27Q2 27Q3 27Q4 28Q1 28Q2 28Q3 28Q4 29Q1 29Q2 29Q3 29Q4 21Q1 21Q2 21Q3 21Q4 211Q1 211Q2 211Q3 211Q4 212 Q1 212 Q2 212 Q3 212 Q4 213 Q1 213 Q2 213 Q3 HAFTALIK RAPOR 16 Aralık 213 Türkiye ekonomisi 213 yılının 3. çeyreğinde %4.4 oranında büyüdü. Üçüncü çeyrekte Türkiye ekonomisi, uluslararası piyasalardaki dalgalanmalar ile döviz kuru ve faiz oranlarındaki yukarı yönlü baskıların toplam talebi öne çekmesi sonucu %4.4 oranı ile beklentilerin üzerinde büyüdü. Özel sektörün yatırım harcamalarındaki hızlı artış ve hanehalkı tüketim harcamalarının artış eğilimini koruması, büyüme performansının beklenenin üstünde gerçekleşmesini sağladı. Hizmet sektörü, yılın ilk yarısında olduğu gibi GSYH ye en çok katkıda bulunan sektör oldu. 213 ün üçüncü çeyreğinde Fed in para politikası adımlarına ilişkin belirsizliklerin, yatırım kararlarının bir miktar öne çekilmesine yol açtığı söylenebilir. Yılın son çeyreğinde, TCMB nin sıkılaştırıcı para politikası duruşunu netleştirmesi ekonomik aktivite hızının üçüncü çeyreğe göre azalmasına neden olabilecektir. Şu an için Fed in çıkış stratejisine dair kaygıların azalmış olması nedeniyle, uluslararası sermaye girişlerinde kısa vadede önemli bir bozulma yaşanmayacağı beklentisi ile, Türkiye nin 213 te artan büyüme performansını 214 yılında koruyarak %4.2 oranında büyüyeceğini tahmin ediyoruz. Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) 213 yılının üçüncü çeyreğinde geçen yılın aynı çeyreğine göre sabit fiyatlarla %4.4 artarak, %4.1 düzeyindeki beklentimizin ve piyasa beklentisinin üzerinde gerçekleşti. TÜİK tarafından yayınlanan verilere göre 213 yılı ilk çeyrek büyüme oranı %2.9 dan %3. e, ikinci çeyrek büyüme oranı ise %4.4 ten %4. e revize edildi. Bu rakamlarla, Türkiye ekonomisi 213 ün ilk dokuz ayında reel olarak geçen yılın aynı dönemine göre %4. oranında büyüdü. Cari fiyatlarla GSYH ise geçen yılın aynı dönemine göre %1 artarken, ilk dokuz ayda yıllık bazda %9.7 arttı. 213 ün üçüncü çeyreğinde takvim etkisinden arındırılmış GSYH, 212 yılının aynı çeyreğine göre %4.3 büyürken (211 yılının son çeyreğinden bu yana en yüksek büyüme hızı), mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış GSYH bir önceki çeyreğe göre %.9 arttı. Grafik 1 1 1 - -1-1 -2 Reel GSYH (y-y,%) Mevsim ve Takvim Etkilerinden Arındırılmış GSYH (ç-ç,%) 4.4.9 GSYH verileri Türkiye ekonomisinin 213 yılının üçüncü çeyreğinde beklenenden güçlü bir performans sergilediğini ortaya koydu. Takvim etkisinden arındırıldığında da artan bir performansa sahip olduğu görülen GSYH büyümesinde, mevsimsel faktörlerin olumlu etkisi olduğu dikkat çekti.
21-III 21-IV 211-I 211-II 211-III 211-IV 212-I 212-II 212-III 212-IV 213-I 213-II 213-III 21-III 21-IV 211-I 211-II 211-III 211-IV 212-I 212-II 212-III 212-IV 213-I 213-II 213-III Grafik 2 Harcama Bileşenleri Büyüme Hızları (%) 4 3 2 1-1 -2 Tüketim Devlet Yatırım İhracat İthalat GSYİH (%) Reel büyüme verileri harcamalar yönetimiyle incelendiğinde, ilk olarak, yatırım harcamalarındaki artışın hızlandığı, ikinci çeyrekte %4 seviyesinde olan yıllık büyüme oranının üçüncü çeyrekte %6 ya çıktığı ve büyümeye katkısının 1 puandan 1.3 puana çıktığı göze çarpıyor. Kamunun toplam yatırımlar içindeki payı hızla azalırken, özel sektörün yatırım harcamaları sert şekilde arttı. 212 yılının ilk çeyreğinden itibaren azalma eğiliminde olan özel sektör yatırımları, üçüncü çeyrekte %.3 arttı. Reel GSYH içinde %66 oranı ile en yüksek paya sahip olan hanehalkı tüketim harcamalarının yıllık bazda büyüme hızı üçüncü çeyrekte, ikinci çeyrekteki %.6 seviyesinden %.1 e gerilerken, büyümeye katkısı ikinci çeyreğe göre.3 puan azalışla 3.3 puan oldu. 212 yılı ve 213 ün ilk iki çeyreğinde yıllık büyüme hızı ortalama %6. olan kamu harcamaları, 213 ün üçüncü çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre %.6 büyüdü. Bu durum, kamu harcamalarının GSYH ya katkısını.1 puana düşürdü. Stokların GSYH büyümesine katkısı, ikinci çeyrekteki 2. puandan 1.9 a gerilerken, net ihracatın ilk çeyrekte negatife dönüşen katkısı, üçüncü çeyrekte bir önceki çeyreğe göre 1.3 puan azalarak -2.2 oldu. Grafik 3 Sektörel Büyüme Hızları (%) 2. 2. 1. 1... -. Tarım Sanayi İnşaat Ticaret Ulaştırma GSYİH (%) büyüyen üçüncü sektör oldu. Reel GSYH verileri üretim yöntemiyle incelendiğinde, üçüncü çeyrekte geçen yılın aynı dönemine göre en hızlı büyümenin gerçekleştiği sektörün, mali aracı kuruluşlar olduğu görüldü. Mali aracı kuruluşlar aynı zamanda, 1.3 puan ile büyümeye en yüksek katkıyı yapan sektör oldu. 213 ün ilk yarısında ortalama büyüme hızı %6.7 olan inşaat sektörü, üçüncü çeyrekte %8.7 büyürken, 211 yılının üçüncü çeyreğinden bu yana en hızlı büyüme performansını kaydetti. Üçüncü çeyrekte yıllık bazda %8.3 büyüyen oteller ve lokantalar, en hızlı Reel GSYH içinde üçüncü çeyrekte %21.9 oranı ile en yüksek paya sahip olan imalat sanayi yıllık büyüme hızı, ikinci çeyrekteki %3.7 den %4.9 a çıktı. Söz konusu sektör bu dönemde 1.1 puan ile mali aracı kuruluşların ardından büyümeye en yüksek katkıda bulunan ikinci sektör oldu. Reel GSYH içinde %1 oranı ile en yüksek paya sahip ikinci sektör olan tarımın büyüme hızı, 213 ün ikinci çeyreğindeki %.6 seviyesinden %2.9 a gerilerken, sektör büyümeye ikinci çeyrekte olduğu gibi.4 puan katkıda bulundu. 2 VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü İstanbul
