T.C. DÜZCE ÜNĠVERSĠTESĠ SOSYAL BĠLĠMLER MESLEK YÜKSEKOKULU

T.C. DÜZCE ÜNĠVERSĠTESĠ SOSYAL BĠLĠMLER MESLEK YÜKSEKOKULU -DERS NOTU- Yard. Doç. Dr. Alaettin ĠMAMOĞLU OCAK 2015 1

-ĠÇĠNDEKĠLER- ġġrketler MUHASEBESĠ 1. ġahıs ve Sermaye ġirketlerinin KarĢılaĢtırılması 2. Adi ġirketler 2.1. Adi ġirketlerde KuruluĢ ĠĢlemlerinin MuhasebeleĢtirilmesi 2.2.Adi Ortaklıklarda Kar Dağıtımı 2.3. Adi Ortaklıklarda Tasfiye 2.3.1 Tasfiye ĠĢleminin MuhasebeleĢtirilmesi 3. Kollektif ġirketler 3.1. Kollektif ġirketlerde KuruluĢ ĠĢlemleri 3.2.Kollektif ġirketlerde Sermaye Artırımı 3.3.GeçmiĢ Yıl Karının Sermayeye Ġlavesi 3.4.Kollektif ġirketlerde Kar Dağıtımı 3.5.Kollektif ġirketlerde Tasfiye ĠĢlemleri 3.6. Kollektif ġirketleri BirleĢtirme 4. Komandit ġirketler Komandit ġirketlerde Zarar Dağılımı 5. Limited ġirketler 5.1. Limited ġirketlerde KuruluĢ ĠĢlemleri 5.2.Limited ġirketlerde Kar Dağılımı 5.3.Dönem Karına Ġlave Edilecek Unsurlar 5.4.Dönem Karından Ġndirilecek Unsurlar ve Mali Kara Etkisi Gelir Vergisi Yedek Akçeler Yıllar Ġtibariyle LTD.ġTĠ. Kar Payı Dağıtımı LTD.ġTĠ. Kar Payı Dağıtımı (1. Yıl) LTD.ġTĠ. Kar Payı Dağıtımı (2. Yıl) Limited ġirketlerde Tasfiye ĠĢlemleri 6. Ananim ġirketler 6.1.Ananim ġirketlerde KuruluĢ ĠĢlemleri Ani KuruluĢ Tedrici KuruluĢ 6.2.Aġ lerde Tahvil Ġhracı 6.3.A:ġ: lerde Kar Dağıtımı 6.4.A:ġ: lerde Tasfiye 7. Kooperatifler KuruluĢ ĠĢlemleri Ortak Alımı Risturn Hesab Yasal Yükümlülükler Konut Yapı Kooperatifleri 2

ġġrketler MUHASEBESĠ 1. ġahis VE SERMAYE ġġrketlerġnġn KARġILAġTIRILMASI ġahıs ve sermaye Ģirketleri ayrı özellik taģımaktadır. AĢağıda Ģahıs Ģirketleri ile sermaye Ģirketlerinin belli baģlı farklı özelliklerini ortaya koymak amacıyla her iki Ģirket grubunun karģılaģtırılması yapılacaktır. ġahis ġġrketlerġ SERMAYE ġġrketlerġ 1. Ortakları gerçek kiģilerdir. 1. Ortaklar gerçek ve tüzel kiģi olabilir. ( Komandit Ģirkette komanditer ortak dıģında) 2. Ortaklar, üçüncü kiģilere Ģirketin borçlarından 2. Ortaklar sorumluluğu sadece Ģirkete koymayı taahhüt dolayı sınırsız olarak ve tüm mal varlığıyla ettikleri sermaye ile sınırlandırılmıģtır. sorumludurlar. ( Komandit Ģirkette komanditer.ortak dıģında 3. ġirketin kuruluģu için gerekli en az sermaye 3. Sermaye Ģirketlerinden Anonim Ģirket ve Limited Miktarı kanunla belirlenmemiģtir; ancak sermaye miktarı sermayenin faaliyet konusu ile uyumlu olması ġirketin kuruluģu için gerekli en az Ticaret Kanununda belirlenmiģtir. Limited Ģirketlerin koģulu aranmaktadır en az sermaye tutarı 5 milyar(5 000 ytl) anonim Ģirketlerin en az sermaye tutarı 50 milyar tl.(50 000 ytl) dir 4. KiĢisel emek ve ticari itibar sermaye olarak 4. KiĢisel emek ve ticari itibar sermaye olarak konulamaz. olarak konulabilir (Komandit Ģirkette komanditer ortak dıģında) 5. ġirket sözleģmesi ancak ortakların oy birliğiyle 5. ġirket sözleģmesi oy çokluğuyla değiģtirilebilir. değiģtirilebilir. 6. Ortaklardan birinin ölümü,iflas yada haciz 6. Ortağın ölümü, iflas yada haciz altına alınması Ģirketin Sona ermesini gerektirmemektedir. altına alınması, sona erme nedenidir. 7. Yalnız ticari iģletme iģletmek amacıyla 3

kurulabilir. 7.Her türlü iktisadi amaç ve konu için kurulabilir. 8. Sermaye payları bölünmemiģtir. 8. Sermaye payları bölünmüģtür. 9. Her ortağın, yönetim, temsil ve denetim hakkı vardır. 9.Yönetim, temsil ve denetim yetkileri organlarına aittir. 10. Her ortağın eģit oy hakkı vardır. 10. Oy hakkı, ortağın Ģirketteki sermaye payı ile orantılıdır. 11. Ortağın devri güçtür. 11. Pay sahipliğinin devri kolaylaģtırılmıģtır. 12.Yalnız tescil ve ilanla kurulurlar. 12. Sanayi ve Ticaret Bakanlığının iznini aldıktan sonra tescil ve ilanla kurulurlar. (Sermaye paylara bölünmüģ komandit Ģirket dıģında). 13. ġirket vergi mükellefi değildir. 13. ġirket, Kurumlar Vergisi ġirketin ortakları Gelir Vergisi mükellefi olurlar. mükellefidir 14. Ticaret Kanunu hükümleri uyarınca yedek 14. Ticaret Kanunu hükümleri uyarınca yedek akçe ayırmak zorunda değildir. yedek akçe ayırmak zorundadır (Sermayesi paylara bölünmüģ komandit Ģirket dıģında ) 15. Ticaret unvanında ortaklardan en az birinin 15. Ticaret unvanında ortaklardan en az birinin adının yer alması zorunlu değildir adının yer alması zorunludur. 4

2. ADĠ ġġrketler 2.1 ADĠ ġġrketlerde KURULUġ ĠġLEMLERĠNĠN MUHASEBELEġTĠRĠLMESĠ a. Nakit olarak sermaye konması :.../... 100 KASA XX 500 SERMAYE XX 01 ORT. A X 02 ORT. B X 03 ORT. C X.../... b. Mal olarak sermaye konması :.../... 153 TĠC. MALLAR XX 191 ĠND. KDV X 500 SERMAYE XX 04 ORT. D X.../... c. Maddi Duran Varlığın sermaye olarak konması :.../... 253 TESĠS. MAKĠNA.CĠHAZ. XX 191 ĠND. KDV X 500 SERMAYE XX 05 ORT. E X.../... d. KuruluĢ giderlerinin muhasebeleģtirilmesi:.../... 262 KURULUġ GĠD X 191 ĠND. KDV X 100 KASA XX (331 ORT. BORÇ.- Kasada Para Yoksa).../... Veya.../... 770 GENEL YÖNETĠM GĠD. X 191 ĠND. KDV X 100 KASA XX (331 ORTAKLARA BORÇLAR ).../... Problem: A ve B isimli iki Ģahıs 10 Ocak 200xx tarihinde bir adi Ģirket kurmuģlardır. Bu ortaklık için Ortak A, taahhüt ettiği 120.000. liralık sermayenin 60.000 tl sini nakit, 60.000 tl sini alacak senedi ciro etmek suretiyle yerine getirmiģtir. Ortak B ise, taahhüt ettiği 150.000 liralık sermayenin 60.000 tl sini nakit, KDV dahil 90.000 tl sini da bilirkiģinin raporuyla belirlenen iģ makinesı olarak yerine getirmiģtir. ( BaĢka bir anlatımla, makine için KDV dahil 90 000 tl. değer biçilmiģtir. KDV den arındırmak için 90 000 tl.yi 1.18 e böleriz, bulduğumuz tutar kdv siz tutardır) ġirket kuruluģu aģamasında 2.000 tl kuruluģ gideri, +150 tl KDV ödenmiģtir. 5

1).../... 100 KASA 60.000 121 ALAC. SNT 60.000 500 SERMAYE 120.000 01 Ortak A.../... 2 ).../... 100 KASA 60.000.- 253 TES. MAKĠNE CĠHAZ 78.261. 191 ĠND. KDV 11.739. 500 SERMAYE 150.000 02 Ortak B 3 ).../... 262 KURULUġ GĠDERLERĠ 2.000 191 ĠND. KDV 150 100 KASA 2.150.../... 2.2 ADĠ ORTAKLIKLARDA KAR DAĞITIMI BĠLANÇO 590 DÖNEM NET KARI XX 590 D. N. KARI Ertesi yıl, 590 hesap, 331 e aktarılır: XX XX.../... 590 DÖNEM NET KARI XX 331 ORT. BORÇLAR XX 331 ORT. BORÇLAR 01 ORT. A X 02 ORT. B X X XX.../... 331 ORT. BORÇLAR X 100 KASA X 100 KASA ORT. A.../... X 6

