Pamukkale Üniversitesi ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ IENG 337 - Üretim Planlama ve Kontrolü 1 Dr. Hacer Güner Gören
Dersin amacı Endüstri mühendisliğinin temel konularından biri olan üretim planlaması ve kontrolü ile ilgili temel kavram ve tekniklerin öğretilmesidir. 2
Konular Üretim kavramı ve üretim sistemleri Üretkenlik, rekabet ve strateji Talep kavramı ve tahminlemeye giriş Tahminleme yöntemleri Stok kavramı ve stok yönetimine giriş Stok kontrol modelleri Toplu üretim planlama Ana üretim planlama İtme ve çekme sistemleri (MRP ve JIT) 3
Kaynaklar Ders notları: hgoren.pau.edu.tr/courses/production Planning and Control 1 Steven Nahmias, Production and Operations Analysis, 6th Edition, McGraw Hill, 2009. Baskak M., Tanyaş M. Üretim Planlama ve Kontrol, 1. Baskı, İrfan Yayınevi, 2012. Groover, M. P., Automation, Production Systems, and Computer-Integrated Manufacturing, Prentice-Hall, 2001. Bülent Kobu, Üretim Yönetimi, Beta Yayıncılık, 2010. 4
Üretim kavramı ve üretim sistemleri 5 Bu ders notları, Prof. Dr. Mehmet Tanyaş ve Yrd. Doç. Dr. Murat Baskak ın «Üretim Planlama ve Kontrol» kitabından faydalanarak hazırlanmıştır.
Üretim kavramı Ekonomik bir anlamı olan herhangi bir şeyi ortaya çıkarmak için ortaya konan faaliyet üretim olarak tanımlanır. Üretimin temel amacı bir mamul veya hizmet yaratmaktır. 6
Üretim başlıca dört yolla gerçekleştirilir. Biçim değişikliği yoluyla (ağaçtan sandalyeye, kumdan sıvaya vb.) Yer değişikliği yoluyla (nakliye vb.) Zaman değişikliği yoluyla (soğuk hava depoculuğu vb.) El değiştirme yoluyla (ticaret) 7
Üretim yönetimi Üretim yönetimi işletmenin elinde bulunan malzeme, makine ve insan gücü kaynaklarının belirli miktarlardaki ürünün istenilen niteliklerde (kalitede), istenilen zamanda ve en düşük maliyetle üretimini sağlayacak biçimde bir araya getirilmesidir. 8
Üretim Sistemi Girdiler: Doğa Emek Sermaye Üretim Yönetimi açısından girdiler: Malzeme İşçilik Sermaye Enerji Diğer 9
10
Tarihsel gelişim 11
Üretim yönetiminin amaçları-1 Üretim yönetimi ile dört üretim faktörü (miktar, kalite, zaman ve maliyet) için en uygun değer bulunarak: Tüketici isteklerinin fiyat, zaman, miktar ve kalite açısından en iyişekilde karşılanması Stok düzeyinin mümkün olduğu kadar düşük tutulması veya stok devrinin artırılması İşletmenin insan gücü ve makine kaynaklarından faydalanma derecesinin yükseltilmesi hedeflenmektedir. 12
Üretim yönetiminin amaçları-2 Uluslararası ticaretin yoğunlaşması, hızlı teknoloji transferi ve modern haberleşme teknikleri üretim amaçlarına esneklik (flexibility) unsurunu da katmıştır. Esneklik bir firmanın hızlı talep değişmesine ve yeni mamul rekabetine çabuk cevap verebilme yeteneği olarak tanımlanır. Esnek bir üretim sisteminde ani değişmelere cevap verebilecek yedek kapasite bulundurulması, uygun teknoloji seçimi ve değişmelere kolay adapte olabilen iyi eğitilmiş işgücü gibi sorunlar önem kazanır. 13
Üretim yönetiminin temel işlevleri Ürünün pazardaki yeri ve ürünlere olan toplu talebin belirlenmesi Ürün grupları ve ürün bazında talep planlama Ana üretim planlaması ve üretim olanaklarının planlanması İşgücü planlama Malzeme gereksinim planlaması ve stok planlama Operasyon planlama (rotalama ve çizelgeleme) 14
