazılar karışıklığı

TEKNİK RESİM. Ders Notları: Mehmet Çevik Dokuz Eylül Üniversitesi. Görünüşler - 1

1

TEKNİK RESİM. Ders Notları: Mehmet Çevik Dokuz Eylül Üniversitesi. Çizgiler Yazılar Ölçek

1. TEMEL ÇİZİMLER. Pergel Yardımıyla Dik Doğru Çizmek. 1. Doğru üzerindeki P noktası merkez olmak üzere çizilen yaylarla D ve G noktaları işaretlenir.

MUHSİN ERTUĞRUL MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ TAKIDA TEKNİK RESİM SORULARI 1) Standart yazı ve rakamların basit ve sade olarak yazılması nedeni

İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ TEKNİK RESİM DERSİ ÖĞR. GÖR. BERIVAN POLAT

Görünüş ve çeşitleri. Ön görünüş : Cisme önden bakılarak çizilen ve görünmeyen çizgilerin en az, detayın ise en fazla. olduğu görünüştür.

SİDRE 2000 ORTAOKULU EĞİTİM VE ÖĞRETİM YILI MATEMATİK DERSİ 8. SINIF ÜNİTELENDİRİLMİŞ YILLIK PLANI

MHN 113 Teknik Resim ve Tasarı Geometri 2

TEKNİK RESMİN AMACI ve ÖNEMİ

UZAY KAVRAMI VE UZAYDA DOĞRULAR

2. Örnek Ders Planı 1) Konu: Geometrik cisimler 2) Seviye: İlköğretim 7. sınıf 3) Süre:28 saat

TEKNİK RESMİN AMACI ve ÖNEMİ

Geometrik Örüntüler. Geometride Temel Kavramlar Uzamsal İlişkiler

YARDIMCI GÖRÜNÜŞLER YARDIMCI GÖRÜNÜŞLER

TEKNİK RESMİN AMACI ve ÖNEMİ

T.C. BAKSAN MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ ORTAK ALAN TEKNİK RESİM VE ÇİZİM TEKNOLOJİLERİ DERSİ SORULARI

4. BÖLÜM GEOMETRİK ÇİZİMLER

V =, (V = hacim, m = kütle, d = özkütle) Bu bağıntı V = olarak da yazılabilir G: ağırlık (yerçekimi kuvveti) G = mg p = özgül ağırlık p = dg dir.

F. Serbest Elle Yazı Yazma

TEKNİK RESİM. Ders Notları: Mehmet Çevik Dokuz Eylül Üniversitesi. Kesit Alma

Katı Cisimlerin Yü zey Alanı Ve Hacmi

GEOMETRİ TESTİ LYS 1 / GEOMETRİ. ABC bir eşkenar üçgen. G, ABC üçgeninin ağırlık AB = 3 CD

Makinelerin veya bir makineyi oluşturan elemanların teknik resimleri çizilerek ifade edilmeleri, yazıyla ya da sözle anlatılmalarına kıyasla çok daha

1D D D

Doğru ve eğri şeklinde, kesik veya sürekli herhangi bir şekildeki bir başlangıç noktasını bir bitiş (son)

9. SINIF Geometri TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR

YAPI TEKNOLOJİSİ DERS-7 MERDİVENLER

Mühendislik Mekaniği Statik. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş

Dik İzdüşüm Teorisi. Prof. Dr. Muammer Nalbant. Muammer Nalbant

Dişli çark mekanizmaları en geniş kullanım alanı olan, gerek iletilebilen güç gerekse ulaşılabilen çevre hızları bakımından da mekanizmalar içinde

ÜÇGENLER ÜNİTE 4. ÜNİTE 4. ÜNİTE 4. ÜNİTE 4. ÜNİT

T.C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI GRAFİK VE FOTOĞRAF TEK KAÇIŞ NOKTALI PERSPEKTİF ÇİZİMİ 211GS0007

Mühendislik Mekaniği Statik. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş

Eğer piramidin tabanı düzgün çokgense bu tip piramitlere düzgün piramit denir.

Dik İzdüşüm Teorisi. Prof. Dr. Muammer Nalbant. Muammer Nalbant

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ. Mühendislik Çizimi Ders Notları. Hazırlayan Doç. Dr.

DİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ

EK 3: MATEMATİK DERSİ 6-8. SINIFLARIN ARAÇ VE GEREÇLERİ

TEKNİK RESİM DERSİ. Modüller Geometrik Çizimler. Görünüş Çıkarma. Ölçülendirme ve Perspektif

2. TOPOĞRAFİK HARİTALARDAN KESİT ÇIKARTILMASI

Fotogrametrinin Optik ve Matematik Temelleri

Bir Doğrunun Orta Noktasından Dikme Çıkmak:

T.C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI

DİŞLİ ÇARKLAR SAKARYA ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜH. BÖLÜMÜ MAKİNE ELEMANLARI DERS NOTU. Doç.Dr. Akın Oğuz KAPTI

GEOMETR 7 ÜN TE III S L ND R

Geometrik Örüntüler. Geometrik Cisimlerin Yüzeyleri Geometrik Cisimler Prizmaların Benzer ve Farklı Yönleri Geometrik Şekiller. Geometrik Örüntüler

SİDRE 2000 ORTAOKULU EĞİTİM VE ÖĞRETİM YILI MATEMATİK DERSİ 7. SINIF ÜNİTELENDİRİLMİŞ YILLIK PLANI

YAZI VE RAKAM. 1. Teknik Resmin Endüstrideki Yeri, Önemi ve Tanımı. Şekil 1.3: 1835 te Çizilmiş Bir Kesme Makası.

MKM103 TEKNİK RESİM. DERS NOTU ve UYGULAMALARI SAKARYA ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

ÖZEL EGE LİSESİ EGE BÖLGESİ OKULLAR ARASI MATEMATİK YARIŞMASI 1.AŞAMA KONU KAPSAMI

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

TEKNİK RESİM. Ders Notları: Mehmet Çevik Dokuz Eylül Üniversitesi. Görünüşler - 2

Montaj Resminin Tanımı, Önemi ve Kullanıldığı Yerler


Küpoktahedron. İkosahedron. Çember. Eşkenar üçgen. İkosidodekahedron. Kare. İkizkenar üçgen. Dik üçgen. Simit ve Peynir'le Geometri

İÇİNDEKİLER UZAY AKSİYOMLARI UZAYDA DOGRU VE DÜZLEMLER DİK İZDÜŞÜM

TOPOĞRAFİK HARİTALAR VE KESİTLER

TEKNİK RESİMDE ÇİZGİLER ÖĞRETİM GÖREVLİSİ RIDVAN YAKUT

3. Ünsal Tülbentçi Matematik Yarışması Mayıs Sınıf Sayfa 1

GÜNLÜK PLAN 1. VİTRİN ÇİZİMİ

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI MEGEP (MESLEKÎ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) ORTAK ALAN PERSPEKTİF

OPTİK. Işık Nedir? Işık Kaynakları

A TU T R U G R AY A Y SÜR SÜ M R ELİ

KATI CİSİMLER DİK PRİZMALARIN ALAN VE HACİMLERİ 1. DİKDÖRTGENLER PRİZMASI. Uyarı PRİZMA. Üst taban. Ana doğru. Yanal. Yanal Alan. yüz. Yanal.

Ölçme Bilgisi ve Kadastro Anabilim Dalı

BURSA TECHNICAL UNIVERSITY (BTU) 2 DİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ

STATIK VE MUKAVEMET 4. Ağırlık Merkezi. Yrd. Doç. Dr. NURHAYAT DEĞİRMENCİ

BATMIŞ YÜZEYLERE GELEN HİDROSTATİK KUVVETLER

PİRAMİT, KONİ VE KÜRENİN ALANLARI

Ölçme Bilgisi DERS 4. Basit Ölçme Aletleri ve Arazi Ölçmesi. Kaynak: İ.ASRİ

2012 YGS MATEMATİK SORU VE ÇÖZÜMLERİ. b a 12 8 A) 4 2 B) 3 3 C) 4 D) 5 E) 6. Çözüm : Cevap : E. 4. x ve y birer gerçel sayı olmak üzere,

Transkript:

