Namık Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bölümü Stratejik Planı Sürüm no. 1.0

Namık Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bölümü Stratejik Planı Sürüm no. 1.0 Tekirdağ, Mart 2008

Đçindekiler listesi Giriş... 7 Rehber... 8 1. Kapak... 8 2. Đçindekiler, tablo, şekil listeleri... 8 3. Sunuş... 9 4. Giriş... 10 5. Yönetici Özeti... 14 6. Kurumsal Değerlendirme ve Stratejik Planlama Çalışmaları... 16 7. Bölümün tarihçesi... 18 8. Bölüm organizasyon şeması... 19 Girdiler... 20 Kurumsal nitelikler ve özellikler... 22 Eğitim ve öğretim süreçleri... 29 LĐSANS DERS ĐÇERĐKLERĐ... 35 LĐSANSÜSTÜ DERS ĐÇERĐKLERĐ... 39 Araştırma ve geliştirme süreçleri... 43 Uygulama ve Hizmet Süreçleri... 48 Đdari süreçler ve destek süreçlerinin değerlendirilmesi... 49 Yönetsel özelliklerin (yapısal) değerlendirilmesi... 50 Yönetsel özelliklerin (davranışsal) değerlendirilmesi... 51 Çıktılar/Sonuçların Değerlendirilmesi... 52 Yükseköğretim Misyonunu Başarma Performansının Değerlendirilmesi... 53 10 Çevre Değerlendirme Çalışmaları... 54 Paydaş analizi... 55 11. SWOT (GZFT) analizi... 56 Özdeğerlendirme... 56 Çevre değerlendirmesi... 58 12. Bölümün misyonu... 61 13. Bölümün vizyonu... 61 14. Bölümün temel değerleri... 61 15. Stratejik değerlendirme... 62 16. Sonuç... 69 17. Kaynakça... 70 18. Ekler... 71 2

Tablo listesi Tablo 1 Bölüm Kurumsal Değerlendirme ve Stratejik Planlama Çalışma Grubu... 17 Tablo 2Bölüm Kurumsal Değerlendirme ve Stratejik Planlama Çalışma Programı... 17 Tablo 3 Ziraat Fakültesi Toprak Bölümü Bölüm Kurulu üye listesi... 19 Tablo 4 Girdiler (Kaynaklar ve Đlişkiler) Değerlendirme Tablosu... 20 Tablo 5 Kurumsal nitelikler ve özellikler değerlendirme tablosu... 22 Tablo 6 Kurumsal nitelikler veri tablosu... 24 Tablo 7 Akademik personel verileri... 27 Tablo 8 Bölüm 2007 yılı Ağırlıklı Hizmet Alanı/Alanları... 28 Tablo 9 Eğitim ve öğretim süreçleri değerlendirme tablosu... 29 Tablo 10 Mezun öğrenci verileri... 30 Tablo 11 Bölüm programları... 30 Tablo 12 Đngilizce Öğretmenliği Yüksek Lisans Ders Programı: 2006-2007 Güz ve Bahar yarıyılları... 32 Tablo 13 Örnek ders karnesi- Türk Lehçeleri Karşılaştırmalı Dilbilgisi I/II... 34 Tablo 14 Sosyal Bilimler Enstitüsü Đşletme Yüksek Lisans Programı ders içerikleri... 35 Tablo 15 Araştırma ve geliştirme (bilgi üretme) süreçleri değerlendirme tablosu... 43 Tablo 16 Bilimsel yayın ve etkinlik sayıları... 45 Tablo 17 Uygulama ve Hizmet Süreçleri değerlendirme tablosu... 48 Tablo 18 Đdari süreçler ve destek süreçleri değerlendirme tablosu... 49 Tablo 19 Yönetsel özelliklerin (yapısal) değerlendirme tablosu... 50 Tablo 20 Yönetsel Özelliklerin (Davranışsal) Değerlendirme tablosu.. 51 Tablo 21 Çıktılar/Sonuçların Değerlendirme tablosu... 52 Tablo 22 Yükseköğretim Misyonunu Başarma Performansının Değerlendirme tablosu... 53 Tablo 23 Paydaşlar... 55 Tablo 24 YÖDEK Performans göstergeleri sürüm no. 1.0... 71 3

Şekil listesi Şekil 1 Bölüm organizasyon şeması... 19 4

Yönetici Özeti Bu belge ile Namık Kemal Üniversitesi akademik birimlerine bağlı bölümlerin 2007 yılı kurumsal değerlendirme raporu ile bu rapora dayanılarak 2009-2014 yılları stratejik planını hazırlamalarında yardımcı olmak üzere bir stratejik planlama hazırlama rehberi sunulmaktadır. Bu belgenin hazırlanmasında YÖDEK Rehberi ve DPT tarafından hazırlanmış bulunan Stratejik Planlama Kılavuzu esas alınmıştır. Rehberin içerik sayfası biçimlenerek aşağıda bilgi için sunulmuştur. Rehber dört kısımdan oluşmaktadır. Đlk kısım giriş olarak nitelendirilebilir. Bu kısımda bölümde yürütülen kurumsal değerlendirme ve stratejik planlama çalışmalarının örgütlenmesine ilişkin bilgiler önem taşımaktadır. Bölümün tarihçesi ve organizasyon şeması, bölümü tanıtmak açısından önem taşımaktadır. Kapak, sunuş, içindekiler sayfaları, giriş, yönetici özeti profesyonel raporlama çalışmasının ana unsurları olarak yer almaktadır. Kurumsal değerlendirme başlığını taşıyan ikinci kısımda bölümlerin 2007 yılı kurumsal değerlendirme raporları ele alınır. Bu kapsamda, özdeğerlendirme çalışması, YÖDEK tarafından belirlenmiş olan on ana başlık altında, değerlendirme tabloları ile yapılır. Öğrenci sayıları, personel sayıları ve bilimsel yayın sayıları gibi sayısal veriler ilgili ana başlıklar altında değerlendirme tablolarından sonra yer alır. Özdeğerlendirme kısmının sonunda hazırlanacak olan YÖDEK performans gösterge tabloları ekte topluca yer alır. Bu tabloda yer alan performans verileri ilgili ana özdeğerlendirme başlıkları altında kısaca özetlenir. Benzer şekilde çevre değerlendirmesi kısmında iç ve dış paydaş analizinin sonuçları bir tablo ile verilir ve çevre değerlendirmesi yapılır. Kurumsal değerlendirme çalışmasının çıktısı olan SWOT (GZFT) analizi ilgili YÖDEK ana başlıkları altında yapılır. Bu analiz sonuçları bir sonraki stratejik planlama çalışmasında ana girdi olarak kullanılır. 31 Mart 2008 tarihinde Rektörlüğe ilgili akademik birimler aracılığı ile verilecek olan 2007 yılı bölüm kurumsal değerlendirme raporu, SWOT analizin yapılması ile son bulur. Bu belgenin sonraki bölümleri bölümlerin 2009-2014 yılları stratejik planlarının hazırlanmasına ilişkindir. Bu plan Bölümler tarafından ilgili akademik birimler aracılığı ile 30 Eylül 2008 tarihinde verilecektir. Rehberin üçüncü kısmında stratejik planlama çalışmasının sonuçları iki alt bölüm halinde verilir. Đlk alt bölümde bölümün misyonu, vizyonu ile temel değerleri, bölümün kurumsal kimliği olarak sunulur. Đkinci alt bölümde ise stratejik değerlendirme çalışmasının sonuçları sunulur. Bu kısımda da önceki bölümde olduğu üzere sonuçların YÖDEK kurumsal değerlendirme ana başlıkları altında sunulması önerilmiştir. Bu çalışma çerçevesinde her bir değerlendirme grubu içerisinde birden çok amaç geliştirilir ve geliştirilmiş olan her bir amaç için birden fazla hedef geliştirilir. Bu hedeflere nasıl ulaşılabileceği stratejiler ile uygun performans göstergeleri kullanılarak açıklanır. Bu şekilde her bir planlama yılı için ayrıntılı fakat odaklanmış bir stratejiler dizisi geliştirilmiş olacaktır. 5

