Netcad 4.0 GIS
Bu belgedeki tüm bilgiler önceden uyarõ yapõlmadan değiştirilebilir ve Ulusal Cad ve GIS Çözümleri Mühendislik Bilgisayar A.Ş. adõna verilmiş herhangi bir taahhüt niteliği taşõmaz. Bu belgede açõklanan yazõlõm bir lisans ya da sõnõrlõ kullanõm sözleşmesine tabidir. Bu yazõlõm lisans ya da sõnõrlõ kullanõm sözleşmesinde açõklanan amaçlar dõşõnda herhangi bir ortama kopyalanmasõ yasalara aykõrõdõr. Copyright Netcad Mühendislik Bilgisayar Tic.Ltd. Şti. 1999 Bütün Haklarõ Saklõdõr. Telif hakkõ kanunlarõ çerçevesinde izin verilen haller dõşõnda, önceden yazõlõ izin alõnmaksõzõn çoğaltõlmasõ, uyarlanmasõ ve tercüme edilmesi yasaktõr. Birinci baskõ : NİSAN 2004 Basõldõğõ Yer : Ankara Dökümanda Bulunanİlgili Modüllerin Versiyonlarõ : NETCAD Anamodül Cad & GIS : 4.0 NCCM : V4.0 031 Revizyon Tarihi : 17.04.2004 Revizyon No : 002 Hazõrlayan: CP www.netcad.com.tr teknik@netcad.com.tr Dökümanla ilgili öneri ve istekleriniz için ; bilgi@netcad.com.tr BAĞLANTI YÖNETİCİSİ İŞLEM ADIMLARI...3 GIS 1
1. GIS İŞLEM ADIMLARI...3 2. BAĞLANTI YÖNETİCİSİ...3 2.1 Bağlantõ Yöneticisi İle Neler Yapõlabilir?...3 2.2 Bağlantõ Yöneticisi İle Hangi Veritabanlarõna Bağlanõlõr?...4 2.3 Veritabanõ...4 2.4 Veritabanõ Türleri...4 3. VERİTABANI OLUŞTURMA...6 3.1 Yeni Veritabanõ Oluşturma...6 3.2 Yeni Tablo Oluşturma...7 3.3 Bağlantõ Yöneticisinde Bağlantõ Tanõmlarõ Kõsmõnda Yapõlacak Düzenlemeler...12 3.3.1. Bağlantõlar Üzerinde Yapõlan Ayarlamalar...12 3.3.2. Oluşturmuş Olduğumuz Bağlantõ Üzerinde Yapõlacak Ayarlamalar 13 3.3.3. Veritanõnda Oluşturulan Bütün Tablolar Üzerinde Yapõlacak Ayarlamalar...14 3.3.4. Tek Tek Tablolar Üzerinde Yapõlacak Ayarlamalar...14 3.4 Sõnõf Tanõmlama...15 3.5 Look-Up Table Tanõmlama...16 3.6 Tablolar Arasõnda İlişki Tanõmlama...17 4. NETCAD SPATIAL OBJELERİ OLUŞTURMA (NCZ)...19 5. FARKLI VERİ TÜRLERİNİ OKUMA...22 6. SAYISALLAŞTIRMA İLE SPATIAL OBJE OLUŞTURMA...24 7. SPATIAL VERİLER ÜZERİNDE İŞLEMLER...25 7.1 Kolon İşlemleri...25 7.2 Filtreleme İşlemleri...28 7.3 Spatial Verileri Düzenleme...30 8. SQL SORGULAMALAR...33 8.1 Tek Tablo İle Sorgulama...33 8.2 Çoklu Tablo İle Sorgulama...36 9. ANALİZLER...37 9.1 Overlay Analizi...37 9.2 Tampon Bölge Tanõmlama...39 10. REFERANS YÖNETİCİSİ...40 10.1 Referans Yöneticisiyle Neler Yapõlabilir?...40 10.2 Spatial Veri Katmanlarõnõn Referans Yöneticisinde Görüntülenmesi...41 10.3 Spatial Referanslardan Tematik Harita Üretilmesi...45 10.4. Tematik Haritalardan Lejant Yapõlmasõ...48 10.5 Spatial Referanslardan Sayõsal Aralõğa Göre Tematik Harita Üretilmesi...51 10.6 Spatial Referanslardan Pasta ve Bar Grafik Üretilmesi...54 10.7 Spatial Referanslarõn Semboloji ve Lejant Gibi Görüntüleme Özelliklerinin.XML Dosyalarõ Olarak Kaydedilmesi...58 10.8 Spatial Referanslardan Yoğunluk Haritasõ Üretilmesi...59 10.9 Spatial Referanslarõn Semboloji ve Lejant Gibi Görüntüleme Özelliklerinin.XML Dosyalarõndan Yüklenmesi...61 10.10 Spatial Referanslara Veri Tabanõndan Dinamik Semboloji Atanmasõ.63 10.11 Spatial Referanslara Veri Tabanõndan Dinamik Etiket Atanmasõ...65 11. RAPOR ALMA İŞLEMLERİ...68 GIS 2
BAĞLANTI YÖNETİCİSİ İŞLEM ADIMLARI 1. GIS İŞLEM ADIMLARI Amaç: Bir GIS Projesi gerçekleştirilebilmesi için yapõlmasõ gereken işlem adõmlarõnõn anlatõldõğõ; Raster Paftalarõn Sayõsallaştõrõlmasõ, NETCAD ortamõnda hazõrlanmõş Haritalarõn GIS ortamõna nasõl aktarõldõğõ; DXF,TAB,SHAPE vb. diğer formatlarda hazõrlanan çizimlerin NETCAD ortamõna aktarõlarak, GIS özelliklerinin nasõl kazandõrõldõğõ; Ayrõca veritabanõ üzerinde yapõlabilecek işlemler; Sorgulama, Raporlama, Tematik Haritalama işlemlerinin nasõl yapõldõğõ anlatõlmõştõr. Kapsam: Bağlantõ Yöneticisinde Veritabanõ Tanõmlanmasõ Sayõsallaştõrma Sihirbazõnõn Kullanõmõ NCZ Objelerinin Veritabanõna Bağlanmasõ Diğer Formatlardan Veri Aktarõmõ Spatial Objelerin Oluşturulmasõ Referans Yöneticisi üzerinde yapõlabilen işlemler Veritabanõ Üzerinde Yapõlacak Sorgulamalar 2. BAĞLANTI YÖNETİCİSİ Bağlantõ yöneticisi, Farklõ veritabanõ dosyalarõna bağlanmayõ sağlayan, veritabanõ tablolarõ üzerinde yapõlabilecek her türlü işlemin gerçekleştirilebileceği (Ekleme, Silme, Güncelleme, Sorgulama, Raporlama vb.) bir uygulamadõr. 2.1 Bağlantõ Yöneticisi İle Neler Yapõlabilir? Netcad de oluşturulmuş grafik objeler üzerinde yapõlacak tüm değişikliklerin veritabanõnda güncellenmesini sağlar. 1. Yeni oluşturulan grafik objeler için veritabanõnda kayõt açõlmasõnõ sağlar. Silinen objenin veritabanõ kaydõnõnda silinmesini sağlar. 2. Netcad ortamõnda oluşturulan tüm grafik objeler için veritabanõ bağlantõsõ kurulabilmesini sağlar. 3. Bağlantõ Yöneticisinde sorgulanan veritabanõ kayõtlarõnõn grafik karşõlõklarõna Netcad ekranõndan ulaşõlabilir. Ana tabloya bağlõ detay tablolara ulaşõlabilir, tümünde düzenleme yapõlabilir. 4. Bağlantõ yöneticisi grafik objelerin veritabanõ ile dinamik bağlantõlõ olmasõnõ sağlar. (Grafik objelerde yapõlan editlemeler anõnda veritabanõnda güncellenir). 5. Veritabanõ tablolarõ üzerinde zengin filtreleme ve SQL sorgulama olanaklarõ bulunmaktadõr. 6. Grafik Objelere ait hertürlü multimedya tipi veriyi, veritabanõnda tutabilme ve görüntüleme (imaj, video, ses kaydõ vb..) olanağõ sağlar. GIS 3
7. Geliştirilmiş tematik haritalama yetenekleri sayesinde geniş görsel zenginlik(kendinize özel semboloji yaratarak size özel haritalar oluşturmak, dinamik bağlantõ sayesinde zaman değişkenli haritalama). 2.2 Bağlantõ Yöneticisi İle Hangi Veritabanlarõna Bağlanõlõr? Sözel ve Grafik veri, veri tabanõnda; Access, Oracle, MySQL, IBM DB2, Microsoft SQL Server, PostgreSQL, Sybase, Informix, ve diğerleri üzerinde olabilir. 2.3 Veritabanõ Veritabanõ, varlõklara ilişkin verilerden oluşan, gereksiz yinelemeden arõnmõş, doğruluğu, tutarlõlõğõ, gizliliği ve güvenliği sağlanmõş verilerin depolanõp, güncelleşmesini ve erişilmesini sağlayan bir veri kümeleri topluluğudur. Veritabanõ sisteminin faydalarõ şöyle sõralanabilir: Veri tekrarõnõn olmamasõ Verilerin tutarlõ olmasõ Veri Paylaşõmõnõn tutarlõ olmasõ Tek tip güvenlik Verilerin uygulama programlarõndan bağõmsõz olmasõ Verilerin ilişkilendirilebilmesi Uygulama programõ geliştirme Verilere erişim hõzõnõn yüksek olmasõ Veritabanõnõn geliştirilebilir olmasõ Uluslar arasõ standartlarõn kullanõmõ 2.4 Veritabanõ Türleri MS Access Microsoft Office ürünüdür. Küçük ölçekli uygulamalar içindir. Tablo başõna 2 GB a kadar veri depolayabilir. Aynõ anda 255 bağlantõya izin verebilir. Linux/MAC sistemlerinde kullanõlamaz. Transaction locking özelliğine sahiptir, ancak trigger ve stored procedure özelliklerine sahip değildir. GIS 4
