292-SOSYAL BĠLGĠLER ÖĞRETMENLERĠNĠN YENĠ ÖĞRETĠM PROGRAMININ ÖNGÖRDÜĞÜ ÖLÇME-DEĞERLENDĠRME ANLAYIġLARINA ĠLĠġKĠN GÖRÜġLERĠNĠN ĠRDELENMESĠ

1657 292-SOSYAL BĠLGĠLER ÖĞRETMENLERĠNĠN YENĠ ÖĞRETĠM PROGRAMININ ÖNGÖRDÜĞÜ ÖLÇME-DEĞERLENDĠRME ANLAYIġLARINA ĠLĠġKĠN GÖRÜġLERĠNĠN ĠRDELENMESĠ Mehmet AKPINAR Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fatih Eğitim Fakültesi, İlköğretim Sosyal Bilgiler Öğretmenliği ABD., TRABZON ÖZET Bu çalışmada, Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin yeni programın öngördüğü ölçmedeğerlendirme tekniklerini kullanma konusundaki görüşlerinin ve programların başarılı bir şekilde yürütülebilmesi için öğretmen, öğrenci, veli ve yöneticilere düşen görev ve sorumlulukların tespiti amaçlanmıştır. Çalışma betimsel nitelikte olup, veri toplama tekniği olarak yarı yapılandırılmış mülakat kullanılmıştır. Mülakatta 9 soru kullanılmış ve sorular uzman görüşleri alınarak pilot uygulamadan sonra oluşturulmuştur. 18 öğretmene uygulanan mülakatlar not alınarak kaydedilmiştir. Benzer ifadeler tema ve öğretmen kodlarıyla matrisler oluşturulmuş ve ifadeler metin içinde verilmiştir. Çalışmada elde edilen bulgulara göre, öğretmenler yeni öğretim programının öngördüğü ölçme değerlendirme tekniklerinin kullanılmasını objektif ve sağlıklı değerlendirme yapma açısından faydalı görmekle birlikte, alternatif ölçmedeğerlendirme tekniklerinin kullanımında bazı sorunlar yaşamaktadırlar. Ayrıca bu tekniklerin öğretmen, öğrenci ve veliye yeni sorumluluklar yüklediği görüşündedirler. Yeni öğretim programının ön gördüğü alternatif ölçme-değerlendirme tekniklerinin etkili kullanılabilmesi için daha çok rehber materyal geliştirilip öğretmenlerin kullanımına sunulmalıdır. Ayrıca öğretmenler, veliler ve öğrenciler hizmet içi kurs ve seminerlerle daha bilinçli hale getirilmelidirler. 1.GĠRĠġ Bir programın başarısı, programın uygun gördüğü ölçme-değerlendirmenin başarısıyla yakından ilgilidir. Etkili öğretim doğru ve tam olarak değerlendirmeye dayanır (Karakuş, 2006, s.7) Yeni Sosyal Bilgiler öğretim programının genel yaklaşıma uygun olarak otantik değerlendirme yaklaşımını benimsediği görülmektedir (Doğanay, 2008). Bu yaklaşıma göre öğretmenlere alternatif ölçme-değerlendirme tekniklerini kullanma gibi yeni bazı sorumluluklar yüklemiştir (Çevik, 2009, s. 6). Değerlendirme bir öğretmenin, bir okulun veya sistemin toplam kaynaklarının kullanılmasıyla ilgili değerlendirme yapmasıyla ilgilidir. Test sonuçları bir okulun hatta bir ülkenin eğitimde ne kadar iyi işler yapıp yapmadığını bize gösterir. Okul, öğretmen veya ülkelerin standartlarına ne ölçüde yaklaştıklarını gösterir. Öğrencilerin de kendi performans ve