Son kısımda ise planlama çalışmasında elde edilmiş olan sonuçlar kısaca özetlenir. Daha sonra kurumsal değerlendirme ve stratejik planlama çalışmalarında kullanılmasında yarar görülmüş olan temel kaynakların referansları listelenir. Son olarak planın metninde yer almayıp ta belgede yer almasında yarar görülmüş olan diğer çalışmalar ve tablolar ekte yer alır. Rehber formatı I Giriş o Resmi yazı o 1. Kapak o 2. Đçindekiler, tablo, şekil listeleri o 3. Sunuş o 4. Giriş o 5. Yönetici Özeti o 6. Kurumsal Değerlendirme ve Stratejik Planlama Çalışmaları o 7. Bölümün tarihçesi o 8. Bölüm organizasyon şeması II Kurumsal değerlendirme o 9. Özdeğerlendirme çalışmaları Girdiler Kurumsal nitelikler ve özellikler Eğitim ve öğretim süreçleri Araştırma ve geliştirme süreçleri Uygulama ve hizmet süreçleri Đdari süreçler ve destek süreçlerinin değerlendirilmesi Yönetsel özelliklerin (yapısal) değerlendirilmesi Yönetsel özelliklerin (davranışsal) değerlendirilmesi Çıktılar/sonuçların değerlendirilmesi Yükseköğretim misyonunu başarma performansının değerlendirilmesi o 10 Çevre Değerlendirme çalışmaları Paydaş analizi o 11. SWOT (GZFT) analizi Özdeğerlendirme Çevre değerlendirmesi 6

III Stratejik Planlama o III 1. Kurumsal kimlik çalışması 12. Bölümün misyonu 13. Bölümün vizyonu 14. Bölümün temel değerleri o III 2. Stratejik değerlendirme çalışması 15. Stratejik değerlendirme IV. Diğer o 16. Sonuç o 17. Kaynakça o 18. Ekler Performans göstergeleri tablosu Bu stratejik planlama rehberi, üniversitelerimizin benzer çalışmaları ışığında bölümlerimize yardımcı olmak üzere hazırlanmıştır. Bölümler arası hazırlık düzeylerindeki farklılaşma nedeni ile her bölümün bu rehberden değişik oranlarda yararlanabileceği ümit edilmektedir. Diğer üniversitelerin yayınlanmış olan stratejik planları tam metin www.nku.edu.tr/spk de yer alan Namık Kemal Üniversitesi Kurumsal Değerlendirme ve Stratejik Planlama Web Sitesinde yayınlanmaktadır. Buna ek olarak bölümlerimize kurumsal değerlendirme ve stratejik planlama çalışmalarını verimli bir şekilde yürütebilmeleri için bilgilendirme, eğitim ve danışmanlık hizmetleri verilmektedir. Bu amaçla pgb@nku.edu.tr adresinden duyurular yapılmakta ve duyuru metinleri ve ekleri web sitesinde yer almaktadır. Giriş Bu belge ile bölümlerimizin stratejik planlarını hem YÖDEK Rehberi hem de DPT Kılavuzu ışığında hazırlayabilmeleri için hazırlanmış olan bir rehberin birinci sürümü sunulmaktadır. 7

Rehber Konu: Namık Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bölümü 2007 yılı Kurumsal Değerlendirme Raporu Sürüm No. 1; 2009-2014 yılları Stratejik Planları, Sürüm No.1 1. Kapak 2007 yılı Kurumsal Değerlendirme Raporu kapağı: Örnek: Namık Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bölümü 2007 yılı Kurumsal Değerlendirme Raporu Sürüm No. 1, Mart 2008 2. Đçindekiler, tablo, şekil listeleri Raporun içindekiler, tablo ve şekil listeleri sırası ile sayfa numaralarını gösterecek şekilde plan belgesinin içerisinde sunulur. Bu amaçla Word programının ilgili listeleme menülerinin kullanılması gerekmekte olup el ile yapılmamalıdır. Örnek: Đçindekiler Giriş Özdeğerlendirme Çevre değerlendirmesi Tablo Listesi Tablo 1. Toprak Bölümünün öğrenci sayısı Tablo 2. Toprak Bölümü donanım listesi Şekil listesi Şekil 1. Toprak Bölümü öğrenci dağılımı Şekil 2. Toprak Bölümü akademik personel dağılımı 8

3. Sunuş Bu belge ile Namık Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bölümü nün 2007 yılı kurumsal değerlendirme raporu belgede yer alan ana başlıklar altında sunulmaktadır. Bölümümüz zaman içerisinde kurumsal değerlendirme ve stratejik planlama çalışmalarını verimli bir şekilde sürdürebilmek amacı ile Fakülte ve Üniversite düzeyinde çalışma ve eğitim toplantılarına katılmış olup Bölümümüzün eğitimöğretim, araştırma ve geliştirme ile toplum hizmetleri alanlarında vermiş olduğu hizmetlerin kalitesini artırmayı hedeflemektedir. Emeği geçen bölüm kurumsal değerlendirme ve stratejik planlama çalışma grubu Koordinatör ve üyeleri ile çeşitli şekillerde çalışmalarımıza yardımcı olan Ziraat Fakültesi Dekanlığı ve Namık Kemal Üniversitesi Rektörlüğü ne teşekkürlerimi sunarım. Prof. Dr. M. Turgut SAĞLAM Namık Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bölümü Başkanı Tekirdağ, Mart 2008, Eylül 2008 9

4. Giriş 4.1. Dokümanın amacı o Bu dokümanın amacı Namık Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bölümünün 2007 yılı kurumsal değerlendirme Raporu ve 2009-2014 yılları stratejik planını sunmaktır. 4.2. Dokümanın kapsamı o Kamu Đdareleri için Stratejik Planlama Kılavuzu 2. sürüm ışığında Yükseköğretim Kurumlarında Akademik Değerlendirme ve Kalite Geliştirme Rehberi Sürüm no. 2007/1.0 örnek alınarak Namık Kemal Üniversitesi Rektörlüğü tarafından hazırlanmış olan kurumsal değerlendirme ve stratejik planlama rehberi esas alınarak hazırlanmıştır. 4.3. Tanımlar ve kavramlar Bölümümüz tarafından kurumsal değerlendirme ve stratejik planlama çalışmaları sırasında benzer bir dil kullanmayı sağlamak amacı ile kullanılan temel tanımlar ve kavramlar aşağıda verilmiştir. Birey Hedefleri: Bölümümüzün belirlemiş olduğu hedeflerini gerçekleştirmek için Bölümümüzde çalışan bireylerin yapmaları gereken faaliyet ve çalışmaları gösteren ölçülebilir nitelikteki hedeflerdir. Bölümümüzün hedefi, o hedefi gerçekleştirecek olan bireylerin hedeflerine dönüştürülür. Bireylerimiz hedeflerini gerçekleştirdiklerinde, Bölümümüzün hedefi gerçekleşmiş olur. Bölüm Hedefleri: Üniversitemizin belirlemiş olduğu stratejiler doğrultusunda Bölümümüzün ulaşmak istediği noktaları gösteren temel amaçlarıdır. Bu hedeflerin net anlaşılır ve ölçülebilir etkinlik ve eylemleri içermesi gerekir. Bölüm hedefleri, kurumsal değerlendirmede Fakülteyi; Bölüm bazında değerlendirmelerde alt birimlerin (programların) hedeflerini kapsamaktadır. Bölümümüz Öğrenci Konseyi: Bölümümüz öğrencilerin kendi aralarında ilgili yönetmelik ışığında demokratik usullerle kurdukları Bölümümüz öğrenci birliğidir. Bölümümüz öğrenci konseyi Bölümümüzün akademik değerlendirme ve kalite geliştirme çalışmalarında öğrenci temsilcileri aracılığı ile rol almıştır. Bölümümüz Yıllık Değerlendirme Raporu: Bölümümüzün, akademik değerlendirme ve kalite geliştirme çalışmalarının sonuçlarını içeren ve Bölümümüz tarafından her yıl hazırlanan raporudur. Bölümümüzün Misyonu: Bölümümüzün kendisi için belirlediği temel varlık gerekçesi ve görevleridir. Bölümümüzün Vizyonu: Bölümümüzün gelecekte ulaşmak istediği idealleridir. 10