TEKNİK BİLİMLER MESLEK YÜKSEKOKULU Teknik Resim İzometrik Perspektifler Küpün iz düşüm düzlemi üzerindeki döndürülme açısı eşit ise kenar uzunluklarındaki kısalma miktarı da aynı olur. Bu iz düşüme, izometrik perspektif denir. a) Küp yüzeyleri temel iz düşüm düzlemlerine paralel olacak şekilde yerleştirilip iz düşümleri çizilir. b) Küpün üstten görünüşü, yatay iz düşüm düzlemi üzerinde 45 döndürülür. c) Döndürülen küpün profil iz düşümde, Z noktası merkez olmak üzere tabanı 35 16 yukarı kaldırılır. Bu pozisyon gelen küpün önden görünüşü izometrik iz düşüm veya izometrik perspektiftir. 6. Perspektifler Page 1 Page 2 İzometrik Perspektif Çizimi T cetveli ve 30 lik gönye ile yataya 30 açılar yapan eksenler çizilir. Eksenler üzerine parçanın genişlik, yükseklik ve derinlik ölçüleri işaretlenir. Bu noktalardan eksenlere paralel doğrular çizilerek dikdörtgen prizmanın perspektifi meydana getirir. b) Görünüşlerdeki boşluklar prizma üzerinde sırasıyla oluşturulur. Fazla çizgiler silinir, koyulaştırma yapılarak perspektif tamamlanır. a) Paralel doğrular çizilerek perspektif meydana getirilir. Page 3 Page 4 İzometrik Eksen Konumları Çizilecek perspektifin göze hoş görünmesi ve üzerindeki işlemlerin daha anlaşılır olması için perspektif eksenleri değişik konumlarda alınabilir. İzometrik Perspektifte Açılar İzometrik perspektifte açılar gerçek değerlerinden farklı değerlerde çizilirler. Perspektifteki açıların çizilmesinde, açıyı meydana getiren köşe noktalarının yerleştirme ölçüleri taşınır. Page 5 Page 6 1

Eğik yüzeyli parçaların izometrik perspektif çiziminde ölçüler görünüşten perspektif üzerine taşınmak suretiyle çizim tamamlanabilir. Dairenin İzometrik Perspektifi a) Gerçek elips çizimi: Gerçek elips çiziminde yerleştirme ölçülerinden faydalanılır. Üstten görünüşteki daire üzerinde noktalar alınır. Bu noktaların yatay ve düşey eksene olan ölçüleri işaretlenir. Perspektif üzerine çizilen eksenler üzerine bu ölçüler taşınarak elipse ait noktalar bulunur. İşaretlenen noktalar yay cetveli ile birleştirilerek dairenin izometrik perspektifi tamamlanır. Parçanın tabanı üzerindeki elips için noktalardan düşey doğrular çizilir. Doğrular üzerinde parçanın kalınlık ölçüsü işaretlenip tabana ait elips tamamlanır. Page 7 Page 8 b. İzometrik perspektifte dört merkezli elips çizimi: Dairenin çapına eşit olan karenin izometrik perspektifi çizilir. Çizilen eşkenar dörtgenin geniş açı köşelerinden, karsı kenarlara dikler çizilir. Silindir ve delik, çap ölçülerine uygun bir prizmaymış gibi izometrik perspektifi çizilir. Prizma üzerinde elips çizilecek üst yüzeylerde dört merkezli elipsler ile perspektif çizilir. Üst yüzeydeki elipslerin yay merkezleri parçanın yüksekliği kadar tabana taşınır. Fazla ve kesik çizgiler silindikten sonra koyulaştırılarak izometrik perspektif tamamlanır. Aynı işlemin simetriği yapılır. Geniş açı köşeleri merkez olmak üzere R yayları çizilir. Yaylara teğet birleşecek şekilde R yayları çizilerek elips tamamlanır. Şekilde deliği olan bir silindirin dört merkezli elips metoduyla izometrik perspektifinin çizilmesi Page 9 Page 10 Küpün görünen üç yüzeyindeki elips çizimi Şekilde Elipsin eksenleri ile dairenin kesiştiği noktaları ise küçük yayların merkezidir. R ve r yarıçaplı yaylar çizilip dört merkezli elips tamamlanır. Dört merkezli elips çiziminin başka bir metodu da daire yardımıdır. Çizilecek perspektif üzerindeki elips için, aynı çapta ve merkezde daire çizilir. Page 11 Page 12 2