Oracle Oracle, Inc. Güçlü ve güvenilir bir veritabanõdõr. Windows, Unix, Linux sistemlerinde çalõşõr. Oracle, sõnõrsõz sayõda tablolarõ desteklemektedir MySQL MySQL Inc. Windows, Linux, OS/2,Solaris, AIX vb sistemlerde çalõşmaktadõr. Trigger ve stored procedure özelliklerine sahiptir, ancak Transaction locking özelliği bulunmamaktadõr. Tablo başõna 2 GB veri depolayabilir. IBM DB2 IBM Access ve MySQL e göre daha performanslõdõr. *nix ve Windows üzerinde çalõşabilir. Transaction locking, trigger ve stored procedure özelliklerine sahiptir. MS SQL Server Microsoft Sadece Windows üzerinde çalõşabilir. Kullanõmõ kolaydõr, güvenilirdir ve işlem gücü yüksektir. Tablo başõna 4 TB veri depolayabilmektedir.ransaction locking, trigger ve stored procedure özelliklerine sahiptir. PostgreSQL PostgreSQL Global Development Group Linux, Unix, BSD, Windows, AIX vb. sistemlerde çalõşabilir. Ücretsiz, akademik bir veritabanõdõr. Çok güçlü işlem yapõsõ vardõr. Veri güvenliği ön plandadõr Tablo başõna 64 TB veri tutabilme özelliği vardõr. Transaction locking, trigger ve stored procedure özelliklerine sahiptir. GIS 5
3. VERİTABANI OLUŞTURMA 3.1 Yeni Veritabanõ Oluşturma NETCAD\Araçlar menüsü altõndaki Bağlantõ Yöneticisini seçiniz. Açõlan Bağlantõ Yöneticisi ekranõnda mouse sağ tuşuyla gelen Veritabanõ Oluştur işlemine giriniz. Yeni veritabanõ yaratmak istiyorum seçeneğini işaretleyerek altõndaki combo kutucuğundan Access 5.0 dosyasõnõ seçerek Sonraki butonuna tõklayõnõz. (Oluşturulacak access dosyasõ için kullanõlan ofis programõna göre veritabanõnõn türü seçilir.) Access 5.0 = MS Office 2000 ve sonraki versiyonlar. Access 4.0 = MS Office 97 Açõlan Veritabanõ Sihirbazõ penceresinde Dosya İsmi kõsmõna yandaki butonuna tõklayarak ilgili dizini seçip klasörünüzü gösterdikten sonra Dosya adõnõ yazõnõz. Bağlantõ Adõ bölümüne de Oluşturduğunuz veritabanõ Bağlantõsõ için bir isim veriniz. Burada verilecek Bağlantõ İsmi değişkendir. Aynõ veritabanõ için farklõ bağlantõ isimleri kullanõlabilir. Farklõ veritabanlarõna bağlanabilmek için Bağlantõ Ekle komutu kullanõlmalõdõr. GIS 6
Sonraki butonuna tõklayarak veritabanõnõn tanõmlandõğõna ait aşağõdaki ekran görüntüsüne ulaşabilirsiniz. Bitir butonuna tõkladõğõnõzda NETCAD NCSPATINFO tablosu yaratõldõ mesajõnõ Tamam ile geçtiğinizde Bağlantõ Yöneticisinde EGITIM isimli Bağlantõnõzõn oluştuğunu görebilirsiniz. NCSPATINFO tablosunda veritabanõ tablolarõnõn yapõsõyla ilgili bilgiler tutulmaktadõr. 3.2 Yeni Tablo Oluşturma Bağlantõ Yöneticisine eklenen ORNEK isimli bağlantõnõzõn altõndaki Tablolar kõsmõ üzerinde mouse sağ tuşuyla açõlan Yeni Tablo butonuna tõklayõnõz. Ekrana gelen tablo editöründeki boş kõsõmda sağ tuşla gelen Kolon Ekle işlemiyle oluşturacağõmõz tabloya istediğimiz kolonlarõ tanõmlayabiliriz. GIS 7
Kolon Ekle işlemine girdiğimizde açõlan pencereye Kolon Adõ, Kolon Tipi bilgilerine girmemiz gerekir.tablomuzda oluşturacağõmõz her kolon için Kolon Ekle işlemiyle bilgileri girmemiz gerekir. Kolon Tipleri Alfa Nümerik : Verileri karakterlerden ve içinde sembollerden oluşan tablo alanlarõ için seçilir. Tamsayı: Verileri tamsayõdan oluşan tablo alanlarõ için seçilir. Mantıksal: 1&0 Var&Yok Evet&Hayõr gibi mantõksal değerler için seçilir Reel Sayı: Ondalõk sayõ olan tablo alanõ için kullanõlõr. Tarih: Verileri tarih olan tablo alanlarõ için kullanõlõr. Tarih ve Saat: Verisinde saat değeri de olan tablo alanõ için seçilir. Blob: Tablo alanõnda resim, dosya vs. gösterilmesi isteniyorsa seçilir. Örneğin; binalarõn cephe fotoğraflarõ tablo içinde ilişkili obje ile birlikte gösterilebilir. Not: Max. 240 karaktere sahip text dosyalarõnõn ya da açõklamalarõn kullanõlacağõ tablo alanlarõnda kullanõlõr. Biz mahalle bilgilerini tutacağõmõz spatial tabloyu oluşturmak için aşağõdaki kolonlarõ oluşturalõm. Spatial kolonlar otomatik olarak xml şablonu yükle adõmõndan Netcad Spatial satõrõ seçerek yapõlabilir. Tablonun Spatial olmasõ demek objenin koordinatlarõnõn ve obje şeklinin veritabanõnda tutulmasõ demektir. Obje $Object makrosuyla POLY kolonunda tutulmaktadõr. Diğer bilgiler İse aşağõdaki sistem kullanõlarak depolanmaktadõr. Yani objeyi çevreleyen en küçük dörtgenin sol alt ve sağ üst köşe koordinatlarõ veri tabanõna yazõlmaktadõr. GIS 8
CURX,CURY CLLX,CLLY Anahtarlar kõsmõnda fare sağ tuşuna basõn. Anahtar Ekle ile Index Tanõmla menüsüne geçin. MAHALLE_KODU kolonunu seçin ve ok ile sağ tarafa atõn Tamam ile index oluşturma işlemini bitirin. Primary Key Tablodaki bir kaydõ diğer tüm kayõtlardan ayõrmak için kullandõmõz bileşene, primary key adõ verilir. Primary key, o kaydõ unique yani tek yapar. Oluşturacağõmõz Ana tablomuzu detay tablolarla ilişkilendirmek istersek Ana tablomuzda primary key tanõmlamamõz gerekir GIS 9
Tablo Editörü sayfasõna da tamamla geçtikten sonra çõkan Tablo Adõ penceresine oluşturmuş olduğumuz tablonun ismini vererek işlemi bitiririz. Bağlantõ yöneticisinde Mahalle isimli tablomuzun oluşmuş olduğunu görebiliriz. Aynõ işlem adõmlarõnõ takip ederek Parsel, Bina, Daire, Elektrik Direkleri ve Su Hatlarõyla ilgili tablolarõmõzõ da oluşturabiliriz. GIS 10
Parsel Bilgileri Tablosu: Bina Bilgileri Tablosu: Daire Bilgileri Tablosu: GIS 11
Elektrik Direkleri Tablosu: Su Hattõ Bilgileri Tablosu: NETCAD/Örnekler/GIS/PROJE2 dizini içindeki TUM.mdb dosyasõnõ yükleyiniz. Oluşturulan tüm tablolarõn TUM isimli bağlantõmõzõn altõnda listelendiği görülecektir. 3.3 Bağlantõ Yöneticisinde Bağlantõ Tanõmlarõ Kõsmõnda Yapõlacak Düzenlemeler 3.3.1. Bağlantõlar Üzerinde Yapõlan Ayarlamalar Bağlantõ Tanõmlarõ kõsmõnda Bağlantõlar üzerinde sağ tuşla açõlan menüden; Bağlantõ Ekle komutuyla daha önceden oluşturmuş olduğumuz veritabanõna veya Farklõ veritabanlarõnda oluşturulmuş dosyalara bağlanõlabilir. Dosya komutuyla gelen Sakla işlemiyle Bağlantõ Yöneticisinde tanõmlanmõş olan veritabanõ dosyalarõmõzõ.ncm uzantõlõ olarak kaydedebiliriz.yükle işlemiylede bu dosyamõzõ yükleyebiliriz. GIS 12
Veritabanõ Oluştur işlemi daha önceki bölümde anlatõldõğõ şekilde sõfõrdan access ortamõnda veritabanõ oluşturmamõzõ sağlar. Özellikler bölümüne girildiğinde açõlan Bağlantõ Yöneticisi Özellikleri penceresinden Genel kõsmõndan Rapor şablonlarõnõn olduğu dizin gösterilir. Görüntü kõsmõnda görüntü özellikleriyle ilgili ayarlar yapõlõr. Tablo kõsmõnda tablo seçenekleri ve kayõtlarõn gösterim rengiyle ilgili ayarlar yapõlõr. Obje İzleme kõsmõnda objenin izleme rengi ve yaklaşma katsayõsõ verilebilir. Kolonlar kõsmõnda ondalõk sayõlarõn gösterim şekli ve tarih ve saat ifadelerinin biçimi ayarlanabilir. WEB kõsmõnda webe gönderilecek maksimum kayõt sayõsõ belirlenir. 3.3.2. Oluşturmuş Olduğumuz Bağlantõ Üzerinde Yapõlacak Ayarlamalar Bağlan komutuyla veritabanõna bağlanõlõr.özellikle grafikle bağlantõlõ veritabanlarõnõn bilgisayardaki yerleri (farklõ bir dizine kopyalandõğõnda) değiştirildiğinde yeni dizin yeri gösterildikten sonra bu komut kullanarak veritabanõ bağlantõsõnõn yeniden kurulmasõ sağlanabilir. Bağlantõyõ Kes komutuyla veritabanõ bağlantõsõ kesilebilir. Aktif seçeneği veritabanõ bağlantõsõnõn aktif olduğunu gösterir. Güncelle veritabanõnda yapõlan değişiklikler (kayõt ekleme,silme vb.) görüntülenmek istendiğinde bu komut kullanõlõr. Şablon Olarak kaydet veritabanõnda tutulan tüm tablolarõn yapõlarõnõ XML şablon olarak kaydeder.şablon olarak kaydedilen bu dosyanõn yüklenmesi için Bağlantõlar\Veritabanõ Oluştur işlemine girilerek Şablon Göstermek İstiyorum kõsmõ işaretlenir ve XML şablon olarak kaydedilen dosyanõn yeri gösterilir. Sil veritabanõyla olan bağlantõyõ siler. GIS 13
