İzleme planı hazırlayan işletmeci (1)

İzleme planı hazırlayan işletmeci (1) 1. Adım: Tesisin tanımlanması ve aktiviteleri 2. Adım: Tesislerin sınıflandırılması 3. Adım: Emisyon kaynakları, kaynak akışları ve bunların sınıflandırılmaları

Uyum Döngüsü Mevzuat ( MRR ) İzleme planı (tesise özgü) İyileştirme önerileri incelemeler Yıl boyu izleme Yetkili Makam Uyum kontrolleri Tahsislerin sona erdirilmesi Yıllık Rapor Akreditasyon kuruluşu Akreditasyon & Teftiş Onay Mevzuat ( AVR ) Picture by 2

Uyum Döngüsü Mevzuat ( MRR ) İzleme planı (tesise özgü) İyileştirme önerileri incelemeler Yıl boyu izleme Yetkili Makam Uyum kontrolleri Tahsislerin sona erdirilmesi Yıllık Rapor Akreditasyon kuruluşu Akreditasyon & Teftiş Onay Mevzuat ( AVR ) Picture by 3

Uyum Döngüsü Tesis işletmecisi Yetkili Makam Doğrulayıcı Akreditasyon kuruluşu İzleme planının hazırlanması İzleme planının kontrol edilmesi & onaylanması İzlemenin yerine ge8rilmesi Te:iş Akreditasyon için başvuru Akreditasyonun devam e1rilmesi Akreditasyon süreci Yıllık emisyon raporunun hazırlanması Onaylanmış emisyon raporunun sunulması (Yerinde) Kontrollerin yerine ge8rilmesi Yıllık emisyon raporunun doğrulanması Göze8m Tahsislerin sona erdirilmesi Raporun kabulü ya da gerçek emisyonların tespi8 Picture by 4

Tesis Tanım, tesisin ETS kapsamında eksiksizliğini kanıtlamak durumundadır. Veri boşluğu yok ÇiOe sayım yok Tesisin haritasını (haritalarını) şunlar da dahil olmak üzere ekleyiniz: Saha haritası, ETS tesisinin sınırları (eğer bütün saha dahil değilse) Emisyon kaynaklarının yerleri Tesisin içine giren ve çıkan kaynak akışları Örnek olarak, kaynak akışlarının Sankey diyagramı (okların kalınlıkları akış miktarı ile oranvlı olacak şekilde özel akış diyagramı 8pi ) Ölçüm aletlerinin yerleri Numune noktaları 5

Tesis Tanım şunları içermelidir: Sahanın ve tesisin kısa tanımı ETS tesisinin saha içerisindeki yerinin tanımı GHG emisyonlarını izleme yöntemi Faaliyetlerin teknik içerikli olmayan öze8 Yakıtlar, ham maddeler, ürünler, ara ve yan ürünler Malzeme akışları İşlem basamakları Kapasiteler Ölçümün nasıl yapıldığı (dahili, harici) Emisyonların nerede olduğu 6

Tesis Tanım şunları içermelidir: Teknik birimlerin tanımı ETS kapsamına girmediği farz edilen kısımların tanımı ve bunun sebebi ETS kapsamına giren bütün alakalı birimlerin, kaynak akışlarının, ölçüm aletlerinin ve numune noktalarının gösterildiği akış diyagramları Tesisten dışarı transfer edilen dahili CO2 Tanım, CA ve doğrulayıcıya eksiksizliği ispatlamalıdır Kompleks tesisler için, tesisin haritalarını içeren detaylı bir tanım ekleyiniz. 7

Örnek Tanım(1) Tesisin tek ürünü, bölgesel ısınma şebekesine ve EU ETS kapsamına girmeyen küçük çaplı imalatçı şirketlere aktarılan ölçülebilir ısıdır. Girdiler: Gaz şebekesi sağlayıcısından doğal gaz; ana gaz sayacı birincil veri akışı olarak kullanılmamaktadır çünkü, gazın yaklaşık %5 i doğrudan olmak üzere şebeke bağlanvlı küçük şirketlere aktarılmaktadır. Kamyonlar taradndan ge8rilen ve tanklarda depolanan hafif Fuel- Oil. ÇıkGlar: Bölgesel ısınma ve işlem ısısı için ölçülebilir ısı (buhar) ve proses ısısı. Isı, ana ısı sayacı taradndan ölçülmektedir. Doğal gazın yaklaşık %5 i ihraç edilmektedir. 8