Üçüncü çeyrekte küçülme yaşanan tek sektör, madencilik ve taş ocakçılığı oldu. İlk yarıda ortalama %3.9 küçülen sektör, üçüncü çeyrekte %2. küçülürken, büyümeye herhangi bir negatif katkısı görülmedi. Genel olarak bakıldığında reel GSYH büyüme verileri, 213 yılının ikinci çeyreğinde büyüme performansında yaşanan artışın, mevsimsel etkilerin de katkısıyla üçüncü çeyreğe aktarıldığını gösterdi. Büyümede ikinci çeyrekte belirgin hale gelen ivmenin üçüncü çeyrekte devam etmesi, %3.7 seviyesindeki 213 yılı büyüme tahminimizin gerçekleşme ihtimalini bir hayli güçlendirdi. Son çeyrekte mevsimsel faktörlerin olumsuz hale dönüşmesi, büyüme hızının üçüncü çeyreğin altında kalmasına neden olabilecektir. Üçüncü çeyrekte kamunun tüketim ve yatırım harcamalarının yavaşlamış olması ve döviz kuru ve piyasa faizlerindeki yükselişe rağmen, özel sektörün yatırım faaliyetlerinin hızlanması, son çeyrekte de söz konusu canlılığın devam etmesi halinde, 213 yılı büyüme öngörülerinin aşılması ihtimalini gündeme getirebilir. ABD Merkez Bankası Fed in varlık alımlarını azaltarak genişletici para politikasından çıkışı başlatma planını dile getirdiği Mayıs ayından bu yana, ekonomik aktörler söz konusu sürecin belirli bir zaman dilimine yayılacağı ve Fed in faiz artırımının uzunca bir süre söz konusu olmayacağı düşüncesine giderek adapte oldu. Bu durum, finansal piyasalarda zaman zaman dalgalanmalar yaşanması ihtimaline karşılık, küresel yatırım ortamında ani bir bozulma oluşmayacağı fikrini yılın son çeyreğinde öne çıkardı. Dolayısıyla, halen gelişmekte olan ülkelere küresel sermaye akımlarının devam edeceği beklentisinin yatırım iştahının sürmesini sağladığı görünüyor. Öte yandan, 213 ün üçüncü çeyreğinde Fed in para politikası adımlarına ilişkin belirsizliklerin, yatırım kararlarının bir miktar öne çekilmesine yol açtığı söylenebilir. Bu arada, Euro Bölgesi nde Avrupa Merkez Bankası nın (ECB) Kasım ayında faiz indirimine giderek genişletici parasal duruşunu önümüzdeki yıl koruyacağını bildirmesi, çıkış stratejisinin daha gecikmeli olacağını gösterdi. Bu durumun, Euro Bölgesi nin, en büyük dış ticaret ortağımız olması bakımından Türkiye nin dış talebini sınırlaması beklenebilir. Ancak, şu an için Fed in çıkış stratejisine dair kaygıların azalmış olması nedeniyle, uluslararası sermaye girişlerinde kısa vadede önemli bir bozulma yaşanmayacağı beklentisi ile, Türkiye nin 213 yılında artan büyüme performansını 214 yılında koruyacağını ve %4.2 oranında büyüyeceğini düşünüyoruz. Özet olarak, üçüncü çeyrekte Türkiye ekonomisi, uluslararası piyasalardaki dalgalanmalar ile döviz kuru ve faiz oranlarındaki yukarı yönlü baskıların toplam talebi öne çekmesi sonucu %4.4 oranı ile beklentilerin üzerinde büyüdü. Özellikle inşaat sektöründeki KDV düzenlemesi, kredi faiz oranları ve inşaat maliyetlerinin artacağı beklentisinin, inşaat sektöründe yatırımları öne çekerek büyümeyi artırmasının, üçüncü çeyrek GSYH büyüme oranının beklentilerin üzerinde gerçekleşmesinde etkili olduğunu düşünüyoruz. Son çeyrekte, TCMB nin sıkılaştırıcı para politikası duruşunu netleştirmesi ekonomik aktivite hızının üçüncü çeyreğe göre azalmasına neden olacaktır. Bankacılık sektörü kredilerinin kur etkisinden arındırılmış yıllık artışının 213 ün son çeyreğinde yavaşladığı görülürken, sektördeki yasal düzenlemelerin kredi talebine yansımalarının 214 yılında GSYH büyüme performansını etkilemesi mümkündür. 3 VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü İstanbul
Tablo 1: Harcama Kalemlerinin Büyümeye Katkıları GSYH içindeki Payı (%) Büyümeye Katkısı (puan) Q3 213 211 212 Q4 212 Q1 213 Q2 213 Q3 213 Tüketim 7,8,3,8 3,1 4,4 4,4 Hanehalkı 6,7,3 -,4 -,3 2,4 3,6 3,3 Kamu 9,3,,6 1,7,8,1 Yatırım 22, 4,3 -,7 -,4,6 1 1,3 Özel 18,4 4,4-1,1-1,4-1,6 -,4 1 Kamu 4,1 -,1,3 1 2,3 1,,4 Stok Değişimi 4,2 -,2-1,4-1,3 2, 1,9 Net İhracat -1,7-1,1 4,1 2,4 -,8-3,4-2,2 İhracat 2,3 1,9 4 4,1 1,3 -,6 İthalat -27-3,1-1,7-2,1 3, 1,6, VakıfBank Tablo 2: Sektörlerin Büyümeye Katkısı (213 Q3) GSYH içindeki Payı (%) Büyüme Oranı (y-y, %) GSYH Büyüme Oranına Katkısı (puan) İmalat Sanayi 21,9 4,9 1,1 Ulaştırma, depolama ve haberleşme 14,1 3,4 Toptan ve Perakende Ticaret 12,,6 Mali aracı kuruluşların faaliyetleri 12,1 11 1,3 İnşaat,6 8,7, Gayrimenkul, kiralama ve iş faaliyetleri 2,9 7,1,2 Konut Sahipliği 4,1 1,8,1 Tarım, avcılık ve ormancılık 1,1 2,9,4 Elektrik, gaz, buhar ve sıcak su ür. ve dağ., Vakıfbank 1,9 1 4 VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü İstanbul
