İÇİNDEKİLER İKİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ... VII BİRİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ... VIII İÇİNDEKİLER... IX BİRİNCİ BÖLÜM ANAYASASI, ANAYASANIN HAZIRLANMASI, KABUL EDİLMESİ VE TEMEL İLKELERİ I. ANAYASASI NIN HAZIRLANMASI VE KABUL EDİLMESİ... II. ANAYASASI NIN TEMEL İLKELERİ... A. Cu huri etçilik İlkesi... B. Ü iter De let İlkesi... C. İ sa Hakları a Sa gılı De let İlkesi... D. Atatürk Milli etçiliği e Bağlı De let İlkesi... E. De okratik De let İlkesi... F. Laiklik İlkesi... G. Sos al De let İlkesi... H. Hukuk De leti İlkesi... İ. Eşitlik İlkesi... J. Başla gıçta Belirtile Te el İlkelere Bağlılık... İKİNCİ BÖLÜM ANAYASASI NDA TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLER REJİMİ I. GENEL OLARAK... II. TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİN SINIFLANDIRILMASI... A. Kişi i Hakları e Öde leri.... Kişi i Doku ul azlığı, Maddî e Ma e î Varlığı.... Zorla Çalıştır a Yasağı.... Kişi Özgürlüğü e Gü e liği.... Özel Ha atı Gizliliği e Koru ası.... Kişisel Verileri Koru ası ı İste e Hakkı.... Ko ut Doku ul azlığı.... Ha erleş e Özgürlüğü...
X 8. Yerleş e ve Seyahat Özgürlüğü...57 9. Di ve Vi da Özgürlüğü...57 10. Düşü e ve Ka aat Özgürlüğü...58 11. Düşü eyi Açıkla a ve Yay a Özgürlüğü...58 12. Bili ve Sa at Özgürlüğü...59 13. Bası Özgürlüğü...60 14. Süreli ve Süresiz Yayı Hakkı...62 15. Ka u Tüzel Kişileri i Eli deki Bası Dışı Kitle Ha erleş e Araçları da Yararla a Hakkı...62 16. Düzelt e ve Cevap Hakkı...62 17. Der ek Kur a Özgürlüğü...63 18. Topla tı ve Gösteri Yürüyüşü Düze le e Hakkı...64 19. Mülkiyet Hakkı...64 20. Hak Ara a Özgürlüğü...64 21. Ka u î Hâki Güve esi...65 22. Suç ve Cezalara İlişki Bazı İlkeler...65. İspat Hakkı...65 24. Te el Hak ve Özgürlükleri Koru ası...66 B. Sosyal ve Eko o ik Haklar ve Ödevler...66 1. Aile i Koru ası ve Ço uk Hakları...66 2. Eğiti ve Öğre i Hakkı ve Ödevi...66 3. Kıyılarda Yararla a...67 4. Toprak Mülkiyeti...67 5. Tarı, Hayva ılık ve Bu Üreti Dalları da Çalışa ları Koru ası...68 6. Ka ulaştır a...68 7. Devletleştir e ve Özelleştir e...69 8. Çalış a ve Sözleş e Özgürlüğü...69 9. Çalış a Hakkı ve Ödevi...69 10. Çalış a Şartları ve Di le e Hakkı...70 11. Se dika Kur a Hakkı...70 12. Toplu İş Sözleş esi ve Toplu Sözleş e Hakkı...70 a) Ka u Görevlileri Hake Kurulu...71 13. Grev Hakkı ve Lokavt...73
XI a) Yüksek Hake Kurulu... 74 14. Ü rette Adalet Sağla ası... 76 15. Sağlık Hiz etleri ve Çevre i Koru ası... 76 16. Ko ut Hakkı... 77 17. Ge çliği Koru ası... 77 18. Sporu Geliştiril esi ve Tahki... 77 19. Sosyal Güve lik Hakkı... 78 20. Tarih, Kültür ve Ta iat Varlıkları ı Koru ası... 78 21. Sa atı ve Sa atçı ı Koru ası... 78 C. Siyasi Haklar ve Ödevler... 79 1. Türk Vata daşlığı... 80 2. Seç e, Seçil e ve Siyasî Faaliyette Bulu a Hakları... 