KAMU PERSONEL SEÇME SINAVI ÖĞRETMENLİK ALAN BİLGİSİ TESTİ REHBER ÖĞRETMEN TG 10 ÖABT REHBERLİK Bu testlerin her hakkı saklıdır. Hangi amaçla olursa olsun, testlerin tamamının veya bir kısmının İhtiyaç Yayıncılık ın yazılı izni olmadan kopya edilmesi, fotoğrafının çekilmesi, herhangi bir yolla çoğaltılması, yayımlanması ya da kullanılması yasaktır. Bu yasağa uymayanlar, gerekli cezai sorumluluğu ve testlerin hazırlanmasındaki mali külfeti peşinen kabullenmiş sayılır.
AÇIKLAMA DİKKAT! ÇÖZÜMLERLE İLGİLİ AŞAĞIDA VERİLEN UYARILARI MUTLAKA OKUYUNUZ. 1. Sınavınız bittiğinde her sorunun çözümünü tek tek okuyunuz. 2. Kendi cevaplarınız ile doğru cevapları karşılaştırınız. 3. Yanlış cevapladığınız soruların çözümlerini dikkatle okuyunuz.
2015 ÖABT / RHBR REHBER ÖĞRETMEN TG 10 1. Medya okuryazarlığı terimi yazılı olan veya yazılı olmayan, büyük çeşitlilik gösteren formatlardaki mesajlara ulaşma, bunları çözümleme, değerlendirme ve iletme yeteneği olarak tanımlanmaktadır. İzleyicinin medyayı bilinçli okumasına katkı sağlamak bu eğitimin ana amacıdır. Dolayısıyla bilinçli bir okuma her türlü manipülasyonlara karşı önleyici bir işleve sahiptir. Psikolojik danışmanın yürüttüğü bu çalışma öğrencilerin farkındalıklarını artırmaya dönük önleyici bir çalışmadır. 4. İtaat davranışı genelde bireyin içinde bulunduğu koşullarla doğrudan bağlantılıdır. Turabi tarafından verilen talimat, içinde bulunulan kamp ortamıyla da yakından ilişkilidir. Öncülde görevi yerine getiren grubun tereddüde düştüğü durum arkadaşlarına eziyet etmemeleri gerektiği normudur. Fakat sonradan Turabi nin talimatına uyma normu daha baskın olduğundan arkadaşlarının sırtına binmeleri sosyal psikolojide yanlış norma uymak olarak tanımlanır. 7. Diğer adı öznelci yaklaşım olan fenomenolojik yaklaşım iddiasını, her bireyin dış dünyayı kendisine özgü bir biçimde algılamasına dayandırır. Buna göre birey dış gerçekliği değil, dış gerçekliğin kendisinde oluşturduğu algıyı anlar ve dış dünyaya kendi penceresinden bakar. 2. Grup süreçlerinde gruptan ayrı düşünen ve davranan bireyler her zaman hoş karşılanmazlar. Ufak çaplı bir şaşkınlığın ardından grup ayrı düşünen kişiyi ikna etmeye, ikna olmadığı takdirde hafif tehdit yollu uyarılarda bulunmaya başlarlar. Son olarak üyenin dönmeyeceği kesinleşince de onunla ilgili kötü sözler söyleyip onu gruptan dışlarlar. 5. Aynı işi yapan iki farklı ustanın yanlarına aldıkları benzer nitelikteki çırakların farklı performanslar sergilemesi pygmalion etkisi ya da kendini gerçekleştiren kehanet olarak adlandırılır. Vedat usta sürekli telkin ve başarı beklentisi vurgusu ile çırağının bu beklenti doğrultusunda hareket etmesini sağlamıştır. Vedat ustanın çırağı bu beklentiye yanıt verirken diğer çırak normal öğrenme süreçleri doğrultusunda yoluna devam etmiştir. 8. Beyin ve omuriliğin çoğu kez de santral sinir sistemi dışında bulunan sinir hücrelerinin gövdelerinin bir araya gelmeleriyle oluşan ve sinir düğümü olarak tanımlanan bu yapının adı gangliondur. 