2.3. ADĠ ORTAKLIKTA TASFĠYE Tasfiyeye gidiģ nedenleri aģağıdaki gibi olabilir : 1. Adi Ģirketin oluģturulması için hedeflenen amaca ulaģılması veya bu amaca ulaģmanın imkansız hale gelmesi. 2. Ortaklardan birinin iflas etmesi veya haciz altına alınması. 3. Adi Ģirketi oluģturan ortaklardan birinin ölmesi. 4. Tüm ortakların katılımıyla tasfiye kararı alınması. 5. SözleĢmede belirtilen sürenin bitimiyle. 6. Mahkeme kararı. 2.3.1. TASFĠYE ĠġLEMĠNĠN MUHASEBELEġTĠRĠLMESĠ TASFĠYEYE BAġLANGIÇ GEÇĠCĠ MĠZAN BORÇ ALACAK 100 KASA 1.450.000 1.440.000 102 BANKA 2.300.000 2.000.000 121 ALC. SNT. 2.550.000 2.000.000 131 ORT. ALACAK 2.600.000 700.000 01 Ort A 2 000 000/600000 02 Ort B 600000 / 100000 191 ĠND. KDV 50.000 _ 255 DEMĠRBAġLAR 450.000 _ 300 BANKA KREDĠL. 1.000.000 1.160.000 320 SATICILAR 1.000.000 1.400.000 500 SERMAYE _ 1.800.000 01 AA 900 000 02 AB 900 000 602 DĠĞ. GELĠRLER _ 4.800.000 770 GENL. YÖNT. GĠD. 3.900.000.70 yönetim gideri TOPLAM 15.300.000 15.300.000 ========= ========= Tasfiye Karı: Tasfiye aģamasında en çok kullanılan hesaplar Ģunlardır : 679 DĠĞER OLAĞAN DIġI GELĠR VE KARLAR 01 Tasfiye Karı Tasfiye Zararı: 689 DĠĞER OLAĞAN DIġI GĠDER VE ZARARLAR Mal satıģı : Mal AlıĢı : Problemler: 01 Tasfiye Zararı 600 YURT ĠÇĠ SATIġLAR 153 TĠCARĠ MALLAR 1. 4.1.200xx de, Bankada mevduata 2.000 tl faiz tahakkuk etmiģtir. 7

2. 6.1.200xx de, Satıcılara olan 400.000 tl olan borca karģılık, 400 000 tl. lık alacak senetlerinin ciro edilmesiyle ödenmiģtir. 3. 15.1. 20xx de Bankalara olan kredili borcuna 12.000 tl faiz iģlediği alınan hesap özetinden anlaģılmıģtır. Kredi borcu ve faizi bankadaki mevduat hesabından ödenmiģtir. 4. 20.1.20.. de DemirbaĢlar 500.000tl+KDV fiyatıyla satılmıģtır. 5. 22.1.20xx de Elde kalan 150 000 tl. lık alacak senedi ortak AA ya teslim edilmiģtir. 6. Kar eģit olarak iki ortak arasında paylaģtırılacaktır. 7. Kesin mizan düzenlenecektir. ÖNEMLĠ NOT: Yukarıdaki tasfiyeye baģlangıç mizanı bilgisayar ortamında mahsup fiģine 1 nolu yevmiye maddesi olarak kaydedilecektir.sözgelimi mahsup fiģinde kasanın borçlu tarafı birinci satıra, kasanın alacaklı tarafı ikinci satıra kaydedilecektir. 1..../... 100 102 BANKA 2.000 1.450.000 1.440.000 679 DĠĞ. OL. DIġ. GEL. 2.000 575.000 25.000 01 tasfiye karı... nolu Dek. ile Faiz tah. 560.000 2..../... 102 320 SATICILAR 400.000 2.300.000 2.000.000 121 ALAC. SNT. 400.000 2.000 172.000 Alacak snt. Cirosu ile 40.000.../... 121 689 DĠĞ. OLAĞ DIġ. GĠD. 12.000 2.550.000 2.000.000 01 Tasfiye Gid. 400.000 300 BANKA KREDĠLERĠ 12.000 150.000 Kredi borcu nedeniyle faiz ödemesi..../... 300 BANKA KRED. 172.000 131 102 BANKA 172.000 2.600.000 700.000... nolu dekont ile öd. 150.000 1.100.000 3..../... 950 000 100 KASA 575.000 255 DEMĠRBAġ 450.000 391 HES. KDV 75.000 679 DĠĞ OLAĞ. DIġ. GEL. 50.000 255 01 tasfiye karı... nolu fatura ile D.B. satıģı 4..../... 450.000 450.000 131 ORT. ALAC. 150.000 121 ALAC. SNT. 150.000 Alacak senedinin ortağa teslim edilmesi 5..../... 300 391 HES. KDV 75.000 1.000.000 1.160.000 191 ĠNDĠRĠLECEK KDV 50.000 172.000 12.000 360 ÖD. VER. FON. 25.000 KDV mahsubu 8

7.../... 632 GEN. YÖN. GĠD. 3.900.000 320 771 GY.GĠD. YANS. 3.900.000 1.000.000 1.400.000 yansıtma 8.../... 771 GY. GĠD. YANS. 3.900.000 770 G.YÖN.. GĠD. 3.900.000 770 Yansıtmanın kapatılması 3.900.000 3.900.000 9.../... 690 DÖN. KARI / ZAR. 3.900.000 632 GEN.YÖN. GĠD. 3.900.000 K/Z ye devir. 10------------------------/-------------------------- 602 DĠĞ. GELĠRLER 4.800.000 602 679 DĠĞ. OLĞ. DIġI GEL. 70.000 4.800.000 4.800.000 690 D. KARI / ZARARI 4.870.000 K/Z ye devir. 11.../... 690 D. KARI / ZARARI 12.000 500 689 DĠĞ. OLAĞ. DIġI GĠD. 12.000 1.800.000 1.800.000 K/Z ye devir. 12.../... 690 D. KAR /ZARARI 742.000 679 590 DÖN. NET KARI 742.000 Bilanço hesab. devir. 70.000 20.000 50.000 13.../... 500 SERMAYE 1.800.000 689 331 ORT. BORÇLAR 1.800.000 01 Ort A 900 000 12.000 12.000 02 Ort B 900 000 14-----------------------------/----------------------------- 590 DÖNEM NET KARI 742 000 570 GEÇMĠġ YIL KARI 742 000 15-----------------------------/----------------------------- 570 GEÇMĠġ YIL KARI 742 000 331 ORTAKLARA BORÇLAR 742 000 01 Ort A 371 000 02 Ort B 371 000 391 75.000 75.000 16-----------------------------/----------------------------- 331 ORT. BORÇLAR 000 01 Ort A 360 131 ORT. ALACAK..000 01 Ort A 25.000 25.000 9

17-----------------------------/----------------------------- 331 ORT. BORÇLAR..000 02 Ort B 131 ORT. ALACAK. 000 02 Ort B -----------------------------/----------------------------- TASFĠYE SONU BĠLANÇOSU 100 KASA 585.000 331 ORT. BORÇLAR.000 102 BANKA..000 360 ÖD. VERGĠ FON 25.000 625.000 625.000 ========= ======= 18-----------------------------/----------------------------- 360 ÖDENEN VER VE FONLAR 25 000 100 KASA 25 000 19-----------------------------/----------------------------- 331 ORTAKLARA BORÇLAR 000 632 100 KASA 560.000 102 BANKA.000 3.900.000 3.900.000 -----------------------------/----------------------------- Tasfiye sonu bilançosunda kalan verebilecek hesaplar Ģunlar olabilir : 100 KASA HS. 101 ALINAN ÇEKLER 102 BANKALAR 131 ORTAKLARDAN ALACAKLAR 331 ORTAKLARA BORÇLAR 590 D. NET KARI 591 D. NET ZARARI 360 ÖDENECEK VERGĠ VE FONLAR 771 331 690 590 3.900.000 3.900.000 1.100.000 900.000 3.900.000 4.870.000 742.000 742.000 950.000.000 120.000 000 850.000 191 50 000 50 000 10