öğrenmeleri hakkında bize bilgi verir. (Brown, 2003). Bir sistemin başarısı veya eksiklerinin tespiti ölçme sisteminin başarısına bağlıdır. Dolayısıyla ölçmenin programın mantığına uygun özelliklere sahip olması gerekir. Ölçme sisteminin başarısı bize sistem hakkında bilgi vereceği gibi sağlıklı değerlendirme yapmamıza ve karar vermemize de yardımcı olur (Turgut, 2010, s. 1). Sosyal Bilgiler dersi için yapılacak değerlendirme etkinliklerinde öğrencilerin Sosyal Bilgiler programının tüm boyutlarında sağladığı gelişme ve başarı ölçülmeye ve kaydedilmeye çalışılmalıdır (MEB, 2006, s.73). Bu nedenle öğretmenlerin ölçme pratiklerindeki değişim, yeni

1658 programın felsefesi ve amacına uygun olmalıdır. Çünkü eğitim reformlarının ilerlemesinde kritik rol, sadece reform etkilerinin ölçüldüğü bir kıstas değil, aynı zamanda onların doğrudan sınıftaki öğretmen ve öğrencilerin öğrenmesine etkilerinin de ölçülmesine bağlıdır. Öğrencilerin görevlerini başarması, bilgi ve becerileri kazanması için öğretimin doğası olarak sürekli değerlendirme gereklidir (Madaus ve Kellaghon, akt. Karakuş 2006, s.7). Öğrencinin zamanının önemli bir bölümü sınavlara hazırlanmakla geçeceğinden, çalışma stratejilerini öğrencilerin bilmesi onların başarılarına etki eder (Bol ve diğ., 2000). Sınavlar öğrencilerin kendi öğrenme kapasitelerini geliştirmede etkili olduğu gibi eğitim sisteminin temel eksiklerinin belirlenmesinde de önemlidir (Pahl, 2003). Öğrencilerin öğretme ve öğrenmelerindeki ilerlemelerin programa uygunluğunun denenmesi ancak programa dayalı ölçmenin başarısı ve bunun değerlendirilmesiyle mümkün olur (Espin ve diğ., 2005). Öğretmenlerin ölçme-değerlendirmede sahip olmaları gereken bilgi tutum ve beceriler ile sahip oldukları arasındaki fark hiç şüphesiz öğrencilerin ölçme-değerlendirmelerine yansımaktadır. (Özsevgeç ve diğ., 2004). Bu da öğretmenlerin programın gereği olan ölçme değerlendirme anlayışları konusunda sahip oldukları bilgi-beceri ve düşüncelerini önemli hale getirmektedir. Bu nedenle öğretmenlerin yeni programın ön gördüğü ölçme-değerlendirme anlayışlarının tespiti önemli hale gelmektedir. Bu çalışmanın amacı da bu durumun tespitidir. 2. YÖNTEM Bu çalışma betimsel nitelikte olup, verileri araştırmacı tarafından amaç doğrultusunda geliştirilen dokuz soruluk yarı yapılandırılmış mülakat formu ile toplanmıştır. Literatürden faydalanılarak ve uzman görüşleri alınarak hazırlanan mülakat sorularının, beş sosyal bilgiler öğretmeni üzerinde pilot uygulaması yapılarak okunabilinirliği kapsam ve yordama geçerliliği sağlanmıştır. Araştırmanın örneklemini Trabzon ili sınırları içinde görev yapan 18 Sosyal Bilgiler Öğretmeni oluşturmaktadır. Benzer ifadeler tema ve öğretmen kodlarıyla matrisler oluşturulmuş ve ifadeler metin içinde verilmiştir. 