Nis.8 Tem.8 Eki.8 Oca.9 Nis.9 Tem.9 Eki.9 Oca.1 Nis.1 Tem.1 Eki.1 Oca.11 Nis.11 Tem.11 Eki.11 Oca.12 Nis.12 Tem.12 Eki.12 Oca.13 Nis.13 Tem.13 Eki.13 Sanayi üretimi Ekim ayında yıllık bazda %. azaldı. Sanayi üretimi Ekim ayında geçen yılın aynı ayına göre arındırılmamış verilere göre %2.8 düzeyindeki azalış beklentimize karşın, %. azaldı (piyasa beklentisi: %1.7 artış). Takvim etkisinden arındırılmış verilere göre ise sanayi üretiminde geçen yılın aynı ayına göre %.7 (beklentimiz: %3., piyasa beklentisi: 3.9) artış yaşandı. Temmuz ayında kazandığı ivmenin ardından, Ağustos ta Ramazan Bayramı tatilinin etkisiyle yıllık bazda %1.3 gerileyen sanayi üretimi Eylül ayında %6.4 oranında hızlı bir yükseliş yaşamıştı. Ekim ayında, Kurban Bayramı tatili nedeniyle çalışma gün sayısındaki azalışa bağlı oluşan olumsuz takvim etkisiyle, sanayi üretiminde beklediğimiz şekilde azalış gerçekleşti. Sanayi üretiminin Ekim ayında ekonometrik model tahminlerimizin işaret ettiği kadar azalmaması, çalışma gün sayısının normale döndüğü Kasım ayında, üretimde mevcut öncül göstergeler ışığında beklediğimizden daha hızlı bir yükseliş yaşanabileceğini gösteriyor. Grafik 1 2 2 1 1 - -1-1 -2-2 Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (y-y, %) Sanayi Üretim Endeksi (y-y, %, sağ eksen) 3 2 1-1 -2-3 Sanayi üretimi aylık değişimler itibarıyla incelendiğinde, arındırılmamış endeksin Ekim ayında Eylül ayına göre %9.8, takvim etkisinden arındırılmış endeksin ise %1.6 azaldığı görüldü. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış endeks ise bir önceki aya göre %3.1 azaldı. Söz konusu endeksteki azalışın Ağustos ayındaki düşüşün altında kalmaması, üretimdeki ertelenmeye rağmen sanayi aktivitesinin daha canlı olduğunu gösteriyor. Sanayi üretim endeksi alt sektörler itibarıyla incelendiğinde, Ekim ayında tüm alt sektörlerde üretim hacminin azaldığı görüldü. Yıllık bazda en hızlı azalış kömür, madencilik ve dayanıksız tüketim malı üretiminde yaşandı. %4.8 azalan dayanıksız tüketim malları Eylül 29 dan bu yana en hızlı düşüşü kaydetti. Mevsim değişimi nedeniyle ısınma amacıyla elektrik kullanımının kısmen artmaya başladığı Ekim ayında, elektrik üretimindeki azalış %.3 oranı ile sınırlı kalırken, üç ana alt sektörde geçen yılın Ekim ayına göre üretim artışı yaşandı. Buna göre, dayanıklı tüketim malları %2., sermaye malı imalatı %1.6 ve ara malı imalatı %1 arttı. Bu üç sektörde üretimin azalmaması, olumsuz takvim etkisinin Ramazan Bayramı tatiline kıyasla daha yüksek olduğu Kurban Bayramının ardından, üretim faaliyetlerinin Temmuz ayında kazandığı ivmeyi sürdüreceğine işaret ediyor. Sanayi üretiminde en yüksek paya sahip olan imalat sanayi üretimi Ekim ayında geçen yılın aynı ayına göre %. azaldı. Ağustos ayındaki %.9 luk azalışın ardından, Ekim ayında negatif takvim etkisinin daha yüksek olmasına rağmen imalat sanayiindeki azalış, Ağustos ayındaki düşüşü geçmedi. Bu durum, iç talepte canlanmanın devam ettiğini gösteriyor. VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü İstanbul
Mar.7 Ağu.7 Oca.8 Haz.8 Kas.8 Nis.9 Eyl.9 Şub.1 Tem.1 Ara.1 May.11 Eki.11 Mar.12 Ağu.12 Oca.13 Haz.13 Kas.13 İmalat sanayiinin alt sektörlerinde en hızlı yıllık üretim azalışı %24.7 oranı ile eczacılık ürün ve malzemelerinin imalatında gerçekleşti. Mobilya imalatı %18.6 oranı ile bu yılın en hızlı ikinci yükselişini kaydederken, bilgisayar, elektronik ve optik ürünlerin imalatı ile elektrikli teçhizat imalatı %1 un üzerinde artış yaşayan diğer sektörler oldu. Türkiye nin ihracatında ilk sırada yer alması bakımından, imalat sanayii içinde en önemli yere ve en yüksek paya sahip olan ana metal sanayi üretimi Eylül ayındaki %6.1 artışın ardından, Ekim de %4.3 artarak canlılığını korudu. İhracatımızda ikinci sırada yer alan motorlu kara taşıtları yıllık artışı bu yılın en düşük seviyesi olan %.1 e geriledi. İhracatta üçüncü sırada yer alan gıda ve tekstil sektörlerinde de üretim sınırlı ölçüde arttı. 2 1 1 - -1 Grafik1: Sanayi Üretimi Ana Sektörler İtibarıyla Yıllık % Ara Malı Dayanıklı Tüketim Malları Eyl.13 Dayanıksız Tüketim Malları Eki.13 Enerji Sermaye Malı Grafik 2 6 6 4 4 3 3 2 Kaynak: Reuters, Markit, VakıfBank PMI İmalat Endeksi PMI İmalat End. Üç Aylık Hareketli Ortalama Sanayi üretimi açısından öncül olarak takip ettiğimiz verilerin Ekim ayına ilişkin sanayi üretimi azalış tahminimizi oldukça doğru yansıttığını söyleyebiliriz. Bu veriler içinde en önemli yere sahip olan imalat sanayi PMI Satın Alma Yöneticileri Endeksi Eylül ayındaki hızlı yükselişin ardından Ekim ayında kısmen gerilemişti. Kasım ayında tekrar yükselişe geçen imalat sanayi PMI endeksinin üç aylık ortalamasının, Ekim ayında eşik değerinin üzerinde 2.7 seviyesinde gerçekleşmesi ve Kasım ayında 4.1 e yükselmesi, Ekim ayında sanayi üretimindeki düşüşün geçici olacağını gösteriyor. TCMB tarafından yayınlanan Reel Kesim Güven Endeksinde Ekim ayında yaşanan 1 puanlık sınırlı düşüş ve kapasite kullanım oranının Ekim de son 6 aylık ortalamasının üzerinde gerçekleşmesi, üretim faaliyetlerinde kalıcı bir bozulmanın söz konusu olmadığına işaret ediyor. Tüketici güveninin Eylül ayındaki yavaşlamanın ardından Ekim ve Kasım da yükselmesi, iç talebin üretim faaliyetlerini desteklediği şeklinde yorumlanabilir. Ekim ayında BDDK tarafından yayınlanan haftalık verilere göre bankacılık sektörü kredilerinin kur etkisinden arındırılmış 13 haftalık yıllıklandırılmış hareketli ortalamasının gerilemeye