Örnek Tanım(2) Doğal gaz iki adet 35 MW kazanlarda yakılmaktadır(dahili isimleri: NGB1 ve NGB2). Hafif Fuel- Oil kazanı (10 MW) bir yedek/azami yükleme kazanı olarak kullanılmaktadır (Dahili isim LFB1). Source: MRR Guidance - exemplar monitoring plan 9

Örnek Tanım(3) 1) F1 doğal gaz MI1 gaz sayacı (dahili, NGB1) MI2 gaz sayacı (dahili, NGB2) S1 doğal gaz kazanı 1 S2 doğal gaz kazanı 2 EP1 yığın ngb 2) F1 doğal gaz MI4 gaz sayacı (sağlayıcı) S1 doğal gaz kazanı 1 S2 doğal gaz kazanı 2 EP1 yığın ngb MI3 gaz sayacı (içeriden gelen, çıkarılan) Dışarı çıkarılan 10

Örnek Tanım(4) 1) F2 hafif fuel- oil MI5 akış ölçer (depolama sonrası tankı, akış ölçümü) S3 hafif fuel- oil kazanı 1 EP2 yığın LFO 1 2) F2 hafif uel- oil MI6 akış ölçer (tedarikçi, kamyonlar) MI7 depolama tankında seviye okuması S3 hafif fuel- oil kazanı1 EP2 yığın LFO 1 11

Örnek : Çimento 12 Source: BREF document CLM

Dahil edilen faaliyetler(eu ETS nin 3. Safhası) Yakıtların yanması> 20 MW Mineral yağının rafine edilmesi Kok üre8mi Metal cevherinin kavrulması veya sinterlenmesi Pik demiri ya da çelik ürt.>2,5t/h Demir ya da demir olmayan metallerin üre8mi veya işlenmesi (>20MW) Birincil Alüminyumun ürt. (BAÜ!) Çimento klinkeri ürt. >500 (50) t/d Kireç /dolomit/magnezya ürt. >50t/d Cam ürt. 20 t/d Seramiklerin yakma ile ürt.>75 t/d Mineral Yün ürt.> 20 t/d Alçı taşı & kartonpiyer (>20 MW) Kağıt hamuru ürt. Kağıt ya da mukavva ürt. >20t/d Karbon karası ürt.>20 MW Nitrik Asit ürt. (N2O!) Adipik Asit üre8mi (N2O!) Glioksal, glioksalik asit ürt.(n2o!) Amonyum üre8mi Toplu organik kimyasalların ürt. >100t/d H2 ve sentez azı ürt. >25 t/d Na2CO3 ve NaHCO3 ürt. CO2 nin yakalanması CO2 nin boru hat ile taşınması CO2 nin 2009/31/EC Direk8fi kapsamında izin verilen hali ile jeolojik depolanması 13

Tesislerin Sınıflandırılması Tesisler işletmeciler tara[ndan sınıflandırılmalıdır (MRR madde 19 MRR, TR madde 17): A Sını[ 50.000 t CO 2(e) /yıl B Sını[ > 50.000 t CO 2(e) /yıl 500.000 t CO 2(e) /yıl C Sını[ > 500.000 t CO 2(e) /yıl Düşük emisyonlu tesisler < 25.000 t CO 2(e) /yıl Son emisyon 8care8 döneminden bu yana onaylanan emisyon raporları esas alınır ArVk mevcut ya da ilgili değil ise ih8yatlı tahmin Biyokütleden kaynaklı emisyonların hariç tutulması Transfer edilen CO 2 nin hesaptan düşülmesinden önce 15

Tesislerin sınıflandırılması: Örnek Tesis (1) kireçtaşı Baca gazı arıtımı yoğunlaştırıcı Bölgesel Isınma alçıtaşı hava kömür elektrik Kömür kazanı Kaynak: 16