3. BULGULAR Bu bölümde elde edilen veriler her bir mülakat sorusunun altında paragraflar veya matrisler halinde verilmiştir. Aynı zamanda öğretmenlerin görüş ve düşünceleri metin içerisinde sunulmuştur. 1-Geleneksel ölçme değerlendirme ile alternatif ölçme- değerlendirme kavramları sizin için ne ifade ediyor? Bu soruyla ilgili benzer görüşlere sahip öğretmenlerin görüşleri ortak olarak ifade edilmiştir. A B C D E G I J K N Ö kodlu öğretmenler; Geleneksel değerlendirmede öğrenciyi tam değerlendirmenin zor olduğunu belirtmişlerdir. Ayrıca öğrencinin bilgi, yetenek ve becerilerini tam ortaya çıkarıp değerlendirmek mümkün olmadığına inanmaktadır. Öğrencileri bilgi düzeyinde ölçebilen ve geçerliliğinin düşük olduğu kanaatinde oldukları yönünde görüş belirtmişlerdir. Alternatif ölçmedeğerlendirme sistemde ise, çok boyutlu, çok yönlü öğrenciyi değerlendirme imkânı var. Öğrencinin

1659 kendini sosyal hayatın içinde daha çok bulma ve sosyal hayatın problemlerine daha çok çözüm üretebilmeyi amaçlıyor. Ayrıca öğrencinin bilgi beceri ve yeteneklerini ortaya çıkarma ve anlamlı istatistikler oluşturulabilmekteyiz demektedirler. Öğretmenlere göre geleneksel değerlendirme daha çok bilgi düzeyinde iken çağdaş ölçme ve değerlendirme yöntemleri öğrencinin bilgiyi yorumlamasını ve kazanımlara ne derece ulaşmakta olduğunu ölçmektedir. F H İ L M O kodlu öğretmenler ise; Geleneksel ölçme- değerlendirmede ezbere dayalı, klasik tarzda ve soru sayısı az olan sözlü ve yazılı sınavlardan oluşmaktaydı. Alternatif ölçme-değerlendirme de ise çoktan seçmeli, boşluk doldurma, doğru yanlış, performans ödevleri, proje, drama ve yoruma dayalı türden ölçme değerlendirmeler yapılmakta olduğunu ifade etmişlerdir. 2-Yeni programın öngördüğü ölçme tekniklerinden hangilerinin uygulanmasının öğrencilerin daha sağlıklı ölçülmesine katkı sağlayacağını düģünüyorsunuz. Niçin? Yukarıdaki soruya öğretmenlerin verdikleri cevaplar analiz edilerek Tablo 1 oluşturulmuştur. Tablo 1. Öğretmenlerin önerdikleri alternatif ölçme-değerlendirme teknikleri Proje ve performansa yer verme Farklı soru tiplerini kullanma Yoruma dayalı sorulara yer verme Çoklu zekâ türlerini ayrı ayrı değerlendirme A * * B * C * * D * E * F * * G * H * * I * * İ * J * L * M * * N * O * Ö * * P * Tablo 1 de de görüldüğü gibi 9 öğretmen farklı soru tiplerinin kullanılmasının öğrencilerin daha sağlıklı ölçülmesine katkı sağlayacağını düşünmektedir. İki öğretmen ise çoklu zekâ türlerini ayrı ayrı değerlendirmek gerektiğini ifade etmiştir. K kodlu öğretmen bu soruya yanıt vermemiştir.