devam etmesi ve TCMB nin Kasım ayında sıkılaştırıcı para politikası duruşunu netleştirmesi, yılın son ayında sanayi üretimindeki canlanmanın duraksama olasılığını gündeme getiriyor. Ancak, Kasım ayına ilişkin şu ana kadar yayınlanan öncül veriler, genel olarak sanayi üretiminin artacağına işaret ediyor. Ekim ayı verileri ile birlikte Kasım ayına ilişkin öncül üretim göstergeleri 213 yılı büyüme beklentilerimizle de uyumlu. Son aylarda, ABD Merkez Bankası Fed in varlık alımlarını azaltma planına ilişkin belirsizliklerin, Kasım ayına kadar olan süreçte üretim kararlarının öne çekilmesine neden olduğu söylenebilir. Beklenenden iyi gelen Kasım ayı ABD istihdam verileri ABD ekonomisindeki toparlanmanın devam ettiğini gösterirken, Fed in parasal genişlemeyi yavaşlatma kararını beklenenden erken alma ihtimalini yeniden gündeme getirdi. Ancak Fed in varlık alımlarını azaltma planını dile getirmeye başladığı Mayıs ayından bu yana, söz konusu çıkış sürecinin çok yavaş olacağı, bu durumun gelişmekte olan ülkelerden ani çıkışları gündeme getirmeyeceği ve küresel ekonomiye çok büyük olumsuz etkilerde bulunmayacağı fikrinin piyasalarda giderek benimsendiğini görüyoruz. 6 VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü İstanbul
Haz.9 Eki.9 Şub.1 Haz.1 Eki.1 Şub.11 Haz.11 Eki.11 Şub.12 Haz.12 Eki.12 Şub.13 Haz.13 Eki.13 Bu durum, Türkiye de ekonomik aktivitede gözlenen ivmenin önümüzdeki dönemde devam edeceği yönündeki beklentimizi güçlendiriyor. Ayrıca, en önemli dış ticaret ortağımız olan Euro Bölgesi nde alınan genişletici parasal önlemlerin dış talebe olası etkileri de Türkiye de yatırım kararlarını etkileyecektir. Ekim ayında cari işlemler açığı 2.9 milyar dolar ile beklentilere paralel geldi. Merkez Bankası tarafından açıklanan verilere göre Ekim ayında 2.9 milyar dolar ile beklentilere paralel gelen cari işlemler açığında hizmetler dengesi hesabının geçmiş aylardaki güçlü seyrini koruduğu görülürken, finansman hesabı tarafındaki gelişmeler ise beklentilerimize paralel gerçekleşti. 9 8 7 6 4 3 2 1 Cari İşlemler Açığı (yıllık, milyar dolar) Merkez Bankası tarafından açıklanan verilere göre, 212 Ekim ayında 1.2 milyar dolar olan cari işlemler açığı, 213 yılı Ekim ayında 2.9 milyar dolar seviyesinde, piyasa ve bizim beklentimize paralel gerçekleşti. Böylece 9.1 milyar dolar seviyesinde olan Eylül ayı yıllık cari işlemler açığı Ekim ayında 6.8 milyar dolar seviyesine yükseldi. Beklentiler yönünde gelen Ekim ayı cari işlemler açığında hizmetler dengesi hesabının geçmiş aylardaki güçlü seyrini koruduğu görülüyor. 4 2-2 -4-6 -8-1 Enerji ve Altın Hariç Cari İşlemler Dengesi (Milyon $, 3 aylık ort.) Cari İşlemler Dengesi ( Milyon $, 3 aylık ort.) Enerji ve altın hariç cari işlemler dengesine baktığımızda, Ağustos ayı itibarıyla negatiften pozitife dönmüş olan enerji ve cari işlemler dengesindeki toparlanmanın Ekim ayında da devam ettiği görülüyor. Böylelikle, 3 aylık hareketli ortalamalar itibarıyla Eylül ayında 797 milyon dolar olan altın ve enerji hariç cari işlemler fazlasının Ekim ayında 1.6 milyar dolar seviyesine yükselmiş olması dikkat çekici bir unsur olarak karşımıza çıksa da, cari işlemler dengesinin toparlanmanın daha belirgin olduğunu görüyoruz. Önümüzdeki dönemde altın ve enerji ticaretindeki gelişmeler doğrultusunda grafikte belirtilen makas aralığının görünümü de önemli olabilecektir. 7 VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü İstanbul
Oca.1 May.1 Eyl.1 Oca.11 May.11 Eyl.11 Oca.12 May.12 Eyl.12 Oca.13 May.13 Eyl.13 Cari işlemler açığının finansman tarafında Ekim ayında bir önceki aya göre bir toparlanma görüyoruz. Geçtiğimiz ay mevduat kalemi sermaye girişini sınırlandırırken, özellikle yabancı yatırımcıların hisse senedi ve DİBS yatırımlarında güçlü bir tablo ile karşılaşmıştık. Ancak Ekim ayında yabancı yatırımcıların DİBS piyasasında beklentimize paralel olarak net satıcı konumunda oldukları dikkat çekiyor. Kamunun yurtdışı piyasalarda ihraç ettiği 1.2 milyar dolarlık tahvil de portföy yatırımlarını arttıran bir diğer unsur. milyon dolar seviyesinde gerçekleşen doğrudan yatırımlarda ise belirgin bir trend değişikliği ortaya çıkmadı. 4 3 2 1-1 -2 Bankacılık Sektörü Kısa Vadeli Kredileri (milyar $) Ekim ayı finansman hesaplarında en dikkat çekici gelişme, yurtdışı kredi kullanımlarını takip ettiğimiz diğer yatımlar kaleminde karşımıza çıkıyor. Bankalar Ekim ayında uzun vadeli kredi kullanımlarını devam ettirirken, kısa vadeli kredilerde ise net ödeyici olmuşlardır. Bankacılık sektörü Ekim ayında 1.7 milyar dolarlık kısa vadeli krediler kanalıyla net döviz çıkışıyla 26 yılı Aralık ayından bu yanaki en yüksek tutarı gerçekleştirdi. Ancak söz konusu kalemdeki hareketlerin dönemsel olabileceği ve finansman açısından bir trende işaret etmeyebileceği unutulmamalı. Buna ek olarak, tarihsel olarak oldukça yüksek miktarda kısa vadeli borç ödeyen bankacılık sektörünün güçlü bilanço yapısını sürdürmesinin pozitif bir gelişme olduğunu düşünüyoruz. -1.7 8 Rezerv Artışı (milyar $) 1 Net Hata Noksan (yıllık milyar $) 6 4 2-2 -4-6 2.2 1 - -1 8 VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü İstanbul