Çevre Değerlendirme: Bölümümüzün stratejik planlama sürecinde etkilendiği ve etkilediği çevresel koşulların değerlendirilmesidir. Örneğin; toplumsal unsurların Bölümümüz ile ilişkileri, yasal uygulamalar, eğitim-öğretim teknolojilerindeki gelişmeler, YÖK, ÜAK, uluslararası gelişmeler bu kapsamda ele alınabilir. Kurumsal değerlendirme sürecinin ikinci adımıdır. Faaliyet ve Projeler: Bölümümüzün stratejilerini hayata geçirmesini sağlayan ve performanslarını gösteren faaliyetleri ve projeleridir. Đyileştirme Eylem Planları: Bölümümüzün, iç değerlendirme sonuçlarına göre yapılacak olan iyileştirme eylemlerini, ilgili sorumlularını ve zamanlamasını gösteren planları ifade eder. Đyileştirme: Bölümümüzde belirlenen sonuçlarla elde edilen sonuçların arasındaki sapmanın azaltılması için yapılan çalışmalardır. Kalite Geliştirme: Bölümümüzün, eğitim-öğretim, araştırma faaliyetleri ile topluma hizmet ve idari (yönetim) hizmetlerinin kalitesinin sürekli iyileştirilmesidir. Kaynak Planlaması: Bölümümüzün hedeflerini gerçekleştirmek için gerekli olan ekonomik ve insan gücü kaynaklarının planlanmasıdır. Kurum Đçi Periyodik Gözden Geçirme: Bölümümüzün, eğitim, öğretim, araştırma faaliyetleri ile toplum ve idari hizmetlerinin kalitesini, kalite geliştirme çalışmalarını, iyileştirme faaliyetlerini ve sonuçlarını periyodik olarak değerlendirmesidir. Kurumsal Değerlendirme ve Stratejik Planlama Çalışma Grupları: Bölümümüzde kurumsal değerlendirme ve stratejik planlama çalışmaları yapmak üzere görevlendirilen ekiplerdir. Bu ekiplerimiz eğitim-öğretim, araştırma, yönetim ve idari hizmetler ve toplum hizmetleri alanlarında çalışmışlardır. Kurumsal Değerlendirme: Bölümümüzün YÖDEK akademik değerlendirme ve kalite geliştirme süreci kapsamında yaptığı özdeğerlendirme ile çevre değerlendirmesinin bir bütünüdür. Akademik Değerlendirme ve Kalite Geliştirme sürecinin ilk ayağıdır. Kurumsal Hedefler: Bölümümüzün kendi stratejilerini hayata geçirmek için kurumsal temelde belirlediği ölçülebilir nitelikte faaliyet ve projelerdir. Özdeğerlendirme: Bölümümüzün, eğitim, öğretim, araştırma faaliyetleri ile toplum ve idari hizmetlerinin kalitesinin ve kurumsal kalite geliştirme çalışmalarının, Bölüm Kurumsal Değerlendirme ve Stratejik Planlama Çalışma Grubu tarafından kapsamlı, sistematik ve düzenli olarak değerlendirilmesidir. Kurumsal değerlendirme sürecinin ilk ayağıdır. Performans Göstergesi: Bölümümüz tarafından belirlenen hedeflere ne oranda ulaşıldığını gösteren ölçülebilir nitelikteki unsurlardır. Bu amaçla YÖDEK Göstergeleri esas alınmıştır. Performans: Bölümümüzün, belirlediği stratejik hedeflerine ulaşabilme derecesidir. 11

Politika: Bölümümüzün günlük uygulamalarını yönlendiren yaklaşımlardır. Sorgulama ve Ölçme: Bölümümüzün belirlemiş olduğu faaliyet ve projeleri ne oranda gerçekleştirildiğinin sorgulanması ve sonuçların ölçülebilir göstergelere göre belirlenmesidir. Strateji: Bölümümüzün temel amacı doğrultusunda nasıl yönlendirilmesi gerektiğini belirleyen ve davranışını oluşturan yaklaşımdır. Stratejik Hedefler: Bölümümüzün, misyonu doğrultusunda belirlenmiş stratejik önemi olan amaçlarıdır. Stratejik Plan Uygulama Süreci: Bölümümüz tarafından yapılan eylem planlarında belirlenen eylemlerin hayata geçirilmesi sürecidir. Stratejik Planlama Öncesi Çalışmalar: Stratejik planlama çalışmasına başlamadan önce yapılması gereken çalışmalardır. Şunları kapsar: Planlama kurulunun oluşturulması, Stratejik planlama eğitimlerinin verilmesi, bölümün paydaşlarının belirlenmesi, planlamada uyulması gereken ilkelerin belirlenmesi, kurumsal varsayımlarının oluşturulması, değerlendirmede ne tür bilgilerin kullanılacağına karar verilmesi ve stratejik planlama yol haritasının oluşturulması. Stratejik Planlama: Bölümümüzün, iç değerlendirme sonuçlarına göre zayıf ve kuvvetli yönlerini, dış değerlendirme sonuçlarına göre önündeki fırsat ve tehditleri belirlemesi, bunların ışığında kalitesini geliştirecek olan stratejilerini oluşturması, bu stratejileri ölçülebilir hedeflere dönüştürmesi ve performans göstergelerini belirleyerek onları sürekli izlemesi sürecidir. Akademik Değerlendirme ve Kalite Geliştirme süreçlerinin ikinci ayağıdır. Süreç: Belirli bir amacı gerçekleştirmek için gerekli her türlü girdiyi alarak beklenen sonuçları oluşturmak için gerçekleştirilen eylemlerin bütünüdür. SWOT (GZFT) Analizi: Bölümümüzün kuvvetli ve zayıf yönlerini, önündeki fırsatları ve tehditleri ortaya çıkaran ve buna dayalı olarak stratejilerin geliştirildiği analizdir. [Güçlü yönler, Zayıf Yönler, Fırsatlar ve Tehditler]. Kurumsal değerlendirme sürecinin temel çıktılarından birisi olup daha sonra gelen stratejik planlama sürecinin temel girdisidir. Uygulama Planı: Bölümümüzün, strateji ve hedeflerine dayalı yapılacak olan faaliyet ve projeleri ile ilgili sorumlularını ve zamanlamasını gösteren planlardır. Üniversitemiz Akademik Değerlendirme ve Kalite Geliştirme Kurulu (ADKG): Üniversitemizdeki akademik değerlendirme ve kalite geliştirme sürecinden sorumlu kuruldur. Yükseköğretim Akademik Değerlendirme ve Kalite Geliştirme Komisyonu (YÖDEK): Üniversitelerarası Kurul tarafından oluşturulan, yükseköğretim kurumlarında akademik değerlendirme ve kalite geliştirme çalışmalarının düzenlenmesi ve koordinasyonundan sorumlu komisyonudur. Yükseköğretim Akademik Değerlendirme ve Kalite Geliştirme Komisyonu Raporu (YÖDEK Raporu): Yükseköğretim Akademik Değerlendirme ve Kalite Geliştirme 12

Komisyonu nun (YÖDEK) yükseköğretim kurumlarının yıllık değerlendirme raporlarını dikkate alarak, her yıl hazırladığı veya hazırlattığı raporudur. Yükseköğretim Kurumları: Üniversiteler ve yüksek teknoloji enstitüleridir. Yükseköğretim Üst Kurulları: Yükseköğretim Kurulu (YÖK), Yükseköğretim Denetleme Kurulu (YÖK DK) ve Üniversitelerarası Kuruludur (ÜAK). 13

5. Yönetici Özeti Namık Kemal Üniversitesi (2008) Namık Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bölümü 2009-2014 yılları Stratejik Planı, Sürüm no. 1, Eylül 2008, xx sayfa (Tekirdağ, Namık Kemal Üniversitesi). [Namık Kemal Üniversitesi (2008) Namık Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bölümü 2007 yılı Kurumsal Değerlendireme Raporu, Sürüm no. 1, Mart 2008, 96 sayfa (Tekirdağ, Namık Kemal Üniversitesi). I Giriş: o Kurumsal Değerlendirme ve Stratejik Planlama Çalışmaları o Bölümün tarihçesi o Bölüm organizasyon şeması II Kurumsal değerlendirme: Özdeğerlendirme çalışmaları o Girdiler o Kurumsal nitelikler ve özellikler o Eğitim ve öğretim süreçleri o Araştırma ve geliştirme süreçleri o Uygulama ve Hizmet Süreçleri o Đdari süreçler ve destek süreçlerinin değerlendirilmesi o Yönetsel özelliklerin (yapısal) değerlendirilmesi o Yönetsel özelliklerin (davranışsal) değerlendirilmesi o Çıktılar/Sonuçların Değerlendirilmesi o Yükseköğretim Misyonunu Başarma Performansının Değerlendirilmesi Çevre Değerlendirme çalışmaları o Paydaş analizi SWOT (GZFT) analizi o o Özdeğerlendirme Çevre değerlendirmesi III Stratejik Planlama III 1. Kurumsal kimlik çalışması o Bölümün misyonu 14

o o Bölümün vizyonu Bölümün temel değerleri III 2. Stratejik değerlendirme çalışması o Stratejik değerlendirme IV. Diğer o Sonuç o Kaynakça o Ekler Performans göstergeleri tablosu 15