Eğrilerin İzometrik Perspektifi Şekilde görünüşleri verilen parçanın eğri çizgisi üzerinde çok sayıda nokta alınıp perspektif üzerinde işaretlenir. a) Parçanın ilk durumu dikdörtgenler prizması özelliğindedir. Ana ölçülere göre prizmanın izometrik perspektifi çizilir. Eğri üzerinde işaretlenen noktaların yerleştirme ölçüleri prizmanın perspektif üzerine taşınır. c) Dikdörtgenin prizmasının yüksekliği değişmediği için işaretlenen noktalardan düşey çizgiler çizilip yükseklik ölçüleri işaretlenir. b) Aynı şekilde diğer noktalar da perspektife taşınır. Prizmanın üst yüzeyinde işaretlenen noktalar eğri cetveliyle birleştirilir. d) Eğriye ait noktalar prizmanın tabanında bulunduktan sonra eğri cetveli ile birleştirilir. Fazla çizgiler silinip koyulaştırma yapılarak perspektif tamamlanır. Page 13 Page 14 İzometrik Perspektifte Kesitlerin Çizilmesi Parçaların iç kısımlarındaki görünmeyen kısımları açıklamak için perspektif kesitleri çizilir. İç kısımlardaki boşluklar ve dolu kısımlar tüm açıklığıyla ortaya çıkmış olur. İzometrik perspektifte kenarlar 30 çizildikleri için tarama çizgileri 45 yerine 60 olarak çizilir. Parçaların iç kısımlarındaki görünmeyen kısımları açıklamak için perspektif kesitleri çizilir. İç kısımlardaki boşluklar ve dolu kısımlar tüm açıklığıyla ortaya çıkmış olur. İzometrik perspektifte kenarlar 30 çizildikleri için tarama çizgileri 45 yerine 60 olarak çizilir. Page 15 Page 16 Dimetrik Perspektif Bir cismin ana boyut kenarlarından iki tanesini aynı boyda ve açıda görülecek şekilde ve üçüncü kenarı ise 1:2 ölçüsünde ve farklı açıda çizilen perspektife dimetrik perspektif denir. Dimetrik Perspektifin Meydana Gelmesi Şekilde bir küpün dimetrik perspektifinin oluşması için döndürülmesi Küpün yüzeyleri temel iz düşüm düzlemlerine paralel tutulup iz düşümleri çizilir. Yatay iz düşüm düzleminde üstten görünüş 20 40 döndürülür. Buna göre önden ve yandan görünüşü tamamlanır. Bu durumdayken yandan görünüşte B köşesi ( sağ alt köşe ) merkez olmak üzere 19 26 yukarıya kaldırılır. Page 17 Page 18 3

Çizimlerde kolaylık için 7 10 lik açı 7 41 25 lik açıda 42 olarak alınır. Çizim kolaylığı bakımından 0,9425 ölçüsü 1 ve 0,4714 ölçüsü 0,5 olarak alınır. Önden görünüşte prizmanın taban kenarları yatayla 7 10 ve 41 25 lik acı meydana getirirler. Kübün 7 10 kenarında 0,9428 ve 41 25 lik kenarında 0,4714 katı kadar kısalmalar meydana gelir. 2.1.2.2. Prizmatik Parçaların Dimetrik Perspektif Çizimi Şekil 18 de iki görünüşü verilen parçanın kutu kontrüksiyonu metoduyla dimetrik perspektif çizimi Dimetrik perspektif çiziminde 7 ve 42 lik açıların işaretlenmesi için Şekil 17c de görüldüğü gibi dik üçgen bağıntılarından da faydalanılır. Uygulamalarda,gönyelerle çizim yapabilmek için 7 yerine 7 30 ve 42 yerine 45 alınarak dimetrik perspektif çizilebilir. ( Şekil 17d). Page 19 Page 20 2.1.2.3. Daire ve Yayların Dinamik Perspektifi Dimetrik perspektif üzerindeki dairesel kısımlar elips olarak görünür. Bu elipslerin yerleştirme ölçüleri yardımıyla çizilebildiği gibi yaklaşık hesaplamalar ile pergel yardımıyla da çizmek mümkündür. a) Kübün A yüzeyindeki elips dört merkezli elips metoduyla çizilir. Yüzey üzerinde 7 ile 42 lik eksenlere dik A, B, C, D noktalarından yardımcı doğrular çizilir. Bu doğruların Kesiştiği 1 ve birleştiği 2 numaralı noktalar küçük ve büyük yayların dört merkezidir. Bu merkezlerden R3 ve r3 yayları ile elips çizilir. Page 21 Page 22 c) Kübün B yüzeyleri, küp kenarının 1:1 ve 1:2 oranında 7 ile 42 açılarında paralel kenarıdır. İki yüzeydeki elipslerin çizim yönetimi aynıdır. Silindirik parçanın yerleştirme ölçüleri metoduyla çizilmesindeki işlem sırası Şekil 20 de Yandan görünüşteki daire kare içine alındıktan sonra 30 lik bölüntü çizgileri çizilir. B yüzeylerindeki elipsleri çizmek için O merkezinden ve dar açılı bölgeden geçen yatay konumlu ve 7 lik elips eksenleri çizilir. Yatay eksen üzerinde hesaplanan D1 (D2) ve O merkezine göre dikey olarak d1 (d2) ölçüleri işaretlenerek elipsin büyük ve küçük eksen ölçüleri bulunur. Silindirik parçanın yerleştirme ölçüleri metoduyla çizilmesindeki işlem sırası Şekil 20 de Yandan görünüşteki daire kare içine alındıktan sonra 30 lik bölüntü çizgileri çizilir. Yatay eksene dik s ekseni çizilir. Aynı yay simetrik olarak da çizilir. Yatay eksen üzerinde de D1 ölçüsüne teğet r1 yayları çizilir. Çizilen yayların birleşmeyen kısımları eğri cetveli ile birleştirilip elips tamamlanır. Şekil :19 Page 23 Page 24 4