TASFĠYE HALĠNDEKĠ A. TEZEL VE ORTAĞI ADĠ ġġrketġnġn 30. 11.200x TARĠHLĠ TASFĠYEYE BAġLANGIÇ BĠLANÇOSU AKTĠF PASĠF 100 KASA 10 000 300 BANKA KREDĠLERĠ 15 000 102 BANKALAR 15 000 320 SATICILAR 10.000 121 ALACAK SENETLERĠ 12 000 500 SERMAYE 30 000 01 MüĢteri A 10 000 01 A. Tezel 18 000 02 MüĢteri B 2 000 02 F. Tezel 12 000 253 T. MAKĠNE VE CĠ. 50 000 570 GEÇMĠġ YIL KARI 25 000 257 BĠRĠKMĠġ AMORT. (25 000) 01.. yılı karı 131 ORTAKLARDAN ALAC. 18 000 01. Ali.Tezel : 10.000 02. Fevzi Tezel: 8.000 80 000 80 000 ====== ====== Tasfiyeye iliģkin bilgiler Ģöyledir. ( KDV Hesaplarını ayrıca ilave ediniz ) 1. 1.12.200x tarihinde Bankadaki alacaklı cari hesap 1 000 tl tutarında iģletme lehine faiz iģlediği bankadan alınan hesap özetinden anlaģılmıģtır. 2. 3.12.200x tarihinde Satıcılara olan 10 000 tl.lık borç, ciro edilen 12 000 tl. tutarlı alacak senedi verilerek ödenmiģtir. 3. 5.12.200x tarihinde makineler 40 000 + % 18 KDV fiyatıyla 0019045 nolu fatura ile alıcı C ye peģin satıldı. Aynı gün bu tutar banka hesabına yatırıldı 4. 14.12.200x tarihinde Bankalara olan borca 3 000 tl kredi faizi iģlediği bankadan alınan hesap özetinden anlaģılmıģtır. 5. 15.12.200x tarihinde bankaya 10 000.. tl. yatırıldı. 6. 16.12.200x bankaya olan kredi borcu faizi ile birlikte bankadaki mevduat hesabından (a.c.h.) ödenmiģtir. 7. 22.12.200x tarihinde Tasfiye gideri 109346 numaralı fatura ile 1 800 tl. + %18 KDV ödeme yapıldı. 8. Yevmiye, defteri kebiri kaydediniz ve mizanı çıkartınız.tasfiye sonu bilançoyu düzenleyiniz. 11

3. KOLLEKTĠF ġġrketler 3.1. KOLLEKTĠF ġġrketlerde KURULUġ ĠġLEMLERĠ Kolektif Ģirket kuruluģunda Ticaret ve Sanayi Odasınca istenecek belgeler. - Dilekçe, - Noter onaylı iki adet ana sözleģme, - Ortakların nüfus cüzdan suretleri, - Temsil ve ilzama yetkili kiģinin noter onaylı imza tescil beyanı, - Ticaret Sicil Tüzüğü madde 29 a göre taahhütname. a. Sermayenin Taahhüt Edilmesi.../... 501 ORT. A 501 ÖDENMEMĠġ SERMAYE XX 500 SERMAYE XX X X 01 ORT. A x 02 ORT. B x 501 ORT. B 03 ORT. C x.../... X X b. Taahhüt Edilen Sermayenin Ödenmesi; ba Nakit Olarak Ödenmesi 501 ORT. C.../... 100 KASA X X X 501 ÖDEN. SERMAYE X 01 ORT. A 500 SERMAYE.../... bb. Taahhüdün Mal Olarak Yerine getirilmesi : XX.../... 153 TĠC. MAL. X 191 ĠND. KDV X 501 ÖDEN. SERMAYE X 02 ORT. B.../... bc Sermaye Taahhüdünün Maddi Duran Varlık Olarak KarĢılanması.../... 253 TESĠS MAKĠNA CĠHAZ X 191 ĠND. KDV X 501 ÖDEN SERMAYE XX 12

03 ORT. C.../... bd. Taahhüdün Senet Olarak yerine getirilmesi :.../... 121 ALAC. SNT X 501 ÖDEN. SERMAYE X.../... be. Ortağın Aktif ve Pasifi ile yeni Ģirkete ortak olması :.../... 100 KASA 120 ALICILAR 153 TĠC. MAL. 191 ĠND. KDV 320 SATICILAR 321 BORÇ. SNT. 501 ÖDEN. SERMAYE.../... KURULUġ BĠLANÇOSU 100KASA 500 SERMAYE 101AL. ÇEKLER (501 ) ÖDENMEMĠġ SERMAYE 153 TĠC. MAL. 191 ĠND. KDV 253 T. MAKĠNE, CĠHAZ Problemler: A,C ve D 12.000 tl sermayeli C ve ortağı Kollektif ġirketi ni kurmaya karar vermiģlerdir. Ort. C 7.000, ortak D ise 5.000 sermaye taahhüdünü Ģirketin kuruluģuyla ilgili yasal iģlemler tamamlanmıģ ve ortaklar taahhütlerini aģağıdaki Ģekilde yerine getirmiģlerdir. 1. C 7.000 sermaye taahhüdünü 3.000 % 18 KDV lik kısmını mal, 1.000 kısa vadeli alacak senedi, kalan kısmını nakit olarak yerine getirmiģtir. 2. Ortak D ise 5.000 sermaye taahhüdünü 3.000 % 18 KDV lik kısmını taģıt olarak yerine getirmiģ, kalan nakit taahhüdünü henüz yerine getirmemiģtir 1.../... 153 T. MALLAR 3.000 191 ĠND. KDV 4 50 100 KASA 3 550 501 ÖDENMEMĠġ SERMAYE 7.000 01 ORT. C Ort. C nin sermaye taahhüdünü yerine getirmesi 2..../... 13

254 TAġITLAR 3.000 191 ĠND. KDV 450 501 ÖDENMEMĠġ SERMAYE 3 450 01 ORT. D Ortak D nin sermaye taahhüdünü yerine getirmesi 1..../... 501 ÖDENMEMĠġ SERMAYE 12.000 500 SERMAYE 12.000 01 ORT. C 7.000 01 ORT. D 5.000 Ort. C ve D nin sermaye taahhüdü.../... KURULUġ BĠLANÇOSU 100 KASA 3 550 500 SERMAYE 12.000 191 ĠND. KDV 9 00 501 ÖDENMEMĠġ SERMAYE ( 1550 ) 254 TAġITL 3 000 153 TĠC. MALLAR 3 000 10 450 10 450 Problemler: ( Sermaye olarak para ve paradan baģka varlıkların konulması) Bu problemde kurumlar, sermaye taahhütlerinin tamamını kuruluģtan sonra derhal yerine getirmektedir. Fakat taahhütlerinin bir kısmını nakden, geriye kalan kısmını da nakit dıģı diğer iktisadi kıymetler teslimiyle ödeyeceklerdir. C ve D 20 000 sermayeli C ve Ortağı Kollektif ġirketini kurmaya karar vermiģlerdir. C 12 000 tl, D ise 8 000 tl sermaye taahhüdünde bulunmuģtur. ġirketin kuruluģu ile ilgili yasal iģlemler tamamlanmıģ ve ortaklar taahhütlerini aģağıdaki Ģekilde yerine getirmiģlerdir. C 12 000 tl lik sermaye taahhüdünü 3 000 tl lik kısmını ticari mal( kdv dahil), 6 000 tl lik (kdv dahil ) kısmını da taģıt, kalanı nakit olarak teslim etmiģtir. D ise 8 000 tl lik sermaye taahhüt etmiģ, Bunun 1 500 tl lik kısmı nakit, kalan ticari mal karģılığı olarak verilmiģtir. ( % 18 KDV dahil) Problemler : (A) 84 000 ve Bay (B) 96 000 liralık sermaye payı ile bir Kollektif ġirket kurmuģtur. Ortak A sermaye koyma borcunun tamamını nakit olarak ödemiģtir. 14

Ortak B ise sahip olduğu iģletmesini bazı koģullarla yeni kurulan Ģirkete devretmiģtir. Ortak B ye ait Y. ĠĢletmesinin son bilançosu ile devir koģulları aģağıda belirtilmiģtir. Aktif Y BĠLANÇOSU Pasif 100 KASA 30 000 500 SERMAYE 90 000 121 ALACAK SENETLERĠ 36 000 321 BORÇ SENETLERĠ 60 000 153 TĠC. MALLAR 72 000 590 D. NET KARI 3 000 253 TES. MAKĠNE 15 000 153 000 153 000 DEVĠR KOġULLARI 1. Kasa---------------------------------- Bilanço Değeri 2. Ticari Mal --------------------------35 000 3. Alacak Senetleri -------------------25 000 (Tasarruf değeri) 4. Tesis makine -----------------------10 000 Olarak devredilmiģ ve borçlar bilanço değeri üzerinden kabul edilmiģtir. Ortak B. Kalan borcunu belirlenecek bir tarihte ödeyecektir. Ġstenen : KuruluĢ bilançosunu düzenleyiniz. Ek soru : Bu ortak sadece aktifi ile ortak olsaydı alacaklı tarafa hangi hesaplar yazılacaktı? 3.2. KOLLEKTĠF ġġrketlerde SERMAYE ARTIRIMI.../... 500 501 ÖDEN. SERMAYE 500 SERMAYE XXX 01 Ortak A X 02 Ortak B XXXX.../... 100 KASA 501 ÖDEN. SERMAYE 501.../... 153 TĠC. MALLAR X X 191 ĠND. KDV 501 ÖDEN. SERMAYE.../... Problem: A ve B Koll. ġti nin 12.000 luk sermayesi yeterli olmadığı için ortaklar tarafından 20.000. a çıkarılmasına karar verilmiģtir. Ortak A 8.000 olan sermayesini 2.000 daha arttırarak 10.000 a, B ise 4.000 olan sermayesini 6.000 daha artırarak 10.000 a çıkaracaktır. Gerekli formaliteler tamamlanmıģ toplam taahhüt ettikleri sermayelerini nakit olarak hemen ödemiģlerdir. 15