6. Kurumsal Değerlendirme ve Stratejik Planlama Çalışmaları Namık Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bölümü gerek 5018 gerekse 2547 sayılı Kanunlar çerçevesinde kurumsal değerlendirme ve stratejik planlama çalışmalarını yürütmek üzere Bölüm Başkanına rapor veren bir Koordinatör başkanlığında bir Bölüm Kurumsal Değerlendirme ve Stratejik Planlama Çalışma Grubu (KDSP) oluşturmuştur. Bu çalışma grubu 2008 yılında 3 akademik personelden oluşmuştur: Bölüm öğrenci temsilcisi de öğrencilerimizi temsilen çalışmalarımıza katkıda bulunmuştur. Bölüm KDSP Çalışma Grubu, Üniversite Rektörlüğü tarafından kurumsal değerlendirme ve stratejik planlama üzerine verilmiş olan bilgilendirme, eğitim ve danışmanlık hizmetlerinden yararlanmıştır. Kurumsal değerlendirme ve stratejik planlama çalışmalarında yararlanılmak üzere başta öğrencilerimiz, personelimiz ve programlarımız ile bilimsel yayınlarımıza ilişkin veriler Bölüm KDSP Grubumuz tarafından itina ile toplanması için alt yapı oluşturma çalışmaları Üniversitemizin koordinasyonunda yıl içerisinde sürdürülmüştür. 2008 yılında Bölümümüz tarafından takip edilmiş olan çalışma programı aşağıdaki tabloda sunulmuştur. Planların tesliminden sonra maliyetlendirme ve düzeltme aşamalarında da Bölüm KDSP Çalışma Grubu Üniversitemizin planlama ve maliyetlendirme ekipleri ile yakın çalışacaktır. Yapılmış olan düzeltmeler ve maliyetlendirme çalışmaları ışığında Bölüm Stratejik Planı güncellenip planın ikinci sürümü hazırlanacaktır. Bölüm KDSP çalışma grubu tarafından hazırlanmış olan Bölüm stratejik planın ilk sürümü paydaş görüşüne açılacaktır. 16

Tablo 1 Bölüm Kurumsal Değerlendirme ve Stratejik Planlama Çalışma Grubu Soyad, Ad Unvan Görev Program/Ana Bilim Dalı Adiloğlu, Aydın Doç. Dr. Koordinatör Toprak ABD Öner, Nureddin Araş.Gör. Toprak ABD Gönülsüz,Esin Araş.Gör Toprak ABD Sağlam, Pınar Bölüm Öğrenci Temsilcisi Toprak Bölümü Tablo 2Bölüm Kurumsal Değerlendirme ve Stratejik Planlama Çalışma Programı Sıra no. Tarih Çalışma 1 31 Mart 2008 Bölüm 2007 yılı Kurumsal Değerlendirme Raporunun teslimi 2 30 Haziran 2008 Bölüm 2009-2014 yılları stratejik planı taslağının teslimi 3 30 Eylül 2008 Bölüm 2009-2014 yılları stratejik planının teslimi 4 1 Aralık 2008 Bölüm 2009-2014 yılları stratejik planının güncellenmiş sürümünün sunulması 17

7. Bölümün tarihçesi Toprak Bölümü 20 Temmuz 1982 de Trakya Üniversitesi Ziraat Fakültesi ne bağlı olarak kurulmuştur. 1982-1985 yılları arasında Toprak Anabilim Dalı olarak faaliyet göstermiştir. 1985 yılında kurulan bölüm, 1991 yılından sonra Toprak Bölümü olarak öğrenci almaya başlamıştır. 2006 yılında Namık Kemal Üniversitesi nin kurulmasıyla birlikte Ziraat Fakültesi bünyesinde Namık Kemal Üniversitesi ne bağlanmıştır. Halen, Namık Kemal Üniversitesi bünyesinde eğitim ve öğretim faaliyetlerine devam etmektedir. Toprak Bölümü 1991 yılından sonra Lisans Programına öğrenci almaya başlamıştır. 1991-2006 yılları arasında lisans öğrenimi Trakya Üniversitesi Tekirdağ Ziraat Fakültesi bünyesinde gerçekleştirmiştir. 2006 yılında Namık Kemal Üniversitesi nin kurulmasıyla birlikte, Ziraat Fakültesi bünyesinde Namık Kemal Üniversitesi ne bağlanmıştır. Halen, Namık Kemal Üniversitesi bünyesinde eğitim ve öğretim faaliyetlerine devam etmektedir. Toprak Anabilim Dalı 1991 yılından sonra Yüksek Lisans ve Doktora Programlarına öğrenci almaya başlamıştır. 1991-2006 yılları arasında Yüksek Lisans ve Doktora öğrenimi Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü bünyesinde gerçekleştirmiştir. 2006 yılında Namık Kemal Üniversitesi nin kurulmasıyla birlikte, Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü ne bağlanmıştır. Halen, Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü bünyesinde eğitim ve öğretim faaliyetlerine devam etmektedir. 18

8. Bölüm organizasyon şeması Ziraat Fakültesi Toprak Bölümü Organizasyon Şeması Ziraat Fakültesi Toprak Bölümü 2007 yılı sonu itibarı ile organizasyon şeması aşağıdaki şekilde verilmiştir. 2007 yılı sonu itibarı ile Toprak ABD başkanlığındaki Bölümümüzde Toprak Anabilim dalında faaliyet gösterilmiş olup Lisans düzeyinde 1 (birinci öğretim) ve yüksek lisans düzeyinde 1 ve doktora düzeyinde 1 program ile hizmet verilmiştir. 2547 sayılı yasa gereğince kurulan Bölüm Kurulu 2007 yılında tüm öğretim elemanlarımızın katılımı ile 12 kez toplanmıştır. Bölüm Kurulunun tüm üyelerinin listesi 2007 yılı sonu itibarı ile aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 3 Ziraat Fakültesi Toprak Bölümü Bölüm Kurulu üye listesi Đsim Anabilim dalı/program Đdari görev Bölüm dışı idari görev 1 SAĞLAM, M. Turgut, Prof. Dr. Toprak ABD. Bölüm Başkanı 2 CANGĐR, Cemil, Prof. Dr. Toprak ABD. 3 ADĐLOĞLU, Aydın, Doç. Dr. Toprak ABD. 4 BOYRAZ, Duygu, Yrd. Doç. Dr. Toprak ABD. 5 BELLĐTÜRK, Korkmaz, Yrd. Doç. Dr. Toprak ABD. Şekil 1 Bölüm organizasyon şeması Bölüm Başkanı Öğretim Üyeleri Öğretim Elemanları 19

9. Özdeğerlendirme Girdiler Beklenen düzeyin çok altı : 1 puan Beklenen düzeyin altı : 2 puan Beklenen düzey : 3 puan Beklenen düzeyin üstü : 4 puan Beklenen düzeyin çok üstü : 5 puan Tablo 4 Girdiler (Kaynaklar ve Đlişkiler) Değerlendirme Tablosu Değerlendirme notu 1) Öğrenci niteliğinde beklenen düzey 2) Akademik personel niteliğinde beklenen düzey 3) Đdari Personel niteliğinde beklenen düzey; 4) Mali kaynakların yeterliliği; 5) Bilgi Teknolojileri ve kaynaklarının (Bilgisayar, internet, iletişim, kitap, yayın, vb)yeterliliği; 6) Đş Teknolojilerinin yeterliliği; 7) Fiziksel olanakların yeterliliği; 8) Temin edilen hizmetlerin yeterliliği; 9) Sanayi ile ilişkilerin yeterliliği; 10) Toplum ile ilişkilerin yeterliliği; 11) Kamu Kurum ve Kuruluşları ile ilişkilerin yeterliliği; 12) Mezunlar ile ilişkilerin yeterliliği; 13) Çalışanlar ile ilgili ilişkilerin yeterliliği; 14) Öğrenciler ile ilişkilerin yeterliliği; 15) Yükseköğretim alanında ulusal ilişkilerin yeterliliği; 16) Yükseköğretim alanında uluslararası ilişkilerin yeterliliği; 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 20

21

Kurumsal nitelikler ve özellikler Tablo 5 Kurumsal nitelikler ve özellikler değerlendirme tablosu Değerlendirme notu 1) Öğrenci sayıları (Fakülte, Yüksekokul, Meslek Yüksekokullar, Yüksek Lisans ve Doktora) ve yeterliliği; 2) Öğretim elemanı sayıları (Profesör, Doçent, Yrd. Doçent, Öğretim Görevlisi, Okutman, Araştırma görevlisi, Uzman vb) ve yeterliliği; 3 2 3) Đdari personel sayıları (kadrolu ve sözleşmeli) ve yeterliliği; 2 4) Çalışanların yaş ortalamaları (Öğretim üyeleri, öğretim elemanları ve idari personel) ve yeterliliği; 5) Çalışanların kadın-erkek personel dağılımının değerlendirilmesi (öğretim üyeleri, öğretim elemanları, araştırma görevlileri ve idari personel için ayrı ayrı) ve yeterliliği; 6) Çalışanların kıdem ortalamaları (Öğretim üyeleri, öğretim elemanları ve idari personel) ve yeterliliği; 3 3 3 7) Akademik personelin ortalama unvan düzeyi; 3 8) Đdari Personelin Eğitim Düzeyi; 3 9) Akademik birimlerin ve bu birimlerdeki programların sayıları (Fakülte, Yüksekokul, Meslek Yüksekokulları, Yüksek Lisans ve Doktora) ve yeterliliği; 3 10) Kurumun ağırlıklı akademik alanı/alanları ve yeterliliği; 3 11) Kurumun fiziksel büyüklüğü ve altyapısı (m²) ve yeterliliği; 3 i) Kampus alanı; 2 ii) Toplam kapalı alan; 2 iii) Eğitim-Öğretim ve Araştırma; 2 iv) Sosyal ve diğer hizmet alanları; 2 Burada öğrenci ve personel sayıları ve programlara ilişkin veriler aşağıdaki tabloda olduğu üzere özet olarak verilecek olup genelde kısa bir özetleme yapılacaktır. 22