1660 3-Yeni programın mantığı ve ölçme-değerlendirme anlayıģı ülkemize ne kadar uygundur? A, B, C, D, E, F, İ, K, N, O ve Ö kodlu öğretmenler yeni programın mantığının ve ölçmedeğerlendirme anlayışının ülkemize uygun olmadığını düşündüklerini ifade etmişlerdir. Bu öğretmenlerin uygun olmadığını düşünme nedenleri materyal eksikliği/ fiziksel imkân yetersizliği, sınıf mevcudunun fazlalığı ve zaman yetersizliği kodları kullanılarak Tablo 2 deki matris oluşturularak sunulmuştur. Tablo 2. Alternatif değerlendirmenin uygun olmadığına yönelik öğretmen gerekçeleri Materyal eksikliği/fiziksel Sınıf mevcudunun Zaman yetersizliği imkân yetersizliği fazlalığı A * B * * C * * * D * * F * * * İ * N * Yeni programın mantığını ve ölçme-değerlendirme anlayışını ülkemize uygun bulmayan öğretmenlerin ortak düşünceleri tabloda özetlenmeye çalışılmıştır. Bu soruyla ilgili düşüncelerini O kodlu öğretmen Ülkemizde bölgeler arasındaki sosyo-ekonomik farklılıklar yeni programın uygulanmasında bazı olumsuzlukları da beraberinde getiriyor şeklinde dile getirmiştir. G, H, J ve M kodlu öğretmenler yeni programın mantığının ve ölçme-değerlendirme anlayışının ülkemize uygun olduğunu düşündüklerini ifade etmişlerdir. L kodlu öğretmen düşüncelerini Üzerinde biraz daha çalışılırsa uygun olabileceğini düşünüyorum şeklinde ifade ederken, P kodlu öğretmen ise düşüncelerini Sosyal ve ekonomik durumları iyi düzeyde olan ailelerin çocukları için uygun görünmektedir şeklinde belirtmiştir. Ayrıca I kodlu öğretmen düşüncelerini Yeni programda araştırma, performans ve proje görevleri yer alıyor. Ama bazı öğrenciler direkt internetten aldıkları bilgileri, incelemeden, yorumlamadan, olduğu gibi getiriyor. Bunun ona hiçbir faydası yok şeklinde açıklamıştır. 4-Yeni öğretim programı sizden hangi ölçme-değerlendirme tekniklerini kullanmanızı istemektedir? Yukarıdaki soruya öğretmenlerin verdikleri cevaplar analiz edilerek Tablo 3 oluşturulmuştur. Tablo 3. Yeni programın öğretmenlerden kullanmalarını istediği ölçme-değerlendirme teknikleri

1661 K.H B.D D-Y Eş. Y.D G.A A.U P/P P ÖAD R G.Ç Ç.S A * B * * C * * * * * D * * * E F * * * * G * * * * * * H * I * * İ * * * * J * * K * L M * * * * N * * O * * Ö P * * * K.H: Kavram Haritası B.D: Boşluk Doldurma D-Y: Doğru-Yanlış Eş.: Eşleştirme Y.D: Yoruma Dayalı G.A: Görsel Ağırlıklı A.U: Açık Uçlu P/P: Proje/Performans P: Portfolyo ÖAD: Öz ve Akran Değerlendirme R: Rubrik G.Ç: Grup Çalışması Ç.S: Çoktan Seçmeli Bu soruya E kodlu öğretmen cevap vermemiştir. L kodlu öğretmen yeni öğretim programının çoklu teknikleri kullanmaları istediğini belirtirken, Ö kodlu öğretmen ise bu soruda Yaparak yaşayarak örnek olay-kubaşık anlatım, yapılandırıcı ve çoklu zekâ gibi yöntem ve teknikleri istiyor. şeklinde düşüncelerini dile getirmiştir. 