Tesislerin sınıflandırılması: Örnek tesis (2) Tesis, kömür yakan 300 MW kapasiteli bir CHP enerji santralidir. Kireçtaşı kullanarak baca gazı kükürtünü gideren bir birim ile donavlmışvr Temel parametreler: Kömürden gelen yıllık yakıt girdisi: 8,000 TJ / yıl Kireçtaşı tüke8mi: 3,400 t / yıl Elektrik üre8mi: 800 GWh / yıl (2.880 TJ /yıl) Bölgesel ısı üre8mi: 2,800 TJ / yıl Kömür den gelen emisyonlar: 760,000 t CO 2 / yıl Kireçtaşı ndan gelen emisyonlar: 1,496 t CO 2 / yıl Yıllık toplam emisyonlar: 761,496 t CO 2 / yıl 17

Tesislerin sınıflandırılması: Örnek tesis (3) A Sınıd <= 50.000 t CO 2(e) /yıl B Sınıd > 50.000 t CO 2(e) /yıl <= 500.000 t CO 2(e) /yıl C Sını[ > 500.000 t CO 2(e) /yıl (761.496 t CO 2 / yıl) Düşük emisyonlu tesisler < 25.000 t CO 2(e) /yıl Son emisyon 8caret döneminden bu yana onaylanan emisyon raporları esas alınır ArVk mevcut ya da ilgili değil ise ih8yatlı hesaplama Biyokütleden kaynaklanan emisyonların hariç tutulması Transfer edilen CO 2 nin hesaptan düşülmesinden önce 18

Tanım Emisyon kaynağı MRR nin 3(4) maddesi (No. 601/2012) Ulusal MevzuaGn 4(u) maddesi Emisyon kaynağı sera gazı emisyonlarının çıkvğı, bir tesisin ayrı olarak tanımlanabilir parçasını veya tesisin bir prosesini Örnekler Kömür Yakmalı Kazan VOC Fırını Buhar Düzenleyen Reaksiyon Emisyon Kaynağı, tesisin ya (fiziksel) bir parçası ya da daha ziyade emisyona yol açan bir prosese ait sistem sınırlarının tanımlandığı varsayılan bir yapının parçasıdır. 20

Örnek vaka-emisyon Kaynağı Emisyon Kaynağı 2 : Baca gazı arıtımı (yıkama) kireçtaşı Baca gazı arıtımı yoğunlaştırıcı Bölgesel ısıtma Alçıtaşı hava kömür elektrik Kömür kazanı Emisyon kaynağı 1: kömür kazanı Kaynak: 21

Tanım Emisyon Noktaları Emisyon Noktaları: (özellikle ölçüm- temelli yaklaşımlarla ilgili olan) Terim, MRR taradndan açık olarak tanımlanmamışvr. Ancak, ölçüm- temelli yaklaşımların kullanıldığı durumlarda MRR (Ek 1, Bölüm 1 (4)(b)), izleme planında şunun bulunmasını gerek8rir ki: yetkili makam taradndan istendiği takdirde; olağan işlemler esnasında oluşan tüm ilgili emisyon kaynaklarına dair noktaların, kısıtlayıcı fazların ve geçiş fazlarının, arıza periyodları ya da devreye sokma fazları dahil olmak üzere bir işleme diyagramı ile desteklenerek sunulması Emisyon noktaları, tesisten kaynaklı kaçak miktarlar sözkonusu ise, bunlarında dahil edildiği tesisten salınan sera gazlarının noktasal kaynaklarıdır. 22

Örnek Vaka Emisyon noktası Emisyon noktası: kömür kazanı bacası Kireçtaşı Baca gazı arıtımı yoğunlaştırıcı Bölgesel ısıtma alçıtaşı hava kömür elektrik Kömür kazanı Kaynak: 23

Tanım Ölçüm Noktası MRR nin 3(42) Maddesi (No. 601/2012) Ulusal MevzuaGn 4(v) maddesi Ölçüm noktası sürekli emisyon ölçüm sistemlerinin (SEÖS) emisyon ölçmek için kullanıldığı emisyon kaynağı veya CO 2 akışının sürekli ölçüm sistemi kullanılarak belirlendiği bir boru hat sisteminin kesi8 anlamına gelmektedir. Ölçüm Noktası sürekli bir ölçüm sistemi için aletlerin kurulu olduğu nokta anlamına gelir. 24