Toprak bölümdeki öğretim elemanları sayısı: Profesör sayısı=2 Doçent sayısı=1 Yardımcı doçent sayısı=2 Diğer doktoralı öğretim elemanı sayısı=- Öğretim görevlisi sayısı=- Okutman sayısı=- Araştırma görevlisi sayısı=2 Toplam öğretim elemanı sayısı=7 Akademik personelin ortalama unvan düzeyi : Akademik personelin ortalama ünvan düzeyi = [(7 x 2) + (6 x 1) + (5 x 2) + (1 x 2)] / 7 =(14+6+10+2)/7 =32/7 =4,57 Bölümdeki akademik personelin ortalama unvan düzeyi 4,57 dir. 23

Tablo 6 Kurumsal nitelikler veri tablosu sayılar I Öğrenci sayıları Önlisans öğrenci sayısı - Lisans öğrenci sayısı 57 Yüksek lisans öğrenci sayısı 11 Doktora öğrenci sayısı 9 Toplam öğrenci sayısı 77 Engelli öğrenci sayısı - Uluslar arası değişim programına katılan öğrenci sayısı - II Öğretim elemanı sayıları Profesör 2 Doçent 1 Yardımcı doçent 2 Öğretim görevlisi - Okutman - Uzman - Doktoralı Araştırma görevlisi - Araştırma görevlisi 2 Toplam öğretim üyesi sayısı 5 Toplam ders veren öğretim elemanı sayısı 5 Toplam öğretim elemanı sayısı 7 III Đdari personel sayısı Kadrolu personel 24

Sözleşmeli personel Diğer personel Toplam idari personel sayısı IV Çalışanların yaş ortalaması Öğretim üyeleri 48 Diğer öğretim elemanları 36 Tüm öğretim elemanları 44 Đdari personel - V Çalışanlar arasında bayan sayısı Öğretim üyeleri 1 Diğer öğretim elemanları 1 Tüm öğretim elemanları 2 Đdari personel - VI Çalışanların kıdem ortalaması Öğretim üyeleri Diğer öğretim elemanları Tüm öğretim elemanları Đdari personel VII Öğretim elemanlarının ortalama akademik unvan ortalaması 4,57 VIII Bölümün ağırlıklı akademik alanı/alanları (alan adları) Alan 1: Toprak 25

Alan 2: IX Bölüm program/abd sayısı 1 Program sayısı 1 ABD sayısı 1 X Đdari personel eğitim düzeyi Lise öncesi diplomalı eleman sayısı Lise mezun sayısı Önlisans mezun sayısı Lisans mezun sayısı Yüksek lisans mezun sayısı Doktoralı eleman sayısı 26

Tablo 7 Akademik personel verileri Sıra no Đsim Unvan Anabilim dalı/program Temel Bilim Alanı Đdari görev Bölüm içi Đdari görev bölüm dışı Notlar 1 Sağlam, M.Turgut Prof. Dr. Toprak ABD Bitki Besleme ve Toprak Verimliliği temel alanı Bölüm Başkanı 13/b/4 ile Toprak bölümünde görevlendirilmiştir 2 Cangir, Cemil Prof.Dr Toprak ABD Toprak temel alanı 13/b/4 ile Toprak bölümünde görevlendirilmiştir 3 Adiloğlu, Aydın Doç. Dr. Toprak ABD Bitki Besleme ve Toprak Verimliliği temel alanı Bölüm KDSP üyesi 13/b/4 ile Toprak bölümünde görevlendirilmiştir. 4 Boyraz, Duygu Yrd.DoçDr. Toprak ABD Toprak temel alanı 13/b/4 ile Toprak bölümünde görevlendirilmiştir 5 Bellitürk, Korkmaz Yrd.DoçDr. Toprak ABD Bitki Besleme ve Toprak Verimliliği temel alanı 13/b/4 ile Toprak bölümünde görevlendirilmiştir 6 Öner, Nureddin Araş.Gör. Toprak ABD Bitki Besleme ve Toprak Verimliliği temel alanı Bölüm KDSP üyesi 13/b/4 ile Toprak bölümünde görevlendirilmiştir 7 Gönülsüz, Esin Araş.Gör. Toprak ABD Bitki Besleme ve Toprak Verimliliği temel alanı Bölüm KDSP üyesi 13/b/4 ile Toprak bölümünde görevlendirilmiştir 27

Tablo 8 Bölüm 2007 yılı Ağırlıklı Hizmet Alanı/Alanları No BĐLĐM TEMEL ALANI ÖĞRENCĐ AKADEMĐK PERSONEL sı % sı % 1 2 Eğitim Bilimleri ve Öğretmen Yetiştirme Temel Alanı Fen Bilimleri ve Matematik Temel Alanı 3 Filoloji Temel Alanı 4 Güzel Sanatlar Temel Alanı 5 Hukuk Temel Alanı 6 Đlahiyat Temel Alanı 7 Mesleki ve Teknik Eğitim Temel Alanı 8 Mimarlık Temel Alanı 9 Mühendislik Temel Alanı 10 Sağlık Bilimleri Temel Alanı 11 Sosyal, Beşeri ve Đdari Bilimler Temel Alanı 12 Ziraat ve Ormancılık Temel Alanı 57 100 5 100 Toplam 57 100 5 100 28

Eğitim ve öğretim süreçleri Tablo 9 Eğitim ve öğretim süreçleri değerlendirme tablosu 1) Programların ulusal ve çevre ihtiyaçlarına uygunluğu; 3 2) Programların eğitim hedeflerinin yeterliliği; 3 Değerlendirme notu 3) Programların kapsamı ve niteliklerinin (ders çeşitliliği, ders yükleri ve uyumluluğu) yeterliliği; 3 4) Programların anlaşılabilirliği ve hedeflerinin açıklığı; 3 5) Programların bütünlüğünün ve devamlılığının yeterliliği; 3 6) Programların çıktılarının (programın kazandırması beklenen nitelikler) yeterliliği; 3 7) Program kaynaklarının (öğretim elemanı, ders notları vb.) yeterliliği; 2 8) Programların diğer programlarla ilişkilerinin yeterliliği; 2 9) Öğrencilere sunulan rehberlik/danışmanlık hizmetlerinin yeterliliği; 2 10) Engelli öğrencilere sunulan eğitim hizmetlerinin yeterliliği; 2 11) Öğrenci değerlendirme prosedür ve araçlarının (sınav, ödev, proje vb.) yeterliliği; 12) Yeni öğrencilerin programlara hazırlama prosedür ve uygulamalarının yeterliliği; 13) Öğrencilere sunulan eğitimin etkinliğini arttıracak eğitsel destek hizmetlerinin (yabancı dil, IT teknolojileri ve bilgisayar donanımı vb.) yeterliliği; 14) Programların ilgili ulusal ve uluslararası programlarla uyumundaki yeterliliği; 3 2 2 2 15) Uluslar arası öğrenci değişimi programlarına öğrenci katılımının yeterliliği; 2 29

Tablo 10 Mezun öğrenci verileri 2007 I Mezun öğrenci sayıları Önlisans mezun öğrenci sayısı - Lisans mezun öğrenci sayısı 33 Yüksek lisans mezun öğrenci sayısı 1 Doktora mezun öğrenci sayısı - Toplam mezun öğrenci sayısı 34 Tablo 11 Bölüm programları Sıra no düzeyi Program adı Temel Hizmet Alanı 1 Önlisans Program 1: Program 2: Đlk eğitim öğretim yılı 2007 yılı öğrenci sayısı 2 Lisans Program 1: Toprak 1991 57 Program 2: 3 Yüksek lisans (tezli/tezsiz) Program 1: Toprak 1991 11 Program 2: 4 doktora Toprak 1991 9 Toplam sayı Toplam sayı 77 Toprak Bölümü tarafından sunulmuş olan lisans, tezli yüksek lisans ve doktora programlarının kredileri de içeren bir ders listeleri aşağıda verilmektedir. 30