Önceki üç aylık dönemde toplam 9.7 milyar dolarlık döviz girişinin yaşandığı net hata noksan kaleminde Ekim ayında bir düzeltme yaşandı. Yaklaşık 1. milyar dolarlık döviz çıkışının yaşandığı kalemde son bir yıllık kümülatif döviz girişi ise 1.3 milyar dolara gerilemiştir. Söz konusu kalemde son yaşanan hareket geçtiğimiz aylardaki yüksek döviz girişinin bir düzeltmesi olarak düşünülebilmektedir. Ekim ayındaki güçlü sermaye girişi rezerv varlıklardaki artışın da hız kazanmasını sağladı. Rezervler Ekim ayında 2.2 milyar dolar artarken, son bir yıllık dönemdeki toplam artış 11.4 milyar dolar seviyesinde oldu. Cari işlemler açığı Ekim ayında 2.9 milyar dolar ile piyasa ve bizim beklentimize paralel gerçekleşti. Enerji ve altın hariç cari işlemler dengesine baktığımızda ise, toparlanmanın devam ettiği görülüyor. Ancak cari işlemler açığı ile enerji ve altın hariç cari işlemler açığı arasındaki farka baktığımızda, geçmiş yıl deneyimleri cari işlemler açığında toparlanmanın görüldüğü süreçte bu farkın daraldığını gösteriyor. Bu çerçevede 214 yılında da kademeli toparlanma beklentimiz, söz konusu farkın daha da daralacağına işaret ediyor. Son açıklanan ve %4.4 ile beklentilerin üzerinde gelen 3.çeyrek büyüme oranı ekonomik aktivitede canlı görünüme işaret ederken, Türkiye ekonomisinin geçmiş yıllardan farklı olarak büyüme ortamında cari işlemler açığında kademeli toparlanma elde ediliyor olmasını önemli görüyoruz. 214 yılına yönelik iç talep koşulları üzerinde önemli etkiler doğurması beklenen BDDK nın tasarrufları arttırmaya yönelik attığı adımların da bireysel kredilerin artış hızında bir ivme kaybına sebep olarak, cari işlemler dengesine pozitif katkısı olabilecektir. Finansman tarafında ise Ekim ayının beklentilerimize paralel gerçekleştiğini görüyoruz. Bir önceki ay güçlü döviz girişinin görüldüğü yabancı yatırımcıların DİBS alımlarında çok sert olmasa da bir çıkış gördük. Bu durum Kasım ayı verilerinde de devam edebilecektir. Özellikle TCMB nin son PPK toplantısında attığı sıkılaştırıcı adımların faiz oranlarında yarattığı yukarı yönlü baskı, Kasım ayında DİBS lerde çıkış görüldüğü beklentimizi destekliyor. Tüm bu gelişmelere karşın, güçlü sermaye girişi beraberinde rezerv artışının hız kazanması da ödemeler bilançosu açısından bir diğer olumlu gelişme olarak karşımıza çıkıyor. Sonuç olarak, 213 yılında cari işlemler açığının 8 milyar dolar; GSYH ye oranının ise %7.3 seviyesinde gerçekleşmesini bekliyoruz. 9 VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü İstanbul
Haftalık Veri Takvimi (16 2 Aralık 213) Tarih Ülke Açıklanacak Veri Önceki Beklenti 16.12.213 Türkiye İşsizlik Oranı (Eylül) %9.8 %9.9 (açıklandı) Merkezi Yönetim Bütçe Dengesi (Kasım) 3.2 milyar TL 6.4 milyar TL (açıklandı) ABD New York FED İmalat Endeksi (Aralık) -2.21 Sanayi Üretimi (Kasım, a-a) -%.1 %.6 Kapasite Kullanım Oranı (Kasım) %78.1 %78.4 PMI İmalat Endeksi (Aralık, öncül) 4.3 Euro Bölgesi PMI İmalat Endeksi (Aralık, öncül) 1.6 2 PMI Hizmetler Endeksi (Aralık, öncül) 1.2 1.8 Almanya PMI İmalat Endeksi (Aralık, öncül) 2.7 2.9 PMI Hizmetler Endeksi (Aralık, öncül).7.1 Fransa PMI İmalat Endeksi (Aralık, öncül) 48.4 49 PMI Hizmetler Endeksi (Aralık, öncül) 48 48. İtalya Dış Ticaret Dengesi (Ekim).794 milyar -- 17.12.213 ABD TÜFE (Kasım, a-a) -%.1 %.1 Cari İşlemler Dengesi (3. çeyrek, ç-ç) -98.9 milyar $ -1.9 milyar $ Euro Bölgesi TÜFE (Kasım, a-a) -%.1 -%.1 İngiltere ÜFE (Kasım, a-a) -%.3 -%.1 TÜFE (Kasım, a-a) %.1 %.2 Almanya ZEW Endeksi (Aralık) 4.6 9. Japonya Dış Ticaret Dengesi (Kasım) -19.7 milyar -133.9 milyar 18.12.213 ABD Mortgage Başvuruları %.1 -- İnşaat İzinleri (Kasım) 1.34 milyon $ 99 bin $ Yeni Başlayan konut inşaatları (Ekim, a-a) -- -- ABD Merkez Bankası Toplantısı ve Faiz Kararı (Aralık) %.2 %.2 Almanya IFO İş Dünyası Güven Endeksi (Aralık) 19.3 11.3 İngiltere İşsizlik Oranı (Ekim) %7.6 %7.6 19.12.213 Türkiye TCMB PPK Toplantısı (Aralık) -- -- ABD Haftalık İşsizlik Maaşı Başvuruları 368 bin 3 bin Philadelphia FED Endeksi (Aralık) 6. 1. İkinci El Konut Satışları (Kasım).12 milyon $. milyon $ Euro Bölgesi Cari İşlemler Dengesi (Ekim) 13.7 -- İngiltere Perakende Satışlar (Kasım, a-a) -%.7 %.2 Japonya Merkez Bankası Toplantısı ve Faiz Kararı (Temmuz) %.1 %.1 2.12.213 Türkiye Merkezi Yönetim Brüt Borç Stoku (Kasım) 74.9 milyar TL -- ABD GSYH (3.Çeyrek, ç-ç) %3.6 %3.6 Çekirdek Kişisel Tüketim Harcamaları Endeksi (3.Çeyrek, ç-ç) %1. -- Euro Bölgesi Tüketici Güveni (Aralık) -1.4-1. Almanya ÜFE (Kasım, a-a) -%.2 -%.1 Fransa İş Dünyası Görünüm Endeksi (Aralık) 98 99 İtalya Sanayi Siparişleri (Ekim) %1.6 -- Perakende Satışlar (Ekim, a-a) -%.3 -- İngiltere Cari İşlemler Dengesi (3. çeyrek, ç-ç) -13. milyar -14. milyar GSYH (3.Çeyrek, ç-ç) %.8 %.8 1 VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü İstanbul