2.1.2.4. Yerleştirme Ölçüleriyle Dimetrik Perspektif Çizimi Şekil 21 de üç görünüşü verilen bir cismin, yerleştirme ölçüleri metoduyla dimetrik perspektifinin çizimindeki işlem sıraları Cismin genişlik ölçüsü 7 lik eksen üzerine 1:1 oranında derinlik ölçüsü 42 lik eksen üzerine 1:2 oranında işaretlenerek cismin taban yüzeyinin dimetrik perspektifi çizilir. (Şekil 21a). Taban yüzeyindeki köşe noktalarından dikey çizgiler çizilerek görünüşteki yükseklik ölçüleri işaretlenir. Noktalar uygun şekilde birleştirilerek perspektif taslak olarak ortaya çıkar. (Şekil 21c). Üstten görünüşteki bütün çizgiler. Bu yüzey üzerine dimetrik olarak çizilir. (Şekil 21b). Görünen kenarlar koyulaştırılır.( Şekil 21d ). Page 25 Page 26 Görünmeyen kenarlar, yardımcı çizgiler ve yüksekliğe ait çizgiler silinerek cismin dimetrik perspektifi tamamlanır. (Şekil 2e). Şekil 22 de küp, iz düşüm düzlemi önünde ön ve arka yüzeyleri ile paralel konumda tutulmaktadır. İz düşüm düzlemine dik olarak bakıldığında kare şeklinde iz düşüm meydana gelir. Bu defa küp aynı konumdayken iz düşüm düzlemine eğik olarak A doğrultusunda bakılır. A bakış yönüne paralel, iz düşüm düzlemine eğik ışınların kübün köşelerinden geçmesiyle eğik paralel iz düşüm elde edilir. Şekil 21: Yerleştirme ölçüleriyle dimetrik perspektif çiziminde işlem sırası 2.1.3. Eğik Perspektif 2.1.3.1. Genel Bilgi Eğik perspektif, aksonometrik perspektifte olduğu gibi perspektif kenarlarının paralel çizildiği perspektiftir. Eğik perspektifin özelliği, uzaydaki cisme olan bakış doğrultusunun resim düzlemine eğik olmasıdır. Cismin köşelerinden geçen ışınlar iz düşüm düzlemine eğiktir. Bu şekilde elde edilen iz düşüme; eğik iz düşüm veya eğik perspektif denir. Page 27 Page 28 Şekil 23 te Bir silindirin dik ve eğik iz düşümünün meydana gelişi Silindir ve deliğin daire olan şekilleri, eğik perspektifte de daire olarak çizildiği için büyük kolaylık sağlanmış olur. 2.1.3.2. Geri Eksen Açıları Eğik perspektiflerin gönyeler yardımıyla çizilebilmesi için, geri eksen açıları 30, 45 ve 60 açılarından birisi tercih edilir. Page 29 Page 30 5

