Gut Sağlığı ve Yem Katkıları
KONU İLGİ Bağırsak sağlığının incelenmesi ve nekrotik enteritisin çözümü Gut sağlığı ve yem katkı maddeleri TERCÜME VE DEĞERLENDİRME Trouw TR Kanatlı Özel Ürünler Teknik & Satış Müdürü Özgür Korkmaz KAYNAKÇA Prof. Dr. Richard Ducatelle Ghent University - Department of Pathology, Bacteriology and Avian Diseases Prof. Dr. F. Van Immersel Ghent University - Department of Pathology, Bacteriology and Avian Diseases (Gholamiandehkordi et al., 2007) Susceptibility of Escherichia coli, Salmonella sp. and Clostridium perfringens to organic acids and monolaurin E. SKRIVANOVA1, M. MAROUNEK1,2, V. BENDA3, P. BREZINA4 Lanckriet et al., 2010 Timbermont et al., 2010 Selko BV YAYININ KAPSAMI Ürün tanıtımıdır Tercümedir Kişisel veya kurumsal değerlendirmedir Derlemedir
ÖZET Nekrotik Enteritis ve buna karşı alınacak önlemler başta gut sağlığını koruma stratejileri ve uygun yem katkıları ile birlikte düşünülmelidir. SONUÇ Yem katkıları, gut sağlığını en iyi yönetecek şekilde formüle edilmelidir. Bu konudaki bakış açısı problemin kaynağına ve beklentiye göre değişebilir.
Antibiyotiklerin Yasaklanmasından Sonra Gelinen Durum «Antibiyotiklerin yasaklanmasından sonra broylerlerde enterik hastalıklardan, clostridyum perfringens ve diğer faktörlerden kaynaklanan yıllık kayıplar yaklaşık 2 milyar USD civarında olmuştur.» Antibiyotiklerin, 2006 yılında yasaklanmasından sonra pek çok alternatiflerin değerlendirildiği dönemler geçirdik. Bu dönemler, bizim için her şeyi ince eleyip sık dokumak zorunda olduğumuz bir süreç oldu. Disbakteriyozis denilen bu problemin akut seyir halinde bir haftadan fazla sürdüğü ve bu süre içerisinde günlük % 1lere kadar ölüm yaptığı ve nihayetinde nekrotik enteritis ile sonuçlandığı, subklinik formda seyrederken ise sindirimin azaldığı, canlı ağırlıkların düştüğü ve yem dönüşümlerinin arttığı bilinmektedir. Zira, antibiyotiklerin olmadığı bu dönemde broylerlerde enterik hastalıklardan, clostridium perfringens ve diğer faktörlerden kaynaklanan yıllık kayıplar yaklaşık 2 milyar USD civarında olmuştur. Sonuç olarak hiçbir alternatif çözüm yollarından tek tek uygulamada antibiyotikler kadar ekonomik sonuçlar alamasak da, edindiğimiz tecrübeler ve uygulamalarla sonuç odaklı uygulama pratiklerinin, bazı temel taşlarının yerine oturduğunu söylemek mümkün gözüküyor. Antibiyotiklerin yasaklanmasından sonra ekonomik broiler üretimenin birinci adımı gut sağlığını yeniden gözden geçirmektir. Bağırsak sağlığının bozulması, broilerlerde dışkı ve altlığın bozulmasına yol açar. (Prof.Dr.Richard Ducatelle Ghent University Department of Pathology, Bacteriology and Avian Diseases)
Gut Sağlığı: Besleme Açısından Önemli Faktörler Nelerdir? «Optimum besleme kalitesine ulaşmak, başta bakteri ve mikotoksinlerden arındırılmış temiz bir yem ile iyi bir karbonhidrat kaynağı ve uygun enzimlerin kullanımı ile mümkün olabilir.» Optimum besleme kalitesi: Sürekli olarak patojenlerden ve mikotoksinlerden arındırılmış bir yem ile beslemek gerekmektedir. Mide ve bağırsak kanalında sindirilmemiş besin artıklarını en aza indirgemek için enzimlerin kullanımı önemlidir. Bağırsak vizikozitesi düşük olmalıdır. Bazı ham maddelerin ve yem katkı maddelerinin kullanımı gut mikrobiyal popülasyonuna etki edebilir. Rasyonda yapılacak değişiklikler NE ye ve disbakteriyozise sebebiyet verebilir. W/R: Buğday/çavdar rasyonu W/R+B: Buğday/çavdar rasyonu + çinko basit rasin M: Mısır rasyonu M+B: Mısır rasyonu + çinko basit rasin Yem Dönüşümü (FC) 1-15 günlük Yem Dönüşümü (FC) 29-42 günlük M+B rasyonunda duedonumda villüsler (15 günlük) W/R rasyonunda duedonumda villüsler (15 günlük)