5-Yeni öğretim programında ölçme- değerlendirme tekniklerini kullanırken zorlandığınız veya eksikliğini hissettiğiniz noktalar var mı? En çok hangi teknikleri uygularken zorluk yaģıyorsunuz? A kodlu öğretmen bu soruyla ilgili düşüncelerini Öğrencilerin verilen ödevleri zamanında teslim etmemesi açısından zorlanıyoruz. Kurallara uymayı öğrenci ağır buluyor. Biz de bunun önlemini alamıyor, öğrencinin çalışmasını takipte zorlanıyoruz şeklinde düşüncelerini ifade ederken, I kodlu öğretmen düşüncelerini Zorluk yaşamadık. Yalnızca performans ve proje ödevlerinin değerlendirilmesi için hazırladığımız kriterleri her öğrenci için doldurmak, zaman alıyor. şeklinde dile getirmiştir. Aynı şekilde M kodlu öğretmen de I öğretmeninin düşüncelerini doğrular yönde görüşlerini dile getirmiştir. D, E, Ö ve İ kodlu öğretmenler ölçme tekniklerine göre soru hazırlamak ve değerlendirmenin ve çeşitli teknikleri kullanmanın çok zaman alıcı olmasından sıkıntı yaşadıklarını belirtmiştir. J, L ve N kodlu öğretmenler öğrencilerin araştıran ve sorgulayan bir yapıya sahip olmamalarından dolayı sıkıntı yaşadıklarını, B ve K kodlu öğretmenler ise sınıf mevcutları kalabalık

1662 olduğundan çeşitli teknikleri kullanmada sıkıntı yaşadıklarını ifade etmişlerdir. F, G ve O kodlu öğretmenler teknoloji kullanma konusunda sıkıntıları olduğunu belirtmişlerdir. C, H ve P kodlu öğretmenler herhangi bir sıkıntı yaşamadıklarını dile getirmişlerdir. 6-Mevcut durumda sınavlarda ne tür sorular soruyorsunuz? Yukarıdaki soruya öğretmenlerin verdikleri cevaplar analiz edilerek Tablo 4 oluşturulmuştur. Tablo 4. Öğretmenlerin mevcut sınavlarında yer verdikleri soru türleri Çoktan seçmeli Boşluk doldurma Doğruyanlış Eşleştirme Kavram haritası Görsel A * * * * B * * * * C * * * * * * D * * * Açık uçlu Yoruma dayalı SBS mantığına uygun E * * * * F * * G * * * * * H * * * * * I * * * * * İ * * * * * J * * * * * K * * L * * M * * * * N * O * * * Ö * P * * * Tablo 4 de de görüldüğü gibi 13 öğretmen sınavlarında çoktan seçmeli soruları kullanmaktadır. Ayrıca öğretmenlerin 11 i boşluk doldurma, 9 u ise doğru-yanlış sorularına sınavlarında yer vermektedir. Öğretmenlerden 1 i ise sınavlarında kavram haritası kullanmaktadır. 7-Değerlendirmelerinizde kullandığınız ölçekleri kendiniz mi hazırlıyorsunuz yoksa hazır ölçekler mi kullanıyorsunuz? Yukarıdaki soruya öğretmenlerin verdikleri cevaplar analiz edilerek Tablo 5 oluşturulmuştur. Tablo 5. Öğretmenlerin kullanmış oldukları ölçeklerle ilgili düşünceleri Kendi hazırlıyor Hazır ölçeklerden yararlanıyor Hem kendi hazırlıyor hem de hazır ölçeklerden yararlanıyor

1663 B, C, G, I, L A, E, M, N, O, Ö D,H,İ,J,K,P Tablo 5 te de görüldüğü gibi D, H, İ, J, K ve P kodlu öğretmenler hem kendi hazırladıkları hem de hazır ölçekleri, A, E, M, N, O ve Ö kodlu öğretmenler hazır ölçekleri, B, C, G, I ve L kodlu öğretmenler ise kendilerinin hazırladıkları ölçekleri kullandıklarını belirtmişlerdir. F kodlu öğretmen ise bu soruya Hayır tam olarak ölçeklere uyarak değerlendirme yaptığım söylenemez. Süreçteki gözlemlerime göre değerlendirme yapıyorum şeklinde düşüncelerini dile getirmiştir. 