Stj. Av. Dilek Gülseli DURMUŞ Stj. Av. Sait ÇİFTÇİ

Stj. Av. Dilek Gülseli DURMUŞ Stj. Av. Sait ÇİFTÇİ

CEM: 1978 Ankara doğumluyum. İlkokulu Yükseliş Kolejinde, ortaokul ve liseyi Tevfik Fikret Lisesinde okudum. Lisans eğitimini Çankaya Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği bölümünde tamamladım. Sosyoloji yüksek lisans yaptım. 1999 yılında ismi sonradan Zakkum olarak değişecek olan Raindog grubunu, Yusuf Demirkol ve Eren Parlakgümüş ile birlikte kurduk. Nasıl tanıştınız? Müzik yolculuğuna beraber çıkmaya ne zaman nasıl karar verdiniz? Raindog yerine neden Zakkum adını kullanmaya başladınız? Anason kokarken sofralar Yaşlandırıyor seni aynalar Her geçen yıl birer birer masadan eksiliyor dostlar. S ürekli birilerinin eksildiği masalarda Zakkum ile hukuk, sosyal medya, telif hakları ve Türkiye nin Gündemi üzerine keyifli bir röportaj yaptık. Öncelikle sizleri tanıyalım. YUSUF: 3 Ocak 1980 Ankara doğumluyum. Lise öğrenimimi tamamladıktan sonra 1997 de Kıbrıs a yerleştim ve 1999 yılında Ankara ya döndüm. 2005 yılında Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi, Reklamcılık ve Halkla İlişkiler Bölümünde lisans eğitimini tamamladım. Sonrasında yüksek lisans eğitimini de tamamlayıp, askerliğimi yaptım. Halen Ankara da yaşıyorum. 112 Hukuk Gündemi 2014/2 CEM: 1999 da Yusuf un Ankara ya geldiği sene bir grup kurma fikri vardı. Biz vokalist arıyorduk, Yusuf da bir grup arıyordu. Ankara da o zamanlar Limon Bar isminde bir bar vardı. İlk orada karşılaştık sonra stüdyoya girdik ve bir baktık ki 15 sene geçmiş. 1999 yılındaki ilk kadroda bugünkü dörtlüden Yusuf, Eren ve ben vardık, 2003 yılında Emre aramıza katıldı. YUSUF: İsimdeki değişiklik ise şöyle oldu. Raindog, 1999 da ilk kurulduğumuzdaki grup ismimizdi. İngilizce cover şarkılar çalıyorduk. Daha çok alternatif rock ve brit pop parçalardı bunlar. İngilizce bir repertuvarımız vardı. İngilizce isim seçmemizin sebebi de buydu. Barlarda sahne alıyorduk. Sonra kendi albümümüzü yapmaya karar verince Türkçe bir isim seçsek iyi olur dedik. Türkçe şarkıların olduğu bir albüm yapan grubun adı da Türkçe olmalıydı. 2006 senesinde isim değişikliği yaparak Zakkum adını koyduk. Zehr i Zakkum diye bir şarkımız vardı. Biraz albümle alakalı biraz da kendi aramızda beyin fırtınası yaparak Zakkum ismine karar verdik. Bu dönemde Raindog ismiyle bin geceden fazla canlı performansı geride bırakmıştık. CEM: Epey zor bir süreç oldu. Tuhaf denilebilecek isim alternatifleri gündeme geldi. Örneğin Dogma bunlardan biriydi. Başka isimler gündeme gelse de nihai karar Zakkum oldu. YUSUF: Bu son derece sancılı bir dönemdi.

