Özofagus Hastalıklarına Giriş Genel Bilgiler,Semptomlar, Bulgular, Teşhis Yöntemleri Prof.Dr. Ceyhun ORAL
Konu Planı Genel bilgiler Anatomi,Fizyoloji Semptomlar Disfaji,Regürgitasyon,göğüs yanması,odinofaji Teşhis yöntemleri Radyoloji,Endoskopi,Manometri,pH, End US,BT,MRI
ANATOMİ Farinks ile mide arasında kas yapılı bir tüp dür. Servikal özofagus (üst kesici dişler ile krikofaringeal kıkırdak arası 16cm) Torasik özofagus (üst,orta,alt) 3 darlık mevcut 1-Krikoid kartilaj (UES Faringoözofageal sfinkter ) 2-Orta darlık (Aort ve sol ana bronş ) 3-Diafragma (LES) Üst 1/3 çizgili, alt 1/3 düz kas. İç sirküler, dış longitüdinal Arterleri,venleri. Çok katlı yassı(skuamöz) epitel
Fizyoloji Sineradyografik,manometrik ve ph metrik ölçümlerle fizyoloji aydınlanmıştır. Özofagusun görevi sıvı ve katı yiyecekleri mideye taşımaktır.(nadiren tersi) UES ve LES basınçları fazladır. Ağız ve farinkste dinlenme basınçları atmosferik,torasik özofagusta subatmosferik,mide de hafif supraatmosferiktir.
LES (Alt özofagus sfinkteri) Özofagusun alt 4cm i olup, basınç mide basıncından 15-25 cm su daha yüksektir. Alt sfinkterin büyük kısmının intraabdominal oluşu kompetansa yardımcıdır Manometrik ölçümler: Basınç:13,8mmHg(<6?) Total uzunluk:3,7cm (<2cm?) Abdominal kısım:2,2cm (<1cm?)
Yutma ve Özofagus Peristaltizmi Dil yiyeceği farinkse atar.glottis ve farinks yükselir.ues gevşer ve yiyecek özofagusta 4-6cm/sn hızla, kontraksiyonun önünde sürüklenir.(refleks, medulla obl) LES gevşer. Primer peristaltizm(yutma başlatır) Sekonder peristaltizm(lokal uyarı) Tersiyer dalgalar (patolojiktir,yaşlı)
SEMPTOMLAR Disfaji(yutma güçlüğü) Regürgitasyon(gıdaların geri taşması) Göğüs yanması (Heartburn) Dispepsi (Hazımsızlık) Odinofaji (ağrılı yutma) Yutamama
Disfaji Hikaye:disfaji öncesi kronik ağrılı bir dönem var mı? Diyet, alkol, sigara, alışkanlıklar?
Disfaji Nedenleri ve Özellikleri Karsinom: Erkek,45yaş üzeri,disfaji iki yıldan az,progresif,odinofaji önce disfaji sonra Peptik özofajit: Erkek, her yaş,yıllarca yanma,disfaji önce odinofaji sonra Akalazya Her iki cins, her yaş,sıvı ve soğuk içeceklere disfaji önce(paradoksal),regürgitasyon sık,odinofaji az ve sonra
Disfaji Nedenleri ve Özellikleri(2) Kontraktil Halka Erkek, kısa disfaji atakları Diffüz Spazm Erkek, yaşlılarda, özofagusta birçok kontraksiyon Zenker Divertikülü: Erkek,boyunda batma,yutma sırasında gürültü çürümüş gıda regürgitasyonu Skleroderma Kadın,10-45 sık,deri değişiklikleri ve Raynaud hastalığı Paraözofageal Hiatus Hernisi Kadın, substernal basınç,ağrı, disfaji, ve yemeklerde geğirme
Göğüs Yanması (Heartburn) Reflü sebep olur,öne eğilince ve sırtüstü (supine) yatınca ortaya çıkar,substernal ağrı ve basınç şeklindedir,skapula ve aralarına. Boyuna ve sol kola yayılır, ph düşer, spazm ve dismotilite oluşur ve özofajit gelişir DİSPEPSİ (Hazımsızlık) Yemek sonrası substernal bası,epigastrik rahatsızlık,bulantı ve geğirme ille oluşan özofagus,mide, duodenum, bilier sistem ve pankreası ilgilendiren bir semptomlar toplamıdır.anjina ile karıştırılır.(%3)
Özofagus Fonksiyonlarının Değerlendirilmesi 1) Özofagusun strüktürel bozukluklarını araştıran yöntemler 2)Özofagusun fonksiyonel bozukluklarını araştıran yöntemler 3)Özofagusa Mide özsuyu reflüsünü değerlendiren testler 4)Provokatif testler 5)Duodenogastrik fonksiyonların özofagusa etkisini araştıran testler
Strüktürel Bozuklukları Araştıran Yöntemler Radyografik Değerlendirme: Baryumlu özofagografi ve mide duodenum tetkiki ile yutma fonksiyonu, darlıklar, basılar,ülserler, takıntılar,genişlemeler ve hiatal herniler (Trandelenburg pozisyonu) tesbit edilebilir.erken neoplaziler,varisler ve özofajit tesbit edilemez.