3. Duygular söz konusu olduğunda devreye giren beyin bölümü amigdaladır. Özellikle korkuya aracılık etmesi amigdalanın duygular konusundaki belirleyiciliğine en ciddi kanıttır. Gruptan dışlanma, bireyde yalnız kalacağına ve korunaksız olacağına dair duygular oluşturduğundan kaçınılmaz olarak amigdala aktive olacaktır. 6. Doğumdan yaşlılığa kadar geçen sürede olanları, başka bir deyişle bireyin kronolojik yaşı ile onun davranışlarını ve bu davranışlarının altında yatan faktörleri inceleyen psikoloji alanının adı gelişim psikolojisidir. 9. Dil gelişimi zihinsel gelişimle doğrudan ilişkilidir. Zihinsel gelişim ve dil gelişim süreçleri birlikte ele alındığında çocuklara verilecek ikinci bir dil eğitimi için en uygun yaş aralığını 0-6 yaş aralığı olduğu ortadadır. Altı yaşından sonra frontal lob ile dil bölgesi arasındaki bağlarda oluşmaya başlayan zayıflama ikinci bir dil öğrenimini güçleştirmektedir. 0-6 yaş arasında ikinci bir dil öğrenen çocukların aksansız, bu yaşlardan sonra öğrenenlerin de aksanlı konuşma olasılıklarının oldukça yüksek olduğu bilinmektedir. 3
10. Özellikle bağımlılık yapan tüm maddeler (kokain, amfetamin, nikotin vs.) ya dopaminin geri emilimini engelleyerek ya da görevi, fazla dopaminlerin yapısını bozmak olan enzimleri bloklayarak dopamin miktarında birikmeye sebep oluyor. Bu birikmenin etkisi de mutluluk ve bol enerji olarak ortaya çıkmaktadır. 13. Beck özellikle otomatik düşüncelerin insan davranışı üzerindeki etkinliğini çok fazla önemsemiştir. Çoğu temelsiz ve fonksiyon azaltıcı bu düşüncelerin tespit edilmesi ve bireyin bu düşünceleri değiştirmesi için kazanması gereken farkındalık bilişsel terapinin odağındadır. Beck e göre otomatik düşünceleri işlevsel olanlarla değiştirebildiğimiz oranda danışanın sorunundan kurtulma olasılığı da o derece artmaktadır. 16. Avrupalı beyaz erkeklerin egemenliğinde olan ve kadınları göz ardı eden terapi yaklaşımlarına bir tepki de içeren feminist terapi; A, B, C ve E seçeneklerinde altı çizilen türden amaçlara sahiptir. Fakat feminist terapi kadın üstünlüğünü değil, kadın erkek eşitliğini terapinin merkezine koyar. 11. 1900 lü yılların başında iki büyük ekol algı süreçlerinin açıklanmasına ilişkin ciddi bir tartışmanın içindeydi. Bunlardan ilki olan yapısalcılar; algılama süreçleri için çevreden gelen binlerce uyarıcıyı toplayıp işlediğimizi iddia ediyorlardı. Bunun tam tersini söyleyen ve sonradan haklı oldukları ortaya çıkan gestaltçılar ise doğuştan gelen bazı kurallar çerçevesinde algıları oluşturduğumuzu ve bu kurallar ya da yasalar çerçevesinde algıyı organize ettiğimizi iddia ediyorlardı. 14. Seçenekler incelendiğinde; herkes tarafından sevilme, gereksiz şeyler için endişelenme, başkaları için yersiz endişe ve öz gücü yerine başkalarına yaslanma eğilimlerinin kolaylıkla bireylerde sorun oluşturan zorunluluk ifadeleri olduğu ortadır. Fakat B seçeneğinde verilen İşlerimi çok iyi yapmalıyım. düşüncesi, oldukça mantıklı ve işini iyi şekilde gerçekleştirmek isteyen birinin makul bir isteğidir. 