1..../... 501 ÖDEN. SERMAYE 8.000 500 SERMAYE 8.000 500.01 2.000 500.02 6.000 Ort. A ve B nin sermaye taahhütü 2.../... 100 KASA 8.000 501 ÖDENM. SERMAYE 8.000 Ortak. A 2.000 Ortak B 6.000 Ort. A ve B nin sermaye taahhütlerini yerine getirmesi-.../... 3.3. GEÇMĠġ YIL KARININ SERMAYEYE ĠLAVESĠ BĠLANÇO 570 GEÇMĠġ YILLAR KARI.../... 501 ÖDENM. SERMAYE 500 SERMAYE.../... 570 GEÇMĠġ YIL KARI A. B. 501 ÖDENM. SERMAYE.../... Problem: C ve Ortakları Koll. ġti nin sermayesi 5.400 dır. Bu miktar yeterli olmamaktadır Ortak C 1.950, Ortak D. 1.800, Ortak E 1.650 bu nedenle ortaklar sermaye paylarını 1.200 artırarak Ģirket sermayesinin 9.000 sını çıkaracaklardır. Ortaklar sermaye paylarının artan kısımlarıyla ilgili taahhüt borçlarını geçen yıl sonunda elde edilen 2.700 tl. net kardan hisselerine düģen kar paylarını Ģirkete bırakarak ödemeye karar vermiģlerdir. SözleĢmeye göre kar ortaklar arasında eģit paylaģtırılacaktır. Geri kalan ödenmemiģ sermaye olarak kalacaktır..../... 501 ÖDENM. SERMAYE 3.600 501 500000 501 3.600 2.700 C. 1.200 D. 1.200 500 E. 1.200 3.600 Ort. C, D ve E nin sermaye taahhütleri 16

.../... 570 GEÇMĠġ YIL KARI 2.700 C 900 D 900 570 E 900 501 ÖDENMĠġ SERMAYE 2.700 2.700 2.700 GeçmiĢ yıl karının taahhüt borcunu ödemesi..../... 501 01 ORT. C 501 02 ORT. D 501 03 ORT. E 1.200 900 1.200 900 1.200 900 3.4. KOLLEKTĠF ġġrketlerde KAR DAĞITIMI.../... BĠLANÇO 590 D. NET KARI XX 570 GEÇ.YIL KARI XX 131 Or. Al. 590 D. NET KARI XX.../... 570 GEÇ. YIL KARI XX 590 331 ORT. BORÇLAR XX (131 ORT. ALACAK) XX XX.../... 331 ORTAKLARA BORÇLAR XX 331 100 100 KASA (131 O.) XX.../... XX XX X 131 X ÖRNEK: A ve Ortakları Koll. ġti yıl sonunda 20.000 net kar elde etmiģlerdir. ġirket sözleģmesine göre kar ortaklar arasında eģit dağıtılacaktır. Ortaklar A,B,C,D dir. -----------------------------/----------------------------- 590 D. NET KARI 20 000 331 ORT. BORÇLAR 20 000 01 Ortak A 02 Ortak B Dönem net karının ortaklara devri ----------------------------/----------------------------- 331 ORT. BORÇLAR 20 000 100 KASA 20 000 Kar payının ödenmesi. ---------------------------/----------------------------- 17

590 331 100 20 000 20 000 20 000 20 000 20 000 ZARAR DAGITIMI --------------------------/----------------------------- 131 ORT. ALACAK XX 01-02- 591 D. NET ZARARI XX BĠLANÇO -------------------------/----------------------------- 100 KASA XX 131 ORT. ALACAK XX (-) 591 D. NET ZARARI XX 01-02- -------------------------/----------------------------- Ertesi Yıl -------------------------/----------------------------- 580 GEÇ. YIL Z. XX 591 D. NET ZARARI XX ------------------------/-------------------------- 131 ORT. ALACAK XX 580 G. YIL. Z. XX ------------------------/------------------------- 3.5. KOLLEKTĠF ġġrketlerde TASFĠYE ĠġLEMLERĠ Tasfiye Halindeki H ve Ort. Koll. ġti nin TASFĠYEYE BAġLAMA BĠLANÇOSU 100 KASA 2 5 00 320 SATICILAR 80 000 102 BANKALAR 25 000 500 SERMAYE 100 000 120 ALICILAR 65 000 H 50 000 153 TĠC MAL 77 500 I 30 000 255 DEMĠRBAġ 50 000 J 20 000 (-) 257 BRK AMORT. (15 000) 590 D. NET KARI 25 000 205 000 205 000 ========= ========= 1. Bankada ticari mevduat hesabında bulunan paraya, 1 500 tl. faiz tahakkuk etmiģtir. 2. Bankadaki paranın tamamı çekilerek hesap kapatılmıģtır. 3. DemirbaĢlar 25 000 + % 18 KDV fiyatına peģin satılmıģtır. 4. Tic. Mallar 76 500 + % 18 fiyatına peģin satılmıģtır. 5. S.T.Mal Maliyeti. Hesaplayınız. 18

6. Alacakların % 10 noksanı ile tahsil edilmiģtir. 7. Borçların tamamı ödenmiģtir. 8. Tasfiye gideri olarak 800 + % 18 KDV ödenmiģtir. 9. 100 ------------------------/--------------------------- 100 KASA HS. 25 00 102 BANKALAR HS. 25 000 120 ALICILAR 65 000 153 TĠCARĠ MALLAR 77 500 255 DEMĠRBAġLAR H. 50 000 257 BĠRĠKMĠġ AMORTĠS. 15 000 320 SATICILAR HS. 80 000 500 SERMAYE HS. 100 000 01 Ortak H 50 000 02 Ortak I 30 000 03 Ortak J 20 000 590 DÖNEM NET KARI 25 000 Tasfiyeye baģlangıç bilançosu 101 ------------------------/--------------------------- 100 KASA 26 500 102 BANKALAR 25 000 679 DĠĞ. OLĞ DIġ GEL KARLAR 1 500 Bankadaki paraya iģleyen tahakkuk ve faizin çekilmesi. -----------------------/---------------------------- 100 KASA 28 750 257 BRK AMORT. 15 000 689 DĠĞ OLĞ DIġI ZARARLAR 10 000 255 DEMĠRBAġLAR 50 000 391 HESAPLANAN KDV 3 750 DemirbaĢ satıģı. ----------------------/---------------------------- 100 KASA 87 975 600 YURT ĠÇĠ SATIġLAR 76 500 391 HES KDV 11 475 T. Mal satıģı. ----------------------/---------------------------- 621 SAT TĠC MAL M 77 500 153 TĠC MALLAR 77 500 Satılan ticari mal maliyeti ---------------------/---------------------------- ---------------------/------------------------------ 100 KASA 58 500 689 DĠĞ OLĞ DIġ ZARALAR 6 500 120 ALICILAR 65 000 Alacakların Tahsil kaydı. ----------------------/-------------------------- 320 SATICILAR 80 000 100 KASA 80 000 19

Senetsiz borcun ödenmesi ----------------------/-------------------------- 689 DĠĞ OLĞ DIġI ZARARLAR 800 191 ĠND KDV 120 100 KASA 920 Tasfiye giderinin ödenmesi ------------------------/------------------------- 590 DÖN NET KARI 25 000 570 GEÇMĠġ YIL KARI 25 000 GeçmiĢ yıl karının devri ----------------------/-------------------------- 570 GEÇMĠġ YIL KARI 25 000 331 ORTAKLARA BORÇLAR 25 000 01.. 02.. GeçmiĢ yıl karının ortaklara devri: -----------------------/---------------------------- 391 HESAPLANAN KDV 15 225 191 ĠND KDV 120 360 ÖDN VER FON 15 105 KDV mahsubu ----------------------/----------------------------- 100 102 120 257 26 500 80 000 25 000 25 000 65 000 32 500 15 000 15 000 2 500 920 32 500 28 750 15 213 67 975 108 920 320 500 590 260 000 204 225 204 225 80 000 80 000 100 000 100 000 25 000 25 000 153 255 679 689 77 500 77 500 50 000 50 000 1 500 1 500 10 000 16 580 6 500 80 391 191 360 331 621 15 225 3 750 120 120 15 213 15 213 16 080 25 000 77 500 77 500 1 475 108 920 100 000 600 690 76 500 76 500 94 080 78 000 ------------ 16 080 20