Özellikler kõsmõna girildiğinde açõlan Bağlantõ Özellikleri penceresinden Bağlantõ İsmi değiştirilebilir, Bağlantõ Komutu karşõsõndaki butonuna tõklayarak Veri Bağlantõsõ Özellikleriyle ilgili ayarlar yapõlabilir, Veritabanõ Tipi seçilen veritabanõnõ gösterir. 3.3.3. Veritanõnda Oluşturulan Bütün Tablolar Üzerinde Yapõlacak Ayarlamalar Sadece Tablolarõ Göster komutuyla ekranda tablolarõn isimleri görüntülenir.tablodaki kolonlar gösterilmez. Yeni Tablo veritabanõnda tablo oluşturmaya yarar. Gizli tablolarõ Aç gizli olarak tanõmlanmõş ekranda görüntülenmeyen tablolarõn gösteriminde kullanõlõr. 3.3.4. Tek Tek Tablolar Üzerinde Yapõlacak Ayarlamalar Herhangi bir tablo üzerinde sağ tuşla açõlan pencereden; Güncelle komutuyla yapõlan değişikliklerin veritabanõna yansõtõlmasõ sağlanõr. Rapor Al oluşturulan rapor şablonuna tüm kayõtlarõn raporunun alõnmasõnda kullanõlõr. Gizle komutuyla tablonun Bağlantõlarõn altõnda görüntülenmesi engellenebilir. Tablolar\Gizli Tablolarõ Aç komutuyla gizlenen tablolar görüntülenebilir. Özellikler komutuyla tablonun kayõtlarõyla birlikte görüntülenmesi sağlanõr. Yeniden Yapõlandõr işlemiyle tablomuzda oluşturmuş olduğumuz kolonlar üzerinde değişiklik yapõlabilir. (Kolon adõ, Kolon Tipi, Uzunluğu, Güncelleme Kodu) Kolon eklenebilir veya oluşturulan kolonlar silinebilir.yeni anahtar tanõmlanabilir,mevcut anahtar silinebilir. GIS 14
3.4 Sõnõf Tanõmlama Veritabanõ tablosunda bulunan birincil anahtar sütunu ile grafik verilere ait "GIS bağlantõ anahtarõ" arasõndaki ilişkiyi kurabilmek için, grafik objeye ait "sõnõf" bilgisinin veritabanõna tanõtõlmasõ işlemidir. Spatial veritabanlarõnda obje zaten veritabanõnda tutulduğu için bu işlem tablo bilgilerine ulaşmak için kullanõlõr. Spatial tablolar oluşurken eğer OBJECTID kolonu varsa bu sõnõf otomatik olarak o kolon altõna tablo ismiyle aynõ gelecektir. Farklõ bir kolon için sõnõf tanõmõ yapõlmak isteniyorsa OBJECTID kolonunun olmamasõ gerekmektedir. Bu şekilde sõnõf tanõmlamasõ aşağõdaki şekilde yapõlmaktadõr. Mahalle tablosundaki Mahalle_Kodu kolonunun üzerinde mouse sağ tuşuna tõklayarak açõlan pencerede Sõnõf Ekle işlemini seçmeniz gerekir. (Veritabanõ tablomuzda sõnõf ekleyeceğimiz kolonun Primary Key olarak tanõmlanmõş olmasõ gerekir.bu şekilde kolondaki değerlerin tekrar etmemesi sağlanmaktadõr.) Gelen Pencereden Sõnõf Özelliklerimizi tanõmlamalõyõz. Sõnõf özellikleri penceresinde sõnõfõn ismi yazõlõr. Bu sõnõf isminin obje sõnõfõ ile aynõ olmasõ gerekmektedir. Açõklama bölümüne istenen tanõm yapõlõr. Geometri tipi Nokta, Çizgi, Alan dan grafik objemizin özelliğine uygun olanõ seçilir. Sõnõf oluşturulduktan sonra Bağlantõ yöneticisindeki sõnõf tanõmlarõ bölümünde oluşturulan tablonun özelliği görüntülenebilir. GIS 15
NETCAD/Örnekler/GIS/BASLANGIC dizini içindeki TUM.NCZ dosyasõnõ yükleyiniz. Oluşturulan diğer tablolar içinde Sõnõf isimleri tanõmlandõktan sonra Bağlantõ Yöneticisi Sõnõf Tanõmlarõ bölümünde listelendiklerini görürüz. 3.5 Look-Up Table Tanõmlama LOOK-UP Tablo tanõmlama işlemi kullanõcõlarõn sõkça girmek zorunda olduklarõ bazõ bilgileri otomatik veritabanõndan ilgili kod değerine göre aktarabilmekte kullanõlan bir işlemdir.bu sayede farklõ kullanõcõlar tarafõndan oluşacak yazõm hatalarõnõn önüne geçilebilir aynõ zamanda veri giriş işlemleri hõzlandõrõlabilir. Örnek projemizde Bina Bilgileri Tablosundaki Mahalle Adõ kolonuna daha önce tanõmlamõş olduğumuz Mahalle İsimlerini yazdõrmak istiyoruz. Look-Up Table olarak tanõmlayacağõmõz Bina Bilgileri Tablosundaki MAHALLE_ADI kolonunun üzerinde sağ tuşla gelen Özellikler seçeneğine giriniz.kolon Özellikleri penceresinde Liste kõsmõna giriniz. Kaynak Tablo kõsmõndan bilginin hangi tablodan geleceğini belirleyebilirsiniz. Kod Kolonu kõsmõndan belirlediğiniz tablonun hangi kolon değerine göre bilginin aktarõlacağõnõ seçebilirsiniz. Değer Kolonu kõsmõna seçilen Kod Kolonuna göre bilgilerin alõnacağõ kolonu seçebilirsiniz.listeden Seç kutucuğunu işaretledikten sonra Tamam butonu ile işlem bitirilecektir. GIS 16
NETCAD/Örnekler/GIS/BASLANGIC dizini içindeki LOOKUP.NCZ dosyasõnõ yükleyiniz. Look-Up Table olarak tanõmladõğõmõz kolona istenilen bilgilerin combo kutucuğu içerisinde geldiğini görürüz. Kod tablosunu ayrõ da hazõrlayabiliriz. Parsel tablosundaki nizam ve kullanõmlarõ otomatik olarak doldurmak için KOD_NIZAM ve KOD_TUR tablolarõ oluşturulmuştur. Bu tablolarõ parsel tablosunun ilgili kolonlarõna look up olarak tanõmlayalõm. Tabloya bilgi girişi yapmak istediğimizde bu tanõmlar gelecektir. 3.6 Tablolar Arasõnda İlişki Tanõmlama İlişki tanõmlama sözel olarak tutulacak tablolar veya iki tablo arasõnda bağlantõyõ verileri birleştirmeden sağlamak için yapõlan bir işlemdir. Aşağõda verilen örnekte olduğu gibi Bina objesinin bağõmsõz birimleri vardõr ve ona ait veriler bina tablosunda tutulamaz çünkü veri tekrarõ yaratõr. Bunun için Daireye ait bilgiler alt tabloda tutulur ve ana tablomuz olan Bina ile ilişkilendirilir. Veritabanõ tablolarõnõ ilişkilendirebilmek için ilişkilendirilecek tablolar arasõnda ortak bir GIS 17
kolon tanõmlanmasõ gerekmektedir.örnek projemizde BINA ve DAIRE tablolarõ arasõnda bir ilişki kurmak istiyoruz.bu işlem için Bağlantõ Yöneticisinde ilişki kuracağõmõz tablo üzerinde sağ tuşla gelen İlişki Ekle özelliğini seçmemiz gerekir.sonrasõnda gelen İlişki Özellikleri penceresine uygun değerler girildikten sonra iki tablo arasõndaki ilişki tanõmlanmõş demektir. Veritabanõnda BINA ve DAIRE Tablolarõna kayõt girildikten sonra NETCAD\Sorgu\Obje Özellikleri Sor komutuyla herhangi bir BINA seçtiğimizde BINA_NO kolonunun yanõndaki + işaretine tõklayarak ilişkili tablodan DAIRE bilgilerinin geldiğini görebiliriz. NETCAD/Örnekler/GIS/BASLANGIC dizini içindeki ILISKI.NCZ dosyasõnõ yükleyiniz. GIS 18
4. NETCAD SPATIAL OBJELERİ OLUŞTURMA (NCZ) NETCAD Spatial objeleri NETCAD in objeleri veritabanõnda tutan yapõsõdõr. Objeler ilk defa oluşturulurken bu şekilde oluşturulabileceği gibi, hazõrlanmõş olan bir ncz dosyasõ da bu şekle dönüştürülebilir. İşleme başlamak için örnek veriler altõndaki PARSEL.NCZ dosyasõnõ açalõm. Bu dosya veritabanõ bağlantõlõ bir ncz dosyasõdõr. Spatial objeleri yaratmak için Bağlantõ Yöneticisi penceresinde tablo adõ olan PARSEL üzerinde sağ tuşa basalõm. Burada Yeniden Yapõlandõr adõmõnõ seçerek tablo yapõmõzõ oluşturduğumuz Tablo Editörüne geçelim. Tablo editöründe daha önceden oluşturulan kolonlar vardõr. Bu yapõya spatial kolonlarõ eklemek için editör üzerinde sağ tuşa basalõm ve XML Tablo Şablonu Yükle NETCAD SPATIAL adõmõnõ izleyerek kolonlarõ ekleyelim. Bu xml yapõsõ kolon bilgilerini içeren yapõdõr ve kurulumla..netcad\tools\tabledef altõna gelir. İstenilen herhangi bir tablo yapõsõ da bu şekilde XML Tablo Şablonu Olarak Sakla adõmõ ile yukarõdaki dizine kaydedilip daha sonra kullanõlabilir. GIS 19