Gut Sağlığına Etki Eden Mikrobiyal Popülasyon, Bağırsak Duvarı Bütünlüğü ve Yangı Oluşumu İçin Önemli Faktörler «Mikrobiyal popülasyon, bağırsak duvarı bütünlüğü ve yangı oluşumu iyi bir gut sağlığı bütünlüğü için hayati önem taşır.» Mikrobiyal Popülasyon Hem ilyumda hem de sekumda bulunan mikrobiyal kompozisyonun sayı ve niteliği çok önemli rol oynar. Mikrobiyal popülasyonun stabil kalması ve çeşitliliği diğer bir önemli faktördür. Mikrop türlerinin zenginliği ve yararlı mikropların sayısına etki edecek miktara da sahip olmaları gerekir. bağırsak Duvarı ve Morfolojisi Mikroflora dengesi Bağırsak duvarı bütünlüğü, morfolojisi ve yangı Optimum Bağırsak Sağlığı Optimum hayvan sağlığı Vilüslerin yapısı optimum emilim yüzey alanını sağlayacak nitelikte olmalıdır. Epitel hücrelerin çoğalması ve farklılaşması optimal olmalıdır. Epitel dokulardaki lezyonlardan ve erozyonlardan kaçınılmalıdır. Tight junctionların bütünlüğü korunmalıdır. Besleme ve yönetim Yangı Bağışıklık hücrelerin sızmasına normal tepkiler olmadan mümkün olduğunca düşük tutulmalıdır.
«Koksidiyoz oluşumu, rasyondaki protein miktarı, bağışıklığın baskılanması gibi stres faktörleri Nekrotik Enteritisi tetikler.» Nekrotik Enteritisi Tetikleyen Sebepler Koksidiyoz Yem kompozisyonu Diğer Faktörler o Hijyen / kümes yönetimi o Densite o Bağışıklığın baskılanması Yukarıdaki faktörlerin NE ye sebebiyet vermesi ile ilgili 2007 de subklinik bir nekrotik enteritis yaratmak için yapılan bir invivo denemenin kriterleri yandaki gibidir. Uygulama 42 gün boyunca NE ye sebebiyet verebilecek tüm koşulların uygulanmasıyla yapılmıştır. Gumboro aşısı Yem + Balık unu (30%) Normalden 10 kat daha fazla Paracox- 5 aşılaması Oral yol ile C. perfringens 56 şuşu verilmesi Günler 16 17 18 19 20 21 22 23 24 x x x x x x x x x x x x x x Otopsi x x x Enfekte olmuş hayvanların % 40-70 inde nekrotik enteritis görüldü. (Gholamiandehkordi et al., 2007) Kanatlı
«Alınabilecek önlemler arasında bazı yem katkılarının kullanılması nekrotik enteritisi önlemek açısından önemlidir.» NE ye Karşı Ne Yapabiliriz? 1) Antibiyotiklerle bakterileri öldürebiliriz. 17-20. günler arası enfeksiyon durumunda içme sularına 20. günden 24. güne kadar 50, 100 ve 150 mg/ml amoksisilin uygulaması, 50 ve 150 mg/ml linkomisin uygulaması ve 100-150 mg/ml tylosin uygulaması yaparak bakterileri yok edebiliriz. Bu uygulamaların tümünde başarılı sonuçlar elde edilebilmiştir. (Lanckriet et al., 2010) 2) Tetikleyici faktörleri ortadan kaldırabiliriz. İyonofor antikoksidiyallerin kullanılması: Yapılan denemelerde lasalocid 75 ppm, salinomycin 70 ppm, maduramicin 5 ppm, narasin 70 ppm ve narasin+nicarbazin 50 ppm+50 ppm kullanılarak başarılı sonuçlar elde edilebilmiştir. (Lanckriet et al., 2010) Densitenin azaltılması ve hijyen kontrolü: Birim metrekaredeki hayvan sayısının azaltılması nekrotik enteritisi azaltmaktadır. Besleme kalitesini optimize edebiliriz: Optimum besleme kalitesine ulaşmak başta bakteri ve mikotoksinlerden arındırılmış temiz bir yem ile iyi bir karbonhidrat kaynağı ve enzimlerin kullanımı ile mümkün olabilir. 3) Aşılama Yapabiliriz:Yapılan Bazı aşılamalarda başarı elde edilebilmiştir. 4) Yem katkıları kullanabiliriz. Uygulanmış yem katkıları: Yem katkıları Konsantrasyon (mg/kg) Butirik asit 150 & 300 Laurik asit 300 Bitki ekstratları (Thymol, cinnamaldehyde, eucalyptol) 150 & 200 Butirik asit + laurik asit 150 & 300 Butirik asit + laurik asit+ bitki ekstratları 150 & 300