Raindog ismi yıllarca kullanıldı ve oldukça benimsediğimiz, Ankara da da kitle tarafından bilinen bir isimdi. Bu nedenle yeni ismi de en az onun kadar benimsemek istedik. 4 albüm yaptığımız halde yine de bazen ilginç ve yeni gelmiyor değil. Etkilendiğiniz müzik akımları nelerdir? YUSUF: Aslında cover döneminde çaldığımız alternatif rock, indie, brit rock grupları diyebiliriz. Biz barda insanların hoşlanacağı piyasa müzikleri yapmaya çalışmıyorduk, içimizden ne geliyorsa hangi müziği yapmak istiyorsak onları sahnede coverlıyorduk. O nedenle, zaten dinlediğimiz müzikleri yaptığımız için alternatif rock gruplarının çizgisinde başladı bu iş. Sonra Zakkum ile yavaş yavaş kendi kimyasını buldu. CEM: İlk albüm daha sert rock sounduna yakınken daha sonra giderek Türkî enstrümanlar girdi. Yani Zakkum bir değişim yaşadı. Peki, bu çizgide devam edecek misiniz yoksa zaman içerisinde tekrar bir değişim söz konusu olabilir mi? YUSUF: Bence her şey olabilir. Çünkü Zakkum, imaj olarak da ilk çıktığı dönemlerde çok konuşulan bir grup oldu. Tamamen alternatif bir imajla sahne alıyorduk. Sahnede çok yapılmamış şeyler yapıyorduk. Biz insanları şaşırtmayı seviyoruz. İlk albümümüzün çıkış parçası olan Ah Çikolata parçasından bu yana değişime olgunluk da denilebilir. O dönemler o türde şarkılar yapmak istedik, şimdiyse böyle parçalar yapmak istiyoruz. Örneklersem, şu an gerek sahnede gerek kliplerde takım elbise giymek çok hoşuma gidiyor. Kendime dar kesim yakıştırıyorum ve giyiyorum. O dönemlerde farklı hissedip düşünüyormuşum ve bundan 5 ya da 10 yıl sonra ne olur bilemem. Ancak müzik olarak sürekli kendimizi yeniliyoruz, yeni şeyler deniyoruz. Kısacası yeni müziklere açık adamlarız. Kendinizi müzik yelpazesinin neresinde görüyorsunuz? CEM: Birçok yere yakınız aslında. Batı müzikler de var. Örneğin, Gökyüzünde gibi. Doğu şarkıları da var. Aslında bu Türkiye de coğrafi olarak İzmir den Adıyaman a kadar seslenmek isteyen bir grubun yapması gereken ya da tercih etmesi gereken bir tutum. Çok batı müzikler yaparsanız metropollere seslenirsiniz ve buralar dışında dinlenmezsiniz. Bu da insanlara seslenme açısından çok kısıtlayıcı olur. Türkiye nin bir güzelliği de bu, aslına bakarsanız. Biz doğu ve batının kaynaşmasında; insanıyla, karakteriyle, coğrafyasıyla çok renkli kısacası kozmopolit bir ülkeyiz. Bu sebeple kozmopolit müzik yapmaya çalışıyoruz. YUSUF: İlk albüm çıktığında çok fazla konser verdik. Zehr-i Zakkum döneminde Türkiye yi çok dolaştık. Hepsi bir tecrübe oldu. Kitleleri gördükçe, insanlarla bağ kurdukça, geri dönüşleri gözlemledikçe, müziğimizde ne tür değişiklikler yapmamız gerektiğini algılama fırsatımız oluyor. Fakat bunu asla ticari açıdan 2014/2 Hukuk Gündemi 113

tercih edilme amaçlı değerlendirmiyoruz. Amaç müzikal olarak tercih edilmek. Eserlerinizi kaleme alırken en yoğun hissettiğiniz duygu hangisi? Yaşanmışlıklardan mı yola çıkıyorsunuz yoksa gözlemlediğiniz, sizi etkileyen bir olay şarkı sözü yazmanızı sağlıyor mu? CEM: Yaşanmışlık kadar, gözlemler de etkili oluyor tabi. Daha çok hayal ettiğim denilebilir. Her birini kendim yaşamasam da, olabilirliğine ya da bir yerlerde gerçekleştiğine inandığım hikayeler diyebilirim. Anason buna bir örnek. Masadan kaybolan dostlar, ömürden eksilen insanlar için söylenmiş sözler. Bu hayatları, yaşamları biraz da kendimi o insanların yerine koyarak hissedip yazıyorum. YUSUF: Duygunun da aslında bir yelpazesi var. Zakkum a daha çok hüzün hâkim. Sözler, yalnızlık ve insan kaybetmek üzerine. Mutsuz şarkılar yazmayı sevmekten ziyade mutsuz şarkılar çıkıyor sanırım Zakkum dan. Aslında neşeli şarkılar yapamıyoruz. Ah Çikolata biraz böyleydi ancak onda da sevgilisinden ayrılan adam ya da kadını