İLK ÇAĞ UYGARLIKLARI MEZOPOTAMYA UYGARLIKLARI MISIR UYGARLIĞI İRAN UYGARLIĞI HİNT UYGARLIĞI ÇİN UYGARLIĞI DOĞU AKDENİZ UYGARLIĞI MEZOPOTAMYA UYGARLIKLARI Kelime anlamı İki nehrin arası olan Mezopotamya, Güneydoğu Anadolu'dan Basra Körfezi'ne kadar uzanan Fırat ve Dicle ırmakları arasında kalan bölgenin ilkçağdaki adıdır. Sümerler (M.Ö 4000-2350) Akadlar (M.Ö 2350-2150) Babilliler (M.Ö 1800-539 -478) Elamlılar Asurlular (M.Ö. 2000-609) 1
SÜMERLER (M.Ö 4000-2350) Dünyanın bilinen ilk uygarlığıdır. İlk şehir devleti (Site) görülür. İlk defa yazıyı kullanarak tarihsel çağları başlattılar. İlk yazılı kanunlar Sümer kralı Urgakina tarafından yapılmıştır. Çok tanrılı bir dinsel inanış vardır Ziggurat denilen tapınakların en üst katı rasathane olarak kullanılmaktaydı. Astronomi çalışmaları sonucunda ay yılı esaslı takvimin temellerini atmışlardır. Dört işlemi kullanmışlar, sayıları bulmuşlar ve çemberi 360 ye bölmüşlerdir. AKADLAR (M.Ö 2350-2150) Dünyada ilk merkezi devleti ve ilk büyük imparatorluğu kurmuşlardır. Bu imparatorluğun devamı için ilk defa sürekli orduya geçmişlerdir. ELAMLILAR Merkezi Sus şehridir. Madencilik, çömlekçilik ve seramik sanatında ilerlemişlerdir. Çivi yazısını kullanmışlerdır. 2
BABİLLER (M.Ö 1800-539 -478) Başkenti Babil dir. Babiller, tıp ve astronomi alanında ilerlemişlerdir. En güçlü hükümdarı Hammurabi, dönemin en sert ve en gelişmiş kanunlarını yapmıştır. Mimari bakımdan oldukça gelişmişlerdir. Babilin Asma Bahçeleri ve Babil Kulesi bunun en güzel göstergeleridir. ASURLULAR (M.Ö. 2000-609) Yukarı Mezopotamya da yaşamışlardır. Yaşadıkları topraklar tarıma el verişli olmadığı için hayvancılık ve ticaret ile uğraşmışlardır. Asurlar, Kültepe, Alişar ve Boğazköy de ticaret kolonileri kurmuşlardır. Bu koloniler aracılığıyla yazıyı Anadolu ya taşımışlardır. Tarihte bilinen ilk kütüphaneyi başkent Ninova da kurmuşlardır. MISIR UYGARLIĞI (MÖ 3000'den MÖ 525'e kadar) Nil nehrinin çevresinde kurulan bir medeniyettir. Konumundan dolayı özgün bir uygarlık oluşturmuşlardır. İlk siyasi teşkilatlanma şehir devletleri şeklinde iken Menes zamanında siyasi birliği sağlamışlardır. Firavun denilen yöneticiler dini ve siyasi gücü ellerinde bulundururlardı. Kadeş Antlaşması tarihte bilinen ilk yazılı antlaşmayı Hititlerle imzalamışlardır.(m.ö. 1280) 3
Mısırda Firavunlar için piramit halk için labirent denilen mezarlar yapılmıştır. Bu mezarlarda ölünün eşyalarının olması ölümden sonraki yaşama inandıklarının göstergesidir. Mısırlılar ölümden sonraki yaşama inandıkları için ölülerini mumyalamışlardır. Mumyalama sayesinde tıp, anatomi ve eczacılık alanında gelişmişlerdir. Nil Nehri nin hareketlerini inceleyerek Güneş Yılı Esaslı takvimi bulmuşlardır. Nil Nehri nin taşmasından sonra tarla sınırlarını bulmak amacıyla geometriyi geliştirmişleridir. Matematikte ondalık sayı sistemini bulmuşlardır. İlk defa dört işlemi kullanmışlardır. Pi sayısını bugünkü değerine yakın hesaplamışlardır. Hiyeroglif denilen resim yazısını papirüs denilen kağıtlara yazmışlardır. İRAN UYGARLIĞI İran uygarlığını medler ve Persler oluşturmuştur. Persler Ege kıyılarına kadar varan güçlü bir devlet kurmuşlardır. Bu geniş toprakları daha kolay yönetebilmek için posta teşkilatını kurmuşlar ve ülkeye satraplıklara bölmüşlerdir. Zerdüşt denilen dini benimsemişler, ateşi kutsal saymışlardır. HİNT UYGARLIĞI Verimli topraklarından dolayı sürekli istila gören Hindistan a Ariler kolay yönetmek için kast sistemini getirmişlerdir. Bu sistem Hindistan da milli bilincin oluşmasını engellemiştir. Kast Sistemi halkın mesleklerine göre sınıflanması ve kesinlikle bir sınıftan diğer sınıfa geçilmemesi şeklinde belirlenmiştir. 4
ÇİN UYGARLIĞI BARUT MATBAA PUSULA ÇİN MÜREKKEP PORSELEN KAĞIT Çin in uygarlığa en büyük katkısı yaptığı buluşlardır. DOĞU AKDENİZ UYGARLIĞI FENİKE Doğu Akdeniz kıyılarında kurulmalarından dolayı deniz ticaretiyle uğraşmışlar ve koloniler kurmuşlardır. Uygarlığa en büyük katkıları alfabeyi bulmalarıdır. Bu alfabe Latin Alfabesinin temeli olmuştur. İBRANİ İlk tek tanrılı dine inanan topluluk olma özelliğine sahiptir. Museviliğin sadece kendilerine geldiğine inandıkları için dini yaymamışlardır. Bu yüzden Musevilik milli bir din olmuştur. 5
Kaynakça: MEB 9. SINIF TARİH DERS KİTABI www.tarihogretmeni.net 6