Tablo 12 Toprak Bölümü Lisans, Y.Lisans ve Doktora Ders Programları Toprak Bölümü Lisans Ders Programı: 2006-2007 Güz ve Bahar yarıyılları Birinci Yıl I. YARIYIL II. YARIYIL Dersin Kodu ve Adı Kredi Dersin Kodu ve Adı Kredi TB103 Kimya 3 TB108 Jeoloji 3 Đkinci Yıl III. YARIYIL IV. YARIYIL Dersin Kodu ve Adı Kredi Dersin Kodu ve Adı Kredi TO201 Toprak Bilgisi 3 ZM201 Mikrobiyoloji Üçüncü Yıl V. YARIYIL VI. YARIYIL Dersin Kodu ve Adı Kredi Dersin Kodu ve Adı Kredi TO301 Bitki Besleme 2 TO302 Gübrelemenin Temel Đlkeleri 2 TO303 Çevre Bilimi ve Teknolojisi 2 SEÇMELĐ BÖLÜM DERSLERĐ V. YARIYIL VI. YARIYIL Dersin Kodu ve Adı Kredi Dersin Kodu ve Adı Kredi TO312 Erezyon ve Kontrol Đlkeleri 2 TO314 Toprak Düzenleyiciler 2 TO316 Arazi Kullanımının Temel 2 Prensipleri TO318 Toprak Kullanımının Yasal Mevzuatı 2 Dördüncü Yıl VII. YARIYIL VIII. YARIYIL Dersin Kodu ve Adı Kredi Dersin Kodu ve Adı Kredi TO 401 Toprak Kimyası 4 TO 402 Su Kalitesi 3 TO 403 Toprak Biyolojisi 4 TO 404 Verimlilik Analizleri 3 TO 405 Toprak Genesisi ve 4 TO 406 Çevre Kirliliği 3 Sınıflandırılması TO 407 Pedolojik Değerlendirme 3 TO 408 Toprak Etüd ve Haritalama 3 Tekniği-I TO 409 Toprak Fiziği ve Mekaniği 3 TO 410 Pedolojik Değerlendirme Tekniği-II Seçmeli Ders 2 TO 412 Türkiye Toprakları 2 Seçmeli Ders 2 Seçmeli Ders 2 Seçmeli Ders 2 SEÇMELĐ BÖLÜM DERSLERĐ VII. YARIYIL VIII. YARIYIL Dersin Kodu ve Adı Kredi Dersin Kodu ve Adı Kredi TO 411 Toprak Verimliliği 2 TO 414 Bitki Analiz Tekniği 2 TO 413 Toprak Su Analiz Teknikleri 2 TO 416 Bahçe Bitkilerinin 2 Gübrelenmesi TO 415 Tarla Bitkilerinin Gübrelenmesi 2 TO 418 Toprak Minerolojisi ve 2 Petrografisi TO 417 Gübre Deneme Tekniği 2 TO 420 Toprak-Su-Çevre Đlişkileri 2 TO 419 Toprak Su Koruma 2 TO 422 Toprak Düzenleyicileri 2 TO 421 Fotopedoloji ve Uzaktan 2 TO 424 Doğal Kaynaklar 2 31

Algılama TO 423 Jeoloji ve Jeomorfoloji 2 TO 426 Toprak-Bitki-Su Đlişkileri 2 TO 425 Su Yönetimi 2 TO 428 Toprak Korumalı Çiftlik 2 Planlaması TO 427 Humus 2 TO 430 Toprak Islahı 2 Toprak Bölümü Yüksek Lisans Ders Programı: 2006-2007 Güz ve Bahar yarıyılları DERSĐN KODU TOYL 501 TOYL 502 TOYL 503 TOYL 504 TOYL 505 TOYL 506 TOYL 507 TOYL 508 TOYL 509 TOYL 510 TOYL 511 TOYL 512 TOYL 513 TOYL 514 TOYL 515 TOYL 516 TOYL 517 TOYL 518 TOYL 519 DERSĐN ADI KREDĐSĐ SINAV ÖĞRETĐM ÜYESĐ ŞEKLĐ Çevre Kirliliği (3+0)3 Final Prof. Dr. Cemil CANGĐR Toprak Mikrobiyolojisi (3+0)3 Final Doç. Dr. Aydın ADĐLOĞLU Arazi Kullanım Planlaması (3+0)3 Final Prof. Dr. Cemil CANGĐR Toprakta Kimyasal (3+0)3 Final Prof. Dr. M. Turgut SAĞLAM Analiz Teknikleri Bitki Analiz Tekniği (3+0)3 Final Prof. Dr. M. Turgut SAĞLAM Toprak Verimliliği ve Gübre Đhtiyacının Tayin Yöntemleri (3+0)3 Final Prof. Dr. M. Turgut SAĞLAM Özel Gübreleme (3+0)3 Final Prof. Dr. M. Turgut SAĞLAM Enstrümental Analiz (3+0)3 Final Prof. Dr. M. Turgut SAĞLAM Teknikleri Arazi Değerlendirmesi (3+0)3 Final Prof. Dr. Cemil CANGĐR Bitkilerde Đyon Absorpsiyonu (3+0)3 Final Prof. Dr. M. Turgut SAĞLAM Toprak Hazırlama ve (3+0)3 Final Yrd. Doç. Dr. Duygu Đşleme Tekniği BOYRAZ Fotopedoloji ve (3+0)3 Final Prof. Dr. Cemil CANGĐR Uzaktan Algılama Tek. Topraklarda Kireçleme (3+0)3 Final Doç. Dr. Aydın ADĐLOĞLU Teknikleri Çölleşme ve Đklim (3+0)3 Final Prof. Dr. Cemil CANGĐR Değişikliği Toprakta Özel Çalışma (3+0)3 Final Bölüm Öğretim Üyeleri I Toprakta Özel Çalışma (3+0)3 Final Bölüm Öğretim Üyeleri II Uzmanlık Alan Dersi I (3+0)3 Final Bölüm Öğretim Üyeleri Uzmanlık Alan Dersi II (3+0)3 Final Bölüm Öğretim Üyeleri Seminer I-II - Final Bölüm Öğretim Üyeleri 32

Toprak Bölümü Doktora Ders Programı : 2006-2007 Güz ve Bahar yarıyılları DERSĐN DERSĐN ADI KREDĐSĐ SINAV ÖĞRETĐM ÜYESĐ KODU ŞEKLĐ TOD 601 Toprak Biyolojisi ve (3+0)3 Final Doç. Dr. Aydın ADĐLOĞLU Biyokimyası TOD 602 Biyolojik Gübreleme (3+0)3 Final Prof. Dr. M. Turgut SAĞLAM TOD 603 Toprak (3+0)3 Final Prof. Dr. Cemil CANGĐR Mikromorfolojisi TOD 604 Kil Minerolojisi (3+0)3 Final Prof. Dr. Cemil CANGĐR TOD 605 Toprağın Kolloid (3+0)3 Final Prof. Dr. M. Turgut SAĞLAM Kimyası TOD 606 Modern Taksonomiye (3+0)3 Final Prof. Dr. Cemil CANGĐR Göre Türkiye Toprakları TOD 607 Paleopedoloji (3+0)3 Final Prof. Dr. Cemil CANGĐR TOD 608 Zemin Müh. (3+0)3 Final Prof. Dr. Cemil CANGĐR Özelliklerinin Etüd ve Harit. TOD 609 Toprakta Özel Çalışma (3+0)3 Final Bölüm Öğretim Üyeleri I TOD 610 Toprakta Özel Çalışma (3+0)3 Final Bölüm Öğretim Üyeleri II TOD 611 Uzmanlık Alan Dersi I (3+0)3 Final Bölüm Öğretim Üyeleri TOD 612 Uzmanlık Alan Dersi II (3+0)3 Final Bölüm Öğretim Üyeleri TOD 613 Seminer I-II - Final Bölüm Öğretim Üyeleri 33

