İ Ç İ N D E K İ L E R ÖNSÖZ... V VORWORT... ;... VII İÇİNDEKİLER......., IX KISALTMALAR... '........... XV YARARLANILAN KAYNAKLAR... XIX GİRİŞ 1 BİRİNCİ BÖLÜM MİMARLIK HİZMETLERİ VE MİMARLIK SÖZLEŞMESİ 1. MİMAR VE MİMARLIK HİZMETLERİ ; 5 I. Mimar Kavramı 5 II. Mimarlık Hizmetleri....'. 8 1. Kavram - 8 2. Mimarın Edimleri, 9 a. Ön (avan) Proje ; 9 b. Kesin Proje... 9 c. Uygulama ve Tafsilât (detay) Projeleri 9 d. Gider Tahmini (Yaklaşık Yapı Maliyeti) 10 e. İhale Dosyasının Düzenlenmesi Hizmetleri 10 f. Yapının Mesleki Denetim Hizmetleri 10 g. Yapının Teknik Bakımdan Denetim ve Yönetimi Hizmetleri (Teknik Uygulama Sorumluluğu) " 11 III. Mimarlık Hizmetlerinin Gruplandırılması 12 2. MİMARLIK SÖZLEŞMESİ...... 13 I. Genel Olarak 13 II, Tanımlar................... 14 III. Sözleşmenin Tarafları 15 1. Yapı Sahibi., 15 2. Mimar............... '.... 15 a. Mimar-Müteahhit 15 b. Serbest Meslek Sahibi Mimar 17 IV. Sözleşmenin Kuruluşu 18 1. Sözleşmenin Kuruluşu İçin Gerekli İcap Beyanı 18 2. Sözleşmenin Meydana Gelmesi...... '.. 20 IX
V. Sözleşmenin Konusu 21 VI. Sözleşmenin Şekli 23 3. MİMARLIK SÖZLEŞMESİNİN TÜRLERİ 24 I. Genel Olarak.......'...... '. 24 II.ı Proje Düzenleme Sözleşmesi 25' III. ' Mesleki Kontrollük Hizmetleri Sözleşmesi, 27 IV. Yapının Teknik Bakımdan Denetimi ve Yönetimi Hizmetlerine İlişkin Mimarlık Sözleşmesi (Teknik Uygulama Sorumluluğu Sözleşmesi) 28 V. Proje Düzenleme, Mesleki Kontrollük, Yapının Teknik Bakımdan Denetimi Hizmetlerinin Birlikte Üstlenildiği Mimarlık Sözleşmesi (Tam Mimarlık Sözleşmesi) 29 4. MİMARLIK SÖZLEŞMELERİNİN BENZER DİĞER SÖZLEŞMELERDEN AYIRDEDİLMESİ.,..'..., 30 I. Yapı Sözleşmesinden Ayırdetme 30 II. Mühendislik Sözleşmesinden Ayırdetme ' ' 31 İKİNCİ BÖLÜM MİMARLIK SÖZLEŞMELERİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ 5. PROJE DÜZENLEME SÖZLEŞMESİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ 33 I. Genel Olarak.......:.' 33 II. Yargı Kararlarındaki Görüşler ' 34 1. Yargıtay'ın Görüşü... 1 34 2. Federal Mahkeme'nin Görüşü 35 3. Kanton İstinaf Mahkemeleri'nin Görüşleri 36 III. Öğretideki Görüşler. 36 IV. 1. Eser Sözleşmesi Görüşü... 36 2. Vekillik Sözleşmesi Görüşü 41 3. Kendine özgü Yapısı Olan Sözleşme (ccntractus sui generis) Görüşü 46 Proje Düzenleme Sözleşmesine İlişkin Yargı Kararlarındaki ve Öğretideki Görüşlerin Özeti... 47 V. Görüşlerin Değerlendirilmesi 50 1. Vekillik Sözleşmesi Görüşünün Reddi 54 a. Kanuni Tanımlar 54 b. Sözleşmeden Doğan Sorumluluk 59 * c. Sözleşmenin Sona Erdirilmesi 63 d. Hukuki Güvenlik Sorunu 69 e. Özet Olarak ' 70 2. Eser Sözleşmesi Görüşünün Kabulü 71 a. Genel Olarak 71 b. Dar Anlamda Proje Düzenleme Sözleşmesi-Eser Sözleşmesi 71 X