---------------------------/-------------------------- 500 SERMAYE 100 000 331 ORT. BORÇLAR 100 000 01-02- 03- --------------------------/----------------------------- 600 YURT ĠÇĠ SATIġLAR 76 500 679 DĠĞ OLĞ DIġI KAR 1 500 690 DÖN KAR ZAR 78 000 -------------------------/-------------------------------- 690 DÖN K/Z 94 080 689 DĠĞ. OLĞ. ZARAR 16 580 621 SAT. TĠC. M.M. 77 500 -------------------------/---------------------------------- 591 DÖNEM NET ZARARI 16 080 690 DÖN. KAR ZAR 16 080 -------------------------/---------------------------------- 331 ORTAKLARA BORÇLAR 16 080 591 DÖNEM NET ZARARI 16 080 --------------------------/--------------------------------- 360 ÖDN VER VE FON 15 105 100 KASA 15105 -------------------------/--------------------------------- 331 ORT BORÇLAR 1 089 100KASA..1 089 -------------------------/-------------------------------- GELĠR TABLOSU SATIġLAR 76 500 STM MALĠYETĠ (77 500) Mal SatıĢ Zararı (1.000) 679 DĠĞ OLĞ DIġI KAR 1 500 689 DĠĞ OLĞ DIġI ZARAR (16 500) Tasfiye Zararı (16 080) TASFĠYE SONU BĠLANÇO 100 KASA..1 24 331 ORT BORÇLAR 1 089 360 ÖD. VERGĠ FON 15.. 21

1 2xxx330 1xxx 241 3 ======== ======== Tasfiye ile Ġlgili Örnek problem : A ve Ortağı Plastik Ürünleri Sanayi Ticari Kollektif ġirketi ortakları Ģirket sözleģmesinde belirlenen amaca ulaģma olasılığının kalmaması nedeni ile tasfiye kararı almıģlardır. Tasfiye sürecine gir3n Ģirketin tasfiye iģlemlerini yürütmek üzere Ortak A tasfiye memuru olarak görevlendirilmiģtir. Tasfiye ile ilgili olarak tüm kanuni formaliteleri tamamlayan Ģirketin Tasfiyeye baģlangıç bilançosu ortak A tarafından hazırlanarak aģağıda belirtilmiģtir. Aktif Tasfiye Halinde A ve Ortağı Plastik Ürünleri Kollektif ġirketi 13.11.20xx Tarihli Tasfiyeye BaĢlangıç Bilançosu Pasif 100 KASA 11 500 320 SATICILAR 15 000 01 Merkez TL 01 Satıcı C. 102 BANKALAR 7 200 321 BORÇ SENETLERĠ 12 150 01 A Bankası 01 Satıcı K 153 TĠC. MALLAR 48 750 335 PERSONELE BORÇLAR 3 225 01 AD Malı 120 ALICILAR 82 500 500 SERMAYE 150 000 01 Alıcı F 01 Ort. A 100 000 02 Ort. B 50 000 254 TAġITLAR 4 500 ( -)591 DÖNEM NET ZARARI (20 825) 01 Kamyonet 250 ARAZĠ ARSA 6000 257 BĠRĠK. AMORT. (900 ) 01 TaĢıt Amort. 159 550 159 550 =========== ========== Tasfiyeye iliģkin mali nitelikteki iģlemler aģağıda belirtildiği gibi gerçekleģtirilmiģtir: 1. Kasadaki paranın tamamı 2.1.200xx tarihinde bankaya yatırılmıģtır. 2. 5.1.200xx tarihinde Alıcılardan olan alacağın tamamı 60 000 tl.olarak tahsil edilmiģtir. (noksan tahsilat nedeniyle zarar oluģmuģtur) 3. 8.1.200xx tarihinde Mevcut mallar Sa100345 nolu fatura ile 45 000 tl sına peģin satılmıģtır.+%18 KDV 4. 12.1.200x tarihinde TaĢıtlar Sa100346 nolu fatura ile 4 800 tl sına peģin bedelle satılmıģtır. 5. 13.1.200xx tarihinde Arsalar Sa 100347 nolu fatura ile 5 250 tl sına peģin olarak satılmıģtır. +%18 KDV 22

6. 17.1.2000x tarihinde Satıcılara olan borçlar 14 700 tl olarak ( noksan ödeme yapıldı), ayrıca personele olan borçların tamamı banka hesabından ödenmiģtir.(kasadan bankaya 5 000 tl. para aktarınız) 7. 20.1.200x tarihinde Borç senetleri Bankadaki mevduat hesabından ödenmiģtir. 8. 23.1.200x tarihinde oluģan 2 200 tl tasfiye gideri banka hesabından ödenmiģtir.+ % 18 KDV 9. 26.1.200x tarihinde Banka, Ģirket lehine 224 tl (stopaj ihmal edilmiģtir) faiz yürüttüğünü bir dekontla bildirmiģtir. ġirket sözleģmesine göre kar ve zarar ortaklar arasında sermaye paylarıyla orantılı olarak dağıtılmıģtır. 9. Kebir ve mizanı çıkarınız. Tasfiye sonu bilançoyu ve Gelir tablosunu çıkarınız. 3.6. KOLLEKTĠF ġġrketlerde BĠRLEġME Örnek Problem :XY ve VZ Kollektif ġirketleri çalıģmalarına son vererek yeni bir XZ Kollektif ġirketi kurmaya karar vermiģlerdir. XY Kollektif ġirketinin tasfiyeden önceki bilançosu aģağıdaki gibidir. XY Kollektif ġirketine ait.. Tarihli Bilançosu Aktif Pasif 100 KASA 66 000 321 BORÇ SENETLERĠ 550 000 102 BANKALAR 110 000 500 SERMAYE 825 000 120 ALICILAR 385 000 590 D. NET KARI 22 000 153 TĠC. MALLAR 770 000 255 DEMĠRBAġLAR 110 000 257 BĠRĠKMĠġ AMOR. (44 000) 1 397 000 1 397 000 X ve Y nin sermaye ve kar payları ½ oranındadır. Yeni kurulan XZ kollektif Ģirketi - Malları 539 000 tl - DemirbaĢları 220 000tl -Diğer iktisadi kıymetleri bilançoda gözüken değerleri üzerinden kabul edilmiģtir. X ve Y nin yeni kurulan Ģirketteki sermaye payları 3 850 000tl dir. (Her birinin payı ) Aktif VZ Kollektif ġirketi... Tarihli Bilançosu Pasif 100 KASA 45 500 320 SATICILAR 1 355 000 121 ALACAK SENETLERĠ 910 000 500 SERMAYE 1 700 000 120 ALICILAR 39 000 591 D. NET ZARARI ( 162 500) 153 TĠCARĠ MALLAR 1 300 000 252 BĠNALAR 455 000 255 DEMĠRBAġLAR 143 000 2 892 500 2 892 500 23

V ve Z ortaklarının sermaye kar payları eģittir. Yeni kurulan X ve Z Kollektif Ģirketi - Malları 708 500 - Binaları 845 000 -DemirbaĢları 107 000 - Diğer iktisadı kıymetleri bilançoda yer alan değerleri üzerinden kabul edilmiģtir. - V ve Z nin yeni kurulan Ģirketteki her birinin sermaye payları 6 500 000tl dir. (ġġrketler MUHASEBESĠ Ü. ATAMAN) BĠRLEġMELERDE a. Bilanço değeri üzerinden devir olabilir,. Bu durumda Gelir Vergisi ve KDV ödemesi söz konusu olmayacaktır. b. Ya da Bilançodan farklı değer üzerinden devir gerçekleģebilir. Bu durumda devir sonrası oluģan kar için Gelir Vergisi ve KDV söz konusu olacaktır. (GV. ve KDV ödenecek.) A-F ORT. KOLL. ġtġ. KURULUġU A.B. ORT KOLLEKTĠF ġġrketġ BĠRLEġME ÖNCESĠ BĠLANÇOSU 100 KASA 160 000 320 SATICI 3 000 000 153 TĠC. MAL 4 800 000 321 BORÇ SNT 3 200 000 120 ALICILAR 1 840 000 500 SERMAYE 4 800 000 121 ALC. SNT. 2 000 000 A 24 000 (%50) 255 DEMĠRBAġ 2 400 000 B 24 000( % 50) 257 BR. AMOR (1 800 000) 591 DÖN NET ZARARI (1 600 000) 9 400 000 9 400 000 D-E ORT.KOLL.ġTĠ BĠRLEġME ÖNCESĠ BĠLANÇOSU 1.DÖNEN VARLIKLAR 3. KISA VD.YAB.KAY. 100 KASA 240 000 320 SATICILAR 2 400 000 153 T.MAL 4 480 000 321BORU SNT 2 800 000 120 ALICILAR 2 312 000 5. ÖZ KAYNAKLAR 121 ALC. SNT. 2 000 000 500 SERMAYE 5 600 000 150 DVR. KDV 80 000 D. 28 000 000 -(% 50) 2.DÖNEN VARLIKLAR E. 28 000 000 -(% 50) 253 MAKĠNE 1 600 000 591 DÖN. NET ZARARI 880 000 257 B.AMORT(-) (800 000) 99 120 000 99 120 000 Defter Değerleri Üzerinden Devir : MuhasebeleĢtirilmede aģamalar: 24