anlatıyoruz. Örneğin Ahtapotlar neşeli gibi görünüyor ama aynı zamanda bir ayrılık hatta intihar hikayesi var. Neşeli gibi görünen ama hüzünlü şarkılar. Sonuçta Ahtapotlar da bir intihar şarkısı gibi başlamıyor. İlk dinlediğinizde alıp götüren şarkılar çıkarmak zor olabiliyor. Gerek söylem gerek de melodik olarak. Ben Ne Yangınlar Gördüm böyle bir şarkıydı mesela. Eserlerinize ilişkin telif haklarını nasıl koruyorsunuz? CEM: MÜYORBİR ve MSG sayesinde. Söz ve müziği Musiki Eseri Sahipleri Grubu Meslek Birliği (MSG), yorum haklarını da Müzik Yorumcuları Meslek Birliği (MÜYORBİR) koruyor. Bunun yanında avukatımız da, grubun hukuk danışmanı olarak hep yanımızda... Peki, siz merak edip araştırıyor musunuz? YUSUF: MÜYORBİR olsun, MSG olsun sürekli toplantılara davet ediyorlar. Mesela telif haklarıyla ilgili bilgilendirme toplantılarına. Yoğunluktan dolayı ve İstanbul da yaşamadığımız için çoğuna gidemiyoruz ama merak ettiğimiz şeyler de oluyor. Çünkü geçmişte çalıştığımız bir şirketle çok ciddi hukuki bir süreç atlattık ve 4 yıl boyunca albüm yapamadık. CEM: Bu hukuki süreçte en önemli problem hayatımızdan 4 yılın gitmesi oldu. 1-2 albüm daha sığardı o döneme... Ülkemizde telif haklarına ilişkin yasal düzenlemeler yeterli mi? Siz buna dair bir sorun yaşadınız mı? YUSUF: Ben Türkiye de bunun çok ciddi korunduğunu düşünmüyorum. Amerika da, İngiltere de ciddi önlemler alınmış ve ciddi yaptırımlar var. Türkiye de bu konuda gelişiyor ve daha iyiye gidecek diye düşünüyoruz. Özellikle bizim şirketimiz Doğan Music Company (DMC) çok ciddi çalışmalar yapıyor, nitelikli kararlar alıyor. Türkiye de şirket olarak sanatçının haklarının en iyi korunduğu şirket olduğunu düşünüyoruz. Bu yüzden DMC ile çalışıyoruz. CEM: Bunun bir adımı var tabi, sonuçta çok zor korunan bir şey. Youtube ile bile henüz yeni anlaşma sağladı yapım şirketleri. Örneğin, MSG gibi gruplar belli aralıklarla, bazı kanallara ve radyolara telif ücreti ödemedikleri gerekçesiyle 114 Hukuk Gündemi 2014/2

dışında her ağzımıza geleni yazmıyoruz. Bir süredir Instagram da kullanıyoruz. şarkılarımızı göndermememiz hususunda bizleri uyarıyorlar. Buradaki sistem; oluşturulan bir havuza bildirimler yapılıyor, o bildirimler çerçevesinde de kanallar MSG, MÜYORBİR gibi kurumlara belirli miktarda para yatırıyor. Bildirimlere göre bunlar bölüştürülüp sanatçılara aktarılıyor. Zakkum un sosyal medya ile arası nasıl? CEM: İyi diyebiliriz. Facebook ta çok güncel tuttuğumuz bir sayfamız var. 1.5 milyon kişi takip ediyor o sayfayı. Twitter da sanırım bir tık daha gerideyiz. Tabi güncel tutmaya çalışıyoruz ama bizden daha iyi kullananlar var. YUSUF: Aslında daha ziyade ben, Zakkum un sosyal medya ile olan ilişkisinin laubalilikten uzak olduğunu düşünüyorum. İnsanlarla Twitter üzerinden tartışmalara girmek ya da her an psikolojik durumlarımızla ilgili bildirimlerde bulunmak veya kızdığımız, rahatsız olduğumuz bir şeyi o an dilbilgisinin tüm kurallarını altüst ederek yayınlamak bize göre değil. Hani derler ya Ankara soğuk şehir diye ve insanlarının da mesafeli, soğuk olduğu söylenir. Belki de Twitter ile ilişkimiz bir Ankaralı gibi. Sevenlerimizi konserlere davet ediyoruz haberdar olmalarını sağlıyoruz, belli rahatsızlıklarımızı da ortak bir şekilde bildiriyoruz. Kişisel hesaplarımızdan da bildirim ve paylaşımlarımızı yapıyoruz. Onun Ülkemizde Twitter ve Youtube un geçici bir süre yasaklanması Zakkum u nasıl etkiledi? CEM: Bizi elbette etkiledi ama asıl daha geniş çerçeveden bakarsak, Türkiye yi etkiledi. İnsanların paylaşım yaptığı, birbiriyle rahatça haberleştiği bir mecranın kapatılmasını akla getirmek bile korkunç bir şey. Belki daha farklı kısıtlamalar veya uyarılar olabilirdi. Bir kitap yüzünden koca bir