17. Özellikle son dönemde PDR alanında çalışma yürüten üniversitelerin PDR bölümleri artık bu alanda da alt uzmanlık alanları bağlamında eğitim verilip verilmemesini tartışmaktadır. Evlilik, aile, okul, klinik ve mesleki danışmanlık PDR alanında yer alan uzmanlık alanlarıdır. Fakat D seçeneğinde verilen alt alan psikiyatri hekimleri için bir alt alandır. 12. Kişilik kuramları içinde yer alan ve B.F. Skinner tarafından ortaya atılan davranışçı kuram, çalışmalarının merkezine öğrenme süreçlerini oturtmuştur. Öğrenmenin nasıl gerçekleştiği ya da nasıl sonlandırıldığı gibi konular üzerinde insan kişiliğini tanımlayan bu yaklaşım eğitim süreçlerinde hâlâ etkinliğini sürdürmektedir. 15. Öyküsel terapi tekniği özellikle modern çağın artık sona erdiği iddiasını dillendiren kuramsal yaklaşımlardan biridir. Bu yaklaşımda kullanılan tekniklerden bazıları A, B, D ve E seçeneklerinde verilmiştir. Fakat C seçeneğinde verilen teknik çözüm odaklı kısa süreli terapinin ayırıcı tekniklerinden biridir. 18. Danışanın danışma oturumuna getirdiği sorunun tam olarak ne olduğunu tanımlanması süreci; gözlem yapma, doğru sorular sorabilme, probleme ilişkin hipotezler oluşturma ve soruna dair belirli bir düzeyde kestirimde bulunma gibi önemli beceri alanlarını içerir. Fakat C seçeneğinde verilen bilginin bu bağlamda ele alınabilir bir içeriği yoktur. 4
19. Yetkin psikolojik danışmanlar alanında varolan mevcut kuramsal yaklaşımlar ve bu yaklaşımlara dair uygulamalar konusunda gerekli bilgi, birikim ve tecrübeye sahip kişilerdir. Yetkinlik aynı zamanda psikolojik danışmanın danışma sürecini başarılı bir şekilde tamamlamasıyla da ilişkili bir alandır. Yetkin danışmanlar aynı zamanda sorun çözmede oldukça başarılı olan kişilerdir. 22. Bir öğrencinin güç öğrenmesi, öğrendiklerini çabuk unutması, soyut kavramları öğrenmede sorun yaşaması ve yeni kazandığı bilgileri transfer etmede sorun yaşaması onun eğitsel bir değerlendirmeye tabi tutulması için gerekli şartlar içerisinde yer alan ögelerdir. Fakat zaman zaman okul eşyası kaybetmek her öğrencinin başına gelen sıradan bir durumdur. 25. Öğrencilerin verilen bilgiyi daha kolay ve kalıcı öğrenebilmesi için daha önce kimse tarafından kullanılmamış bir yöntemi tercih ederek dersini işleyen bu öğretim görevlisinin oldukça yaratıcı ve üretken olduğu ortadadır. 20. Hüseyin in risk grubunda olduğu aşikârdır. Dolayısıyla bu yönlü her türlü tedbir gerekli ve doğru bir müdahale biçimidir. Aileyi Hüseyin in sorununu çözmek için aktif hâle getirme girişimleri de oldukça anlamlı girişimlerdir. Ev ziyaretleri ve Hüseyin i sosyokültürel faaliyetlere katmak gerek problemin tespiti gerekse de problemin çözümü noktasında önemli müdahalelerdir. Fakat Hüseyin in akademik yönelimini ikinci plana itmek doğru değildir. Hüseyin ile benzer durumda olan öğrencilere hedef tayin etmek ve bu doğrultuda desteklemek önemlidir. Akademik hedef tayini Hüseyin in bir öğrenci olarak okula bir aidiyet hissetmesine yol açar. Ayrıca Hüseyin i yalnızca sorunundan ibaret olarak algılamak doğru bir bakış açısı değildir. 