1999Ç1 1999Ç3 2Ç1 2Ç3 21Ç1 21Ç3 22Ç1 22Ç3 23Ç1 23Ç3 24Ç1 24Ç3 2Ç1 2Ç3 26Ç1 26Ç3 27Ç1 27Ç3 28Ç1 28Ç3 29Ç1 29Ç3 21Ç1 21Ç3 211Ç1 211Ç3 212Ç1 212Ç3 213Ç1 213Ç3 1999Ç1 1999Ç3 2Ç1 2Ç3 21Ç1 21Ç3 22Ç1 22Ç3 23Ç1 23Ç3 24Ç1 24Ç3 2Ç1 2Ç3 26Ç1 26Ç3 27Ç1 27Ç3 28Ç1 28Ç3 29Ç1 29Ç3 21Ç1 21Ç3 211Ç1 211Ç3 212Ç1 212Ç3 213Ç1 213Ç3 TÜRKİYE Türkiye Büyüme Oranı 1 Reel GSYH (y-y, %) 1. Mevsim ve Takvim Etkisinden Arın. GSYH (ç-ç, %) Takvim Etkisinden Arın. GSYH (y-y, %) 1 - -1-1 -2 4.4 1... -. -1. -1. -2. Kaynak:TÜİK Kaynak:TÜİK Sektörel Büyüme Hızları (y-y, %) Sektörler (Sabit Fiyatlarla) Sektör Payları (%) (213 III.Çeyrek) 212 III. Çeyrek 212 IV. Çeyrek 213 I. Çeyrek 213 II. Çeyrek 213 III. Çeyrek Tarım 1.1 2.1 3.4 4..6 2.9 Sanayi 21.9 1.1 -.1 1.9 3.7 4.9 İnşaat.6 -.8 1..9 7.6 8.7 Ticaret 12. -.7. 2.9.1. Otel.veLokantalar 3. 1.6 7.4 13.7 12.4 8.3 Ulaş. ve Haber. 14.1 2.9.7 2.4 3.4 3. Mali Kur. 12.1.9 3.8 6. 8. 11. 2 1 1 Sektörel Büyüme Hızları (y-y, %) Konut Sah. 4.1 1.6 1.7 1.2 1.3 1.8 Eğitim 1.6 3. 4.6 4.6 4.3. Sağ. İş. ve Sos. Hiz. 1.1 4.7.3 4.6.2.3 Vergi-Süb. 8.1.9.9 1.4.2 4.7 GSYH 1. 1.4 3. 4. 4.4 - Tarım Sanayi İnşaat Ticaret Ulaştırma Kaynak:TÜİK 11
Oca.1 Nis.1 Tem.1 Eki.1 Oca.11 Nis.11 Tem.11 Eki.11 Oca.12 Nis.12 Tem.12 Eki.12 Oca.13 Nis.13 Tem.13 Eki.13 Nis.11 Haz.11 Ağu.11 Eki.11 Ara.11 Şub.12 Nis.12 Haz.12 Ağu.12 Eki.12 Ara.12 Şub.13 Nis.13 Haz.13 Ağu.13 Eki.13 Harcama Bileşenlerinin Büyüme Hızları (y-y, %) Harcama Bileşenleri (Sabit Fiyatlarla) Sektör Payları (%) (213 III.Çey.) 212 III. Çey. 212 IV. Çey. 213 I. Çey. 213 II. Çey. 213 III. Çey. Yer. Hanehalkı Tük. Har. 6.7 -.3 -.4 3.4.6.1 Dev. Nihai Tük. Har. 9.3. 8. 7.6 7.8.6 Gay. Safi Ser. Oluş. 22. -3.3-1.7 2. 4. 6. Kamu Sektörü 4.1 6.8 21.8 83.9 37.7 9.1 Özel Sektör 18.4 -.3-6.8-7. 1.9.3 Mal ve Hiz. İhracatı 2.3 14.4 16.7.2.1-2.2 9 8 7 6 4 3 2 1-1 Harcama Bileşenleri Büyüme Hızları (%) Mal ve Hiz. İthalatı 27. 3. 6.6 7.4 12.1 6. GSYH 1. 1.4 3. 4. 4.4 Kaynak:TÜİK Tüketim Devlet Yatırım İhracat İthalat Sanayi Üretim Endeksi İmalat Sanayi Üretim Endeksi Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (y-y, %) Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (a-a, %) (Sağ Eksen) 3 Aylık Hareketli Ortalama (y-y, %) 2 1 1-7 3 1-1 -3-18. 16. 14. 12. 1. 8. 6. 4. 2.. -2. -4. 12
Tem.8 Eki.8 Oca.9 Nis.9 Tem.9 Eki.9 Oca.1 Nis.1 Tem.1 Eki.1 Oca.11 Nis.11 Tem.11 Eki.11 Oca.12 Nis.12 Tem.12 Eki.12 Oca.13 Nis.13 Tem.13 Eki.13 Kas.1 May.2 Kas.2 May.3 Kas.3 May.4 Kas.4 May. Kas. May.6 Kas.6 May.7 Kas.7 May.8 Kas.8 May.9 Kas.9 May.1 Kas.1 May.11 Kas.11 May.12 Kas.12 May.13 Kas.13 Sektörel Sanayi Üretim Endeksi. 4. 3. 2. 1.. -1. -2. Kaynak:TÜİK Ara Malı İmalatı (y-y, %) Dayanıklı Tüketim Malı İmalatı (y-y, %) Dayanıksız Tüketim Malı İmalatı (y-y, %) Sermaye Malı İmalati (y-y, %) Yıllık Değişim Oranı (%) Sektörler Ekim Ayı 212 213 Petrol Ürünleri 1. -12.4 Tekstil -8.8.6 Gıda -6. 1.4 Kimyasal Madde -..7 Ana Metal Sanayi -1. 4.3 Metalik Olm. Diğ. Mineral -4.3-2.1 Taşıt Araçları -6..1 Elektrikli Teçhizat -9.9 1. Giyim 2.1-9.8 Toplam Otomobil Üretimi Sanayi Ciro Endeksi 7 6 4 3 2 1 Toplam Otomobil Üretimi (Adet) (12 aylık Har. Ort.) 19. 17. 1. 13. 11. 9. Aylık Sanayi Ciro Endeksi (21=1) 148.8 7. Kaynak: OSD, VakıfBank Kaynak:TÜİK Beyaz Eşya Üretimi 23 21 19 17 1 13 11 9 7 Beyaz Eşya Üretimi (Adet) Kaynak:Hazine Müsteşarlığı 13
2Ç1 2Ç3 26Ç1 26Ç3 27Ç1 27Ç3 28Ç1 28Ç3 29Ç1 29Ç3 21Ç1 21Ç3 211Ç1 211Ç3 212Ç1 212Ç3 213Ç1 213Ç3 Kapasite Kullanım Oranı 8 8 7 Kapasite Kullanım Oranı (%) 9 8 Dayanıklı Tüketim Malları Dayanıksız Tüketim Malları Ara Malları Yatırım Malları 7 7 6 6 6 4 Toplam Sanayide Verimlilik Verilen İnşaat Ruhsatları 11 1 1 9 9 8 8 7 7 Çalışan Kişi Başına (3 Aylık) Çalışılan Saat Başına (3 Aylık) 9,. 8,. 7,. 6,.,. 4,. 3,. 2,. 1,.. Verilen İnşaat Ruhsatları (Yüzölçümü,1 m2) Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Kaynak:Hazine Müsteşarlığı PMI Endeksi 6 4 4 3 3 PMI Imalat Endeksi. Kaynak:Reuters 14
May.6 Kas.6 May.7 Kas.7 May.8 Kas.8 May.9 Kas.9 May.1 Kas.1 May.11 Kas.11 May.12 Kas.12 May.13 Kas.13 29.4.2 31.1.2 28.4.26 31.1.26 3.4.27 31.1.27 3.4.28 31.1.28 3.4.29 3.1.29 3.4.21 31.1.21 3.4.211 31.1.211 3.4.212 31.1.212 3.4.213 31.1.213 Ağu.8 Kas.8 Şub.9 May.9 Ağu.9 Kas.9 Şub.1 May.1 Ağu.1 Kas.1 Şub.11 May.11 Ağu.11 Kas.11 Şub.12 May.12 Ağu.12 Kas.12 Şub.13 May.13 Ağu.13 Kas.13 May.4 Kas.4 May. Kas. May.6 Kas.6 May.7 Kas.7 May.8 Kas.8 May.9 Kas.9 May.1 Kas.1 May.11 Kas.11 May.12 Kas.12 May.13 Kas.13 May.4 Kas.4 May. Kas. May.6 Kas.6 May.7 Kas.7 May.8 Kas.8 May.9 Kas.9 May.1 Kas.1 May.11 Kas.11 May.12 Kas.12 May.13 Kas.13 ENFLASYON GÖSTERGELERİ TÜFE ve Çekirdek Enflasyon ÜFE 14 12 1 8 6 4 2 TÜFE (y-y, %) Çekirdek-I Endeksi (y-y, %) 7.32 7.22 2. 2. 1. 1... -. ÜFE (y-y, %).67 TÜFE Harcama Grupları (Katkı, Puan) Gıda ve Enerji Enflasyonu (y-y, %) Giyim ve Ayakkabı Ev Eşyası Lokanta ve Oteller Konut Alkollü İçecekler ve Tütün Ulaştırma Gıda ve Alkolsüz İçecekler Yıllık Aylık 3. 3. 2. 2. 1. 1... Gıda Enerji Tüfe -1 1 2 3 ÜFE Alt Sektörler (y-y, %) Dünya Gıda ve Emtia Fiyat Endeksi 3. 3. 2. 2. 1. 1... -. -1. Tarım Sanayi İmalat Sanayi 26 24 22 2 18 16 14 12 1 BM Dünya Gıda Fiyat Endeksi UBS Emtia Fiyat Endeksi (sağ eksen) 23 21 19 17 1 13 11 9 7 Kaynak:TCMB Kaynak: Bloomberg 1