kütüphaneyi yakmaya benziyor. Bu kapatmadan dolayı herkes, en ince ayrıntısına kadar bilgisayar ve teknoloji uzmanı oldu bu engelleri aşmak için. Kapatmaların tek ironik artısı bu. YUSUF: Ben bu tür yasakların gerçekten mantıksız olduğunu düşünüyorum. Çünkü ulaşmak, öğrenmek, bilmek isteyen herkes bunu bir şekilde yapıyor. Çok anlık ve fevri çıkışlar bunlar. Ulaşmakta güçlük çekenler elbette oldu ama kullanmaya eskisi gibi devam eden insanların çoğunlukta olduğunu da biliyoruz. Sonuç olarak, böyle bir ülkede yaşıyorsan ve bu tür teknolojilerle alakalıysan, ufak tefek arka kapıları da bilmen lazım. Son zamanlarda Youtube daki tıklanma yarışında Her Gün Sonbahar adlı parçanız 7 milyon kez tıklanmış, bunu nasıl değerlendiriyorsunuz? YUSUF: Bir şarkının ne kadar beğenildiğini belirleyen şey bence size gelen konser teklifleri, gittiğiniz konserlerde insanların şarkılarınıza ne kadar eşlik edebildiği yani size gösterdikleri ilgidir. Tıklanma sayısı önemli değil, üstelik bu konuda da hileye başvuran çok fazla isim var. Ben Ne Yangınlar Gördüm haftalarca listelerde ilk sırayı korudu. YUSUF: Evet dediğiniz gibi böyle liste başı bir şarkının bir başka sanatçıya ait şarkıdan daha az tıklanmış olması, daha az beğenildiği ya da dinlenildiği anlamına gelmez. Soma 2014/2 Hukuk Gündemi 115

faciasından önce üniversitelere gittik. Çok sayıda kişiye konser verdik. İzmir de 25 bin kişiye, Aydın da 15 bin kişiye konser verdik. İşte biz oralarda şarkılarımızın ne kadar kişiye ulaştığını gördük, o nedenle bu tıklamaların, sayılarının hiçbir önemi yok. Gelecek için hedefiniz nedir? CEM: Bir sonraki adım, bir sonraki gün, bir sonraki şarkı YUSUF: Çok çalışkan bir grubuz. 2007-2011 arasında geçirdiğimiz hukuki süreçte çok bekledik. Bir şeyler var patlamaya hazır ama beklemek zorundaydık. Çok verimli geçmemesine rağmen, bu süreçte de çalıştık. Biz Ankara dayız ve bilmeyenler için Ankara yı tanımlamak gerekirse; keşmekeş bir şehir değil Ankara. Trafiği İstanbul gibi yoğun olan, sizi yoran bir şehir değil ve biz hepimiz Ankara da yaşadığımız için şarkılar konusunda sık sık bir araya gelip bunları üretebiliyoruz. Kısacası çok fazla şarkı yapmak, çok fazla albüm çıkarmak ve insanların hayatlarına dokunabilmek Gündemi takip edebiliyor musunuz? Son olarak ülkemizi yasa boğan Soma faciasıyla ilgili düşüncelerinizi alabilir miyiz? YUSUF: Elbette çok acı bir olaydı ancak bence daha da acısı, olay sonrası gelişmelerdi. Söylenecek çok şey var aslında. Başbakanın 116 Hukuk Gündemi 2014/2 durumu değerlendirmesinden tutun da diğer bazı yetkili kişilerin yaptığı açıklamalara kadar. Sadece şunu diyelim; bu açıklamalar insanların yüreğine su serpmiyor. CEM: Bambaşka sansasyonlar yaratıp bu durumda bile gündem değiştirme çabası, ölenlerden çok, atılan tekme ve tokatların konuşulması çok ilginç. Ayrıca dünyanın hiçbir yerinde rastlanamayacak bir durum olarak, bu kadar insanın hayatını kaybetmesi ve kimsenin istifa etmemesi gerçekten hayret verici. Uzakdoğu da benzeri durumlar olduğunda, insanlar istifa değil, intihar ediyor. YUSUF: Ülkemizde her şeyden korkuncu, insanlar siyah ve beyaz şeklinde ayrışmaya başladı. Yaşanan acı olaylarda bile kimileri yardım ediyor, para veya kıyafet göndermek istiyor. Orada hesaplarsak aşağı yukarı üç bin kişi mağdur oluyor ve bu üç bin kişinin mağduriyeti de, bu acı süreç de liderler tarafından gerekli şekilde idare edilemiyor. Tıpkı Gezi Parkı nda olduğu gibi, sakinleştirmek yerine farklı söylemlerle insanlar ayrıştırılıyor. Normalde röportaj vermediğinizi biliyoruz, aracı olan avukatınızı ve bizi kırmadığınız, değerli zamanınızı ayırdığınız için çok teşekkür ediyoruz. YUSUF CEM: Biz teşekkür ederiz. Keyifli bir sohbet oldu bizim için de.