Eklenen kolonlardan OBJECTID, eğer daha önceden tanõmlanmõş bir anahtar kolon varsa silinebilir. Bunun için satõr aktifken sağ tuşa basõlarak Kolon Sil adõmõ izlenir. Tamam ile işlem tamamlanõr. İşlem sonunda aşağõdaki bilgi mesajõ gelir. Bağlantõ yöneticisi penceresinde Sõnõf Tanõmlarõ sekmesinden Parsel sõnõfõna çift tõklayarak tablomuzu açalõm. Tablomuzda eklediğimiz kolonlar boş olarak gelecektir. Bu kolonlarõ doldurtmak için tablo üzerinde sağ tuşa basalõm ve GIS İlişki Sihirbazõ nõ seçelim. GIS 20
Gelen penceredeki sekme işaretli iken Sonraki adõmõna geçelim. Buradaki seçenek işaretli iken Bitir ile işlemi tamamlayalõm. Bu adõmlarõ izlediğimizde tüm ncz objeleri için veritabanõ kayõtlarõ oluşturulur ve ikinci adõmla da kullanõlan ncz ler silinmiş olur. Buraya kadar yapõlan işlemleri görmek için PARSEL1.NCZ dosyasõnõ açalõm. Bu ekranda görülen objeler tamamen veritabanõnda kayõtlõdõr, görüntü Referans Yöneticisinde Spatial Referanslar kategorisi altõnda bulunmaktadõr, objelerle ilgili renk vs. işlemleri artõk bu pencereden yapõlacaktõr. Bu işlemi görmek için Araçlar Referans Yöneticisine girebilirsiniz. GIS 21
5. FARKLI VERİ TÜRLERİNİ OKUMA Başka GIS programlarõnõn verileri okunduğunda objeler otomatik olarak spatial olarak oluşturulur. Yukarõda yaptõğõmõz işlemi dõşarõdan veri okuyarak yapalõm. *.tab, *.mif,.shp gibi dosyalar bu şekilde okunabilir. Önce NETCAD de boş bir sayfa açalõm ve Proje Yardõmcõ İşlemler Oku adõmõndan dosya tipi olarak MapInfo (.tab) õ seçelim, gelen pencerede örnek veriler altõndaki PARSEL.TAB dosyasõnõ açalõm. GIS 22
Dosya seçildikten sonra oluşacak veritabanõ için bir pencere gelecektir. Bu pencerede Yeni Veritabanõ Yaratõlsõn adõmõnõ seçelim ve daha sonraki adõmlarda veritabanõmõzõ oluşturmak için parsel_mi adõnõ vererek işlemi tamamlayalõm. Bilgi mesajlarõ gelecektir, bunlara tamam diyerek okuma işlemini tamamlayalõm. Oluşturulan bu dosyayõ örnek veriler altõnda PARSEL_MI.NCZ yi açarak görebilirsiniz. Bu dosya NETCAD Spatial olarak oluşturulmuş olur. GIS 23
6. SAYISALLAŞTIRMA İLE SPATIAL OBJE OLUŞTURMA Sayõsallaştõrma sihirbazõ Araçlar altõnda bulunan ve kolay sayõsallaştõrmayõ sağlayan bir işlem penceresidir. Objeler oluşturulurken bu şekilde hem belli özellikler atanarak, hem de veritabanõ bağlantõsõ yapõlarak sayõsallaştõrma işlemi yapõlõr. Bu işleme başlamak için SAYISALLASTIR.NCZ dosyasõnõ açalõm. Bu dosya içinde üzerinden sayõsallaştõrma yapõlacak bir raster ve kullanõlacak veritabanõ bağlantõsõ yapõlmõş olarak gelecektir. Dosyayõ açtõktan sonra Araçlar Sayõsallaştõr adõmõnõ izleyelim. Gelen sayõsallaştõrma penceresinde Tanõm Dosyasõ Seç ile örnek veriler altõnda bulunan GIS.odf dosyasõnõ açalõm. Pencereye BINA için veritabanõ bağlantõsõ hazõrlanmõş bir satõr gelecektir. BINA üzerinde çift tõklayarak işleme başlayalõm. Harita üzerinde bir binayõ çizelim, işlemi tamamladõğõmõzda veritabanõ bilgilerini girmemiz için bir pencere gelecektir. Bilgileri aşağõdaki gibi girelim ve bu şekilde istediğimiz tüm binalarõ sayõsallaştõralõm. GIS 24
7. SPATIAL VERİLER ÜZERİNDE İŞLEMLER Veri oluşturma işlemleri bittikten sonra veriler üzerinde analiz, sorgu, filtreleme, kolon işlemleri yapõlabilir. Bu işlemleri yapmak için buraya kadar yapõlanlarõn tümünü içeren EGITIM.NCZ dosyasõnõ açalõm. Bu dosya içerisinde spatial olarak oluşturulmuş bina, parsel, mahalle, elektrik direkleri ve su hattõ objeleri bulunmaktadõr. 7.1 Kolon İşlemleri Veriler oluşturulduktan sonra tek tek bilgi girişi gerekli olmayan kolonlar için hõzlõ veri girişleri Kolon Doldur ile yapõlõr. Bunun için farklõ yöntemler kullanõlabilir. Bu yöntemlerden biri İçindeki Objeden Bilgi Al dõr. Bağlantõ Yöneticisi penceresi üzerinde BINA sõnõfõ üzerine çift tõklayarak tablosunu açalõm. Bu tabloda Kat Sayõsõ kolonu doldurulmamõş ve kat sayõlarõ bina objeleri üzerine ncz yazõ objeleri olarak yazõlmõştõr. Bu sayõlarõ yazdõrmak için kolon başlõğõ üzerinde sağ tuşa basõlarak gelen pencereden İçindeki Objeden Bilgi Al seçilir. GIS 25
Birinci seçenek işaretlenir, ikinci seçenek başka veritabanõndan obje bilgisi diğer objenin içinde olan bir tablodan bilgi almak için kullanõlõr. Sonraki pencerede bilgi alõnacak objenin tabakasõ ve obje özelliği seçilir. Seçilen objeler için yapõlacak işlemin seçildiği pencerede Objeler Silinsin i işaretleyelim ve bitir ile işlemi tamamlayalõm. GIS 26
İşlem bittiğinde tüm kolon bilgileri doldurulmuş olur. Kolonlarõ doldurmanõn diğer yöntemi de Kolon Doldur işlemi ile bir sabiti ya da obje değişkenlerini kullanmaktõr. Bunun için yine tablomuzu açalõm ve kolon başlõğõ üzerinde sağ tuşa basarak Kolon Doldur u seçelim. Gelen Makro penceresindeki butona basõp Makro düzenle penceresinde Obje Değerlerinden $ALAN õ seçelim. Obje değerleri makrolarõ otomatik olarak hesap yaparlar. Örneğin $YAZI ncz objelerinin adõ bölümündeki değerleri, $TABAKA objelerin bulunduğu tabaka adlarõnõ veritabanõna yazar. GIS 27
Bu şekilde obje değerleri kullanõlabileceği gibi kolon doldurma makrosuna istenilen herhangi bir değer yazõlarak ta işlem yapõlabilir. 7.2 Filtreleme İşlemleri Filtreleme işlemleri veritabanõnda istenilen özelliklere göre veriyi daraltmaktõr. Bu işlemler sorgu gibi çalõşõr <,>,=, ve, veya gibi özellikleri kullanõlarak farklõ filtreler oluşturulabilir. İşleme başlamak için örnek veriler altõndaki EGITIMFILT.NCZ dosyasõnõ açalõm. Bağlantõ yöneticisinden BINA sõnõfõna çift tõklayarak tablomuzu açalõm, üzerinde sağ tuşa basalõm ve pencereden Filtrelemeyi seçelim. Bu işleme girildiğinde aşağõdaki pencere gelir. İlk filtremizde YASEMİN ile başlayan sokaktaki binalarõ görüntüleyelim. Bunun için CADDE_SOKAK_ADI kolonunun yanõndaki satõra aşağõdaki gibi YASEMİN* yazalõm. GIS 28
Böylece filtreyi uyguladõk ve filtreye kaç kayõtõn girdiğini de otomatik olarak görmüş olduk. Burada kullanõlabilecek filtrelerden bazõlarõ aşağõda verilmiştir. * : tümü.. : sayõsal değerlerde aralõk(100..120)? : kolonun boş olduğu satõrlar. ~ : içinde geçen (~as, içinde as geçen kayõtlar) # : sayõsal kolonlar için - sayõsal değerin belli basamağõndan itibaren, belli basamağõ, verilen değerle uyuşuyor mu? #1,199 - ilk basamağõndan itibaren 199 olan sayõlarõ seçer. #2,56-2. basamağõ 5 ve üçüncü basamağõ 6 olan sayõlarõ seçer. > : büyüktür < : küçüktür + : dahil - : hariç Filtreler Operatörler ve Özgün değerler kullanõlarak ta oluşturulabilirler. Örneğin iki ayrõ kayõt aynõ anda görüntülenmek isteniyorsa aşağõdaki gibi bir filtre yazõlabilir. Önce özgün değerler daha sonra bağlayõcõlar seçilir. GIS 29