May.6 Kas.6 May.7 Kas.7 May.8 Kas.8 May.9 Kas.9 May.1 Kas.1 May.11 Kas.11 May.12 Kas.12 May.13 Kas.13 İTO Enflasyon Göstergeleri Türk- İş Mutfak Enflasyonu 2 İstanbul Toptan Eşya Fiyat Endeksi (y-y,%) İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksi (y-y,%) 8 Türk-İş Gıda Enflasyonu ( a-a, %) 1 6 1 4 2-2 - -4 Kaynak:İTO Kaynak: Türk-İş Enflasyon Beklentileri Tük. Güven Endeksi-Fiyat Beklentileri 9. 9 8. 8 7. 7 6. 6. 12 Ay Sonrasının Yıllık TÜFE Beklentisi (%) 24 Ay Sonrasının Yıllık TÜFE Beklentisi (%) 1 9 9 8 8 7 7 Fiyatların değişim yönüne ilişkin beklenti 8. 13 13 12 12 11 11 1 1 Reel Efektif Döviz Kuru TÜFE Bazlı (23=1) 19.41 16
Tem.8 Eki.8 Oca.9 Nis.9 Tem.9 Eki.9 Oca.1 Nis.1 Tem.1 Eki.1 Oca.11 Nis.11 Tem.11 Eki.11 Oca.12 Nis.12 Tem.12 Eki.12 Oca.13 Nis.13 Tem.13 Eki.13 2-I 2-III 26-I 26-III 27-I 27-III 28-I 28-III 29-I 29-III 21-I 21-III 211-I 211-III 212-I 212-III 213-I 213-III Haz.8 Eyl.8 Ara.8 Mar.9 Haz.9 Eyl.9 Ara.9 Mar.1 Haz.1 Eyl.1 Ara.1 Mar.11 Haz.11 Eyl.11 Ara.11 Mar.12 Haz.12 Eyl.12 Ara.12 Mar.13 Haz.13 Eyl.13 Haz.8 Eyl.8 Ara.8 Mar.9 Haz.9 Eyl.9 Ara.9 Mar.1 Haz.1 Eyl.1 Ara.1 Mar.11 Haz.11 Eyl.11 Ara.11 Mar.12 Haz.12 Eyl.12 Ara.12 Mar.13 Haz.13 Eyl.13 Eyl. Mar.6 Eyl.6 Mar.7 Eyl.7 Mar.8 Eyl.8 Mar.9 Eyl.9 Mar.1 Eyl.1 Mar.11 Eyl.11 Mar.12 Eyl.12 Mar.13 Eyl.13 Haz.8 Eyl.8 Ara.8 Mar.9 Haz.9 Eyl.9 Ara.9 Mar.1 Haz.1 Eyl.1 Ara.1 Mar.11 Haz.11 Eyl.11 Ara.11 Mar.12 Haz.12 Eyl.12 Ara.12 Mar.13 Haz.13 Eyl.13 İŞGÜCÜ GÖSTERGELERİ İşsizlik Oranı İşgücü Durumu 17. 16. 1. 14. 13. 12. 11. 1. 9. 8. 7. Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı (%) İşsizlik Oranı (%) 1.2 9.9 31, 29, 27, 2, 23, 21, 19, İşgücü Arzı (kişi) İstihdam Edilenler (kişi) İşgücüne Katılım Oranı Sektörlerin Toplam İşgücü İçindeki Payı 3. 1. 49. 47. 4. 43. 41. 39. 37. 3. İşgücüne Katılma Oranı (%) İstihdam Oranı (%) 3. 2. 2. 1. 1... Tarım İnşaat Sanayi Hizmetler (Sağ Eksen) 4. 2.. 48. 46. 44. 42. İşkur İstatistikleri Sanayi İstihdam Endeksi (21=1) İş Arayanların Sayısı (kişi) Sanayi İstihdam Endeksi 2, 18, 16, 14, 12, 1, 8, 6, 4, 2, 122 117 112 17 12 97 92 17 Kaynak: Hazine Müsteşarlığı Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
2-I 2-III 26-I 26-III 27-I 27-III 28-I 28-III 29-I 29-III 21-I 21-III 211-I 211-III 212-I 212-III 213-I 213-III Kurulan-Kapanan Şirket Sayısı Reel Brüt Ücret - Maaş Endeksleri 4,7 4,2 3,7 3,2 2,7 2,2 1,7 1,2 7 Kurulan-Kapanan Şirket Sayısı (Adet) 13 12 12 11 11 1 1 9 9 8 Sanayi Sektörü Reel Brüt Ücret - Maaş Endeksleri Kaynak: TOBB Kaynak: Hazine Müsteşarlığı 18
Eki.4 Nis. Eki. Nis.6 Eki.6 Nis.7 Eki.7 Nis.8 Eki.8 Nis.9 Eki.9 Nis.1 Eki.1 Nis.11 Eki.11 Nis.12 Eki.12 Nis.13 Eki.13 Eki. Nis.6 Eki.6 Nis.7 Eki.7 Nis.8 Eki.8 Nis.9 Eki.9 Nis.1 Eki.1 Nis.11 Eki.11 Nis.12 Eki.12 Nis.13 Eki.13 Eki.3 Nis.4 Eki.4 Nis. Eki. Nis.6 Eki.6 Nis.7 Eki.7 Nis.8 Eki.8 Nis.9 Eki.9 Nis.1 Eki.1 Nis.11 Eki.11 Nis.12 Eki.12 Nis.13 Eki.13 Eki.3 Nis.4 Eki.4 Nis. Eki. Nis.6 Eki.6 Nis.7 Eki.7 Nis.8 Eki.8 Nis.9 Eki.9 Nis.1 Eki.1 Nis.11 Eki.11 Nis.12 Eki.12 Nis.13 Eki.13 DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ İthalat-İhracat Dış Ticaret Dengesi 2 2 1 1 İhracat (milyon dolar) İthalat (milyon dolar) -2-4 -6-8 -1-12 Dış Ticaret Dengesi (milyon dolar) İhracat* İthalat* 8 6 4 2-2 -4 Tarım (y-y, %) Madencilik (y-y, %) İmalat (y-y, %) 6 4 3 2 1-1 -2-3 -4 - Ara Malları (y-y, %) Sermaye Malları (y-y, %) Tüketim Malları (y-y, %) *12 aylık toplam veriler kullanılmıştır. *12 aylık toplam veriler kullanılmıştır. Cari İşlemler Dengesi Sermaye ve Finans Hesabı 6-4 -14-24 -34-44 -4-64 -74-84 3 1-1 -3 - -7-9 -11 6 4 3 2 1-1 -2 Cari İşlemler Dengesi (12 Aylık-milyon dolar) Cari İşlemler Dengesi (milyon dolar-sağ eksen) Doğrudan Yatırımlar (12 aylık-milyon dolar) Portföy Yatırımları (12 aylık-milyon dolar) Diğer Yatırımlar(12 aylık-milyon dolar) 19
TÜKETİM GÖSTERGELERİ Tüketici Güveni ve Reel Kesim Güveni Tüketim Harcamaları 1. 9. 8. 7. 6.. Tüketici Güven Endeksi Reel Kesim Güven Endeksi (sağ eksen) 13 12 11 1 9 8 7 6 4 2 1 1 - -1-1 Reel Hanehalkı Tüketimi (y-y, %) CNBC-e Güven Endeksleri Krediler CNBC-e Tüketici Güven Endeksi Krediler (y-y, %) 1 13 11 9 7 3 8 7 6 4 3 2 1 Kaynak: CNBC-e Kaynak: BDDK Bireysel ve Ticari Krediler 4 3 2 1 - Bireysel Krediler (y-y, %) Ticari Krediler (y-y, %) Kaynak: BDDK 2
Tem.7 Kas.7 Mar.8 Tem.8 Kas.8 Mar.9 Tem.9 Kas.9 Mar.1 Tem.1 Kas.1 Mar.11 Tem.11 Kas.11 Mar.12 Tem.12 Kas.12 Mar.13 Tem.13 Kas.13 KAMU MALİYESİ GÖSTERGELERİ Bütçe Dengesi Bütçe Gelirleri ve Harcamaları 1-1 -2-3 -4 - -6 Bütçe Dengesi (12 aylık toplam-milyar TL) 4 4 3 3 2 2 1 Bütçe Gelirleri (12 aylık toplam-milyar TL) Bütçe Harcamaları (12 aylık toplam-milyar TL) Kaynak:TCMB Vergi Gelirleri Faiz Dışı Denge Vergi Gelirleri (Nominal y-y, %) Vergi Gelirleri (Reel y-y, %) Faiz Dışı Denge (12 aylık-milyar TL) 6 4 7 47 2 37-1 -3 27 17 7-3 Kaynak:TCMB, VakıfBank Kaynak:TCMB Borç Stoku İç ve Dış Borç Stoku 6 4 4 3 3 Toplam Borç Stoku (milyar TL) 4 4 3 3 2 2 İç Borç Stoku (milyar TL) Dış Borç Stoku (milyar TL-sağ eksen) 18 16 14 12 1 8 6 Kaynak: Hazine Müsteşarlığı Kaynak: Hazine Müsteşarlığı 21