a. Önce Sermaye Taahhüdü Kaydı yapılır, ( 501 borçlu, 500 alacaklı) b. 1nci Koll. (A,B)den gelen yevmiye yazılır. Birinci Ģirketin aktifi ve pasifi aynen yazılır. Pasifteki yabancı kaynaklar yazılıp, öz kaynaklar yazılmaz. Yevmiyeyi eģitlemek için 501 kodlu hesap alacaklanır. c. 2nci Koll. (D,E)gelen bilanço kaydedilir. Yine aktif ve pasif aynen yazılır. Ancak pasifin yabancı kaynakları yazılır. Öz kaynaklar (a) da yazıldığı için bu kez yazılmaz.. A,B,D,E ORT. KOLL ġtġ Yevmiye Kayıtları ----------------------------/-------------------------- 501 ÖDENMEMĠġ SERMAYE 10 000 000 500 SERMAYE 10 000 000 ORT. A 2 500 000 ORT. B 2 500 000 ORT. D 2 500 000 ORT. E 2 500 000 ----------------------------/------------------------ ---------------------------/---------------------------- 100 KASA 160 000 153 TĠC. MAL 4 800 000 120 ALICILAR 1 840 000 121 ALAC. SNT. 2 000 000 255 DEMĠRBAġLAR 2 400 000 257 BĠRĠKMĠġ AMRT. 1 800 000 320 SATICILAR 3 000 000 321 BORÇ SNT. 3 200 000 501 ÖDENMEMĠġ SERMAYE 3 200 000 A. 1 600 000 B. 1 600 000 Ort A-B nin devir kaydı ---------------------------/-------------------------- -------------------------/------------------------------ 100 KASA 240 000 153 TĠC MAL 4 480 000 120 ALICILAR 2 312 000 121 ALACAK SNT 2 000 000 190 DEVREDEN KDV 80 000 253 MAKĠNE 1 600 000 257 BRĠK AMORT 800 000 320 SATICILAR 2 400 000 321 BORÇ SNT. 2 800 000 501 ÖDENMEMĠġ SERMAYE 4 712 000 ORT D 23 560 000 (%50) ORT E 23 560 000 (%50) ------------------------/------------------------------- 321 501 500 100 3 200 000 10 000 000 3 200 000 10 000 000 160 000 2 800 000 4 712 000 240 000 25

153 120 121 255 4 800 000 1 840 000 2 000 000 2 400 000 4 480 000 2 312 000 2 000 000 257 320 190 253 1 800 000 3 000 000 80 000 1 600 000 800 000 2 400 000 KURULUġ BĠLANÇOSU 100 KASA 400 000 320 SATICILAR 5 400 000 120 ALICILAR 4 152 000 321 BORÇ SNT 6 000 000 121 ALC SNT. 4 000 000 500 SERMAYE 10 000 000 153 TĠC MAL. 9 280 000 501 ÖDENM SERMAYE(2 088 000) 190 DEV KDV 80 000 01-900 000 255 DEMĠRBAġ 2 400 000 02-900 000 253 MAKĠNE 1 600 000 03-144 000 257 BRK AMORT(-) (2 600 000) 04-144 000 19 312 000 19 312 000 E 501 01 A 501 02 B 501 03 D 501 04 2 500 000 1 600 000 2 500 000 1600000 2500000 2356000 2 500 000 2 356 000 500 01 A 500 02 B 500 03 D 500 04 E 2 500 000 2 500 000 2 500 000 2 500 000 26

4. KOMANDĠT ġġrketler Ġki tür ortak bulunur. 1. Komandite ortak : sınırsız sorumludur, Gelir Vergisi mükellefidir. 2. Komanditer ortak : sınırlı sorumlu ortaktır ( A.ġ.,LTD,ġTĠ ortağı gibidir. G.V. mükellefi değil. ġirket komanditer ortak adına K.V. mükellefidir. a. KuruluĢ ĠĢlemleri: -----------------------------/------------------------------- 501 ÖDENMEMĠġ SERMAYE Ort A Komandite Ort B Komandite Ort C Komanditer Ort D Komanditer 500 SERMAYE ----------------------------/-------------------------------- 262 KURULUġ GĠDERLERĠ 331 ORT BORÇLAR (veya 100 KASA ) KuruluĢ masrafları yevmiyesi -----------------------------/------------------------------- 100 KASA 501 ÖDENM. SERMAYE Ort Sermaye Taahhüdünü Nakit Öderseler -----------------------------/----------------------------- 153 TĠC. MALLAR 191 ĠND KDV 501 ÖDENMEMĠġ SERMAYE Malla taahhüt yerine getirirse ----------------------------/------------------------------ 254 TAġITLAR 191 ĠND KDV 501 ÖDENMEMĠġ SERMAYE MDV Ġle taah. Yerine getirirse ---------------------------/------------------------------ Problem: A, B ve C 150 000 sermaye A B ort. Adi Kom. ġtġ ni kurmaya karar vermiģlerdir. Düzenlenen ana sözleģmeye göre A isimli ortak Komandite, diğer ortaklar ise Komanditer Ortak olarak katılacaktır. Komandite Ortak A tarafından 20 000 nakit, 30 000 bina, Komanditer Ortak B tarafından 60 000 bina 27

Komanditer Ortak C tarafından 10 000 nakit, 30 000 mal (KDV dahil) sermaye olarak konmuģtur. KuruluĢ gideri 1 000 + 100 KDV ödendi. 1. ---------------------------/----------------------------- 501 500 501 ÖDENMEMĠġ SERMAYE 150 000 150 000 50 000 150 000 Ort. A 50 000 60 000 Ort. B 60 000 40 000 Ort. C 40 000 500 SERMAYE 150 000 Sermaye taahhüdü 2. ---------------------------/------------------------------ 100 252 100 KASA 20 000 30 000 30 000 252 BĠNA 30 000 10 000 60 000 501 ÖDENMEMĠġ SERMAYE 50 000 Ort A. Ort. A nın sermayesini yerine getirmesi 153 191 -----------------------------------/---------------------------- 252 BĠNALAR 60 000 26 097 3 913 501 ÖDENMEMĠġ SERMAYE 60 000 Ort.. B. Ort. B nin taahhüdünü yerine getirmesi 4.--------------------------------/----------------------------- 100 KASA 10 000 153 TĠC MALLAR 26 087 191 ĠND. KDV 3 913 501 ÖDENMEMĠġ SERMAYE 40 000 Ort. C. Ort C nin taahhüdünü yerine getirmesi ---------------------------------/------------------------------ BĠLANÇO 100 KASA 30 000 500 SERMAYE 150 000 153 TĠC. MAL26 097 191 ĠND. KDV 3 913 252 BĠNA 90 000 150 000 150 000 b. Sermaye Artırımı -----------------------------/---------------------------- 501 ÖDENMEMĠġ SERMAYE XX 500 SERMAYE XX ORT A ORT. B ----------------------------/----------------------------- 100 KASA XX 501 ÖDENMEMĠġ SERMAYE XX ----------------------------/----------------------------- 28

Problem: D ve ortakları Kom. ġti. Sermayesi 20 000 artırarak 120 000 TL ye çıkarmaya karar vermiģtir. Bu amaçla Komandite D, Komandite E, Komanditer F ve Komanditer G sermaye paylarını 5 000 TL artırmaya karar vermiģlerdir. Ortaklar Ģirketin sermaye artırımı ile ilgili bütün formaliteleri tamamlamıģ ve sermaye paylarında arttırdıkları kısımları Ģirkete nakten ödemiģlerdir. --------------------------/--------------------------- 501 ÖDENMEMĠġ SERMAYE 20 000 500 SERMAYE 20 000 Sermaye artırım taahhüdü -------------------------/----------------------------- 100 KASA 20 000 501 ÖDENMEMĠġ SERMAYE 20 000 Ort. D 5 000 Ort. E 5 000 Ort. F 5 000 Ort. G 5 000 Sermaye artırım taahhüdünün yerine getirilmesi. --------------------------/---------------------------- c. Kar Dağıtım: BĠLANÇO 590 D. NET KARI XX ------------------------/--------------------------- 590 D. NET KARI 331 ORT. BORÇLAR ORT.A. ORT.B. -----------------------/---------------------------- -----------------------------/--------------------- ----- 331 ORT. BORÇLAR 331 ORT BORÇLAR 100 KASA veya 131 ORT ALACAKLAR -----------------------/---------------------------- -----------------------------/--------------------- ----- Problem: A ve ort. Kom. ġti. geçen yılın faaliyetleri sonunda 6 000 000 net kar elde etmiģlerdir. ġirket sözleģmesine göre kar dağıtımından önce sermaye payları üzerinden % 10 faiz hesaplanacak ve kalan karın % 30 u Komandite Ortağa, % 70 i Komanditer Ortaklara sermaye payları ile orantılı olarak dağıtılacaktır. Ortakların sermaye sermaye payları aģağıdaki gibidir: Komandite A 12 000 000 faizi 1 200 000 % 10 6 000 000 Komanditer B 8 000 000 faizi 800 000 % 10 2 400 000 Komanditer C 4 000 000 faizi 400 000 % 10 3 600 000 2 400 000 % 30 u Komandite Ort. % 70 i Komanditer Ort ---------------------------/------------------------- Faiz Kar Dağıtımı 29