Bu şekilde filtrelenmiş tablolar üzerinden kolon doldurma işlemi yapõldõğõnda sadece filtredeki kayõtlar durumdan etkilenir. Böylece daha kolay veri doldurma işlemi yapõlabilir. Filtreyi kaldõrmak için filtre penceresinde Tümünü Seç işaretlenir ve işlemden çõkõlõr. 7.3 Spatial Verileri Düzenleme Veritabanõnda tutulan spatial objeler üzerinde daha sonra değişiklik yapõlabilir. Bu işlemi yapmak için EGITIMDUZEN.NCZ dosyasõnõ açalõm. Düzenleme işlemi aktif tablo üzerinden gerçekleşen bir işlemdir, bunun için öncelikle hangi sõnõf kullanõlacaksa aktif hale getirilir. Biz BINA tablosunu aktif hale getirelim. Düzenleme işlemi için seçilen objeler aktif tabakaya atõlacağõ için önce tabakalar penceresine BINA_DÜZEN isimli bir tabaka açalõm ve aktif hale getirelim. Tekrar sõnõf tanõmlarõ penceresine dönelim ve aktif sõnõf olan BINA BILGILERI üzerinde sağ tuşa basarak Düzenle yi seçelim. Düzenlemek istediğimiz alan için bir alan seçelim, bu seçtiğim objeler aktif tabakaya ve ncz objelerine dönüşecektir. GIS 30
Sadece seçilenleri görmek için Referans yöneticisi penceresinde Referanslarõn işaretini kaldõrabilirsiniz. Düzenleme işlemini yapmak için ekran menüsü üzerindeki butona basõn ve düzenleyeceğiniz objeyi seçin. İşlem bittikten sonra değişimleri veritabanõnda da güncellemek ve ncz objelerini silmek için BINA tablomuzu açalõm ve üzerinde sağ tuşa basarak gelen GIS 31
pencerede GIS ilişki sihirbazõnõ seçelim. İlk adõmda düzenlenen objelerin veritabanõna eklenmesi için bir seçenek gelecektir, onu işaretleyelim Sonraki pencerede ncz objelerinin silinmesi için bir seçenek gelecektir, eğer objelerin silinmesini istiyorsak bu seçeneği işaretleyerek bitir ile işlemi tamamlayalõm. Ncz objelerini NETCAD menüsündeki SİL ile silmemeliyiz, çünkü aynõ anda hem ncz hem de spatial veritabanõ bağlantõsõ olduğu için böyle bir silme işleminde veri kaybõ yaşanõr. GIS 32
8. SQL SORGULAMALAR 8.1 Tek Tablo İle Sorgulama Oluşturulan tablolar üzerinde sorgulamalar yapõlarak alt seçim kümeleri ve tablolarõ oluşturulabilir. Bu işlemi yapmak için EGITIMSQL.NCZ dosyasõnõ açalõm. Öncelikle tek tablo üzerinden sorgu oluşturalõm. Bunun için Bağlantõ Yöneticisi penceremizde Sorgular üzerinde sağ tuşa basõp Yeni Sorguyu seçelim. Açõlan pencerede kullanacağõmõz tabloyu seçmek için alan üzerinde sağ tuşa basalõm ve Tablo Ekle ikonuna basalõm. Gelen pencereden BINA tablosunu seçelim. GIS 33
Ekrana kolonlarõyla birlikte tablomuz gelecektir. Öncelikle sorgu sonucunda oluşacak yeni tablonun kolonlarõnõ seçmeliyiz. Bunun için kullanõlacak kolonlarõ sürükle bõrakla Kolonlar kõsõmõna atabileceğimiz gibi, BINA tablosu üzerinde istenilen kolonlarõn isimlerinin başõna tõklanarak ta bu işlem yapõlabilir. Yeni tablomuz için aşağõdaki kolonlarõ işaretleyelim. Spatial kolonlar işaretlendiğinde yeni tablonun objeleri gelir bu kolonlar dahil edilmezse sadece sözel sorgu yapõlmõş olur. İkinci sekme olan kriterler bölümünde sorgumuzu yazmak için kolonlarõ sürüklebõrak ile ilk bölüme ekleyelim, daha sonra istenilen sorguya göre operatörlerden birini seçelim. Biz sorgumuzda õsõnma türü sobalõ olan ve kat sayõsõ 4 den büyük olan binalarõ seçtireceğiz. Sorguyu aşağõdaki şekilde tamamlayalõm. GIS 34
Bu işlemden sonra sql cümleciğini oluşturmak için SQL Üret sorgu adõnõ BINA_SOBA_DORT yazõn ve Aktif SQL Çalõştõrla görüntüleyin. Tamam ile işlemi bitirin. butona basõn, Sonuçlarõ İşlem sonunda ana tablo ile ilişkili bir sorgu tablosu oluşacaktõr. Bu tabloya ait objeler ise referans yöneticisine spatial obje olarak eklenecektir. GIS 35
Sorgu tablomuzdaki objelerin görüntülenebilmesi için tablo üzerinde sağ tuşa basarak Çizdir seçeneğini aktif hale getirmemiz gerekmektedir. 8.2 Çoklu Tablo İle Sorgulama İkinci sorguyu birden fazla tablo üzerinden yapalõm. Bunun için yine Bağlantõ Yöneticisi penceresinde Sorgular üzerinde sağ tuşa basarak yeni sorguyu seçelim. Editör üzerinde sağ tuşa basarak Tablo Ekle ile BINA,PARSEL,MAHALLE tablolarõnõ seçelim. Sorgulama için tablolar arasõnda ilişki tanõmlanmalõdõr. Bina ile Parsel arasõnda ADA_PARSEL den Bina ile mahalle arasõnda MAHALLE_ADI ndan kolonlarõ birbiri üzerine sürükleyerek ilişkileri aşağõdaki şekilde tanõmlayalõm. Sonuç tabloda kullanõlacak kolonlarõ aşağõdaki gibi seçelim. Kriterleri oluşturalõm. Bu sorguda mahallesi Anõttepe, õsõnma turu soba, parsel alanõ 700 m2 den büyük olan kamu parsellerini sorgulayacağõz. GIS 36
SQL üret ile işlemi yapalõm, sorgumuza PARSELSQL adõnõ verelim ve Aktif SQL Çalõştõr ile bitirelim. Kriterlere uygun kayõt aşağõdaki gibi olacaktõr. Tamam ile işlemi bitirdiğimizde objemiz spatial referans olarak Referans Yöneticisine eklenmiş olacaktõr. Tüm yapõlan işlemleri EGITIMSQLTUM.ncz dosyasõnda bulabilirsiniz. 9. ANALİZLER 9.1 Overlay Analizi Overlay analizi iki alanõn kesişiminden oluşan alanlarõn hem obje bilgisini hem de veritabanõ bilgilerini yeni bir tablo altõnda toplamaktõr. Bu işlem genellikle eşik analizi, yerleşilebilir alan vs. gibi analizler için kullanõlabilir. İşlemi yapmak için EGITIMANALIZ.NCZ dosyasõnõ açalõm. Bu dosyada elektrik direkleri için önce GIS 37
tampon bölge tanõmlayõp daha sonra tanõmlanan aydõnlanma mesafesine giren parseller ile overlay analizi yapalõm. Araçlardan Overlay Poligon Overlay adõmõnõ izleyelim ve gelen pencerede aşağõdaki işlemleri yapalõm. Seçtiğimiz iki tablo AYDINLANMA isimli yeni bir tabloda analiz yapõlmõş ve istenilen kolon bilgilerini içerecek şekilde gelecektir. Elektrik tablosu direkleri noktasal olarak içerdiği için onun için tampon bölge tanõmlamak gerekmektedir. Tampon sekmesini işaretleyip, yanõndaki butondan tampon bilgisi girilir. Biz tampon olarak tablodaki Aydõnlanma mesafesi kolonunu seçeceğiz. Yeni tablodaki kolonlarõmõzõ da Kolonlar sekmesindeki butonu işaretleyerek seçebiliriz. Tamam ile işlemi bitirdiğimizde Bağlantõ Yöneticisine yeni tablomuz, Referans Yöneticisine ise görüntümüz eklenmiş olacaktõr. Diğer referanslarõ kapatõrsak yeni tablomuzu görebiliriz. GIS 38
9.2 Tampon Bölge Tanõmlama Görsel olarak objeler için istenilen tampon bölge tanõmlanabilir. Overlay analizinde sanal olarak tanõmlanan direk tampon bölgeleri gerçekte de tanõmlanabilir. Bunun için referanslar üzerinde elektriğe çift tõklayarak özellikler penceresini açalõm ve Tampon sekmesinde aşağõdaki bilgileri seçelim. Tamam ile işlemi bitirdiğimizde tampon bölgeleri görebiliriz. GIS 39