8-Yeni ölçme değerlendirme teknikleri sizin, velinin ve öğrencinin sorumluluklarını nasıl değiģtirdi? Yukarıdaki soruya öğretmenlerin verdikleri cevaplar analiz edilerek Tablo 6 oluşturulmuştur. Tablo 6. Yeni ölçme-değerlendirme tekniklerinin öğretmen, veli ve öğrencilerin sorumluluklarında meydana getirdiği değişimler Öğretmen Öğrenci Veli A Öğrencisini daha iyi tanıyor Değerlendirmeye Öğrencisinin yeteneklerini katamıyoruz öğretmene bildirmesi gerekiyor B Yoruma dayalı, farklı stillerde Sorumluluğu arttı G.B soru sorması gerekiyor C Yükü aşırı arttı Neye göre Yükü arttı değerlendirileceğini biliyor D Soru tekniği değişti Daha çok ödev yapıyor Eğitimin içine girdi E Sorumluluğu arttı Sorumluluğu arttı Öğrenci ödevlerine yardım ediyor F Yükü aşırı arttı Çok fazla çalışmaya zorluyor Öğrenci ödevlerine yardım ediyor G G.B G.B Çocuğunu daha çok takip ediyor, çalışmalarıyla ilgileniyor H G.B Sorumluluğu arttı Sorumluluğu arttı I Yükü arttı G.B Çocuğunun ödevleri ile daha çok ilgileniyor İ Sürekli gelişme ve yeni Bilgiye ulaşmada etken Yükü arttı, öğrenci ödevlerine birikimler kazanma gerekiyor olması gerekiyor yardım ediyor J G.B Sorumlulukları arttı G.B K Sorumlulukları arttı Sorumlulukları azaldı Sorumlulukları azaldı L G.B Bol soru çözme ve araştırma G.B yapmayı gerektiriyor M Sorumlulukları arttı Sorumlulukları arttı Sorumlulukları arttı N G.B Sorumlulukları arttı Sorumlulukları arttı O G.B Derslerle daha çok ilgileniyor Sorumlulukları arttı Ö Sorumlulukları arttı Yarış içinde olması gerekiyor Sorumlulukları arttı P Sorumlulukları arttı G.B Öğrenci ödevlerine yardım ediyor

1664 9-Yeni programın uygulanması sürecinde ölçme-değerlendirmeyle ilgili her geçen yıl farklılıklar oluģtu mu? OluĢtuysa bu farklılıklar nelerdir? Yukarıdaki soruya öğretmenlerin verdikleri cevaplar analiz edilerek Tablo 7 oluşturulmuştur. Tablo 7. Yeni programının uygulanması sürecinde ölçme-değerlendirmeyle ilgili her geçen yıl oluşan farklılıklar ve bu farklılıklar ile ilgili öğretmen görüşleri Farklılıklar oluģtu. Bunlar; Farklılıklar oluģmadı A Öğrenciyi çok yönlü değerlendirme - B C Soru hazırlama ve ölçme becerisinde gelişme - D - Yeni program ile SBS mantığı beraber yürüyecek türde değil. E - Oluşmadı F - - G Farklı açılımlar yaşama - H Oluştu - I Yeni teknikleri kullanma sıklığında artma - İ Öğrenciyi çok yönlü değerlendirme - J - Oluşmadı K - Oluşmadı L Ezberci zihniyetten uzak, farklı düşüncelerin - ortaya çıkmasını sağlama M - Oluşmadı N - Oluşmadı O - Oluşmadı Ö - - P Tecrübe arttıkça kullanılan tekniklerin değişmesini sağlama Tablo 7 de de görüldüğü gibi 3 öğretmen bu soruya yanıt vermemiştir. Yedi öğretmen yeni programın uygulanması sürecinde ölçme-değerlendirmeyle ilgili her geçen yıl farklılıklar oluşmadığını belirtmişlerdir. Sekiz öğretmen ise ölçme-değerlendirmeyle ilgili her geçen yıl farklılıklar oluştuğunu ifade etmişlerdir. Bu farklılıkların neler olduğu yukarıdaki tabloda görülmektedir. 4-SONUÇ VE TARTIġMA Öğretmenlere sorduğumuz, geleneksel ölçme-değerlendirme ile alternatif ölçme değerlendirme kavramları sizin için ne ifade ediyor? Sorusuna vermiş oldukları cevaplardan elde ettiğimiz verilere göre teorik olarak olumlu ve anlamlı düşüncelere sahip olsalar da, pratikte programın ön gördüğü alternatif ölçme-değerlendirme tekniklerini yeterince kullanmadıkları görülmektedir. (Tablo 1). Bunun nedenleri irdelendiğinde materyal eksikliği, fiziki imkânların yetersizliği, sınıf mevcutlarının fazlalığı ve zaman yetersizliği gibi öğretmen yeterliliklerinin dışındaki gerekçeleri öne sürmektedirler (Tablo 2). Oysaki tablo 3 teki verilerde de görüldüğü gibi, bu gerekçelerle direkt olarak örtüşmemesine