590 D. NET KARI 6 000 000 1 200 000 1 080 000 Ort. A 331 ORT. BORÇLAR 6 000 000 800 000 1 680 000 Ort. B ORT. A. 2 280 000 400 000 840 000 Ort. C ORT. B. 2 480 000 2 400 000 3 600 000 ORT. C. 1 240 000 --------------------------/-------------------------- 3 600 000* % 70 = 2 520 000 2 520 000 1/3 = 840 000 2 520 000 2/3 = 1 680 000 4.1. KOMANDĠT ġġrketlerde ZARAR DAĞITIMI BĠLANÇO --------------------------/----------------------- 591 D. NET ZARARI (3 000) 131 ORT. ALACAK 3 000 591 D. NET ZARARI 3 000 --------------------------/----------------------- -------------------------/------------------------ 100 KASA 3 000 131 ORT. ALACAK 3 000 -------------------------/------------------------ 25

5. LĠMĠTED ġġrketler 5.1. LĠMĠTED ġġrketlerde KURULUġ ĠġLEMLERĠ Limited Ģirketlerin kurulmasında izlenecek aģamalar Ģunlardır: -ġirket unvanının belirlenmesi. Sanayi ve Ticaret Ġl müdürlüklerinden ya da Ticaret sicilinden internet aracılığı ile unvan kontrolü yapılır. Aynı unvanda iki Ģirketin olması mümkün değildir. -Ana sözleģmenin noter tarafından onaylanması: 7 nüsha hazırlanmıģ olan ana sözleģme noter huzurunda ortaklar tarafından imzalanır. Noter onayladığı ana sözleģmelerden 6 adedini kurucu ortaklara verir. - KuruluĢ için Sanayi ve Ticaret Ġl Müdürlüğünden izin alınır. (Bu izin için dilekçe ekine ana sözleģme,ģirket müdürü imza beyanı, T.K. fonu sermayenin %01 ödendiğine dair dekontun aslı, kurucu ortakların nüfus cüzdan suretleri, taahhütname,ödenmiģ sermayenin banka dekontu, iliģtirilir.) (www.tobb.org.tr) - Belediyeye baģvurularak Ticari Durum Tasdiknamesi alınır. - Ticaret Siciline Tescil ve Ana SözleĢmenin ilanı yapılır. Bu aģamada Ģirket tüzel kiģilik kazanmıģtır Tescil iģleminden önce, tescil masrafları ile ilgili ödemeler yapılır. Ticaret sicil gazetesinde ana sözleģmenin ilanı ile kuruluģ iģlemleri tamamlanmıģ olur. - Tescilin yapıldığı gün Vergi Dairesine müracaat edilerek vergi sicil numarası alınır.vergi levhası onaylatılır. Bu iģlemi Ticaret sicil memurları yapma yetkisine sahiptirler. - Tescil günü aynı zamanda kanuni defterler notere onaylatılır. Yevmiye, kebir, envanter, karar defteri, ortaklar pay defteri noterde onay iģlemine tabi tutulur.. - Tescil aģamasında Ticaret sicil memuruna Ģu belgeler ibraz edilir : Dilekçe, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı onaylı 2 adet ana sözleģme, Belediyeden alınan Ticari Durum Tasdiknamesi,, Ģirketi temsile yetkili olanlrın imza beyannameleri, KuruluĢ sermayesinin 0% 2 si nisbetinde ödeme yapıldığına dair banka dekontu, ortaklar arasında yabancı ortak varsa Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğünün izin yazısı, ayni sermaye varsa mahkemece onaylı bilirkiģi raporu. 26

- Yazar kasa alınır. AnlaĢmalı matbaada fatura, fiģ, gider pusulası vb. bastırılır. - Diğer resmi iģler yapılır: Ortaklar için Bağ kur il müdürlüğüne müracaat edilir. ĠĢçi çalıģtırılacaksa, SSK na müracaat edilir. Ayrıca Bölge ÇalıĢma müdürlüğüne müracaatla Ģirket için dosya numarası alınır. Limited ġirketlerde Amaç-Konu DeğiĢikliği için Ticaret sicili müdürlüğünce Ģu belgeler istenir: - Ortaklar Kurulu onayından geçen üç nüsha (madde) tadil metni, - Bir adet noter tasdikli karar, - En son Ticaret Sicili Gazetesi. Limited ġirketlerde Sermaye Artırımı için Ticaret Odasınca Ġstenecek Belgeler. -Dilekçe, - Ortaklar Kurulu onayından geçmiģ üç nüsha tadil metni, - (Sermayenin ödendiğine dair) Mali MüĢavir Raporu, - TK: fonu %01 (ödendi) dekontu, - Bir adet noter tasdikli karar, - Sermaye Artırımı tadil tasarısında ödendiği belirtilen sermayenin Ģirket adına yatırıldığını gösterir dekont aslı, - En son Ticaret Sicili Gazetesi. ġube AçılıĢında Ticaret Odasına müracaatta aranacak belgeler: - Dilekçe, - ġube açılıģı ile ilgili noter onaylı iki adet karar, - ġube unvanı adı altında noter onaylı imza beyanı, - Ticaret Sicili Tüzüğü 29. maddeye göre taahhütname, - Yabancı Sermayeli Ģirket Ģubesi ise Bakanlık izin yazısı, - Merkeze ait kuruluģtan itibaren Ticaret Sicil Gazeteleri suretleri. a. KuruluĢ ĠĢlemleri: -----------------------------/----------------------------- 501 ÖDENMEMĠġ SERMAYE 500 SERMAYE ---------------------------/----------------------------- 100 KASA 501 ÖDENM. SERMAYE --------------------------/------------------------------- ---------------------------/------------------------------ 153 TĠC. MALLAR 191 ĠND KDV 501 ÖDENM. SERMAYE -------------------------/ -------------------------/------------------------------- 253 MAKĠNE 27

191 ĠND KDV 501ÖDENM. SERMAYE --------------------------/------------------------------- Problem: X,Y ve Z bir araya gelerek 20 000 tl sermayeli X,Y,Z LTD ġtġ kurmuģlardır. Ortakların sermaye taahhüdü ve sermaye payları aģağıdaki gibidir: Ort. X =10 000 payı % 50 Ort Y = 6 000 payı % 30 Ort. Z = 4 000 payı % 20 Ort X, 2 000 tl nakit, 8 000 tl demirbaģ(kdv dahil) Ort Y, 2 000 tl nakit, 4 000 tl kamyonet(kdv dahil) Ort Z, 4 000 tl nakit taahhüt etmiģlerdir. Ortak X ve Y nakit dıģındaki taahhütleri yerine getirmiģlerdir. Ortak Z nakit taahhüdün yarısını yerine getirmiģtir. KuruluĢ gideri 300 +% 18 KDV ödemiģtir. 1. ----------------------------/-------------------------- 501 501 ÖDENMEMĠġ SERMAYE 20 000 20 000 8 000 500 SERMAYE 20 000 4 000 --------------------------------/-------------------------- 2 000 255 DEMĠRBAġLAR 6 956, 5 500 191 ĠND KDV 1 043, 4 20 000 501 ÖDENMEMĠġ SERMAYE 8 000 255 ------------------------------/---------------------------- 6 956, 5 3 478, 2 ------------------------------/--------------------------- 100 KASA 2 000 501 ÖDENMEMĠġ SERMAYE 2 000 191 ----------------------------/----------------------------- 15 652, 1 100 2 000 KURULUġ BĠLANÇOSU 100 KASA 2 000 500 SERMAYE 20 000 191 ĠND KDV 1 565, 2 501 ÖD. SERMAYE (6 000 ) 254 254 TAġIT 3 478, 2 X= 2 000 34 782, 6 255 DEMĠRBA 6 956, 5 Y= 2 000 Z= 2 000 14 000 14 000 b) LTD. ġtġ. lerde Sermaye Artırımı -----------------------------/---------------------- 501 ÖD. SERMAYE 500 SERMAYE ----------------------------/---------------------- 100 KASA veya; (153,253,254) 501 ÖD. SERMAYE --------------------------/------------------------- 28

Problem:Dört kurucu ortak bir araya gelerek 50 000 tl sermayeli ERTE Elektronik Ürünleri Sanayi ve Ticaret Limited ġirketini kurmaya karar vermiģlerdir. Ortakların sermaye payları eģit olup; iki kurucu ortak A ve B paylarının, karģılığını düzenlenen sözleģme gereği nakit olarak yerine getirmeyi taahhüt etmiģlerdir. Nakdi sermaye koyan ortaklar bu taahhütlerinin % 25 ini B bankasında açtırılan hesaba yatırmıģlardır. Diğer iki kurucu ortaktan C sermaye payına karģılık değerleri bilirkiģi raporuyla belirlenen 7 500 tl+ %18 KDV mal ve 5 000 tl + % 18 KDV değerinde demirbaģ eģya getirmiģtir. Diğer ortak ise (D) sermaye payına karģılık olarak Ģirkete karģı 3 ay vadeli ve 2 500 tl tutarlı bir müģteri senedi ciro etmiģ, kalan bölümü için ise bir taģıtı Ģirkete teslim etmiģtir. KuruluĢ iģlemlerinin yürüten müģavirlik Ģirketi, Ģirket adına yaptığı hizmetler karģılığı olarak 5 000 + 750 tl KDV olmak üzere 5 750 tl lik fatura düzenleyerek Ģirkete teslim etmiģtir. KuruluĢ giderlerinin aktifleģtirilmesine karar verilmiģtir. Nakdi sermaye getirmeyi taahhüt eden ortaklar kalan taahhütlerini Ģirketin bankadaki hesabına yatırarak yükümlülüklerini tamamlamıģlardır. (ġġrketler MUHASEBESĠ Prof. Dr. Ümit ATAMAN) 8.3.1.1. LĠMĠTED. ġġrketlerde KAR DAĞITIMI 1. % 20 oranında Kurumlar Vergisi hesaplanır. 2. Kanuni Yedek Akçe hesaplanır. 1. Tertip ve 2. Tertip 3. Ortaklara Temettü (Kar payı) hesaplanır. 1. Temettü 2. Temettü 1. Kurumlar Vergisinin hesaplanması Net Kar ( 690 DÖNEM KAR VE ZARARI ın alacak kalanı ) + DÖNEM KAR VE ZARARI + Kabul edilmeyen giderler - Ġndirimler ve istisnalar = Kurumlar Vergisi Matrahı Matrah x0.20 = Kurumlar Vergisi 370 (371) kodlu hesaplar. Ertesi yıl bu hesaplar 360 a devredilir. Yararlanılan hesaplar : 690 Dönem Kar Ve Zararı 691 D. Karı Yasal Yükümlülükleri 692 D. Net Karı 590 D. Net Karı 370 D. Karı Yasal Yükümlülükleri 371 D. Karı PeĢin ÖdenmiĢ Yasal Yükümlülükler 193 PeĢin Ödenen Vergiler 29