Endoskopi Özofajit Grade I:Kızarıklık Grade II:Linear erozyon ve granülasyon Grade III:Linear ülserasyonlar birleşmiş ve kaldırımtaşı (cobblestone) görünüm Grade IV: Darlık (Striktür) Barrett s Özofagusu:Kolumnar epitel metaplazisi,displazzi ve adenokarsinom Retrofleksiyonda gastroözofageal flap Hiatus hernisi, divertikül, karsinom
Fonksiyonel Bozuklukları Tesbite Yönelik Yöntemler MANOMETRİ Motor fonksiyon bozukluğu şüphesi varsa (disfaji, odinofaji,göğüs ağrısı) Akalazya Diffüz özofageal spazm Nutcracker (Fındıkkıran) özofagus Hipertansif LES Skleroderma, dermatomiyozit,polimiyozit LES (uzunluğu,basıncı, abdominal kısmı) LES Yetersizliği: Basınç<6mm Hg,uzunluk<2cm,abdominal bölüm<1cm 3 boyutlu olarak SPVV hesaplanır
Fonksiyonel Bozuklukları Tesbite Yönelik Testler(2) 24 saatlik ambulatuar manometri SART (Standart asid reflü test) Özofagus geçiş zamanı sintigrafisi Video veya Sineradyografi Faringeal fazın incelenmesinde daha üstündür (Nöromüsküler bozukluklar) Manofluorografi (en iyi yöntem)
Mide Asit Reflüsünü Değerlendiren Testler 24 Saatlik Ambulatuar PH Ölçümü LES in 5cm proksimaline ph elektrodu yerleştirilir.hastaya ağrı duyduğu saatleri, yemek ve uyku saatlerini yazması söylenir sonuçlar değerlendirilirken: 1)Özofagus ph sının <4 olduğu toplam süre yüzdesi Reflü sıklığına yüzdesi En uzun episod süresi ve 5dk dan uzun episod sayısı Sensivite ve spesifitesi >%96 Sensitivite (kapsama),spesifite(dışlama)
Mide Asidi Reflüsünü Değerlendiren Testler(2) 24 saatlik ambulatuar safra moniterizasyonu SART(Standart Asit Reflü Test) Omeprazol kullananlarda Radyografik reflü tesbiti (Ayakta tesbiti yeterlidir)
Duodenogastrik Fonksiyonları Değerlendiren Testler Mide boşalması ölçümü (90dk %60 boşalır) Barostat Mide asidi analizi Kolesintigrafi 24 saatlik mide PH moniterizasyonu 24 saatlik gastrik bilurubin tesbiti
Duodenogastrik Fonksiyonları Değerlendiren Testler Mide boşalması ölçümü (90dk %60 boşalır) Barostat Mide asidi analizi Kolesintigrafi 24 saatlik mide PH moniterizasyonu 24 saatlik gastrik bilurubin tesbiti
Teşhis Yöntemleri EUS Özofageal Endoskopi 1980 lerden itibaren gelişmiştir. Tümörlerin değerlendirilmesinde, özofagus tabakalarının penetrasyonunu ve lenf nodlarının invazyonunu hassasiyetle saptayarak evrelendirmeyi sağlar CT ve MRI Tümöral kitlelerin preoperatif değerlendirilmesinde değerlidir.