Konuya giriş için Arap Dili nde " ال " nin kullanıldığı yerleri hatırlayalım: " ال " الناهية 1- YASAKLAMA LE si Karşımızdaki veya 3. şahıslardan bir şeyi yapmamasını talep etmektir. Müzari fiilin başına gelir ve sonunu cezmeder. ال ت ك ت ب وا (Sizler) Yazmayınız ت ك ت ب ا ال (Siz ikiniz) Yazmayın ت ك ت ب ال ت ك ت ب ن ال (Sizler) Yazmayın ت ك ت ب ا ال (Siz ikiniz) Yazmayın (Sen) Yazma ت ك ت ب ي ال (Sen) Yazma Erkeğe Hitap Kadına Hitap Nehyi Hâzır Gâib) (O) Yazmasın (Nehyi ال ي ك ت ب
" ال " النافية 2- OLUMSUZLUK LE si Arap Dili nde üç tane olumsuzluk LE si vardır. a) Filli Muzari nin başına gelen olumsuzluk LE si b) Leyse gibi işlev gören İsmini REF, haberini NASB eden LE.. İSİM cümlesinin ال النافية للوحدة başına gelir. Le nefye lil vahde Evde BİR ADAM yoktur. في الدار ر ج ل ال Not: LE den sonraki ismin harekesi damme dir. Ve LE, leyse gibi işlev görmüştür. Ayrıca Evde bir adam yoktur ama iki veya üç adam olma ihtimali vardır. Bu nedenle buradaki LE, LE Nefye lil vahdedir. Le nefye lil CİNS değildir. Şimdi asıl konumuza geçebiliriz.
c) İNNE gibi işlev gören İsmini NASB, haberini REF eden LE.. İnne olumlu konumuz olan LE ise olumsuzluk ifade eder. İSİM Cümlesinin başına gelir. Le ال النافية للجنس nefye lil cins Evde HİÇ BİR ADAM yoktur. ال ر ج ل في الدار Not: LE den sonraki ismin harekesi FETHA dır. Ve LE, İnne gibi işlev görmüştür. Ayrıca Evde herhangi bir adam olma ihtimalini ortadan kaldırmıştır. Bu nedenle buradaki LE, LE Nefye lil cinsdir. Kısacası eğer LE den sonra gelen isim MERFU ise LE Nefye lil vahde (tek bir şeyi olumsuzlaştıran LE)dir. Eğer LE den sonra gelen isim MANSUB ise LE Nefye lil Cins( İsmin dahil olduğu tüm fertleri tamamen/bir bütün olarak olumsuzlaştıran LE)dir. Lütfen aşağıdaki örnek cümleleri inceleyiniz!. ال طالب في الصف ال طال ب في الصف Sınıfta BİR ÖĞRENCİ yoktur. Bu cümledeki LE, le nefye lil vahdedir. Sınıfda bir öğrenci yoktur ama sınıfda iki veya daha fazla öğrencinin olma ihtimali vardır. Sınıfta HİÇ BİR ÖĞRENCİ yoktur. Bu cümledeki LE, le nefye lil cinsdir. Sınıfda herhangi bir öğrenci olma ihtimali Yoktur. Yani sınıfda bulunma hükmünü tüm öğrenciler için ortadan kaldırmıştır. Bu nedenle bu LE ye LE et-tebrie de denir
Le nefye lil cins in ismini nasb haberini ref edebilmesi için üç şart vardır: 1- İsminin ve Haberinin NEKRE olması gerekir. Eğer ismi MARİFE gelirse işlev görmez Ama olumsuzluk devam eder. ال س ر ور دائم Hiçbir sevinç sürekli değildir. ال الغني مرتاح وال الفقير مرتاح Ne zengin ne de fakir rahattır. 2- İsmi ile arasına başka bir kelime girmemelidir. Eğer girerse işlev görmez. Bu cümlede Le ile İsmi olan ŞECERE arasına FİHE gelmiştir. Bu nedenle ismini nasb etmemiştir. Olumsuzluk devam etmektedir. Ve LE tekrar edilmiştir. ال فيها شجرة وال حجر Orada ne ağaç ne de taş vardır. 3- LE den önce harfi cer gelmemesi gerekir. Eğer gelirse işlevini yitirir ve harfi cerle LE den sonraki kelime MECRUR olur.. االتحاد األوروبي بال ضمير السؤال بال جواب Soru cevapsızdır. AB vicdansızdır.