Yem Katkıları: MCFA Orta Zincirli Yağ Asitleri MCFAların Antibakteriyel Özellikleri 1. Bakterilerin enerji üretimini bozarlar. 2. Hücre membranında sızıntı başlatırlar. 3. Bakterideki enzimleri inhibe ederler. «Orta zincirli yağ asitleri (Laurik asit) gram pozitif bakterilerin hücre zarının yapısını bozdukları için güçlü antibakteriyel etkiye sahiptirler.» Resim 2 de Laurik asitin ve monogliseritinin, Cl. perfringens CCM 4435T şuşuna karşı elektron mikroskobunda görünen etkisi. A, B = Kontrol örnekleri C = 30 dakika süreyle 1mg/ml laurik aside maruz bırakılmış bir hücre D = 5 mg/ml oranında monolaurine maruz bırakılmış hücreler X X Resim 2 Bakteri hücresi X Resim 1 Susceptibility of Escherichia coli, Salmonella sp. and Clostridium perfringens to organic acids and monolaurin E. SKRIVANOVA1, M. MAROUNEK1,2, V. BENDA3, P. BREZINA4
«Bütratlar, salmonellanın hastalık yapıcı gen ifadesini ortadan kaldırmışlardır. (F.Van Immerseel 2005)» Yem Katkıları: Bütirik Asit Bütratlar: 1. Kolonositler için enerji kaynağı 2. Kolitis ve koleraktal kanseri önler (Pryde et al.2002) 3. Salmonella invasyonuna karşı etkisi (Van Immerseel et.al,2005) S. Enteritidis farklı miktarlarda (0 25 50 100 mm) formik, asetik, propiyonik ve bütirik asitlerle ph 6 da (P<0,05) muamele edildi.
MCFA (Orta Zincirli Yağ Asitleri), Bütirik Asit ve Bitki Ekstratlarının Nekrotik Enteritise Karşı Koruyucu Etkisi «Nekrotik Enteritise karşı en etkili sonuç butirik asit+laurik asit kombinasyonunda olduğu gözlemlenmiştir.» Nekrotik Enteritise karşı en etkili sonuç butirik asit+laurik asit kombinasyonunda olduğu gözlemlenmiştir. Bütirik asit, laurik asit ve bitki ekstratları olan kombinasyonda ise yine iyi bir sinerjik etki sağlanmıştır. Bu durumda her üçünün kombine etkisinden de yararlanılabilinir. 60 50 Pos con = pozitif kontrol, but 150 = butirik asit 150, but 300 = butirik asit 300, laur = laurik asit EO 150 = Bitki ekstratları 150 ve 300, but+laur 300 = butirik ve laurik asit 300, but+laur+ EO 150 ve 300 = Butirik asit, laurik asit ve bitki ekstratları 150 ve 300 40 30 20 P < 0,05 10 0 pos con but 150 but 300 laur EO 150 EO 300 but + laurbut + laurbut + laurbut + laur 150 300 + EO 150 + EO 300 (Timbermont et al., 2010)
«Yem katkıları, gut sağlığını en iyi yönetecek şekilde formüle edilmelidir. Selko BV nin bu konudaki bakış açısı ve çözümleri problemin kaynağına ve beklentiye göre değişebilmektedir. (Resim 1)» Sonuç Bu tarz yem katkıları geçmişte genellikle deneysel amaçlı olarak kullanıldılar zira o dönemlerde antibiyotikler kullanıldığından bu tarz ürünlere ihtiyaç yoktu.ancak şu an bu ürünlere ihtiyacımız vardur.gut sağlığının karmaşık bir konu olduğunu belirtmeliyiz bu yüzden konuyu tüm anahatları ile incelemeliyiz.bağırsak mikrop popülasyonu yangı oluşumunu bastıran yada sebep olabilen önemli bir olgu olduğunu unutmamalıyız. Resim 1