Tablo 13 Örnek ders karnesi- Dersin Adı: Bitki Besleme Dersin Kodu: TO 301 Dersin Düzeyi: Lisans AKTS Kredisi: 4 Yıl-Dönem: 3. yıl 1. dönem Ders Saati: 2 Öğretim Yöntemi: Anlatım Öğretim Elemanı: Prof. Dr. M.Turgut SAĞLAM Dersin Amacı: Seçmeli/Zorunlu: Zorunlu Dili: Türkçe Bitki besleme, bitki besin elementleri ve bitki besin elementlerinin alınımı hakkında bilgi vermek Dersin Đçeriği: Bitki beslemenin tarihi. Bitkide bulunan maddeler. Toprak özelliklerinin bitki beslenmesi üzerindeki etkileri. Bitki besin elementlerinin yarayışlılığının belirlenmesi. Bitkilerde besin elementi alımı ve özümlenmesi. Bitki besin elementleri. Fotosentez ve solunum. Azot. Fosfor. Kükürt. Potasyum. Kalsiyum. Magnezyum. Demir. Bakır. Mangan. Çinko. Bor. Molibden. Çevre kirliliğinin bitkiler üzerine etkisi. Değerlendirme: Ara sınav (% 30) ve Final sınavı (% 70) Ders Kitabı: TOK,H.H., 1997. Bitki Besleme ve Toprak Verimliliği Ders Kitabı. Trakya Üni. Tekirdağ Ziraat Fak.Yay.No:109, Ders Kitabı No:69, 194s. Tekirdağ Önerilen Kaynaklar: TOK,H.H., 1997. Bitki Besleme ve Toprak Verimliliği Ders Kitabı. Trakya Üni. Tekirdağ Ziraat Fak.Yay.No:109, Ders Kitabı No:69, 194s. Tekirdağ. Ön Şartlar: Yok 34

Tablo 14 Toprak Lisans,Yüksek Lisans ve Doktora Programı ders içerikleri LĐSANS DERS ĐÇERĐKLERĐ KIMYA Kimyanın tanımı, Kimyasal temel prensipleri ve kanunları, Atomik yapı, Elektron, Proton, Nötron, Rutherford atom modeli, Đzotop, Đzober, Atomik ağırlık, Bohr atom modeli, Modern atom modeli, Periyodik çizelgeler ve grupların çizelgedeki yerleri ve özellikleri, Elektronların orbitallere dağılımı, Manyetik özellik, Element çeşitleri, Metal, Ametal, Kimyasal tepkimeler, formüller ve eşitlikler, Gazlar, Çözelti Konsantrasyonları, ph kavramı. Sabit Oranlar Yasası, Asitler, Bazlar, Normalite JEOLOJI Jeolojinin tanımı ve konusu, Yerkabuğunun şekli ve yeryüzü, Yerkabuğunun yapısı, Jeoloji-Toprak biliminin ilişkisi, Yerkabuğunun Kimyasal Bileşimi, Minerallerin Fiziksel, Kimyasal özellikleri, Kristal Şekilleri, Minerallerin sınıflandırılması, Mağmatik, Tortul ve Metamorfik Kayaçlar, Yerkabuğundaki Hareketler, Kütle hareketleri, Jeolojik zaman, Jeolojik haritalar ve Türkiye nin genel jeolojik yapısının incelenmesi TOPRAK BILGISI Toprağın tanımı, toprak oluşum aşamaları, toprak oluşumunda etkili olan fiziksel, kimyasal ve biyolojik süreçler; toprak tekstürü, strüktürü ve önemi; toprak yoğunluğu, hacmi; toprak suyu; topraklarda iyon tutulması; kil mineralleri; toprak asitliği ve toprak kireçlemesi; toprak alkaliliği, tuzluluğu ve ıslahı; bitki besin elementleri ve alınış formları; toprak organik maddesi ve organik madde döngüsü; toprak biyolojisinin genel kavramları; gübreler ve gübreleme; toprak sınıflandırılmasının (eski-yeni) temel ilkeleri. MIKROBIYOLOJI Mikrobiyolojinin tanımı, bölümleri ve kısaca tarihçesi. Mikroorganizma grupları. Bakteriler, Mantarlar, Algler, Protozoalar ve Virüsler. Mikroorganizmaların beslenmesi, büyümesi ve çoğalması. Mikrobiyal Metabolizma. BITKI BESLEME Bitki beslemenin tarihi. Bitkide bulunan maddeler. Toprak özelliklerinin bitki beslenmesi üzerindeki etkileri. Bitki besin elementlerinin yarayışlılığının belirlenmesi. Bitkilerde besin elementi alımı ve özümlenmesi. Bitki besin elementleri. Fotosentez ve solunum. Azot. Fosfor. Kükürt. Potasyum. Kalsiyum. Magnezyum. Demir. Bakır. Mangan. Çinko. Bor. Molibden. Çevre kirliliğinin bitkiler üzerine etkisi. ÇEVRE BILIMI VE TEKNOLOJISI Çevre sorunları ve doğal kaynaklar, ekosistemler, biyosfer, enerji kullanımı ve çevre, nükleer enerji ve çevre, atmosfer kirliliği, tarım ve çevre, pestisitler ve çevre kirliliği GÜBRELEMENIN TEMEL ĐLKELERI Gübrelerin tarihi gelişimi. Gübre kullanılmasını gerektiren nedenler ve gübre tüketimi. Gübrelerin tanımı ve gübrelerin sınıflandırılması. Organik gübreler. Kimyasal gübreler. Azotlu gübreler. Fosforlu gübreler. Potasyumlu gübreler. Kalsiyum ve magnezyumlu gübreler. Kükürtlü gübreler. Kükürtlü gübreler. Mikroelement içeren gübreler. Yaprak gübreleri. Karışık (kompoze) gübreler. Gübrelemenin temel ilkeleri. EROZYON VE KONTROL ĐLKELERI Toprak koruma açısından Türkiye topraklarının özellikleri, toprak erozyonunun çeşitleri, Türkiye de 35

erozyonun boyutları, Türkiye de erozyonun fazla olmasının nedenleri, Türkiye nin su kaynakları potansiyeli, tabii erozyon, hızlandırılmış erozyon, su erozyonu, su erozyonuna etki eden etmenler, su erozyonu tipleri, su erozyonunun neden olduğu toprak kayıplarının saptanması (üniversal denklem) su erozyonuna karşı alınacak önlemler, teraslama, rüzgar erozyonu, rüzgar erozyonuna etki eden etmenler, rüzgar erozyonunun kontrolü. TOPRAK DÜZENLEYICILER Toprakların niteliklerinin bozulma nedenleri, toprakların düzeltilebilecek özellikleri, doğal ve yapay toprak düzenleyiciler ve bunların sınıflandırılması, ahır gübresi, yeşil gübre, torf, çöp kompostu vb. doğal organik ve kireç, jips, kükürt, perlit vb. doğal inorganik toprak düzenleyicilerinin ve ayrıca styromul, higromul vb. yapay organik toprak düzenleyicilerinin ve ticaret gübreleri gibi yapay inorganik toprak düzenleyicilerinin toprağa etkileri ve toprak düzenleyicisi olarak kullanılmaları. ARAZI KULLANIMININ TEMEL PRENSIPLERI Toprak etüd ve haritalama çalışmalarının ülkemizdeki konumu, toprak profillerinin yersel ve morfolojik özellikleri ile tanımlanması, toprak etüd ve haritalanmasının amacı ve hizmetleri, taksonomik ünite ve taksonomik haritalama ünitelerinin tanımlamaları, taksonomik haritalama ünitelerinin eski sınıflama ve toprak taksonomisindeki yerleri, toprak haritalarının çeşitleri ve yapım teknikleri, toprakların kategorik ve parametrik sistemler ile değerlendirilmeleri, toprak etüd ve haritalama raporlarının hazırlama teknikleri TOPRAK KULLANIMININ YASAL MEVZUATI Çölleşme Hareketleri ve Toprak., Birleşmiş Milletler Çevre Programına Göre Arazi Kullanım Kuralları. Uluslararası Anlaşmalarımızla Desteklenen Arazi Kullanım Mevzuatı. Arazi Kullanımının yasal mevzuatı,kırsal Arazi Planlamasınının önemi, Çevre Düzeni Planı. TOPRAK KĐMYASI Toprağın kimyasal yapısı. Toprağın koloid kimyası. Topraklarda iyon değişimi. Toprak organik maddesi. Toprak reaksiyonu (ph). Oksidasyon ve redüksiyon. Asit topraklar. Çorak topraklar. Sulama suyunun kalitesi ve kaliteyi etkileyen faktörler. Topraklarda fosfor fiksasyonu. Topraklarda katyon fiksasyonu. Topraklarda mevcut önemli iyonlar. Bazı ağırlık ve konsantrasyon birimleri. Đndikatörler, bazı standart maddeler ve standardizasyon. Toprak ve su örneklerinin alınması. Toprak reaksiyonu(ph) tayini. Karbonat tayini. Organik madde tayini. Fosfor tayini. Katyon değişim kapasitesi tayini. Değişebilir katyonların tayini. Suda eriyebilir katyonların tayini. Kalsiyum ve magnezyum tayini. Karbonat, bikarbonat, klor ve sülfat tayini. Jips ihtiyacı tayini. Kireç ihtiyacı tayini. SU KALĐTESĐ Suyun önemi ve su potansiyeli. Suyun kimyasal yapısı ve önemli özellikleri. Sulama sularında bulunan katyonlar ve anyonlar. Sularda sertlik. Sularda kirlenme. Su kalitesinin bitki ve toprak üzerindeki etkileri. Sulama sularının kalitesini etkileyen faktörler. Sulama sularının sınıflandırılması. Su kalitesi ve çoraklık sorunları. Yıkama ihtiyacı ve tuzluluk kontrolü. Türkiye deki bazı akarsuların kalite özellikleri. Sulama suyu analizleri. TOPRAK BĐYOLOJĐSĐ Toprak biyolojisinin tanımı ve önemi, toprak mikroorganizmaları, mikrobiyal fizyolojisi, toprak makro canlıları, toprağın biyolojik döngüleri, pestisitler. VERĐMLĐLĐK ANALĐZLERĐ Minimum kanunu. Mitschlerlich kanunu. Mitscherlich kanununda Bray tarafından yapılan modifikasyon. Biyolojik denemelerin planlanması, yürütülmesi ve değerlendirilmesi. Tarla denemesi metodu. Sera denemesi metodu. Bitki analizi metodu.kimyasal metodlar. Kimyasal metodlar ile sera denemelerinin korelasyonu. Uygun kimyasal metod seçimi. Seçilen metodun tarla denemeleri ile kalibrasyonu. Toprakların gübre ihtiyaçlarının saptanması. Konu ile ilgili toprak ve bitki analizleri. TOPRAK GENESĐSĐ VE SINIFLANDIRILMASI Topraklarda parçalanma ve ayrışma olayları, toprak yapan faktörler, toprakların oluşumları ve kökeni hakkında genel tanımlamalar, genetiksel oranlar ve yorumlamaları, horizonlaşma süreçleri, pedon ve polipedon kavramları, toprak profili horizonlarının belirlenmesi ve ek sembollerle açıklamaları, toprak sınıflandırılmasının amacı ve oluşturulmasındaki temel kuramlar sınıflandırma sistemleri, eski sınıflama sistemi ve toprak taksonomisinin tanımı ve ilkeleri. ÇEVRE KĐRLĐLĐĞĐ Çevre sorunları ve doğal kaynaklar, ekosistemler, biyosfer, enerji kullanımı ve çevre, nükleer enerji ve çevre, atmosfer kirliliği, tarım ve çevre, pestisitler ve çevre kirliliği. PEDOLOJĐK DEĞERLENDĐRME TEKNĐĞĐ-I-II 36