Le nefye lil cins in ismi üç şekilde gelir: Le nefye lil cins in isminin irabı 1- İSMİ Müfred yani tek bir kelime ( müfred, müsenna ve çoğul). Bu durumda kelimenin Mansub haldeki alameti(fetha/ye/kesre) üzere mebni olur. Le nin İsmi RACULE, tekil bir isim nasb alameti olan FETHA üzere mebni في الدار رجل ال Le nin İsmi RACULEYNİ, ikil bir isim ama tek kelimeden ibaret olduğu için Nahiv açısından Müfreddir. Nasb alameti olan YE üzere mebnidir. في الدار رج ل ي ن ال Le nin İsmi RİCALE, kırık çoğul ama tek kelimeden ibaret olduğu için Nahiv açısından Müfreddir. Nasb alameti olan FETHA üzere mebnidir. في الدار رجال ال Le nin İsmi MUHMİLİN, cemi müzekker ama tek kelimeden ibaret olduğu için Nahiv açısından Müfreddir. Nasb alameti olan YE üzere mebnidir. م ه م ل ين ال في األسرة Le nin İsmi MUHMİLÊTİ, cemi müennes ama tek kelimeden ibaret olduğu için Nahiv açısından Müfreddir. Nasb alameti olan KESRE üzere mebnidir. مهمال ت ال في األسرة
2- İSMİ NEKRAYA MUDAF ise. Yani LE nin isminden sonra belirtisiz isim tamlaması gelirse. Bu durumda Mansub Le den sonra RACULE SÛİN belirtisiz isim tamlaması. Le nin İsmi RACULE, Mansub bil-fetha رجل ال سوء محبوب Le den sonra RACULEY SÛİN belirtisiz isim tamlaması. Le nin İsmi RACULEY, Mansub bil-ye. Çünkü ikil. Sonundaki nun Tamlama nedeniyle düştü. ر ج ل ي ال سوء محبوبان Le den sonra MUHMİLÎ VÂCİBİN belirtisiz isim tamlaması. Le nin İsmi MUHMİLİ, Mansub bil-ye. Çünkü CEMİ müzekker. Sonundaki nun Tamlama nedeniyle düştü. ال م ه م ل ي واجب ناجحون Le den sonra MUHMİLÊTİ VÂCİBİN belirtisiz isim tamlaması. Le nin İsmi MUHMİLETİ, Mansub bil-kesre. Çünkü CEMİ MÜENNES. Sonundaki nun Tamlama nedeniyle düştü. ناجحات واجب مهمال ت ال
3- İSMİ ŞEBİHEN BİL-MUDAF/MUDAFA BENZER ise. Bu durumda LE nin ismi Mansub gelir. Konuyu daha iyi anlaşılması için şebihen bil mudafı kısaca açıklayalım. ŞEBİHEN BİL-MUDAF/MUDAFA BENZER: Tamlamaya benzeyen demektir. ŞEBİHEN bil-mudaf terkibinde: MUDAF Müştak(ismi fail, ismi meful,sıfatı müşebbehe), TENVİNLİ bir isimdir; Mudaf ileyh ise CER_MECRUR, MEFUL bih, FAİL olarak gelir. Normal bir isim tamlamasında ise MUDAF, tenvinsiz gelir ve MUDAF İLEYH, mecrur bir İsimdir. KISACASI: Eğer MUDAF(İsim tamlamasının ilk öğesi) TENVİNLİ ise bu terkib Kesinlikle ŞEBİHEN BİL_MUDAF tır. Eğer MUDAF (İsim tamlamasının ilk öğesi) tenvinsiz ise Bu terkib normal bir isim tamlamasıdır. 1 Hainen kelimesi şebihen bil mudaftır. Bunu, cümlenin ال خائنا وطن ه محبوب anlamını bilmesek de anlayabiliriz. Şöyleki: öncelikle Hiçbir vatanını ihanet eden kimse sevilmez. Tenvinli gelmiştir. Bu nedenle şebihen bil mudaftır. Oysaki aşağıdaki örnekte ise (hainü l-vatani) terkibinde 2 ise hain kelimesi TENVİNSİZ olarak gelmiştir. İkinci olarak 1.örnekte Mudaf tan sonraki kelime M:BİH خائن الوطن dolayısyla mansub olarak gelmiştir. Oysa 2.örnekte Mudaf ileyh ise mecrurdur. Vatan Haini
Failen kelimesi şebihen bil mudaftır.. Şöyleki: öncelikle Tenvinli gelmiştir. Bu nedenle şebihen bil mudaftır. Oysaki aşağıdaki örnekte ise (failü l-hayri) terkibinde ise fail kelimesi TENVİNSİZ olarak gelmiştir. ال فاعال للخير نادم فاعل الخير İyilik yapan İyilik yapan hiç kimse pişman değildir. ÖZET: Çoğunlukla eğer tamlamada MUDAF(ilk kelime) TENVİNLİ ise bu terkib ŞEBİHEN BİL_MUDAF; Eğer Mudaf(İlk kelime) tenvinsiz ise normal bir isim tamlamasıdır. حسنا ال خلقه مذموم بائعا ال دين ه بدنياه رابح şebihen bil mudaf şebihen bil mudaf Hazırlayan: Eyup AKŞİT