10. REFERANS YÖNETİCİSİ Referans Yöneticisi; farklõ yapõdaki veri katmanlarõnõn belli bir kategori yapõsõnda görüntüleme ve katman işlemlerinin gerçekleştirilmesi sağlayan uygulamadõr. Referans yöneticisinde kategori kavramõnõn iyi bilinmesi gerekmektedir. Kategori; referans yapõ içerisinde kullanõlacak datalarõn içeriklerine göre sõnõflandõrõlmasõdõr. Kategoriler, binlerce datadan oluşan gruplar olabilir. Örneğin; tüm İstanbul kentinin vektörlerinden, ortofotolarõndan ve koordinatlõ resim dosyalarõndan oluşabilir. Örneğin proje sõnõrlarõndaki, halihazõrlar, kadastral veriler, planlar, numarataj verileri, mahalle sõnõrlarõ...işte bunlarõn hepsi birer kategoriyi ifade eder. 10.1 Referans Yöneticisiyle Neler Yapõlabilir? 1. Tüm NETCAD işlemlerinde her an aktiftir. 2. Referans yöneticisine spatial referanslarõn yanõ sõra.ncz, dwg/dwf, NETCAD Grid dosyasõ, DTED dosyasõ, NETCAD Raster dosyasõ (*.dre) ve MS Office ortamõnda hazõrlanmõş Word, Excel gibi OLE dökümanlarõ da eklenebilmektedir. 3. Eklenen tüm katmanlar başka projeler için kullanõlmak üzere.sea dosyasõ olarak kaydedilebilir ve daha sonra kullanõlabilir. 4. Tüm referanslara, kategorilere veya tek tek referans bazõnda görünürlük alanõ ekleme ve çõkartma işlemleri uygulanarak verilerin istenilen GIS 40
kõsõmlarõnõn görüntülenmesi sağlanabilir. Bu işlemler kaynak veriyi etkilememektedir. 5. Eklelenen referanslara yönelik; kaydõrma, ölçekleme ve döndürme işlemleri uygulanabilir. Bu işlemler de diğerleri gibi orijinal dosyada herhangi bir değişikliğe sebeb olmaz. 6. Kategorilerin ve referanslarõn ayrõ ayrõ çizim sõralarõ değiştirilebilir. 7. Yine kategorilere ve referanslara ayrõ ayrõ görüntüleme ölçek aralõklarõ verilebilir. 8. Spatial referanslara yönelik etiketleme işlemleri uygulanabilir. 9. Yine spatial referanslara yönelik; belli bir kolondaki değerlere göre tematik haritalama, sayõsal aralõğa ve yoğunluğa göre istenilen slotta haritalama ve pasta-bar grafikler oluşturulabilir. 10. Veri tabanõndan istenilen semboller dinamik olarak oluşturulabilir.. 11. Hazõrlanan tüm haritalara yönelik lejant hazõrlanmasõ, bunlarõn.xml dosyasõ olarak kaydedilmesi ve yüklenmesi işlemleri gerçekleştirilebilir. 10.2 Spatial Veri Katmanlarõnõn Referans Yöneticisinde Görüntülenmesi NETCAD\ORNEKLER\GIS\BASLANGIC dizini altõndaki EGITIM_REFERANS.NCZ dosyasõnõ yükleyin. Dosya ve veri tabanõ bağlantõsõ önceden hazõrlandõğõndan referans yöneticisinde veri tabanõna bağlõ spatial referanslar gelecektir. Eğer Referans Yöneticisi açõk olarak proje açõlmazsa Araçlar menüsünde Referans Yöneticisini açõn. Referans Yöneticisindeki tüm referanslarõ görebilmek için tüm ağaç yapõsõnõ aç butonu kullanõlacağõ gibi Spatial Referanslarõn yanõndaki (+) işaretine tõklamak yeterli olacaktõr. Spatial Referanslar altõndaki katmanlarõn yanõnda bulunan check kutucuklarõna tõklanarak katmanlarõn açõlõp kapanmasõ sağlanõr. Referanslar sekmesini mouse ile işaretledikten sonra butonuna tõklayõn. Bu buton tüm referanslarõnõzõn görüntü ekranõna sõğdõrõlmasõnõ sağlayacaktõr. Bu işlemi Spatial Referanslar kategorisi üzerinde ve tek tek referanslar üzerinde uygulayõn. Aynõ şekilde tüm GIS 41
referanslarõ, kategorileri ve referanslarõ tek tek üzerinde mouse ile işaretleme yaptõktan sonra butonu yardõmõyla yeniden çizdirme işlemini gerçekleştirin. Referanslar sekmesini mouse ile işaretledikten sonra (ekle) butonu ile yeni kategori ekleyin. Eklenen kategori ismi default olarak Kategori_1 olarak eklenecektir. Kategori özelliklerini değiştirmek için Kategori_1 üzerinde mouse sağ tuşuyla tõklayõn ve Özelliklere girin. Gelen Kategori Özellikleri penceresinden Adõ böümündeki Kategori_1 yazõsõnõ Tematik Haritalar olarak değiştirin ve tamam butonu ile bu pencereyi kapatõn. Tematik Haritalar sekmesini mouse ile işaretledikten sonra (ekle) butonuna tõklayarak Yeni Referans Ekle penceresini açõn. Bu pencerede Referans Yöneticisine eklebilecek tüm dosyalar listelenmiştir. Bu işlemi Tematik Haritalar sekmesi üzerinde mouse sağ tuşu ile tõkladõğõnõzda gelen menüden ekle yöntemiyle yapmak diğer bir yoldur. Netcad Spatial sekmesini işaretleyerek tamam butonuna tõklayõn. GIS 42
Tamam butonu ile çõktõktan sonra Sõnõf Seçiniz penceresi açõlacaktõr. Bu pencerede Bağlantõ Yöneticisinde sõnõf tanõmlanmõş tüm tablolar listelenmektedir. Bina Bilgileri tablosunu mouse ile işaretleyip tamam butonuna tõklayarak bu katmanõ Tematik Haritalar kategorisi altõna ekleyin. İşleme başlamadan önce Spatial Referanslar kategorisinin check kutucuğuna tõklayarak kapatõn. Ekranda sadece Tematik Haritalar kategorisindeki egitim_referans.bina kategorisi varsayõlan renkte görüntülenecektir. egitim_referans.bina üzerinde mouse sağ tuşu ile veya sol tuşu ile çift tõklayarak Referans Özellikleri penceresini açõn. Ekrana gelen Referans Özellikleri penceresinden Tematik Harita sekmesini tõklayõn. GIS 43
Varsayõlan stil özelliklerini değiştirmek için Varsayõlan Stil Bilgileri butonunu tõklayarak Tabaka Özellikleri penceresini açõn. Tabakaya ait tüm objelerin rengini gelen tabaka özellikeri penceresindeki Renk kõsmõna tõklayarak açõlan renk penceresinden değistirin. Renk seçimini yaptõktan sonra pencerelerden tamam butonunu tõklayarak çõktõğõnõzda binalarõn seçtiğiniz renkte görüntülendiğini göreceksiniz. egitim_referans.bina referansõ üzerinde mouse sağ tuşu ile tõklayarak özelliklerden Referans Özellikleri penceresini açõn ve Tematik Harita sekmesini tõklayõn. Varsayõlan Stil Bilgileri butonunu tõklayarak tabaka özellikleri penceresini açõn. Standart sekmesindeki Katõ Tarama check kutucuğunu tõklayarak kapatõn. Ölçek sekmesindeki Bitiş Ölçeğine 5000 yazõn. Çizgi Kalõnlõklarõ Sabit Bölümüne 3 yazarak pencereleri tamam butonuna tõklayarak çõktõğõnõzda binalarõn sadece alan sõnõrlarõnõn 0 ila 1/5000 ölçeğinde GIS 44
görüntülendiğini görürsünüz. Çizgi kalõnlõklarõda her ölçekte 3 birim kalõnlõğõnda çizilecektir. 10.3 Spatial Referanslardan Tematik Harita Üretilmesi egitim_referans.bina referansõ üzerinde tekrar mouse sağ tuşu ile tõklayarak özelliklerden Referans Özellikleri penceresini açõn ve Tematik Harita sekmesini tõkladõktan sonra Özgün bölümünü tõklayõn. Gelen penceredeki Özgün Değerler Makrosu bölümündeki tõklayarak makro düzenle penceresini açõn. butonuna Bu bölümdeki Alfa Sayõsal opsiyonunun yanõndaki (+) butonuna tõklandõğõnda veri tabanõnda tematik harita üretilmek istenen kolonlara ulaşõlõr. Bu bölümden ISINMA TÜRÜ kolonunu çift tõklayõn ve tamam butonunu tõklayarak pencereyi kapatõn. BINA tablosunda, õsõnma türü kolonundaki tüm özgün değerlere farklõ bir renk atanacak ve Referans Özellikleri penceresinde değerlere ait stiller görüntülenecektir. GIS 45
Değer bölümünde Kaloriferli değerinin üzerine çift tõklayõn ve Açõklama ve Stil üzerinde arzu ettiğiniz değişiklikleri yapõn ve tamam butonunu tõklayarak pencereyi kapatõn. Referans Özellikleri Penceresindeki Klimalõ değerine ait Stil bölümü altõndaki renge çift tõklayarak Tabaka Özellikleri penceresini açõn. Yukarõda bahsedilen tüm tabaka özellikleri değer bazõnda bu pencereden ayarlanabilmektedir. Gelen pencereden rengini değiştirip tamam butonu ile pencereleri kapatõğõnõzda egitim_referans.bina katmandaki binalarõn õsõnma türüne göre tematik olarak görüntülendiğini göreceksiniz. Üretilen tematik harita dinamik olduğundan veri tabanõnda yaptõğõnõz herhangi bir değişiklik anõnda görüntülenecektir. Bu işlemle ilgili bir örnek için NETCAD/Sorgu menüsünden Obje Özelliklerini Sor özelliğini şeçin. GIS 46