Üretim yönetiminin fonksiyonları-1 Bir işletmede üretim yönetimi/upk departmanının fonksiyonları işletmenin büyüklüğü yönetim politikası üretim tipi veya üretim yöntemleri içinde bulunduğu endüstri dalı üretim miktarı vb. faktörlere bağlı olarak belirlenir. 15
Üretim yönetiminin fonksiyonları-2 16
Ön Planlama Tüketici araştırması ve satış tahminleri Var olan pazardaki gelişimlerin ve yeni pazarların araştırılması. Müşteri gereksinim ve beklentilerinin karşılanması için yapılması gerekenlerin belirlenmesi. Belirli periyotlar bazında satış tahminlerinin yapılması. Ürün tasarımı ve geliştirme Global rekabet koşullarında müşteri gereksinim ve beklentilerini en iyi düzeyde karşılayacak ürünlerin tasarımı ve geliştirilmesi. Tesis yatırım politikaları Uzun dönemli planlama çalışmalarında talebi karşılamak için yeterli kapasitenin oluşturulmasıdır. Üretimi gerçekleştirecek makine ve tesis yatırımlarının belirlenmesi çalışmalarıdır. İşyeri düzeni İş akışının düzgün ve etkin olması için işyerinde tezgah donanım ve diğer ekipmanların düzenlenmesidir. 17
Planlama Malzeme etüdü Malzeme kalitelerinin saptanması Gerekli miktar ve tedarik koşulları Standardizasyon Dış alım Muayene Metot etüdü Alternatif üretim yöntemlerinin incelenmesi Var olan üretim olanakları çerçevesinde en iyisinin seçilmesi ve standart hale getirilmesi Makine ve işgücü etüdü Üretim için gerekli makine, yardımcı alet ve donanımın istenilen anda ve yeterli miktarda hazır olmasına yönelik çalışmalar Yeterli sayıda ve istenilen nitelikte işgücünün gerektiği zaman gerektiği yerde bulundurulmasına yönelik çalışmalar 18
Kontrol Rotalama Üretim tesisi içindeki iş akışının belirlenmesidir. Rotalama sonunda tezgahlar bazında yapılacak işler, gerekli yardımcı aletler belirlenir ve iş pusulaları hazırlanır. Zaman tahminleri İşlerin sürelerinin belirlenmesidir. Zaman etüdü teknikleriyle belirlenen standartlar üretim planının zaman boyutunu oluşturduğundan standartların doğru bir şekilde saptanması şarttır. Programlama İş yükünün tezgahlar arasında dengeli olarak dağılımını gerçekleştirmek. Her tezgahta işlenecek olan parçaların zaman bazında dağılımını yapmak. Bu çalışmalar sonunda her tezgahta hangi işin ne zaman başlayıp biteceği ve onu takiben hangi işin devreye gireceği ayrıntılı bir şekilde belirlenmiş olur. Dağıtım İşlerin tezgahlara ve iş merkezlerine dağıtılıp gerekli malzeme, alet ve donanımın gerekli yerlere istenilen zamanda ulaştırılmasıdır. Muayene Kalite kontrolün fonksiyonlarından biridir ve üretilen malların istenilen nitelikleri taşıyıp taşımadığın tespit edilmesidir. Takip, Kontrol ve Değerleme İşlerin dağıtımı, izlenmesi ve değerlendirilmesidir. Önemli olan programdan sapmaların hızla belirlenmesi ve gerekli önemlerin alınmasıdır. 19
Bir ÜPK departmanı iç organizasyonu 20
Bir üretim sisteminin elemanları-1 Sistem aralarında ilişkiler bulunan ve belli bir amacı gerçekleştirmek üzere bir araya getirilmiş elemanlardan oluşan bir bütündür. 21
Bir üretim sisteminin elemanları-2 22
Üretim prosesini karakterize eden unsurlar Üretkenlik (Productivity): Birim girdi başına ölçülen çıktı miktarı. Etkinlik (Effectiveness): Üretim sisteminin amaçlarını gerçekleştirme derecesidir. Üretkenlik bir şeyi doğru yapmak ise etkinlik doğruşeyi yapmak olarak tanımlanabilir. Kapasite (Capacity): Üretim sisteminin gerçekleştirebileceği üretim düzeyini ölçer. Yüzde olarak veya birim zamanda üretilen miktar cinsinden ifade edilir. Esneklik (Flexibility): Bir üretim sisteminin ani talep değişimlerine cevap verebilmesi veya mamul üretimine çabuk geçebilmesidir. 23