80 3. Siyasi Parti Kur a, Partilere Gir e ve Partilerde Ayrıl a... 81 4. Ka u Hiz etleri e Gir e Hakkı... 84 5. Mal Bildirimi... 84 6. Vatan Hizmeti... 84 7. Vergi Ödevi... 85 8. Dilekçe, Bilgi Edi e ve Ka u De etçisi e Başvur a Hakkı... 85 III. HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİN SINIRLANDIRILMASI REJİMİ... 86 A. Olağa Dö e lerde Te el Hak ve Özgürlükleri Sı ırla dırıl ası... 87 1. Öze Doku a Yasağı... 87 2. Sı ırla dır a ı Yal ız a A ayasa ı İlgili Maddeleri de Belirtile Özel Se eplere Bağlı Olarak Yapıla il esi... 88 3. Sı ırla dır a ı A ak Ka u la Yapıla il esi... 91 4. Sı ırla dır a ı A ayasa ı Sözü e ve Ruhu a Aykırı Ol a ası... 92 5. Sı ırla dır a ı De okratik Toplu Düze i i Gerekleri e Aykırı Ola a ası... 92 6. Sı ırla dır a ı Laik Cu huriyeti Gerekleri e Aykırı Ol a ası... 94 7. Sı ırla dır a ı Ölçülülük İlkesi e Aykırı Ol a ası... 94 8. Te el Hak ve Özgürlükleri Doğası da Kay akla a Sı ırlar... 96 9. Anayasa Mahkemesi i.. Tarihli Kararı ı İlgili Bölü leri... 97 B. Olağa üstü Dö e lerde Te el Hak ve Özgürlükleri Sı ırla dırıl ası-te el Hak ve Özgürlükleri Kulla ıl ası ı Durdurul ası... 104
XII ÜÇÜNCÜ BÖLÜM ANAYASASI DÜZENİNDE SİYASİ PARTİLER I. GENEL OLARAK... 107 II. PARTİ KURMA VE PARTİYE ÜYE OLMA... 108 A. Parti Kurma... 108 B. 03.01.2019 Tarihi İti ari İle Faaliyette Ola Siyasi Partiler... 109 C. Partiye Üye Ol a... 113 1. Partilere Üye Ola ile ler... 113 2. Partilere Üye Ola aya lar... 113 3. Üyeliğe Ka ul Şartları... 115 III. SİYASİ PARTİ SİCİLİ... 116 IV. TEŞKİLATLANMA VE ORGANLAR... 117 A. Siyasi Partileri Teşkilatı... 117 1. Partileri Ge el Merkez Teşkilatı... 117 a) Büyük Ko gre... 117 (1) Büyük Ko gre i Yetkileri... 118 (2) Büyük Ko gre i Topla tı Yeter Sayısı... 119 b) Ge el Başka... 120 (1) Eş Ge el Başka lık... 120 c) Merkez Karar, Yö eti ve İ ra Orga ları... 121 d) Merkez Disiplin Kurulu... 121 2. İl Teşkilatı... 121 3. İlçe Teşkilatı... 122 V. SEÇİMLERİN YAPILMASI... 124 VI. TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ SİYASİ PARTİ GRUPLARI... 126 A. Grup Genel Kurulu... 126 B. Grup Yö eti ve Disipli Kurulları... 126 C. Grup Başka ı... 126 VII. ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER... 127 A. İ ra... 127 B. Orga lara İlişki Diğer Hükü ler... 127 C. Ka u Yararı a Der ek Sayıl a a... 128 VIII. SİYASİ PARTİLERİN KAPATILMASI REJİMİ... 128 A. Genel Olarak... 129 B. Dava ı Açıl ası ve Görül esi... 130
XIII C. Kapatıl a Kararı ve So uçları... 130 D. Siyasi Parti Kapat a Davaları -2018)... 131 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM YASAMA ORGANI: TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ I. GENEL OLARAK... 135 II. TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ ÜYELERİNİN SEÇİMİ... 136 A. Milletvekili Seçil e Yeterliliği... 136 B. Seçi leri Başla gı ı... 145 C. Ara Seçi ler... 147 D. Seçi leri Yö eti i ve De eti i... 147 1. Yüksek Seçi Kurulu... 