2.1.3.3. Eğik Perspektif Çeşitleri Geri eksen ölçülerinin kısalma değerlerine, seçilen esas yüzeye bakış doğrultusuna göre: eğik perspektifler; kavaliyer, kabinet ve kuş bakışı perspektif olarak sınıflandırılabilir. Geri eksen açısının 45 ve derinlik ölçüsünün 1:1 oranında alındığı perspektife kavaliyer perspektif denir. (Şekil 25). 2.1.3.4. Kavaliyer ve Kabinet Perspektif Konumları Eğik perspektifler çizilirken üzerinde daire bulunan kısımlar ön yüzeye gelecek şekilde yerleştirilir. Eğik perspektiflerin en büyük özelliği, ön yüzeylerinin gerçek ölçülerde çizilmesidir. Cisim üzerindeki dairesel kısımlar ön yüzeylere getirildiği zaman elips çizimi ortadan kalkar ve perspektif çizimi kolaylaşır. Şekil 27 de silindirik bir parçanın doğru yerleştirilmesiyle dairesel çizilmesi Geri eksen açısının 45 derinlik ölçüsünün 1:2, 3:4 vb. oranında alındığı perspektife kabinet perspektif denir. (Şekil 26). Page 31 Page 32 2.1.3.5. Eğik (Kabinet) Perspektif Çizimi Şekil 28 de kabinet perspektifin çizim sırası Bu perspektife pratik olarak eğik perspektif denir. Cisimlerim görünüşlerindeki ön yüzeyi, genişlik ve yükseklik ölçüleriyle eğik perspektifin ön yüzeyine aynen çizilir. 1:2 oranında işaretlenir. ( Şekil 28a ). 2.1.3.6. Eğik Kavaliyer Perspektifte Dört Merkezli Elips Çizimi Eğik perspektiflerin üst ve yan yüzeylerinde bulunan dairesel kısımları elips olarak çizmek gerekir. Şekil 29 da cismin ön yüzeyindeki dairelerin eğik perspektifteki çizimi Buradaki elips çizimi, izometrik perspektifteki dört merkezli elips çiziminin benzeridir. Bu metotta dairelerin bulunduğu yüzeye daire çapında eşkenar dörtgen çizilir. Eşkenar dörtgen kenarlarının orta dikmelerinin birleştiği ve kesiştiği noktalar büyük ve küçük yayların merkezleri olarak işaretlenir. Bu merkezlerden R ve r yayları çizilerek elips tamamlanır. Ana boyutlarda prizmanın perspektifi meydana getirilir. Parça üzerinde bulunan dairelerin eksenleri çizilir ve daireler pergel veya şablonla tamamlanır. (Şekil 28b). Fazla çizgiler silinerek perspektif tamamlanır ve koyulaştırılır. ( Şekil 28c ). Page 33 Page 34 Şekil 30'da geri eksen açısı 45 olan parça üzerinde dört merkezli elips çizimi Yüzey üzerine, dairenin merkezini belirleyen eksenler çizilir. Dairenin çapı ölçüsünde eşkenar dörtgen çizildikten sonra eksenlerle kesiştiği noktalardan eksenlere dikler çıkılır. Bu çizgilerin kesiştiği uç noktalan büyük yayların ve kesiştiği ara noktalar küçük yayların merkezidir. Daire ile eksenlerin kesiştiği noktalar teğet birleşecek şekilde yaylar çizilerek daire içine dört merkezli elips çizimi tamamlanır. 2.1.3.7. Eğik Perspektifte Açıların Çizilmesi Şekil 31'de, görünüşleri verilen cismin, eğik yüzeyinin açısı eğik perspektif üzerine yerleştirme ölçüleri yardımıyla taşınır. Geri eksen kenarının üzerindeki Y ölçüsü 1:1 veya 1:2 oranında perspektif üzerine aktarılır. Page 35 Page 36 6