aa. Kanuni Tanım, 71 bb. Sözleşmeden Doğan Sorumluluk 72 cc. Sözleşmenin Sona Erdirilmesi 78 aaa. Borçlar Kanunu Kuralları... 76 bbb. aaaa. Sözleşmenin "Haklı Neden" veya Kanunda Yazılı Sebeplerle Sona Erdirilmesi 7G bbbb. Tek Taraflı ve İradi Olarak Sözleşmenin Sona Erdirilmesi (Feshi) 77 cccc. Müteahhidin Ölümü ve Güçsüzlüğü (Aczi) 78 Borçlar Kanunu Kuralları Karşısında Proje Düzenleme Sözleşmesinin Durumu 78 ccc. Proje Tip Sözleşmelerinde öngörülen Fesih (Bozma) Sebepleri....................."... 80 ddd. Borçlar Kanunu Hükümleriyle Tip Sözleşmelerdeki Kuralların Karşılaştırılması 82 dd. Özet Olarak '. 82 c. Geniş Anlamda Proje Düzenleme Sözleşmesi-Karma Sözleşme 83 aa. İmtisas (Soğurma) Görüşü (Absorptionstheorie) 84 bb. Birleştirme Teorisi (Kombinationstheorie) 84 cc. Kıyasen Uygulama Metodu (Mothode der Analogen Rechtsânwendung) 84 dd. Hukuk Yaratma Görüşü (Kreationsthecrie) : 85 ee. Sonuç 86 6. YAPININ MESLEKİ DENETİM HİZMETLERİNE İLİŞKİN MİMARLIK SÖZLEŞMESİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ ' 87 I., Genel Olarak.-.... 87 II. Sözleşmenin Hukuki Niteliği 87 1.. Öğreti ve Yargı Kararlarındaki Görüşler 87 2. Kanuni Tanıma Uygunluk...... 83 3. Sorumluluk............... 88 4. Sözleşmenin Sona Erdirilmesi 89 III. Mesleki Denetim Hizmetleri Sözleşmesine Uygulanacak Kurallar 92 7. YAPININ TEKNİK BAKIMDAN DENETİMİ VE YÖNETİMİ HİZMETLERİ NE 'İLİŞKİN MİMARLIK SÖZLEŞMESİNİN (TEKNİK UYGULAMA SO RUMLULUĞU SÖZLEŞMESİNİN) HUKUKÎ NİTELİĞİ : 93 I. Genel Olarak... 93 II. Sözleşmenin Hukuki Niteliği 94 III. Yapının Teknik Bakımdan Denetim ve Yönetimine İlişkin Sözleşmeye Uygulanacak Kurallar 96 8. PROJE DÜZENLEME, MESLEKİ KONTROL, YAPININ TEKNİK DENE- TtMt VE YÖNETİMİ HİZMETLERİNİN BİRLİKTE ÜSTLENİLDİĞİ Mİ MARLIK SÖZLEŞMESİNİN.(TAM MİMARLIK SÖZLEŞMESİNİN) HU KUKİ NİTELİĞİ ; 0S XI
I. Genel Olarak ;, ' g6 II. Yargı Kararlarındaki Görüşler 07 1. Yargıtay'ın Görüşü g7 2., Federal Mahkeme'nin Görüşü g7 3. Kanton İstinaf Mahkemelerinin Görüşleri 99 III. öğretideki Görüşler 89 1. Vekillik Sözleşmesi Görüşü 1 0 0 2. Karma Sözleşme Görüşü 1 0 1 VI. Yargı Kararları ve Öğretideki Görüşlerin Değerlendirilmesi... 1 0 3 1. Vekillik Sözleşmesi Görüşünün Reddi 1 0 3 2. Karma Sözleşme Görüşünün Kabulü 1 C 6 V. Tam Mimarlık Sözleşmesine Uygulanacak Kurallar 1 0 7 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM MİMARIN SÖZLEŞMEDEN DOĞAM SORUMLULUĞU 9. MİMARIN PROJE DÜZENLEME SÖZLEŞMESİNDEN DOĞAN SORUM LULUĞU................'