1665 rağmen öğretmenlerin uygulaması gereken ölçme tekniklerini yeterince uygulamadıkları görülmektedir. Bu durum öğretmenlerin ölçme değerlendirmede sahip olması gereken bilgi, tutum ve beceriler ile sahip oldukları arasındaki farktan kaynaklanmaktadır. Literatür incelendiğinde de (Özsevgeç ve diğ., 2004) benzer durum diğer branş öğretmenlerinde de görülmektedir. Bir programın başarısı ancak o programın ön gördüğü ölçmenin başarıyla uygulanması ve bunun değerlendirilmesiyle mümkündür (Espin ve diğ., 2005). Bu nedenle öğretmenlerin sahip olması gereken ölçme tekniklerini kullanma yeterlilikleri kadar bu yeterliliklerin pratikte kullanılması da önemlidir. Öğretmenlerin önemli bir bölümünün tablo 4 te de görüldüğü gibi yeni programın ön gördüğü ölçme tekniklerini kullanmadığı, geleneksel ölçme tekniklerini yaygın olarak yeni programın uygulama sürecinde de devam ettirdikleri görülmektedir. Bu veriler öğretmenlerin alışkanlıklarını değiştirme konusunda dirençli davrandıklarını göstermektedir. Öğretmenler geleneksel ölçme tekniklerini kullanmalarına gerekçe olarak kendi yeterliliklerinden ziyade programın ön gördüğü ölçme tekniklerinin uygulanmasının zorluklarını ileri sürmektedirler. Çepni ve diğ. (2003) araştırmalarında fizik öğretmenlerinin de benzer özellikler taşıdığını ifade etmektedirler. Çalışmadan elde edilen veriler öğretmenlerin büyük çoğunluğunun alternatif ölçmedeğerlendirme tekniklerinden haberdar olduğunu göstermektedir. Benzer sonuçlara Çepni ve Özsevgeç (2002) tarafından yapılan çalışmada a ulaşılmıştır. Ancak uygulama konusunda aynı paralellik görülmemektedir. Yeni programın ön gördüğü mantığa göre uygulanması gereken ölçme-değerlendirme tekniklerinin öğretmen, veli ve öğrencilere yeni sorumluluklar yüklediği literatürde de görülmektedir (MEB, 2006, Çevik 2009, s.6). Öğretmenlerden elde ettiğimiz verilerde de ( tablo 6) bu durumu görmekteyiz. Ancak öğretmenlerin genel olarak bu sorumlulukları yerine getirmek konusunda istenilen seviyede olmadıkları anlaşılmaktadır. Öğretmenlerin ölçme değerlendirme yeterliliklerinde her geçen yıl olumlu yönde değişiklikler olması beklenir. Oysaki verilere baktığımızda18 öğretmenden 8 i ölçme- değerlendirme yeterlilikleri bakımından her geçen yıl olumlu yönde gelişmelerin gerçekleştiğini söylerken, 7 öğretmen kendisinde herhangi bir farklılık olmadığını söylemektedir. Görüş belirtmeyen 3 öğretmeni de dikkate aldığımızda öğretmenlerin önemli bir bölümünün programın ön gördüğü ölçme mantığını anlamakla birlikte öngörülen yeni ölçme-değerlendirme tekniklerini kullanma konusunda değişime direnç gösterdikleri görülmektedir. Buradan çıkarılacak başka bir sonuç ise öğretmenlerin mevcut mesleki deneyimlerine güvenerek yaptıkları ölçme-değerlendirme faaliyetlerini yeterli gördükleridir. Benzer sonuçlar Özsevgeç ve diğ. (2004) tarafından yapılan çalışmada da görülmüştür.