Örnek Vaka- Ölçüm Noktası Ölçüm Noktası: kömür kazanının baca gövdesi kireçtaşı Baca gazı temizliği yoğunlaştırıcı Bölgesel ısıtma alçıtaşı hava kömür elektrik Kömür kazanı Kaynak: 25

Kaynak akışları Özel yakıt 8pi, ham madde ya da ürün Homojen yakıt, ölçüm aletlerinin sayısı ile alakası olmaksızın bir kaynak akışıdır (örneğin, doğal gaz) Aynı kökene sahip benzer yakıtlar farklı kaynak akışı olarak sınıflandırılacaklardır (örneğin, kömür) Üre8m ya da yakma alakalı GHG emisyonlarının kaynağıdır. Karbon içermeyen malzemeler kaynak akışı olarak sınıflandırılmak zorunda değildirler (örneğin, alaşımların parçaları) GHG emisyonları emisyon kaynaklarında meydana gelirler (standart hesaplama yöntemi, ölçüm temelli yöntem) Kaynak akışları, kütle dengesi yönteminde dahil edilmek durumundadırlar. Kaynak akışları bütün alakalı yakıt türleri, ham madde ve ürünlerdir. 26

Kaynak akışlarının sınıflandırılması Kaynak akışları şu şekilde sınıflandırılabilir: Önemsiz kaynak akışları Toplam olarak 1.000 t fossil CO 2(e) / yıl dan daha azına karşılık gelen ya da %2 den az olan ( 20.000 tona kadar) fosil CO 2(e) / yıl ( 50.000 1 mio t dan az olanlar ile ilgili fossil CO2(e) / year) Minor kaynak akışları Toplam olarak 5.000 t fossil CO 2(e) / yıl dan daha azına karşılık gelen ya da %10 (100.000 tona kadar) fosil CO 2(e) / yıl dan daha azına denk gelen ( 50.000 1 mio t fosil CO2(e) / yıla kadar olan kuruluşlar ile alakalı ) Başlıca kaynak akışları Minör ya da önemi olmayan olarak sınıflandırılmayanlar Transfer edilen CO 2 nin hesaptan düşülmesinden önce 27

Kaynak Akışlarının sınıflandırılması: Örnek Tesis (1) kireçtaşı Baca gazı arıtımı yoğunlaştırıcı Bölgesel Isıtma alçıtaşı hava kömür elektrik Kömür kazanı Kaynak: 28

Kaynak akışlarının sınıflandırılması: Örnek tesis (2) Yakıt/malzeme t CO 2 % sınıflandırma Kömür 760,000 99.8% Başlıca Kireçtaşı 1,496 0.2% Önemsiz Kalın petrol yağı(heavy fuel oil) ndan 75,000 t CO 2 salınırsa ne olur? Yakıt/ malzeme t CO 2 % sınıflandırma Kömür 760,000 90.9% Başlıca Ağır Fuel Oil 75,000 9.0% Minör Kireçtaşı 1,496 0.2% Önemsiz 29

Uygulama örneği Örnek tesisler

Örnek: Kömür yakmalı CHP kireçtaşı Baca gazı temizliği yoğunlaştırıcı Bölgesel ısıtma alçıtaşı hava kömür elektrik Kömür yakma kazanı Source: 31

Örnek : Çimento 32 Source: BREF document CLM

Örnek: Çelik Source: BREF document IS 33

Örnek: amonyum/nitrik asit Source: BREF document LVIC- AAF 34

Örnek: Rafineri Source: BREF document REF 35

Sorular? Daha fazla bilgi nereden edinilebilir? Mevzuat No. 601/2012 (MRR) h}p://eur- lex.europa.eu/lexuriserv/lexuriserv.do?uri=consleg:2012r0601:20120801:en:pdf Avrupa Komisyonu web sayfasındaki kılavuz dökümanlar h}p://ec.europa.eu/clima/policies/ets/monitoring/documenta8on_en.htm MRR Kılavuz Dökümanı No.1 tesisler için genel kılavuz, örnek izleme planı