...... üç I. Proje Düzenlenmesine İlişkin Mimarlık Hizmetlerinin İfa Bakımından Özellkileri ve Projeyi Düzenleyen Mimarın Sorumluluk Düzenine Genel Bir Bakış 110 II. Mimarın Proje Düzenlenmesine İlişkin Borçları (Yükümlülükleri) ve Bunlardan Doğan Sorumluluğu, 112 İ. Genel Olarak 112 2. Mimarî Projenin Hazırlanmasına İlişkin Borçlar 112 * a. Sadakat Borcu..:... 112 b. Özen Borcu 114 c. Mimardan Beklenen özenin Ölçüsü '.. ne d. Özen Borcuna Aykırı Davranışın Hukuki Sonuçları 118 aa. Genel Olarak... 118 bb. Sözleşmenin Müspet İhlâli Dolayısıyla Tazminat Talebi 118 cc'. Mimarî Projenin Başkasına Yaptırılması 118 dd. Yapı Sahibinin Sözleşmeyi Fesih Hakkı 120 e. Mimarın Özen Borcu Yanındaki Diğer Borçları 120 aa. Proje Hizmetlerine Zamanında Başlama ve Yerine Getirme Borcu... 121 aaa. Projenin Teslim Süresi Sözleşmede Belirlenmişse 122 bbb. Projenin Teslim Süresi Sözleşmede Belirlenmemişse 123 aaaa. Proje Hizmetlerine Başlamada Gecikme 123 bbbb. Projenin Hazırlanmasında Gecikme 123 bb. Mimarın Mimarî Projeyi Şahsen Düzenleme veya Kendi Yönetimi Altında Hazırlatma Borcu 124 cc. Mimarın Genel Bildirim (İhbar) Borcu,... 120 3. Mimarın Teslim Edilen Projenin Hata ve Noksanlarından Dolayı Sorumluluğu ; :. 128 XII
a. Mimarın Projeyi Teslim Borcu ve Sonuçları, 120 b< Mimarın Proje Hatalarından Dolayı Sorumluluğu 130 aa. Genel Olarak 130 bb. Sorumluluğun Koşullan 132 aaa. Mimarî Projenin Teslim Edilmiş Olması 132 bbb. Projede Hata ve Noksanların Bulunması 133 aaaa. Borçlar Kanunu Hükümlerine Göre "Eserde Bozukluk" Kavramı 133 bbbb. Mimari Projedeki Hata veya Noksanlar... 134 cccc. Proje Hatalarının Çeşitleri ve Hukuki Sonuçları 137 ccc. Projeyi Muayene ve Proje Hatalarını Bildirme Yükümünün Yerine Getirilmiş Olması ' 139 cc.. Mimarın Proje Hatalarından Dolayı Sorumluluğunun Hukuki Sonuçları 141 aaa. Genel Olarak Eserdeki Bozukluklardan Dolayı îş Sahibinin Hakları 141 bbb. Proje Uygulanmadan Önce Ortaya Çıkan Hataların Hukuki Sonuçları 142 ccc.. Projenin Uygulanması Aşamasında Ortaya Çıkan Hataların Hukuki Sonuçları 143 ddd. Yapının Tamamlanıp İşletmeye Açılmasından Sonra Ortaya Çıkan Proje Hatalarının Hukuki Sonuçları... 144 III. Mimarın Yaklaşık Yapı Maliyetinin Hesabından Dolayı Sorumluluğu 144 IV. 1. Genel Olarak " 144 2. Mimarın Yaklaşık Maliyet Hesabındaki Hatalardan Dolayı Sorumluluğu,..'............ 145 3. Yaklaşık Maliyet Tutarındaki Hataların Hukuki Sonuçları 143 a. Proje Hizmetleri Safhasında Ortaya Çıkan Hatalar... 