Kas.6 May.7 Kas.7 May.8 Kas.8 May.9 Kas.9 May.1 Kas.1 May.11 Kas.11 May.12 Kas.12 May.13 Kas.13 Kas.6 May.7 Kas.7 May.8 Kas.8 May.9 Kas.9 May.1 Kas.1 May.11 Kas.11 May.12 Kas.12 May.13 Kas.13 May.4 Kas.4 May. Kas. May.6 Kas.6 May.7 Kas.7 May.8 Kas.8 May.9 Kas.9 May.1 Kas.1 May.11 Kas.11 May.12 Kas.12 May.13 Kas.13 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 Türkiye nin Net Dış Borç Stoku Türkiye nin Dış Borç Stoku Profili 4 4 3 3 2 2 1 1 Türkiye'nin Net Dış Borç Stoku/GSYH (%) 3 2 2 1 1 TCMB (milyar dolar-sol eksen) Kamu Sektörü (milyar dolar) Özel Sektör (milyar dolar) 2 2 1 1 Kaynak: Hazine Müsteşarlığı Kaynak: Hazine Müsteşarlığı LİKİDİTE GÖSTERGELERİ TCMB Faiz Oranı Reel ve Nominal Faiz 2 2 1 Borç Alma Faiz Oranı (%) Borç Verme Faiz Oranı (%) 2 2 1 Reel Faiz Nominal Faiz 1 1 - Kaynak:TCMB Kaynak:TCMB, VakıfBank Para Arzı 1 8 6 4 2 M2 (milyar TL) M3 (milyar TL) M1 (milyar TL-sağ eksen) 2 2 1 1 Kaynak:TCMB 22
Dünya Piyasalarında Son Açıklanan Ekonomik Göstergeler Reel Büyüme (y-y,%) Enflasyon (y-y,%) Cari Denge/GSYH* (%) Merkez Bankası Faiz Oranı (%) Tüketici Güven Endeksi ABD 1.8 1-2.71.2 7.4 Euro Bölgesi -.4.9 1.86.2-1.4 Almanya.6 1.6 6.9.2 98 Fransa.2.8-2.19.2-26.4 İtalya -1.6.7 -.74.2 98.3 Macaristan 1.8.9 1.11** 3.2-23.3 Portekiz -1..1-1..2-41. İspanya -1.1.2-1.12.2-2. Yunanistan -. -2.9-3.37.2-66.7 İngiltere 1.6 2.2-3.79. -12. Japonya 2.4 1.1 1.1.1 42. Çin 7.8 3. 2.3 6. 12.9 Rusya 1.2 6. 3.69 8.2 -- Hindistan 4.8 11.6-4.79 7.7 -- Brezilya 2.16.77-2.41 1. 11.3 G.Afrika 1.8.3-3.39***. -8. Türkiye 4.4 7.32-6.1**** 4. 77. Kaynak: Bloomberg, *: Cari denge verileri IMF den alınmaktadır ve 212 verileridir. ***: 211 verisi, **: 21 verisi, ****: VakıfBank hesaplaması Beklentiler 213-IMF Beklentisi (Ekim 213) Reel Büyüme (y-y,%) Enflasyon (y-y,%) Cari Denge /GSYH (%) İşsizlik Oranı (%) Borç St./GSYH (%) Gelişmiş Ülkeler 1.2 1.4.1 8.1 17.7 Gelişmekte Olan Ülkeler 4. 6..8 -- 34.7 Tüm dünya 2.9 3.7 -- -- -- ABD 1.6 1.2-2.7 7.6 16. Euro Bölgesi -.4 1.3 2.3 12.3 9.7 Almanya. 1.6 6..6 8.4 Fransa.2 1. -1.6 11. 93. İtalya -1.8 1.3. 12. 132.3 Macaristan.2 3. 2.2 11.3 79.8 Portekiz -1.8 1..9 17.4 123.6 İspanya -1.3 1.3 1.4 26.9 93.7 Yunanistan -4.2-1.8-1. 27. 17.7 İngiltere 1.4 2.7-2.8 7.7 92.1 Japonya 2..7 1.2 4.2 243. Çin 7.6 3. 2. 4.1 22.9 Rusya 1. 6.2 2.9.7 14.1 Hindistan 3.8 9. -4.4 -- 67.2 Brezilya 2..9-3.4.8 68.3 G.Afrika 2..7-6.1 26. 43. TÜRKİYE 3.8 8. -7.4 9.4 36. 23
Türkiye Makro Ekonomik Görünüm 211 212 En Son Yayımlanan Reel Ekonomi 213 Yılsonu Beklentimiz GSYH (Cari Fiyatlarla, Milyon TL) 1 297 713 1 41 786 414 48 (213, 3Ç) -- GSYH Büyüme Oranı (Sabit Fiyatlarla, y-y%) 8.8 2.2 4.4 (213, 3Ç) 3.7 Sanayi Üretim Endeksi (y-y. %) (takvim etk arnd) 9.7 2. -. (Ekim 213) -- Kapasite Kullanım Oranı (%) 7.4 74.2 7.6 (Kasım 213) -- İşsizlik Oranı (%) 9.8 9.2 9.9 (Eylül 213) 9. Fiyat Gelişmeleri TÜFE (y-y. %) 1.4 6.16 7.32 (Kasım 213) -- ÜFE (y-y. %) 13.33 2.4.67 (Kasım213) -- Parasal Göstergeler (Milyon TL) M1 148,4 167,44 192,917 (6.12.213) -- M2 66,642 731,77 86,332 (6.12.213) -- M3 7,491 774,61 97,79 (6.12.213) -- Emisyon 49,347 4,6 67,342 (6.12.213) -- TCMB Brüt Döviz Rezervleri (Milyon $) 78,33 1,32 114,819 (6.12.213) -- Faiz Oranları TCMB O/N (Borç Alma).. 3. (13.12.213) -- TRLIBOR O/N 1.89.78 8.1 (13.12.213) -- Ödemeler Dengesi (Milyon $) Cari İşlemler Açığı 7,92 47,476 2,89 (Ekim 213) 8, İthalat 24,842 236,4 19,479 (Ekim 213) -- İhracat 134,97 12,37 12,14 (Ekim 213) -- Dış Ticaret Açığı 1,93 84,8 7,37 (Ekim 213) 96, Borç Stoku Göstergeleri (Milyar TL) Merkezi Yön. İç Borç Stoku 368.8 386. 47.9 (Eylül 213) -- Merkezi Yön. Dış Borç Stoku 149.6 14. 168.2 (Eylül 213) -- Kamu Net Borç Stoku 29.1 24.6 217. (213, 2Ç) -- Kamu Ekonomisi (Milyon TL) 211 Kasım 212 Kasım Bütçe Gelirleri 33,362 29,32 3,18 (Kasım 213) -- Bütçe Giderleri 27,943 26,886 3,496 (Kasım 213) -- Bütçe Dengesi,419 2,146 6,423 (Kasım 213) -- Faiz Dışı Denge 8,884,68 8,18 (Kasım 213) -- 24
Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar ekonomik.arastirmalar@vakifbank.com.tr Cem Eroğlu Müdür cem.eroglu@vakifbank.com.tr 212 398 18 98 Nazan Kılıç Müdür Yardımcısı nazan.kilic@vakifbank.com.tr 212 398 19 2 Ümit Ünsal Müdür Yardımcısı umit.unsal@vakifbank.com.tr 212 398 18 99 Fatma Özlem Kanbur Uzman fatmaozlem.kanbur@vakifbank.com.tr 212 398 18 91 Sinem Ulusoy Uzman Yardımcısı sinem.ulusoy@ vakifbank.com.tr 212 398 18 9 Elif Enginn Uzman Yardımcısı elif.engin@vakifbank.com.tr 212 398 18 92 Bu rapor Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. tarafından t güvenilir olduğuna inanılan kaynaklardan sağlanan bilgiler kullanılarak hazırlanmıştır. h Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu bilgi ve verilerin doğruluğu hakkında herhangi bir garanti vermemekte ve bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan dolayı sorumluluk kabul etmemektedir. Bu rapor sadece bilgi vermek amacıyla hazırlanmış olup, hiçbir konuda k yatırım önerisi olarak yorumlanmamalıdır. Türkiye Vakıflar r Bankası T.A.O. bu b raporda yer alan bilgilerde daha önceden bilgilendirmee yapmaksızın kısmen veya tamamen değişiklik yapma hakkına sahiptir. Vakıfbank Ekonomik Araştırmalarr