Isõnma türü klimalõ olan herhangi bir objenin üzerine tõklayarak BİNA BİLGİLERİNE ait sorgu penceresini açõn. EGITIM_REFERANS/BINA sekmesindeki ISINMA TURU kõsmõnõ Sobalõ olarak değiştirip, tamam butonunu tõklayarak pencereyi kapattõğõnõzda değiştirdiğiniz objenin sobalõ õsõnma türü renginde görüntülendiğini görürsünüz. GIS 47
10.4. Tematik Haritalardan Lejant Yapõlmasõ Referans Yöneticisinde yapõlan herhangi bir tematik haritanõn lejantlarõ otomatik olarak düzenlenebilmekte ve baskõ ortamõna gönderilebilmektedir. Bu işlem için bir önceki adõmda EGITIM_REFERANS.BINA referansõnda ürettiğimiz, binalarõn õsõnma türüne göre sõnõflandõrma yaptõğõmõz tematik haritayõ kullanacağõz. Öncelikle Tematik Haritalar kategorisi altõndaki EGITIM_REFERANS.BINA referansõ üzerinde mouse sağ tuşu ile tõklayõn ve özelliklere girin. Gelen Referans Özellikleri penceresinden Tematik Harita sekmesini tõkladõktan sonra Özgün bölümünü tõklayõn. GIS 48
Bir önceki bölümdeki ayarlamalarõnõzõ gördükten sonra Lejant Bilgileri sekmesini tõklayõn. Üst Başlõk kõsmõna ISINMA TÜRÜ, Alt Başlõk kõsmõna ise (Bina Bilgileri) yazõn. ISINMA TÜRÜ olarak değiştirdiğiniz bölümün yanõndaki işaretine tõklayarak açõlan Font Özellikleri penresinden Yazõ Boyunu 20 mm, Rengi de siyah olarak değiştirin. Aynõ şekilde Alt Başlõk için yazdõğõnõz (Bina Bilgileri) yazõsõnõn Yazõ Boyunu 15 mm, Rengini ise siyah olarak değiştirin. Daha sonra Lejant Özellikleri butonuna tõklayarak Lejant Kolon Özellikleri penceresini açõn. GIS 49
Seçilen Kolonlar bölümünün altõndaki Değer kõsmõnõ mouse ile işaretledikten sonra Font Özellikleri butonuna basõn. Açõlan Font Özellikleri pencesinden Yazõ Boyunu 15 mm olarak değiştirin ve tamam butonunu tõklayarak pencereyi kapatõn. Lejant Kolon Özellikleri penceresini de aynõ şekilde tamam butonuna tõklayarak kapatõn. Referans Özellikleri penceresinde Ön İzleme sekmesine tõklayarak hazõrladõğõnõz lejandõ görüntü ekranõna yerleştirmeden görebilir ve tekrar Lejant Bilgileri sekmesinden istediğiniz düzenlemeleri yapabilirsiniz. Lejant Bilgileri sekmesindeki Lejant Yerini Şeç butonuna tõklayarak lejandõnõz için görüntü ekranõnda uygun bir yer seçtikten sonra mouse sol tuşu ile tõklayarak bõrakõn. GIS 50
10.5 Spatial Referanslardan Sayõsal Aralõğa Göre Tematik Harita Üretilmesi Referans Yöneticisi penceresindeki Spatial Referanslar kategorisinde egitim_referans.parsel katmanõ üzerinde mouse sağ tuşu ile tõklayõp özelliklere girin. Gelen Referans Özellikleri penceresinden Tematik Harita sekmesini tõkladõktan sonra Sayõsal Aralõk bölümüne tõklayarak girin. l GIS 51
Sayõsa Aralõk Makrosu bölümündeki butonuna tõklayarak Makro Düzenle penresini açõn. Sayõsal opsiyonunun yanõndaki (+) işaretine tõklayarak veri tabanõndaki kolonlardan ALAN a çift tõklayõn. Tamam butonuna tõklayarak bu penreyi kapatõn Bu işlemden sonra referans özellikleri penceresinde parsellere ilişkin en düşük ve en yüksek alan değerleri gelecektir. Tematik özelliklerinin ayarlandõğõ bölümde mouse sağ tuşunu tõklayõn ve gelen menuden Ekle yi tõklayarak Yeni Slot Ekle Penceresini açõn. GIS 52
Yeni Slot Ekle Penceresinde Slot Sayõsõ bölümüne 5 yazõp tamam butonunu tõklayarak pencereyi kapatõn. Bu işlemden sonra Referans Özellikleri penceresinde belirlediğiniz slot sayõsõnda parsel alanlarõnõn gruplanarak farklõ değerler atandõğõnõ görürsünüz. GIS 53
Listedeki ilk değerin sayõsal değerlerinin üstünde çikt tõklayõn ve Bitiş değerini 1000 olarak değiştirin. Aynõ şekilde ikinci değerin Başlangõç değerini de 1000 olarak değiştirip istediğiniz renk ayarlamalarõnõ yaptõktan sonra tamam butonunu tõklayarak pencereleri kapatõn. Tamam butonuna tõklayarak Referans Özellikleri penceresini kapattõğõnõzda görüntü ekranõnda egitim_referans.parsel katmanõndaki parsellerin alanlarõna göre tematik olarak görüntülendiğini görürsünüz. 10.6 Spatial Referanslardan Pasta ve Bar Grafik Üretilmesi Referans Yöneticisi penceresindeki Spatial Referanslar kategorisinde egitim_referans.mahalle katmanõ üzerinde sağ tuşa tõklayõp özelliklere girin. GIS 54
Gelen Referans Özellikleri penceresinden Tematik Harita sekmesini tõkladõktan sonra Grafik bölümüne girin. Açõlan pencerede Lejant Bilgileri kõsmõna gireriz. Burada Lejantõmõza konulacak Üst ve Alt Başlõklarõ yazarõz. Yazõ sitilini butonuna tõklayarak ayarlayabiliriz. Lejant Bilgileri penceresinde alttaki kutucuklar vasõtasõyla Çerçeve,Arka Fon,Gölge gibi birtakõm ayarlar yapabiliriz.sonrasõnda lejant özelliklerini tanõmlayabilmek için lejant özellikleri butonuna tõklarõz. Grafik Lejant Özellikleri penceresinden Grafik Türü olarak Pasta veya Bar Grafikten herhangi birini seçebiliriz.örneğimiz için Pasta Grafik türünü seçeriz.işaretler bölümünde seçtiğimiz grafik üzerinde gözükmesini istediğimiz değerleri seçebiliriz.örneğimizde işaretler kõsmõnda Yüzde kõsmõnõ seçeriz. Lejant bölümünde lejant bilgilerinde gözükmesini istediğimiz değerler seçilebilir.buradada İsim ve Değer butonunu işaretleriz.grafiğimizin 3 boyutlu görüntülenmesi için 3D kutucuğunu işaretleriz.eğer çizilen pasta grafiğimiz için arka fon kullanõyorsak bununda şeffaf olup olmamasõnõ Şeffaf kutucuğunu işaretleyerek ayarlayabiliriz. GIS 55
Tematik Gösterim Kõsmõnda; Obje Çizim Sitili olarak Varsayõlan Stil ile Çiz opsiyonunu işaretleriz.son olarakta Objelerin Üzerine Çiz kutucuğunu işaretleyerek Tamam butonu ile işlemi bitirebiliriz. Tematik Harita kõsmõnda boş ekran üzerinde sağ tuşla gelen Ekle butonuna seçeriz.açõlan Dilim Özellikleri penceresinden Makro kõsmõna tõklayarak Makro Düzenle ekranõnõn çõkmasõnõ sağlarõz.burada Sayõsal değerlerden NUFUS_O_15 değerini seçerek Makro penceresine gelmesini sağlarõz.gösterim adõ kõsmõnada lejantta çõkmasõnõ istediğimiz ismi verebiliriz. Ayrõca sitil kõsmõnda istediğimiz rengi seçeriz. Dilim Özellikleri penceresini Tamam butonu ile kapattõğõmõzda seçilen Nüfus değerleri için Tematik Harita penceresinde bir slot oluşmuş olduğu görülecektir.eklemek istediğimiz diğer slotlarda aynõ şekilde tanõmlanmalõdõr.bu işlemleri bitirdikten sonra Toplamõ Güncelle butonuna tõklayarak seçilen slot lara ait toplam değerlerinin slotlarõn karşõsõna geldiği görülür. GIS 56
GIS 57