Üretim Sistemlerinin Sınıflandırılması 24
Üretim Sistemlerinin Sınıflandırılması Geleneksel Üretim Sistemleri Çağdaş Üretim Sistemleri 25
Geleneksel Üretim Sistemleri Ürüne uygulanan stok politikası açısından: Stok için Üretim (Make-to-Stock) Sipariş için Üretim (Make-to-Order) Siparişe göre Son İşlemler (Assemble-to-Order) Ürün Çeşidi ve Üretim Miktarı açısından: Proses tipi üretim Kitle üretimi Parti üretimi Proje tipi üretim 26
Ürüne uygulanan stok politikası açısından 27
Stok için Üretim Müşteri eğer alacağı ürün tipi itibariyle ön hazırlık ve montaj süresini bekleyemeyecek durumda ise, bu durum stok için üretim e uygundur. Müşteri, ürün üzerinde bir özelleştirmeden sözedemez. Bu tür bir üretim tipi firmaların içinde bulundukları sektör veya pazar açısından riskli olabilir, çünkü ürüne sürekli ve düzgün bir talebin olması gerekir. Cıvata, somun gibi çok sık kullanılan parçaların üretiminde veya çimento, kömür vb. ürünlerin üretiminde görülür. 28
Sipariş için Üretim Bazen müşteri, ürün üzerinde mutlaka bir özelleştirmeye gerek duyuyor olabilir ve üretim için geçecek toplam süreyi beklemeyi göz alabilir. Bu tip üretimde, elde salt hammadde stoğu bulunur ve ilk önce bunlar işlenir. Daha sonra bu parçalar birleştirilerek veya birşekilde biraraya getirilerek üretim tamamlanır. Terzilik bu tip üretime örnek olarak verilebilir. 29
Siparişe Göre Son İşlemler Stok için üretim ve sipariş için üretim politikalarının karışımı gibidir. Bu tip üretim tipinde ana parçalar, alt montaj grupları ve isteğe bağlı parçalar üretilir veya satın alınarak stoklanır. Standart ürünleri veya model farklılığı olan benzer ürünleri sipariş üzerine yapan firmalarda kullanılır. Bilgisayar üretimi buna örnek olarak verilebilir. 30
Ürün Çeşidi ve Üretim Miktarı açısından 31
Proses tipi üretim İmalat sürecini oluşturan malzemelerin akışkan olduğu üretimşeklidir. Kimya sanayisi (deterjanlar), sıvı ürünlerin imalatı (meşrubat), çimento, bira, zeytinyağı, tel, kağıt üretimi Bu tip ürünlerin talepleri oldukça düzgün ve çeşit azdır. Birkaç çeşit benzer ürünün büyük miktarlarda üretildiği sistemlerdir. Hızlı olması amacıyla özelleşmiş ve yatırımı yüksek donanım kullanır. Verimlilik yüksektir. Nitelikli işgücü gerekli değildir. 32
Kitle Üretimi Üretilen ürünle için üretim hatlarının kurulduğu, aynı tip ürünün kitleler halinde çok büyük miktarlarda üretildiği üretimşeklidir. Üretim hatlarındaki makinalar ve tezgahlar özel amaçlıdır, üretimin amacı hızlı ve çok sayıda ürün üretmektir. Ürün çeşidi fazladır. Ürünlertek tek birimler halinde, birbirini izleyen iş istasyonlarından geçerler ve bunlara akış hatları denir. Otomobil ve beyaz eşya üretimi örnek olarak verilebilir. 33
Kitle Üretimi Kitle üretiminin önemli sorunları: Üretim hattının iyi dengelenmesi Hat tezgahlarının güvenilirliği ve bakımı Zamanında hammadde gelmesi Uygun ara stok miktarının belirlenmesi 34
Parti Üretimi Kısıtlı miktarda üretim söz konusudur. Her partide aynı tür mal üretilir; ürün değiştiği zaman başka bir partinin üretimine geçilmiş olur. Böylece, üretim hattı sıra ile farklı ürünlere ayrılmış olur. Otomotiv sanayi için radyatör fanı üretmek örnek olabilir. 35