1666 5-ÖNERĠLER Sosyal bilgiler öğretmenlerini alışmış oldukları eski programın işleniş ve ölçme-değerlendirme felsefesi ile yeni öğretim programının ön gördüğü ölçme-değerlendirme felsefesinin farklı olduğuna ikna etmek gerekir. Yeni programın başarısı için, öğretmenler gerek programın ön gördüğü yöntem ve teknikleri kullanma, gerekse ölçme-değerlendirme tekniklerini bilme ve uygulayabilme becerileri konusunda olumlu tutum geliştirilmelidir. Ölçme-değerlendirme tekniklerinin kullanılması sırasında öğretmenlerin yaşadıkları zorlukların giderilmesi amacıyla gerekli materyal, fiziki ortam ve sınıf mevcutlarının istenilen düzeyde düzenlenmesi gerekir. Ölçme-değerlendirmede istenilen düzeyde başarının gerçekleştirilebilmesi için öğretmenlerin yanı sıra veli ve öğrencilerin de bilinçlendirilmesi gerekmektedir. Ayrıca öğretmenlerin ölçmedeğerlendirme konusundaki bilgi, beceri ve tutumlarının geliştirilebilmesi için hizmet içi kurslar düzenlenmelidir. Bu kursların alanında yetkin kişilerce verilmesi daha etkili olacaktır. KAYNAKÇA Bol. L. Nunnery J. Stephenson P. 2000 Changes in Teachers Assessment Practices in the New American Schools Restructuring Models teaching and Change,Vol. 7 No.2,Winter 2000 127-146 Brown. TL G.(2003)Teachers s Instructional Conceptions: Assessment s relationship for learning,teaching Curriculum and teacher efficacy,auckland,nz November 28 December 3 Çepni S.,Özsevgeç T.(2002) Science teachers assessment tools and their relation with students cognitive development,education:changing Times,Changing Needs,First International Conference on Education,Faculty of Education Eastern Mediterranean University,May 8-10,Gazimagusa TRNC Çepni S., Özsevgec T.ve Gökdere M.(2003 )Bilişsel gelişim ve formal operasyon dönem özelliklerine göre ÖSS fizik ve lise fizik sorularının incelenmesi.milli Eğitim Dergisi 157, s 30-39 Doganay A. (2008). Çağdaş Sosyal Bilgiler Anlayışı Işığında Yeni Sosyal Bilgiler Programının Değerlendirilmesi Ç.Ü Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi C17,5.2 SS77-96 Espin. AC, Shin. J,Busch W.T (2005) Curriculum-Based measurement in the Content Areas Journal of Learning disabilities Volume 38 Number 4 S/A 2005 p353-363 MEB(2006) İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı Karakuş F,(2006) Sosyal Bilgiler Öğretiminde Yapıcı Öğrenme ve Otantik değerlendirme Yaklaşımlarının Öğrencilerin Akademik Başarı, Kalıcılık ve Sosyal Bilgiler Dersine Yönelik Tutumlarına etkisi Yayınlanmamış Dok.Tezi Çukurova Üniv. Eğitim Bilimleri A.B.Dalı. Pahl.H.R(2003) Assessment Trap in K-12 the Social Studies 94 no 5. S/0 2003 Özçelik DAA. (2006)-Okullarda Ölçme Değerlendirme Pegem Akademi Ankara Özsevgeç T., Çepni S. Demircioğlu G. 2004 Fen Bilgisi Öğretmenlerinin Ölçme-Değerlendirme Okuryazarlık Düzeyleri 6.Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi 9-11 Eylül İstanbul Turgut M.F ve Baykul Y.(2010)Eğitimde Ölçme Değerlendirme Pegem Akademi Ankara