23. Danışma sürecinde terapötik koşulların sağlanması için kullanılan becerilere terapötik beceriler denir. A seçeneğinde verilen bir beceri değil, danışanın iki farklı tutum, duygu ya da söylem arasındaki çelişkisini ona iletmeyi sağlayan bir terapötik koşuldur. 26. Özellikle liselerde psikolojik danışmanların sıkça karşılaştığı durumlardan biri bu soruda ele alınmıştır. Danışmanı aracı kılarak sorunlarını çözmeye çalışan ya da yaşadığı problemi psikolojik danışmanın bireysel çabası ile atlatmak isteyen bu tip öğrencilere sunulabilecek en önemli destek iletişim becerilerine destek olmaktır. Yani B seçeneğinde danışmanın kullandığı yöntem en işlevsel olan yöntemdir. 21. Seçenekler incelendiğinde, kaynaştırma öğrencisinin tanılama ve de destek alma süreçlerinde etkin şekilde faydalanılan kurum ve kaynaklar göze çarpmaktadır: kılavuz kitap, RAM da yer alan uzman personel, dışardan öğrenciyi destekleyen özel eğitim kurumları ve gezerek eğitim veren eğitmen. C seçeneğinde verilen ilçe özel eğitim ve rehberlik komisyonu BEP hazırlama süreçlerinde başvurulabilecek kaynaklardan biri değildir. 24. Özellikle ergenlik çağında olan çocuklarıyla ciddi çatışmalar yaşayan velilerin en fazla ihtiyaç duyduğu yardım; iletişim becerilerini geliştirme ve destekleme temalı yardımlardır. Öncülde iletişimden kaynaklı ortaya çıkan bir problem ele alınmıştır. Çocuğuna uygun tarzda yaklaşmak yerine şiddet uygulayan bir babanın hatalı davranışı sonucu ortaya çıkabilecek olumsuz tablonun tüm velilerce bilinmesi ve kendilerinin de benzer hataya düşmemesi için onlara sunulan yardımın önleyici niteliğe sahip bir yardım olduğu rahatlıkla söylenebilir. 27. Bireysel ve grupla psikolojik danışmanın benzer ve ayrı nitelikleri vardır. Ayrımlardan biri de danışma süreci sonucunda yaşanan değişimin sosyal hayata aktarımıdır. Bu noktada grupla psikolojik danışma bireysel danışmaya göre daha avantajlı bir yapıya sahiptir. Zaten sosyal hayatın bir mikrokozmosu olan grup sürecinde öğrenilenlerin makrokozmosa aktarımı kolay olmaktadır. Dolayısıyla B seçeneğinde verilen bilgi hatalıdır. 5
28. Soru öncülünde verilen oturum sayısının ve grupta yer alacak üye sayısının önceden belirlendiği ayrıca yeni katılımlara izin verilmeyen grup kapalı gruplardır. Kapalı gruplarda çoğunlukla zaman sınırlamasından söz edilir. 31. Grub un örgütlenmesinde; toplantının yapılacağı yer, toplantı günü, toplantının yapılacağı saat ve toplantı süresinin tüm katılımcılar tarafından bilinmesi önemlidir. Fakat grup gündemsiz olarak toplandığından herhangi bir içerik bilgisinin olması mümkün değildir. 34. Öğretmenin öğrencilerin geçmiş yaşamlarını ve önemli olayların onlar üzerinde yarattığı etikleri öğrenmek için kullanması gereken teknik, test dışı tekniklerden olan otobiyografidir. 29. Üyelerin birbirine yardım etme amacıyla ve lidersiz bir şekilde toplandığı gruplara kendi kendine yardım grupları denir. Adsız alkolikler grubu bilinen en büyük kendi kendine yardım grubu organizasyonudur. 