Proje Tipi Üretim Bu tip üretimde, üretilecek ürün genelde yer değiştirmez. Ürün tasarımı, müşterinin isteği doğrultusunda gerçekleşmiştir. Gerekli malzeme, ekipman ve tezgah üretim alanına getirilir. Tüm malzeme ve iş akışı üretilen ürünün etrafında döner. 36
Proje Tipi Üretim Proje tipi üretimin temel özelliği, özellikleri belirlenen ürünün üretiminin bir veya birkaç kereye özgü olarak yapılması ve talebin önceden kesin olarak bilinmesidir. Gemi, köprü, diğer inşaat işleri ve yazılım programı hazırlama veya yeni bir ürünün tasarımı ve piyasaya sürülmesi örnek olarak verilebilir. 37
Üretim miktarına göre sınıflandırılmış üretim sistemlerinin karşılaştırılması 38
Sürekli (seri) üretim Yüksek miktarlarda üretilen ama düşük düzeyde çeşitlilik gösteren ürünler için uygulanan üretimşeklidir. Ürün akışı ve tesislerin üretilecek ürüne göre tasarlanmasıdır. Proses tipi üretim: işlenen hammadde ve ürünler, doğal yapıları itibariyle kendiliğinden akarlar. Çimento, şeker, petrokimya ve gıda maddeleri gibi. Kesikli seri üretim: Tek tek birimler halinde birbirini izleyen iş istasyonlarındaki gerekli işlemlerin yapılmasıyla oluşur. 39
Aralıklı üretim Belirli bir siparişi veya talebi karşılamak için benzer veya aynı cinsten ürünler, partiler halinde üretilir. Bir parti bitmeden diğerinin üretimine geçilmez. Talep süreklidir. İki ana sorun; parti büyüklükleri ve parti miktarlarının saptanarak çizelgelenmesidir. 40
Sipariş tipi üretim Küçük miktarlarda üretilen ama yüksek düzeyde ürün çeşitliliğini içeren belirli siparişleri karşılamak üzere yapılan üretimdir. Çok fonksiyonlu makineler kullanılır, daha nitelikli elemana ihtiyaç duyulur. Yüksek düzeyde imalat ara stokları, düşük tezgah ve işçi kullanımı, yüksek iş akışı söz konusudur. Uzay, havacılık endüstrisi, makina takım ve aparatları örnek olarak verilebilir. 41
Sipariş tipi üretim Sipariş tipi üretim, talep düzenine ve düzeyine bağlı olarak üçşekilde gerçekleştirilir. Az sayıda ürünün bir kez üretilmesi Az sayıda ürünün talep oldukça belirli aralıklarla üretilmesi Az sayıda ürünün talep oldukça belirsiz aralıklarla üretilmesi 42
Üretim sürecine göre sınıflandırma 43
Sipariş Tipi Atölye (Job Shop) Daha çok genel amaçlı takım tezgahları kullanılır. Sisteme giren farklı siparişler, makinalardan boş olanlarda veya boş yoksa makinalar arkasında kuyruğa alınmak yoluyla üretime sokulur. Yüksek makine kullanım süresi ve verimlilik söz konusudur. Uzun üretim süresi, büyük süreç içi stoklar, yüksek taşıma değerleri ve kötü kalite gibi sorunlar ortaya çıkabilmektedir. 44
45
Akış Tipi Atölye (Flow Shop) Sisteme giren birimler, ardışık olarak aynı sıradaki etkinlikler ile üretilirler. Bir yandan, hammadde ve yarı ürün olarak alınan malzemeler, hattan işlemleri tamamlanmış veya ürün durumuna gelmiş olarak ayrılır. Üretim sırasında her tezgahın işlemi için belirli bir süre ayrılmıştır. Bu sayede, duraklama ve bekleme süreleri en aza indirilmiştir. Hat üretiminde boş beklemeler, gecikmeler ve ara depolardaki yığılmalar, işlem süreleri arasındaki farklardan oluşur. Bunun için, hat dengelemesi yapılır. 46
47
Sabit Konumlu Atölye Bu sistemde ürün sabit olup, her türlü üretim etmeni ürünün yanına getirilir ve üretim bu noktada gerçekleştirilir. Gemi, uçak inşaatı gibi. 48
Üretim tipi ve maliyetler 49
50