2.1.3.8. Eğik Perspektifte Yerleştirme Ölçüleriyle Elipsin Çizilmesi Şekil 32 de kavaliyer ve kabinet perspektifle daire ve yayların elips çizimi Görünüşler üzerinde işaretlenmiş noktalar, yerleştirme ölçüleri yardımıyla perspektif üzerine taşınarak elips çizilir. Geri eksen ölçüsü 1:1 alındığında, görünüşlerdeki ölçüler de eğik perspektife 1:1 taşınır. (Şekil 32a). Geri eksen ölçüsü 1:2 oranında kısaltılmışsa yerleştirme ölçüleri de 1:2 oranda perspektife taşınır. (Şekil 32b). Geri eksen ölçüleri 1:2 oranında kısaltılmış bir kübün ön ve yan yüzeylerinde bulunan dairelerin eğik perspektifi Şekil 32c'de Ön yüzeyde daire üzerinde eşit aralıklarla elemanlar çizilmiştir. 2.1.3.9. Kuşbakışı (Planometrik) Perspektif Yatay iz düşüm düzleminde meydana gelen kuşbakışı perspektif eksenlerinin perspektif görünüşleri ve iz düşümlerinin çizilmesi. Şekil 33a da X ve Y perspektif eksenleri arasındaki açı 90 dir. Z ekseni düşey konumda bulunur. Cisim, X ve Y eksenlerinden yatayla 30, 45 ve 60 açı yapacak şekilde taşınır. Yatay iz düşüm düzleminde paralel tutulan bir kübe 45 lik bir açı altında bakılmak suretiyle elde edilen iz düşüşüm kuşbakışı perspektiftir. (Şekil 33b). Page 37 Page 38 Kuşbakışı perspektif çiziminde T cetveli ve gönyeler ile Z ekseni düşey konumda X ve Y eksenleri arasındaki açı 30 ve 60 olarak çizilir. Bu eksenler üzerinde cismin kenar uzunlukları 1:1 orannda işaretlenip kübün kusbaısı perspektifi çizilir. ( Şekil 34a ). Kısaltılmış kuşbakışı perspektifte yükseklik ölçüleri 1:1 yerine 2:3 oranında alınabilir. Şekil 34b'de kuşbakışı perspektifi görülen bir kübün üst yüzeyindeki dairenin perspektifi de daire olarak görünür. Diğer yüzeylerindeki daireler elips olarak çizilir. Elips çizimlerinde daha önce öğrenilen dört merkezli elips çizim metotlarından faydalanılır. Şekil 35 de üst yüzeylerinde daireler ve değişik geometrik şekillerin bulunduğu iki parçanın kuşbakışı perspektifi Page 39 Page 40 2.2. Konik Perspektif 2.2.1. Genel Bilgi ve Tanımları Konik perspektif, cisimleri gördüğümüz şekle yakın görünüşü veren perspektif çeşididir. Şekil 36 da elektrik direklerine bakan kimsenin yandan görünüşü Cisme bakan şahısla direkler arasına yerleştirilen bir resim düzlemine yakın direk boylarının, uzaktaki direk boylarından daha büyük olduğu Burada direklerin görünüşlerinin çizildiği düzleme resim düzlemi denir ve RD ile gösterilir. Cisme bakan kişinin gözünün yüksekliği hizasında alınan ve yatayla paralel olan bu çizgiye ufuk çizgisi denir ve UÇ ile gösterilir. Şekil 37 de bir oyun, iki tarafındaki direklere karşıdan bakılarak çizilmiş resmi Bakılan cisimler ufuk çizgisi üzerinde bir noktaya doğru küçülür ve sonunda bu noktada birleşiyormuş gibi görünür. Bu noktaya kaçış noktası veya kayboluş noktası denir ve KN ile gösterilir. İki ve üç kaçış noktalı perspektiflerde kaçış noktaları ufuk çizgisi üzerinde bulunur. İki ve üç kaçış noktalı perspektiflerde kaçış noktaları ufuk çizgisine göre değişik yerlerde bulunur. Page 41 Page 42 7