32. Bireysel test vurgusu uygulayıcı ve uygulanan kişinin baş başa olmasına yapılan bir atıftır. Seçenekler incelendiğinde Wechsler zekâ testi dışında kalan testlerin grup olarak da uygulanabilir testler olduğu görülmektedir. Fakat Wechsler zekâ testi bireysel olarak uygulanmak zorundadır. 35. Bireyi tanıma teknikleri; test ve test dışı teknikler olarak iki ana başlık altında ele alınmaktadır. Diğer teknikler alt başlığı ise test dışı teknikler kapsamında uygulanan; bibliyoterapi, vaka incelemesi, vaka konferansı, vaka tarihçesi, anı defteri, toplu dosya ve veli görüşmesinden oluşur. Yani A seçeneğinde verilen teknik, diğer teknikler kapsamında uygulanan bir tekniktir. 30. Grupla psikolojik danışma sürecinde üyelerden birinin oturum sırasında söylediği bir cümlenin ya da sergilediği bir davranışla daha önceki oturumlarda söylediği bir cümle ya da davranış arasındaki ortak noktaların liderce belirtilmesi bağlama becerisi kapsamında ele alınır. 33. A-B-D ve E seçenekleri bireyin kendini anlatmasına dayalı tekniklerdir. Fakat C seçeneğinde yer alan sosyal uzaklık ölçeği sınıf içi ilişkilerde bireylerin birbirini kabul etme derecelerini belirlemede yararlanılan ve başkalarının kanılarına dayalı teknikler başlığında ele alınan bir tekniktir. 36. Soru öncülünde vurgulanan temel nokta değişim ve gelişimdir. Dolayısıyla kendi içinde bir kesintisizlik içeren bu kavram C seçeneğinde verilen Bireyi tanıma hizmeti kesintisiz olmalıdır. ilkesiyle örtüşmektedir. 6
37. Psikozlarda gerçeklikle bağlantı kaybolur, içgörü ortadan kalkar, sanrılar ortaya çıkar. Bu vakaların yatarak tedavi görmesi gerekir. Fakat bu vakalar durumlarının kötü olduğunu kabul etmezler. Dolayısıyla C seçeneği yanlış seçenektir. 40. Vücutta dopamin seviyesinde yaşanan artış sanrılara sebep olmaktadır. Dopamin artışıyla birlikte beyin, alakasız olay ve nesneler arasında bağlantılar kurmaya ve gerçeklikten kopmaya başlamaktadır. Anti-psikotik ilaçlar dopamin seviyesini azaltmaya odaklı ilaçlardır. 43. A, B, C ve D seçeneklerinde verilen bilgiler okullarda oluşturulması zorunlu olan BEP birimlerinin 2. toplantılarında ele alınması gereken konulardır. Fakat bu toplantı ya da sonraki toplantıların herhangi birinde kurul içinden yeni bir birim oluşturma kararı alınmaz. Bu kurul zaten gerekli tedbirleri almakla yükümlüdür, dolayısıyla kendi içinde yeniden bir yapılanmaya gitmesi anlamlı değildir. 38. Seratonin seviyesi ile depresyon arasındaki pozitif korelasyon ilişkisi bilinmektedir. Yani depresyon dönemlerinde vücuttaki seratonin seviyesi düşmektedir. Fakat soruda seratonin seviyesinin normalin çok altına düşmesinden bahsedilmektedir. Bu denli büyük bir düşüş ağır bir depresyona, ağır depresyonun en sık karşılaşılan sonucu olan intiharın ortaya çıkmasına yol açabilir. 41. İlk olarak Darwin in dile getirdiği evrensel duygusal ifade biçimleri yani yüz ifadeleri şunlardır: öfke, mutluluk, şaşırma, korku, iğrenme ve üzüntü. Şüphe yüz ifadesi ve kültürden kültüre farklılık gösteren bir duygudur. 