Çağdaş Üretim Sistemleri Hücresel Üretim Sistemi (Grup Teknolojisi) Sistem içinde benzer imalat özelliklerine sahip belirli parça gruplarının ayrı yerlerde imalatı için işlem, insan ve makine gruplarının oluşturduğu sistemlerdir. Hücredeki tüm birimler hücreye giren tüm parçaları kendi kendine yeter bir düzeyde imal etmek üzere organize edilmiştir. Grup teknolojisi, parçaların birbirine benzer olduğundan hareketle, benzer parçaları bulan ve böylece elde edilen gruplar için tek çözüm arayan bir yaklaşımdır. İş akışını basitleştirmektedir. 51
Hücresel Üretim Sistemi Uygulanmasındaki zorluklar: Sistem değişikliklerini uygulamanın doğasından gelen bir zorluk vardır. Tüm üretim sistemini değiştirmek oldukça karmaşık ve zor bir iştir. İşletmeler, ürün yenilikleri için serbestçe para harcar, ama süreç yeniliği için harcamak istemeyebilirler. Değişime karşı olan direnç etkilidir. Karar verme için yanlış kriterler seçilebilir. Çalışanların ilgisizliği sıkıntı yaratabilir. 52
Hücresel Üretim Sistemi Hücresel üretimin getirdiği üstünlükler: Benzer parçaların işlendiği tezgahlar bir arada tutulacağından, tezgahlardaki hazırlık süreleri çok büyük farklılıklar göstermeyecek, böylece hazırlık süreleri düşecektir. Bir parçaya ilişkin tüm işlemler bir hücreye toplandığında, malzeme taşınmasına harcanan zaman ve para azalacaktır. Benzer tezgahların kullanımından sorumlu işçiler geleneksel sistemdeki kadar nitelikli olmak zorunda değildir. 53
Hücresel Üretim Sistemi-Örnek 54
55
Bilgisayarla Bütünleşik Üretim Sistemleri (CIM) Tüm imalat işlevlerinin bilgisayar aracılığıyla bütünleştirilmesidir. CNC (Bilgisayar Sayısal Kontrol), CAD (Bilgisayar Destekli Tasarım), CAM (Bilgisayar Destekli İmalat), Robot, CAE (Bilgisayar Destekli Mühendislik), CAQ (Bilgisayar Destekli Kalite), FMS (Esnek Üretim Sistemi), MIS (Yönetim Bilişim Sistemi) ve CAMP (Bakım Planlama) gibi birçok teknolojiyi içermektedir. 56
Esnek Üretim Sistemi Bir merkezi kontrol sistemi ile birbirine bağlanmış bir grup sayısal kontrollü tezgah ve otomatik taşıma ve depolama donanımı ile yapılan üretim sistemidir. Değişik bir parça işlendiğinde her seferinde hazırlık süresini en aza indirmek, en önemli özelliğidir. Belirli bir zaman içinde parçaların istenen karışımını sorunsuz üretmek Tezgah önlerindeki beklemeyi azaltarak küçük parti üretiminde tezgahtan elde edilen yararı arttırmak 57
58
Optimum Üretim Teknolojisi (OPT) Optimized Production Technology Bir işletmedeki tüm iş merkezleri için öncelik ve kapasite kısıtlarını göz önüne alarak optimuma yakın iş çizelgeleri hazırlar. Amaç, darboğaz tezgahların kullanımı en büyükleyerek üretim miktarını artırmak, süreç içi stok düzeyleri ile tezgah hazırlık sürelerini enazlamaktır. Atölyedeki tezgahları, darboğaz ve darboğaz olmayan tezgahlar olmak üzere ikiye ayırır. İki grupta işlerin çizelgelenmesi için farklı yaklaşımlar kullanır. 59
Optimum Üretim Teknolojisi (OPT) Sistemde, partiler transfer partisi (bir operasyondan diğerine taşınan miktar) ve süreç partisi (atölyeye çıkarılan toplam miktar) olarak tanımlanır. OPT sistemi, bu parti büyüklüklerini kendi hesaplar ve darboğaz tezgahlar için zaman içinde ileriye doğru çizelgeleme yaklaşımını kullanarak üretim miktarını enbüyükler. 60
Tam Zamanında Üretim (TZÜ) Japon Toyota firmasında düzgün üretim akılını sağlamak amacıyla geliştirdiği yaklaşımdır. Ürün ya da süreçte sürekli iyileştirme yapma esasına dayanmaktadır. Özellikle stok düzeylerinin azaltılması Japonlar için sürekli bir amaç olarak benimsenmiştir. Gerektiği zaman gerektiği kadar üretmektir. Talep çekişli bir stok sistemi olması ve tampon stokla çalışma ilkesinin bırakılmasıdır. 61