147 a) Kuruluşu ve Örgütlet esi... 149 b) Görev ve Yetkileri... 151 (1) Sayılı Ka u 'a Göre Görev ve Yetkileri... 151 (2) Sayılı Ka u 'a Göre Görev ve Yetkileri... 152 E. Seç e Hakkı ı Şartları... 155 F. Seçi İlkeleri... 157 G. Seçi Çevreleri... 161 H. Adaylık... 162 İ. Seçi Siste i... 163 J. Seçi Barajı ve Barajı A ayasaya Aykırılığı Soru u... 165 III. TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ ÜYELERİNİN HUKUKİ STATÜSÜ... 171 A. Milletvekilliği Sıfatı ı Kaza ıl ası... 171 B. Milletvekilleri i Göreve Başla ası... 175 C. Milletvekilliği Sıfatı ı So a Er esi... 177 D. Milletvekilliği Sıfatı ı Düş esi... 177 E. Milletvekilliği İle Bağdaş aya İşler... 179 F. Yasa a Bağışıklıkları ya da Parla e ter Muafiyetler... 180 1. Yasa a Soru suzluğu... 181 2. Yasa a Doku ul azlığı... 183 G. Milletvekilleri i Mali Statüsü... 187 IV. TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ NİN İÇ YAPISI... 189 A. Başka lık Diva ı... 189 B. Siyasi Parti Grupları... 193 C. Da ış a Kurulu... 193
XIV D. Komisyonlar... 194 V. TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ NİN ÇALIŞMA DÜZENİ... 202 A. Genel Olarak... 202 B. Oyla a Yö te leri... 203 C. Topla tı Yeter Sayısı... 207 D. Karar Yeter Sayısı... 207 VI. TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ NİN GÖREV VE YETKİLERİ... 209 A. Ka u Koy ak, Değiştir ek, Kaldır ak... 201 1. Torba ya da Temel Kanun... 215 B. Bilgi Edinmek ve Denetlemek... 218 1. Bilgi Edinme ve De etle e Araçları... 218 a) Yazılı Soru... 218 (1) TBMM Başka lığı a Soru... 220 b) Ge el Görüş e... 220 c) Me lis Araştır ası... 221 d) Me lis Soruştur ası... 223 C. Olağa üstü Hal İle İlgili Kararlar... 225 D. Olağa üstü Hallerde Çıkarıla Cu hur aşka lığı Karar a eleri i Görüş ek ve Ka ul Et ek... 226 E. Bütçe ve Kesi Hesap Ka u Tekliflerini Görüş ek ve Ka ul Et ek... 226 F. Uluslararası A tlaş aları O ayla ası ı Uygu Bul ak... 228 BEŞİNCİ BÖLÜM YÜRÜTME ORGANI: CUMHURBAŞKANI I. CUMHURBAŞKANI... 229 A. Genel Olarak... 229 B. Cu hur aşka ı ı Seçi i... 229 C. Cu hur aşka ı ı Görevi i So a Er esi... 239 D. Cu hur aşka ı ı Görev ve Yetkileri... 240 E. Cumhurbaşka ı ı Soru luluğu... 241 1. Hukuki Soru luluğu... 241 2. Cezai Soru luluğu... 242 F. Cu hur aşka lığı İdari İşler Başka lığı... 244 G. Cu hur aşka lığı Politika Kurulları... 245 H. Cu hur aşka lığı Ofisleri... 246
XV İ. Cu hur aşka ı Yardı ıları... 247 1. Cu hur aşka ı Yardı ısı Ata a il ek İçi Gerekli Şartlar... 247 2. Cu hur aşka ı Yardı ıları ı Görev ve Yetkileri... 248 3. Cu hur aşka ı Yardı ıları ı Soru luluğu... 249 J. Bakanlar... 250 1. Baka lıklar... 250 2. Baka Ata a il ek İçi Gerekli Şartlar... 251 3. Baka ları Görev ve Yetkileri... 251 4. Baka ları Soru luluğu... 252 5. Baka Yardı ıları... 253 K. Devlet Denetleme Kurulu... 