148 b. Yapının Gerçekleştirilmesi Safhasında Ortaya Çıkan Hatalar 149 Mimarın İhale Dosyasının Düzenlemesi Hizmetleri Dolayısıyla Sorumluluğu... 14S( 1 1. Genel Olarak 149 2. Mimarın Sadakat ve özen Borcu, Göstereceği özenin Ölçüsü... 150 3. Mimarın Sadakat ve Özen Borcuna Aykırı Davranışının Hukuki Sonuçları 151 10. MİMARIN MESLEKİ DENETİM HİZMETLERİ SÖZLEŞMESİNDEN DO ĞAN SORUMLULUĞU, 152 I. Genel Olarak...,. 152 II., Mesleki Denetim Hizmetlerini Yürüten Mimarın Sadakat ve Özen Borcu...... ı... 153 1. Sadakat Borcu 153 2. özen Borcu 153 * III. Mesleki Denetim Hizmetlerini Yürüten Mimardan Beklenen özenin ölçüsü 154 XIII
IV. Mimarın Özen Borcuna Aykırı Davranışının Hukuki Sonuçları... 156 V. Mimarın Mesleki Denetim Hizmetlerini Bizzat Yürütme Borcu ve Bundan Doğan Sorumluluğu 157 II. YAPININ TEKNİK BAKIMDAN DENETİM VE YÖNETİM HİZMETLE RİNİ YÜRÜTEN MİMARIN SORUMLULUĞU... 157 I. Genel Olarak............ -... 157; II. III. Teknik Denetim ve Yönetim Hizmetlerini Üstlenen Mimarın Sadakat ve Özen Borcu 159 1. Sadakat Borcu '. - 158 2. özen Borcu...... 159 Teknik Denetim ve Yönetim Hizmetlerini Yürüten Mimarın Göstereceği Özenin Ölçüsü... 160 IV. Mimarın Özen Borcuna Aykırı Davranışının Hukuki Sonuçları 161 V. Mimarm Teknik Denetim ve Yönetim Hizmetlerini Şahsen İfa Borcu ve Bundan Doğan Sorumluluğu.12. PROJE DÜZENLEME, PROJE UYGULAMASININ MESLEKİ KONTRO- LU.YAPIMIN TEKNİK BAKİMDAN GENEL DENETİMİ VE YÖNETİMİ HİZMETLERİNİ YÜRÜTEN MİMARIN SORUMLULUĞU." 165 I. Genel Olarak... 185 IL Mimarın Tam Mimarlık Sözleşmesinden Doğan Sorumluluğu 165 13. MİMARİN SORUMLULUĞUNA İLİŞKİN ÖZEL, SORUNLAR'... 16S I. Mimarın Yardımcı Kişilerin ve Alt Mimar veya Mühendisin Davranışlarından Dolayı Sorumluluğu i' ' i 6 8 II. 1. Mimarın Yardımcı Kişilerin Davranışlarından Dolayı Sorumluluğu 166 2. Mimarın Alt Mimar veya Mühendisin Davranışından Dolayı Sorumluluğu..., 169 Mimarm Sözleşmeden Doğan Sorumluluğunun Sınırlandırılması veya Kaldırılması... 170 1. Genel Olarak \, 170 2. Mimarlık Sözleşmelerinde Mimarın Sorumluluğunun Sınırlandırılması.....'... 171 III. Birlikte Çalışan Mimarların Sorumluluğu. 174 IV. Mimar ilo Müteahhidin Müteselsilen Sorumluluğu 174 1. /Genel Olarak........................ 174 2. Mimar ile Müteahhit Arasındaki Müteselsil Borçluluk (Eksik Teselsül) ' 175 a. Dış Münasebet... 175 b. İç Münasebet 176. V- Mimarm Haksız Fiillerden Sorumluluğu... 176 VI. Mimarın Sorumluluğunda Zamanaşımı Süreleri... 177 SONUÇ ı i...... 182 XIV