2.2.2. Görünüşlerden Konik Perspektifin Çizilmesi Şekil 38'de, bir dikdörtgen prizmanın konik perspektifinin çizilmesi için işlem sıraları Şekil 38a'da, çizilecek perspektif için cisim, resim düzlemi, bakış noktası, iz düşürücü ışınlar ve elde edilen konik perspektifin durumu ve gerçek ölçülere göre boyutların küçülmesi Şekil 38c'de yan görünüşten çıkan ve bakış noktasıyla birleştirilen ışınların resim düzlemini kestiği noktaların işaretlenmesi verilmektedir. Resim düzlemi üzerindeki bu noktalardan paralel çizgiler çizilerek cismin yükseklik boyutlan bu çizgiler üzerinde işaretlenir. Şekil 38d'de, BN' sinin alt tarafa getirilmiş durumunda cismin üst görünüşünün yeniden çizilmiş sekli Burada bakış noktasından cismin köşelerine çizilen ışınların resim düzlemini kestiği noktaların işaretlenmesi verilmektedir. Resim düzlemi üzerindeki bu noktalardan paralel çizgiler çizilerek cismin yükseklik boyutları işaretlenir. Şekil 38e 'deyse yan ve üst görünüşlerin birlikte ele alındığı ve perspektifin nasıl elde edildiği Perspektif olarak açıklanan bu durumun profil ve yatay iz düşüm düzlemleri üzerinde nasıl gösterildiği ise Şekil 39b'de verilmiştir. Burada BN, UQ, RD ile cisim arasındaki duruş şekilleri açıklanmıştır. Böylece cismin yükseklik ölçüleri ve genişlik ölçülerinin resim düzlemi üzerinde ne kadar küçüldüğü bulunabilmektedir. Page 43 Page 44 2.2.3. Bakış Noktasının Yeri Perspektifi çizilecek cisme göre alınan bakış noktası (BN) 30 veya daha küçük bir açıda olmalıdır. (Şekil 39). 2.2.5. Ufuk Çizgisinin Durumu Ufuk çizgisi, perspektifi çizilecek parçanın, gösterilmek istenen yüzeylerine göre yerleştirilir. Şekil 41'de, dikdörtgen prizmanın perspektifi, ufuk çizgisinin üç ayrı konumuna göre çizilerek gösterilmiştir. 2.2.4. Resim Düzleminin Yerleştirilmesi Resim düzleminin yeri, çizilecek perspektifin büyüklüğüyle orantıdır. Genellikle cisim resim düzleminin arkasına yerleştirilir. (Şekil 40). Page 45 Page 46 2.2.6. Konik Perspektif Çeşitleri Çizilecek parçanın, resim düzlemine, duruş konumuna ve kaçış noktalarının sayısına göre üç çeşit konik perspektif olur. Bunlar bir noktalı, iki noktalı ve üç noktalı konik perspektiflerdir (Şekil 42). 2.2.6.1. Bir Noktalı Konik Perspektif Bir noktalı konik perspektiflerde cismin ön yüzü, resim düzlemine paralel alınır. Bu şekilde, cismin iki boyutunu veren kenarlar (genişlik ve yükseklik) resim düzlemine paralel olur. Ancak derinlik kenarı geriye doğru konik çizilir. Koniklik, kaçış noktasıyla ve buna bağlı olarak meydana gelir. Bir kaçış noktasıyla çizilen bu perspektiflere bir noktalı konik perspektif denir. Perspektif çiziminin kolay yapılabilmesi için, resmin ön yüzü resim düzlemine yapışık alınır.böylece yandan görünüş çizmeye gerek kalmaz. (Şekil 43). Page 47 Page 48 8

Eğer kaçış noktası cismin simetri ekseni üzerinde alınırsa perspektifin çizimi Şekil 44 te görüldüğü gibi oluşur. 2.2.6.2. iki Noktalı Konik Perspektif Çizilen konik perspektifin göze daha gür görünmesini sağlamak için iki noktalı konik perspektifler tercih edilir. Bu perspektifte, cismin ön yan yüzeyleri resim düzlemine (RD) eğik olacakşekilde döndürülür. Düşey kenarlar RD' ne paralel olur. Diğer kenarlar RD' ne eğik olduklarından iki tarafta konikler meydana gelir. Bunun için, iki kaçış noktasıyla çizilen bu perspektiflere iki nokta u konik perspektif denir. Şekil 45 de bir dikdörtgenin prizmanın iki noktalı konik perspektifinin çizimi için işlem sıraları Page 49 Page 50 Şekil 46 daysa değişik bir parçanın iki noktalı konik perspektifinin nasıl çizildiği Ancak uygulamalarda bu işlemlerin tamamı bir şekil üzerinde pratik olarak meydana getirilecektir. Bu ise Şekil 45e de Page 51 Page 52 2.2.6.3. Üç Noktalı Konik Perspektif Şekil 48 de ilk görünüşü verilen bir parçanın üç kaçış noktalı perspektifin çizimi için KN ları (K1, K2, K3) ve ufuk çizgisinin işaretlenmesi gerekir. Uç üzerindeki O noktasından çizilen düşey çizgi üzerinde K3 noktası ile O noktasına göre sağ ve sol tarafta K1 ile K2 noktaları alınır. Görünüşler üzerindeki 0,1,2 ve 0,3,4 noktaları uygun büyüklükte fakat aynı oranda ufuk çizgisi (UÇ) üzerine işaretlenir. Bu noktalar K1 ve K2 yi birleştiren doğru üzerinde belirli oranlarla alınan Öx ve Öy ayrı ayrı birleştirilir. Diğer taraftan K2 ile K3 doğrusuna paralel Oz doğrusu çizilir. Oz doğrultusu üzerinde 0,5,6 ve 7 noktaları aynı oranda olmak üzere işaretlenir ve K2 ile K doğrusu üzerindeki Öz ile birleştirilir. Birbiriyle kesişen ilgili çizgilerle cismin üç noktalı konik perspektifi çizilir. Page 53 Page 54 9