254 L. Milli Güve lik Kurulu... 257 M. Yüksek Askeri Şura... 259 II. HÜKÛMET SİSTEMİ... 261 III. YÜRÜTMENİN DÜZENLEYİCİ İŞLEMLERİ... 265 A. Ka u Hük ü de Karar a eler... 265 1. Olağa Dö e Ka u Hük ü de Karar a eleri... 265 2. Olağa üstü Hâl ve Sıkıyö eti Ka u Hük ü de Karar a eleri... 266 B. Cu hur aşka lığı Karar a eleri... 267 C. Cu hur aşka lığı Yö et elikleri... 269 D. Tüzükler... 270 E. Yö et elikler... 270 F. Diğer İşle ler... 271 VI. OLAĞANÜSTÜ YÖNETİM USULÜ: OLAĞANÜSTÜ HAL... 271 ALTINCI BÖLÜM YARGI ORGANI I. GENEL OLARAK... 283 II. YÜKSEK MAHKEMELER... 283 A. Anayasa Mahkemesi... 283 B. Yargıtay... 284 1. Karar Orga ları... 284 a) Daireler... 284 b) Hukuk ve Ceza Ge el Kurulları... 284 c) Büyük Ge el Kurul... 286
XVI d) Başka lar Kurulları... 286 e) Biri i Başka lık Kurulu... 287 f) Yüksek Disipli Kurulu... 287 g) Yö eti Kurulu... 287 2. Yargıtay Daire ve Kurulları ı Görevleri... 287 a) Yargıtay ı Görevleri... 287 b) Daireleri Görevleri... 288 c) Hukuk ve Ceza Genel Kurulları ı Görevleri... 290 d) Büyük Ge el Kurul u Görevleri... 291 e) Başka lar Kurulları ı Görevleri... 292 f) Yüksek Disipli Kurulu u Görevleri... 293 g) Yö eti Kurulu u Görevleri... 293 C. Da ıştay... 294 1. Karar Orga ları... 294 a) Daireler... 294 b) Genel Kurul... 295 c) İdari işler Kurulu... 295 d) İdari ve Vergi Dava Daireleri Kurulları... 296 e) İçtihatları Birleştir e Kurulu... 297 f) Başka lar Kurulu... 297 g) Başka lık Kurulu... 297 h) Yüksek Disipli Kurulu... 298 i) Disiplin Kurulu... 298 2. Genel Sekreterlik... 299 3. İdari Hiz etler... 299 4. Da ıştay Üyeleri i Nitelikleri... 299 a) Üye Seçi i... 300 b) Da ıştay Başka ı, Başsav ısı, Başka vekilleri ve Daire Başka ları ı Nitelikleri, Seçi leri ve Görev Süreleri... 301 Da ıştay Tetkik Hâki i ve Sav ıları ı Ata aları ve Dairelere Verilmeleri... 301 d Me urları Nitelikleri, Ata aları, İstihda ı, Nakilleri ve Görevle diril eleri... 302 5. Görevleri... 302 a) Dava Daireleri i Görevleri... 304 b) İdari ve Vergi Dava Daireleri Kurulları ı Görevleri... 305
XVII c) İçtihatları Birleştir e Kurulu u Görevleri... 306 d) Da ıştay Ge el Kurulu u Görevleri... 306 e) İdari İşler Kurulu u Görevleri... 306 f) Başka lar Kurulu u Görevleri... 307 g) Başka lık Kurulu u Görevleri... 307 h) Yüksek Disipli Kurulu u Görevleri... 308 i) Disipli Kurulu u Görevleri... 308 j) Da ıştay Başka ı ı Görevleri... 309 k) Da ıştay Başka vekilleri i Görevleri... 309 l) Daire Başka ları ı Görevleri... 309 m) Üyeleri Görevleri... 309 n) Ge el Sekreteri Görevleri... 310 o) Da ıştay Başsav ısı ı Görevleri... 310 p) Sav ıları Görevleri... 310 r) Tetkik Hâki leri i Görevleri... 311 6. Göreve İlişki Ki i Ko ular... 311 D. Uyuş azlık Mahke esi... 313 1. Kuruluşu... 313 2. Yö eti ve Te sili... 313 3. İşleyişi... 314 4. Raportörlük... 317 III. ASKERİ YARGI... 317 IV. YARGI ERKİNE İLİŞKİN TEMEL İLKELER... 319 A. Hâki leri Bağı sızlığı ve Tarafsızlığı... 319 B. Hâki lik Güve esi... 320 V. HÂKİMLER VE SAVCILAR KURULU... 321 A. Görevleri... 322 B. Organlar ve Birimleri... 324 1. Başka lık... 324 2. Genel Kurul... 325 3. Daireler... 326 4. Genel Sekreterlik... 328 5. Tetkik Hâki leri... 330