44. Bu aşamada birey kariyerini ne yönde sürdüreceğine ilişkin sorgulama yapar. Çağdaş ın da içinde bulunduğu bu durum geçici seçim dönemlerinin keşfetme basamağı ile ilgilidir. 39. Öncülde bilgileri verilen uyku hastalığı narkolepsidir. En belirgin semptomlarından birisi gece yeterli derecede uyunmuş dahi olunsa gün içerisindeki aşırı uyku eğilimi görülmesidir. Narkolepsi sahibi hastaların en olur olmadık yerlerde ve zamanlarda, kendileri de çoğunlukla farkına varmadan uykuya daldıklarını görmek olasıdır. Gün içerisindeki uyku atakları, bazen kendilerini uyararak bazense uyarmadan, fiziksel olarak uyuma ihtiyacının dayanılmaz olması şeklinde oluşur. 42. Psikodrama tiyatroyu psikolojik tedavide kullanan bir tekniktir. Jacob Levy Moreno tarafından, 20. yüzyılın başlarında geliştirilmiştir. Öncelikle bireyin grup içinde iyileştirilmesini hedefleyen bir grup psikoterapi yönteminden oluşur. Psikodramanın beş temel unsuru vardır. Bunlar; sahne, protogonist, yönetici, yardımcı egolar ve grup tur. 45. Hollandın 6 temel kişilik tipi vardır. Bunlar; gerçekçi, araştırmacı, sanatçı, sosyal, girişimci ve geleneksel kişilik tipleridir. Holland ın tipoloji kuramında yenilikçi diye bir kişilik tipi yoktur. 7
46. Tek başına çalışmayı seven, kendini ifade ederken mutlu olan ayrıca gergin ve kaygılı tavırlara sahip olma ve geleneksel görüşlere sahip olmama gibi özellikler sanatçı kişilik tipine uyan özelliklerdir. Modelist, yazar ve müzisyenler bu özelliklere sahip kişilerdir. 48. Geleneksel model; tepkiselliğin merkezde olduğu, yalnızca problemli öğrencilerle ilgilenen, görev yönelimli ve yapılandırılmamış bir modeldir. Bu model öğretmen değil uzman odaklı işleyen bir mekanizmaya sahiptir. 50. Sözel taciz vakalarında bilgi sahibi olunur olunmaz okuldaki en yetkili kişi olan okul müdürüne bilgi verilmesi önemlidir. Sonraki süreçte ailenin durumdan haberdar edilmesi istenmeyen durumların önlenmesi açısından ikinci önemli işlemdir. Bu tip durumlarda olayın doğruluğunu araştırmak ya da şüphe duyarak durumu ele almak psikolojik danışmanın yapacağı en son şeydir. 47. Psikolojik danışma ve rehberlik programı hazırlanırken izlenmesi gereken ve değişmez bir süreç vardır. Soru, bu süreçlerin en son aşamasını yani program değerlendirme ölçütlerinin belirlenmesi aşamasıdır. Bu aşama aynı zamanda tüm süreçte yaşananları kapsamlı bir şekilde değerlendirecek eksik ya da başarılı yönlerin detaylı bir şekilde tespiti için temel ölçütlerin belirlenmesi aşamasıdır. 49. Üniversite eğitimlerini tamamlayan psikolojik danışmanların aldıkları eğitim kapsamında yürüttükleri çalışmalar yetkinlik ilkesiyle doğrudan ilişkilidir. Bilgi ve becerileri kapsamında olan müdahalelerde bulunmak, yeterli bilgi sahibi olmadıkları konularda gerekli yönlendirmeleri yapmak ve formasyonuna sahip olmadıkları alanlarda bunu beyan etmek yetkinlik bağlamında ele alınan danışman özellikleridir. 8