TZÜ için gerekli alt sistemler Hücresel Üretim Sistemi Hazırlık ve tip değiştirme sürelerinin en aza indirilmesi Hatasız üretim için Toplam Kalite Yönetimi uygulaması Küçük İmalat Partileri ile Üretim Tam Zamanında Satınalma Sistemi Kanban Sistemi 62
TZÜ nün yararları Düşük stoklar Yüksek esneklik Kısa hazırlık süreleri Kısa imalat süreleri Kısa taşıma süreleri Kısa arızi duruşlar Yüksek verimlilik Daha az alan gereksinimi Yüksek kalite Düşük maliyet 63
64
Üretim ve hizmet işletmelerinin çeşitli faktörlere göre kıyaslanması FAKTÖR ÜRETİM HİZMET Çıktı Somut Soyut Üretim yeri Sabit Değişken/esnek Tüketim Herhangi bir yerde, zaman içinde Hemen, üretim yerinde İşgücü Az yoğun Çok yoğun Makine Çok Az Müşteri ile temas Yok Direkt Stoklar Var Yok Kapasite Dengelenebilir Dengelenmesi güç Verimlilik Yüksek olabilir Düşük Kalite Ölçümü kolay Ölçümü çok zor 65
Üretim stratejileri Stratejiler 5-10 yıl gibi uzun vadeli olurlar. Spesifik olmakla beraber ayrıntılara girmezler. Stratejiler sadece genel yol ve yön belirlerler ve dolayısı ile aynı strateji işletmede değişik alanlardaki yöneticiler tarafından kullanılabilir. 66
67
Firma amaçları Firmanın sürekli büyümesini sağlamak Topluma hizmet etmek Kaliteli mal üretmek İleri teknoloji kullanmak Ortaklara daha fazla kar payı dağıtmak Çalışanların hayat standardını yükseltmek Firmanın prestijini artırmak Kar etmek Organizasyonu geliştirmek Prodüktiviteyi artırmak Tüketiciyi memnun etmek 68
Global üretim stratejileri Yabancı ülkelerdeki fırsatlar, tehlikeler, problemler ve riskler değerlendirilir. Firmanın yabancı ülkelerde güçlü ve zayıf olduğu noktalar belirlenir. Yabancı ülkelerdeki faaliyetlerin cinsi ve hacmi tanımlanır. Firmanın global düzeydeki amaçları tanımlanır. Firmanın genel ve fonksiyonel (üretim fonksiyonu) düzeydeki stratejileri tespit edilir. 69
Üretim stratejisinde odaklaşma Düşük dağıtım masrafı ve zamanında teslim Yüksek kalite ve garanti İstikrarlı ürün ve güvenilirlik Üstün tasarım, kolay kullanılabilir olma Yüksek kapasite, düşük maliyet Esneklik 70
Proses Kapasite Stoklar İşgücü Kalite Üretim Kararları-1 71
Üretim kararları-2 Proses: üretim sisteminin tipi makinelerin cinsi otomasyon düzeyi yerleşme düzeni Kapasite: üretim sisteminin hacmi işgücü miktarı ve çalışma düzeni yedek kapasite bulundurma Stoklar: stok düzeyi ile elde bulundurma ve sipariş maliyetleri arasında optimum dengenin bulunması güvenlik stokları talebin zamanında karşılanması stok kayıt sistemlerinin etkinliği 72
İşgücü: metot geliştirme iş basitleştirme iş ölçümü Üretim kararları-3 teşvikli ücret yöntemleri Kalite: kontrol noktalarının tespiti ölçme sonuçlarının yorumlanarak düzeltici kararların alınması 73
Üretim Planlama Faaliyetleri Uzun Dönemli Planlama: Talep tahminleri İşletme stratejik planı Satış ve üretim planlaması Kaynak planlaması Finansal planlama 74
Üretim Planlama Faaliyetleri Orta Dönemli Planlama: Dağıtım Gereksinimleri Planlaması Dağıtım Kaynakları Planlaması Sipariş Yönetimi Ana Üretim Çizelgesi Kaba Kapasite Planlama Malzeme Gereksinim Planlaması Kapasite Gereksinim Planlaması 75
Üretim Planlama Faaliyetleri Kısa Dönemli Planlama: Üretim Çizelgeleme Son Montaj Programı Bakım Planları Üretim Kontrolü Satınalma Çizelgeleme ve Kontrol 76