Uluslar arası birimler sistemi (SI) ne göre toprakların karakteristik özelliklerinin birimleri ve simgeleri, Tarım ve tarım dışı toprakların farklı pedolojik kriterler ile değerlendirilmesi. Çeşitli ülkelere göre pedolojik değerlendirme veri tabanlarının karşılaştırılması. Toprak verimliliği ve mahsuldarlığının toprak tiplerine göre değerlendirilmesi. Tarımsal üretim planlamasında pedolojik çalışmaların temeli ve sağladığı faydalar. Eldeki pedolojik bilgilerin değerlendirilmesi prensipleri. TOPRAK ETÜD VE HARĐTALAMA Toprak etüd ve haritalama çalışmalarının ülkemizdeki konumu, toprak profillerinin yersel ve morfolojik özellikleri ile tanımlanması, toprak etüd ve haritalanmasının amacı ve hizmetleri, taksonomik ünite ve taksonomik haritalama ünitelerinin tanımlamaları, taksonomik haritalama ünitelerinin eski sınıflama ve toprak taksonomisindeki yerleri, toprak haritalarının çeşitleri ve yapım teknikleri, toprakların kategorik ve parametrik sistemler ile değerlendirilmeleri, toprak etüd ve haritalama raporlarının hazırlama teknikleri. TOPRAK FĐZĐĞĐ VE MEKANĐĞĐ Doğal yapısı içinde toprak, toprak tekstürü, toprakta şişme ve büzülme, mekanik analiz, toprak strüktürü, toprakta agregasyonu sağlayan etmenler, toprak strüktürünün stabilitesi, toprak strüktürünün geliştirilmesi ve ıslahı, toprak suyu, suyun fizikokimyasal özellikleri, toprakta suyun tutulması, toprakta suyun hareketi, toprak kıvamı, toprak tavı, toprak sıkışması (kompaksiyon), toprak havası ve havalanması, toprağın hava geçirgenliği, toprak sıcaklığı, toprakta ısı taşınması, toprak sıcaklığının ölçülmesi, toprak rengi. TOPRAK VERĐMLĐLĐĞĐ Toprak verimliliğinin belirlenmesi yöntemleri, bitkilerde beslenme bozuklukları, belirtilerinin gözlemlenmesi ve tanımlanması, toprak ve bitki analizleri, biyolojik denemeler, doku testlerinin uygulanma biçimi, tarla denemeleri, laboratuar ve sera denemeleri, belli bir yöre için uygun toprak analizleri yönteminin seçilmesi, analiz için alınacak toprak ve bitki örneklemesinde dikkat edilecek noktalar, bitki büyümesini denetleyen etmenler, toprakta bitki besin elementlerinin yarayışlılığını etkileyen etmenler, toprakta bitki besin elementlerinin yarayışlılığını etkileyen etmenler, toprakta besin döngüsü, toprak-bitki ilişkileri. TÜRKĐYE TOPRAKLARI Türkiye de toprak yapan faktörlerin genel değerlendirmesi, günümüze kadar yapılan Ülke toprakları çalışmaları ve kapsamları, arazi varlığımız içinde tarım topraklarımızın sorunları, dağılımları ve çözüm yolları, arazilerimizin yanlış ve amaç dışı kullanımı, potansiyel tarım topraklarımızın değerlendirilmesi, arazi kullanımı ve tarım topraklarımız konusunda yasal mevzuat, eski ve yeni sınıflama sistemlerine göre topraklarımız. TOPRAK SU ANALĐZ TEKNĐKLERĐ Bazı ağırlık ve konsantrasyon birimleri. Đndikatörler, bazı standart maddeler ve standardizasyon. Topraksu örneklerinin alınması. Toprak reaksiyonu(ph) tayini. Karbonat tayini. Organik madde tayini. Fosfor tayini. Katyon değişim kapasitesi tayini. Değişebilir katyonların tayini. Suda eriyebilir katyonların tayini. Kalsiyum ve Magnezyum tayini. Karbonat ve bikarbonat tayini. Klor tayini. Sulfat tayini. Tuzlu ve sodyumlu toprakların sınıflandırılması için uygulanan işlemler. Jips ihtiyacı tayini. Kireç ihtiyacı tayini. Potasyum fiksasyon kapasitesi tayini. Azot tayini. Elektriki iletkenlik tayini. Bor tayini. Mikroelement tayini. BĐTKĐ ANALĐZ TEKNĐĞĐ Bitki analizlerinin dayandığı temel esaslar. Kritik besin elementi konsantrasyonu ve bunun tesbiti. Bitki analizlerinin yararları. Bitki örneklerinin alnması ve analize hazırlanması. Bitki örneklerindeki makro ve mikro besin elementleri ile diğer bazı elementlerin tayini. Analiz sonuçlarının yorumlanması. TARLA BĐTKĐLERĐNĐN GÜBRELENMESĐ Bitki büyümesi için gerekli olan besin elementleri. Azotlu gübreler. Fosforlu gübreler. Potasyumlu gübreler. Kalsiyum, magnezyum ve kükürt içerin gübreler. Mikro element içeren gübreler. Gübrelemenin temel ilkeleri. Buğday, ayçiçeği, mısır, pamuk, şeker pancarı ve çeltik in gübrelenmesi. Diğer tarla bitkilerinin gübrelenmesi. BAHÇE BĐTKĐLERĐNĐN GÜBRELENMESĐ Bitki büyümesi için gerekli olan besin elementleri. Ahır gübrelerinin tanıtılması. Azotlu gübreler. Fosforlu gübreler. Potasyumlu gübreler. Kalsiyum, magnezyum ve kükürt içerin gübreler. Mikro element içeren gübreler. Gübrelemenin temel ilkeleri. Sebzelerin gübrelenmesi. Meyve ağaçlarının gübrelenmesi. Bağ gübrelemesi. Seracılıkta gübreleme. GÜBRE DENEME TEKNĐĞĐ Toprak verimliliği ile ilgili teoriler ve yasalar. Laboratuar denemelerini planlanması ve yürütülmesi. Saksı 37