XVIII YEDİNCİ BÖLÜM TÜRKİYE ANAYASA MAHKEMESİ VE ANAYASA YARGISI DÜZENİ I. GENEL OLARAK... 332 II. ANAYASA MAHKEMESİ... 332 A. Kuruluşu... 332 B. Görev ve Yetkileri... 335 1. Başka ı ı Görev ve Yetkileri... 336 2. Ge el Kurul u Görev ve Yetkileri... 337 3. Bölü leri Görev ve Yetkileri... 338 4. Ko isyo lar ve Ko isyo ları Görev ve Yetkileri... 339 a) Ko isyo lar Raportörlüğü... 340 III. DENETLENEBİLEN İŞLEMLER... 341 IV. DENETİMİN KAPSAMI... 342 A. Şekil Bakı ı da De eti... 342 B. Esas Bakı ı da De eti... 342 V. DENETİMİN BİÇİMLERİ VE ÖZELLİKLERİ... 344 A. Soyut Norm Denetimi- İptal Davası... 344 B. Somut Norm Denetimi-İtiraz Yolu... 347 C. Bireyleri Doğruda Başvurusu-A ayasa Şikâyeti... 349 VI. DENETİMİN ETKİ VE SONUÇLARI... 353 VII. TÜRKİYE DE ANAYASA MAHKEMESİ NİN VE ANAYASA YARGISININ İŞLEVLERİ... 354 SEKİZİNCİ BÖLÜM ANAYASANIN YAPILMASI VE DEĞİŞTİRİLMESİ I. GENEL OLARAK... 355 II. ANAYASANIN YAPILMASI VE DEĞİŞTİRİLMESİ SÜRECİ... 355 A. Teklif... 355 B. Görüş eler ve Oyla alar... 356 C. Karar... 357 D. Onay... 357 E. Yürürlüğe Gir e... 358
XIX DOKUZUNCU BÖLÜM ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR VE CEVAPLARI ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR VE CEVAPLARI... 359 ONUNCU BÖLÜM DOĞRU/YANLIŞ ŞEKLİNDE CEVAPLANDIRILABİLECEK SORULAR DOĞRU/YANLIŞ ŞEKLİNDE CEVAPLANDIRILABİLECEK SORULAR... 423 KAYNAKLAR... 456 YAZARIN ÖZGEÇMİŞİ VE YAYINLARI... 457
KAYNAKLAR Atar, Yavuz: Türk Anayasa Hukuku,. Basım, Konya, Mimoza Yayınları,. Can, Osman Anayasa Değişikliği Teklifine Dair Değerlendirme, Ocak, Mecliste.org Çevrimiçi http://mecliste.org/bakis-acisi/anayasa-degisikligi-teklifinedair-degerlendirme, 10 Ocak 2017. Erdoğan, Mustafa Anayasa Hukuku, Ankara, Orion Yayınevi, 2011. Erdoğan, Mustafa Anayasal Demokrasi,. Basım, Ankara, Siyasal Kitabevi, 2012. Gözler, Kemal Anayasa Hukukunun Genel Esasları, Bursa, Ekin Kitabevi, 2010. Gözler Kemal Türk Anayasa Hukuku, Bursa, Ekin Yayınları,. Gözler, Kemal Anayasa Hukukunun Genel Teorisi, C. I, Bursa, Ekin Yayıncılık,. Gözler, Kemal Anayasa Hukukunun Genel Teorisi, C. II, Bursa, Ekin Yayıncılık,. Özbudun, Ergun Türk Anayasa Hukuku, Gözden Geçirilmiş. Basım, Ankara, Yetkin Yayınları,. Tanör, Bülent Osmanlı-Türk Anayasal Gelişmeleri,. Basım, İstanbul, Yapı Kredi Yayınları,. Tanör, Bülent ve Necmi Yüzbaşıoğlu Anayasasına Göre Türk Anayasa Hukuku Son Değişikliklere Göre,. Basım, İstanbul, Beta Yayınları,. Teziç, Erdoğan Anayasa Hukuku, Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş. Basım, İstanbul, Beta Yayınları,.