8.3.2. DÖNEM KARINA ĠLAVE EDĠLECEK UNSURLAR Bilindiği üzere Sermaye ġirketleri gelir gider ve diğer iģlemlerini ticari yaģamın doğal akıģı içinde, genel kabul görmüģ muhasebe ilkeleri doğrultusunda kayıtlarına yansıtmak zorundadır. Bu uygulamanın sonucu olarak da, vergi yasalarının indirimine izin vermediği kimi giderlerin, yıl içinde kayıtlara alınmıģ ve Dönem Karından indirilmiģ olmaları doğaldır. Böyle olunca dönem sonunda; vergi yasalarının indirimine izin vermediği giderlerin indirildiği bir Dönem Karıyla karģılaģmıģ oluyoruz. Bu kar, Ģirketin tüm gelir ve giderlerinin sonucunu gösterdiğinden gerçek kar dır. Kurum Kazancının beyanı ve vergilendirilmesi sırasında vergi yasalarınca indirimine izin verilmeyen, ancak Dönem Karından indirilmiģ olan giderlerin, tekrar Dönem Karına ilave etmek yoluyla Mali Karın (Safi Kurum Kazancının) saptanması gerekir. Ġndirimimize izin verilmeyen giderler KVK, GVK, VUK ve diğer yasalar, Maliye Bakanlığınca yayınlanan tebliğler ve DanıĢtay Kararları doğrultusunda belirlenir. KVK kurum kazancından indirilecek giderleri (md. 14) de, indirilmeyecek giderleri (md. 15)de belirtmiģtir. Ayrıca bununla da yetinmeyerek Safi Kurum Kazancının tesbitinde GVK nun ticari kazanç hakkındaki hükümleri uygulanır. (KVK md. 13) diyerek, vergi yasalarının kabul etmediği giderlerin, kurumlar için de uygulanmasını sağlamıģ olur. Söz konusu yasalar, tebliğler, yargı kararları doğrultusunda indirimi Kabul Etmeyen Giderleri Ģöyle sıralayabiliriz: a) KVK hükümlerine göre indirimine izin verilmeyen giderler; 1) Öz sermaye üzerinden ödenen veya hesaplanan faizler (KVK md. 15/1). 2) Örtülü sermaye üzerinden ödenen veya hesaplanan faizler (KVK. md. 15/2) (KVK. md. 16- Örtülü sermaye:kurumların aralarında vasıtalı, vasıtasız bir Ģirket münasebeti veya devamlı ve sıkı bir iktisadi münasebet bulunan gerçek ve tüzel kiģilerden yaptıkları istikrazlar, teģebbüste devamlı olarak kullanılır ve bu istikrazlarla kurumun öz sermayesi arasındaki nispet, emsal kurumlarınkine nazaran bariz bir fazlalık gösterirse mezkur istikrazlar örtülü sermaye sayılır.) 3) Sermaye Ģirketlerinde dağıtılan örtülü kazançlar (KVK. md. 15/3) (KVK.md. 17 ) 4) ġirketin 1 numaralı fıkrada yazılı kimselerle olan münasebetlerinde emsaline göre göze çarpacak derecede yüksek ve düģük faiz ve komisyonlarla aldığı veya verdiği ödünç paralar. 5) ġirket, ortaklarında veya bunların eģleriyle usul ve füruundan ve üçüncü dereceye kadar (dahil )kan ve sıhri kısımlardan Ģirket idare meclisi baģkan veya üyesi, müdürü veya yüksek memuru durumunda bulunanlara emsaline göre verdiği, göze çarpacak derecede yüksek aylık, ikramiye,ücret veya benzeri ödemeler. 6) Her ne Ģekilde ve ne isimle olursa olsun ayrılan ihtiyat akçeleri (TTK na kurumların özel kanunlarına veya esas mukavele ve nizamnamelerine göre safi kazançlarda ayırdıkları bilumum ihtiyatlarla Bankalar Kanununa müsteniden bankaların ayırdıkları karģılıklar dahil.) (KVK. md. 15/4 ) 7) Hesaplanan Kurumlar Vergisiyle her türlü para cezaları, vergi cezaları ve Amme alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki kanun hükümlerine göre ödenen cezalar, gecikme zamları ve faizler (KVK md. 15/6). 30

8) KVK md. 8/4 le vergiden bağıģık tutulan kazançların elde edilmesi için yapılan giderler (KVK. md. 15/8 ) 9) Menkul kıymetlerin itibari değerinin altında satıģından doğan zararlarla ödenen komisyonlar vb. giderler (KVK. md. 15/9 ) 10) VUK hükümlerine göre ödenen gecikme zamları (KVK. md. 15/10 ) b)diğer yasalarca indirimine izin verilmeyen giderler: 11) Motorlu TaĢıtlar Vergisi 1.2.3. tarifeye göre ödenenler (MTK. md. 14) 12) Binek otomobillerin ve kiģisel veya aile ihtiyaçları içinde kullanan diğer taģıtların giderlerinin yarısı (GVK.md.. 40/7;24.06.94 gün ve 4008 sayılı yasayla değiģtirilmiģ olup, 01.01 1995 Tarihinden geçerli olacaktır.) 13) VUK hükümlerinden daha yüksek oranda ayrılan amortismanlar (VUK md. 313-321). 14) VUK hükümlerinden daha yüksek oranda ayrılan karģılık giderleri (VUK md.323 ). 15) VUK hükümlerinden daha yüksek oranda ayrılan diğer karģılık giderleri (VUK.md.325-326-327 vb.) 16) VUK hükümlerinden daha yüksek oranda senet reeskontları (VUK. md. 281-285 ) 17) Vadali çeklere iliģkin ayrılan reeskontlar ( SPK tebliği seri no: 11-5). 18) Ayrılan kıdem tazminatları karģılığı : (GVK md. 40 /2 ) 19) Ödenmeyen SSK primleri (GVK md. 40/2 ve 506 sayılı SSK Kanunu m. 80 ) 20) Yenilemede kullanılmayan duran varlık satıģ karları ve sigorta tazminatları (VUK.md. 328-329 ) 21) Yasal tutarları aģan bağıģ ve yardımlar (KVK. md. 14/6 ) 22) Önceki yıl finansman fonu (KVK. md. 8 ) 23) (Yürürlükten kaldırıldı.) 24) Dönem Karına diğer ilaveler. KVK na 24.06.1994 gün ve 4008 sayılı yasayla eklenen mükerrer 45. Maddeyle KVK, GVK, ve VUK dıģında baģka yasaların kurum kazancıyla ilgili indirim ve istisnalar konusundaki düzenlemelerine son verilmiģtir. Bu demektir ki; artık KVK, GVK, ve VUK dıģında hiçbir yasa kuruma yönelik muafiyet, istisna ve indirim konusunda düzenleme getirmeyecektir. Muafiyet, istisna ve indirim konusunda düzenleme yetkisi belirtilen üç yasaya verilmiģ oluyor; KVK, GVK ve VUK. ġimdi Dönem Karına eklenmesi gereken bu unsurlardan açıklanmaları gerekenler üzerinde duralım. 8.3.3. DÖNEM KARINDAN ĠNDĠRĠLECEK UNSURLAR VE MALĠ KARA ETKĠSĠ Vergi yasaları çeģitli nedenlerle kimi gelirleri vergi dıģı tutmuģtur. Dönem karını vergilendirirken, söz konusu gelirlerden Dönem Karına alınanlar varsa, bunların Kurunlar Vergisi Matrahının saptanması aģamasında dönem karından indirilmesi gerekir. Dönem Karına dahil edilmiģ ancak vergi yasalarınca vergiden bağıģık tutulan gelir ve indirimleri Ģöyle sıralayabiliriz: 1) ĠĢtirak kazançları istisnası, ( KVK. md. 8/1 ) 2) Kooperatiflerde risturn istisnası (KVK md. 8/2 ) 31