10.7 Spatial Referanslarõn Semboloji ve Lejant Gibi Görüntüleme Özelliklerinin.XML Dosyalarõ Olarak Kaydedilmesi Spatial Referanslar için ayarlanan özgün, sayõsal ve yoğunluğa göre tematik harita özelliklerinin yanõ sõra pasta-bar grafikler ve lejantlarõ.xml dosyalarõ olarak kaydedililip sonra yüklenebilir. Bu özellik ile aynõ referansõ, referans yöneticisine birden fazla sayõda eklemeden farklõ özelliklerle görüntülemek mümkün olmaktadõr. Bu şekilde referanslarõn görüntülenmesi daha hõzlõ olacaktõr. Bu uygulama için yukarõda pasta grafik düzenlemesi yaptõğõmõz egitim_referans.mahalle referansõnõ kullanalõm. Öncelikle egitim_referans.mahalle referansõ üzerinde mouse sağ tuşu ile tõklayarak özelliklerine girin. Açõlan Tematik Özellikleri penceresinde Tematik Harita sekmesini tõklayõn ve takiben grafik bölümünü tõklayõn. Daha sonra Lejant Bilgileri sekmesini tõklayarak Kaydet butonunu tõklayõn. GIS 58
Kaydetmek istediğiniz dizini (NETCAD\ORNEKLER\GIS) seçtikten sonra dosya adõnõ mahalle_nüfus olarak kaydedin. Kaydedilen XML dosyasõnõn yükleme işlemine bir sonraki adõmda geçilecektir. 10.8 Spatial Referanslardan Yoğunluk Haritasõ Üretilmesi Referans Yöneticisi penceresindeki Spatial Referanslar kategorisinde egitim_referans.mahalle katmanõ üzerinde sağ tuşa tõklayõp özelliklere girin. Gelen Referans Özellikleri penceresinden Tematik Harita sekmesini tõkladõktan sonra Yoğunluk bölümüne girin. Açõlan pencerede Yoğunluk Makrosu kõsmõnõn sonundaki butonuna tõklayarak gireriz.açõlan Makro Düzenle penceresinde Sayõsal bölümden TOPLAMNUFUS değeri seçilerek Tamam butonuyla işlemden çõkõlõr. Yoğunluk için oluşturulacak Tematik Harita penceresinde Makro Değeri kõsõmõna 0.5 değerini girebiliriz.makro değeri seçtiğimiz kritere göre atõlacak nokta sayõsõnõ belirler.renk paletine tõklayarak yoğunluk için seçilecek renk değeri belirlenebilir.nokta kalõnlõğõnõ 2 seçerek işlemi bitirebiliriz.tamam butonuyla Tematik Harita penceresinden çõktõğõmõzda Mahalle Haritamõzõn aşağõdaki şekilde Toplam Nüfus değerlerine göre oluşmuş olduğunu görebiliriz. GIS 59
egitim_referans.mahalle referansõ için ayarladõğõnõz özellikleri bir önceki bölümde anlatõldõğõ gibi xml dosyasõ olarak kaydedin. GIS 60
10.9 Spatial Referanslarõn Semboloji ve Lejant Gibi Görüntüleme Özelliklerinin.XML Dosyalarõndan Yüklenmesi Tematik Haritalar kategorisine mouse sağ tuşu ile tõklayarak ekle ye girin. Açõlan Yeni Referans Ekle penceresinde Netcad Spatial i işaretleyerek tamam butonuna tõklayõn. Gelen Sõnõf Seçiniz penceresinde Mahelle Bilgilerini işaretleyerek EGITIM_REFERANS.MAHALLE referansõnõn Tematik Haritalar kategorisi altõna ekleyin. EGITIM_REFERANS.MAHALLE referansõ ilk eklendiğinde varsayõlan renk ile gelecektir. EGITIM_REFERANS.MAHALLE referansõna mouse sağ tuşu ile tõklayarak özellikler penceresinden Lejant sekmesine tõklayõn. Lejant sekmesindeki Lejant Bilgileri sekmesini tõklayõn. Bu penceredeki Aç butonunu tõklayarak EGITIM_REFERANS.MAHALLE referansõ üzerinde pasta grafik için ürettiğiniz mahalle_nüfus.xml dosyasõnõ açõn. GIS 61
EGITIM_REFERANS.MAHALLE referansõ için yaptõğõnõz düzenlemeler aynen yüklenip görüntü ekranõna gelecektir. Yine EGITIM_REFERANS.MAHALLE katmanõ için bir önceki adõmda ürettiğiniz yoğunluk haritasõnõ da açtõğõnõz taktirde yoğunluğa ve yaş grupşarõna göre nüfus dağõlõm haritalarõnõ üst üste görüntülersiniz. GIS 62
10.10 Spatial Referanslara Veri Tabanõndan Dinamik Semboloji Atanmasõ Spatial referanslara veritabanõndaki değerler baz alõnarak istenilen sembolün atanmasõ mümkündür. Bu işlem için sembol olarak atamayõ düşündüğümüz şeklin blok obje olarak saklanmasõ gerekmektedir.netcad ekranõnda Plan çizimlerinde sõkça kullanõlan TAKS/KAKS sembolünü oluşturalõm.oluşturmuş olduğumuz sembolde?? olarak tanõmlanan kõsõm değişecek olan değeri ifade etmektedir. Oluşturulan sembolün blok olarak kaydedilmesi için Netcad\Çiz\Blok İşlemlerine girilir.açõlan pencereden Yeni Blok işlemi seçildiğinde Netcad ekranõndan Bloğu oluşturacak objeleri seçmemizi ekranda hazõrlamõş olduğumuz objeler seçilir.sonrasõnda sağ tuşa tõklandõğõnda Bloğun yakalama noktasõnõ göstermemizi ister oluşturulan sembolün yaklaşõk orta noktasõ gösterilir.yeni Blok adõnda açõlan pencerede oluşturmuş olduğumuz bloğa bir isim veririz.tabaka renkleri Korunsun ve Seçilmiş Objeler Silinsin kutucuklarõnõ işaretleyerek Tamam ile işlemi bitirdiğimizde tanõmladõğõmõz sembolün blok penceresine geldiğini görürüz.bu işlemden sonra Blok penceremizi kapatabiliriz. Spatial Referanslar egitim_referans.parsel üzerinde sağ tuşla özellikler kõsmõna girerek Tematik Harita bölümünü seçeriz. Buradan Sayõsal Aralõk seçilerek daha önceki bölümde (10.4) anlatõldõğõ şekilde bir slot eklenir. GIS 63
Elenenen Slot üzerinde sağ tuşla açõlan menüden Sembol Seç işlemine girilir.sonrasõnda Blok penceresinin açõldõğõ görülür. Oluşturmuş olduğumuz TAKS/KAKS Bloğunun üzerine mouse ile çift tõkladõğõmõzda Makro Değerlerini giriniz penceresinin açõldõğõnõ görürüz.buradan TAKS değerinin karşõsõndaki butonuna tõklayarak açõlan Makro Düzenle Penceresinden TAKS değerini seçeriz.yine KAKS değerinide Makro Düzenle penceresinden seçebiliriz.sembol Boyu olarakta istediğimiz değeri gireriz. Tamam butonuyla işlemi bitirip tematik harita penceresinden çõktõktan sonra ekrandaki parsel objelerinin üzerine oluşturulan bloğun veritabanõndan alõnan değerlerle birlikte işlendiğini görebiliriz.veritabanõnda TAKS-KAKS değerlerinde yapõlan değişikliklerin tematik haritadada güncellendiğini görebiliriz. NETCAD\ORNEKLER\GIS dizini altõndaki sembol.xml dosyasõnõ yükleyiniz. GIS 64
10.11 Spatial Referanslara Veri Tabanõndan Dinamik Etiket Atanmasõ Spatial referanslara veritabanõndaki değerler baz alõnarak istenilen kolon bilgilerine göre etiket atanmasõ mümkündür. Bu işlem için Tematik Haritalar kategorisi altõnda bulunan EGITIM_REFERANS.BINA referansõnõ kullanalõm. Öncelikle EGITIM_REFERANS.BINA referansõnõn üzerinde mouse sağ tuşu ile tõklayarak özelliklere girin. Açõlan Referans Özellikleri penresinden Etiket sekmesini tõklayõn. GIS 65
Bu bölümde öncelikle Etiket Yazdõr check kutusunu açõk konuma getirin. Daha sonra beyaz etiket alanõnda mouse sağ tuşu ile tõklayarak Ekle yi tõklayõn Ekle yi tõkladõktan sonra gelen Etiket Penresinde öncelikle binalarõn üstüne yazdõrõlmak istenen bilgi için veri tabanõndan kolon seçilir. Biz bu uygulamada binalarõn üstüne veri tabanõndan kat sayõlarõnõ yazdõralõm. Etiket Makrosu kõsmõndaki butonuna tõklayõn. Açõlan Makro Düzenle penceresinde Sayõsal kõsmõndaki (+) işaretine tõklayõn ve KAT_SAYISI kolonuna mouse sol tuşu ile çift tõklayõn ve tamam butonunu tõklayarak Makro Düzenle penceresini kapatõn. GIS 66
Etiket penceresinde yazõ boyunu 5 mm olarak ayarlayõn. Tabaka Özellikleri butonuna tõklayarak rengi siyah olarak değiştirin. İstenildiği taktirde Tabaka Özellikleri penceresindeki Ölçek sekmesinden etiketlerin görüntüleme ölçek aralõğõ da verilebilir. Tamam butonunu tõklayarak pencereleri kapattõğõnõzda binalarõn üstüne veri tabanõndan kat sayõlarõnõn yazõldõğõnõ görürsünüz. Bu işlem veri tabanõndan dinamik olarak yapõldõğõndan veri tabanõndaki herhangi bir değişim harita üzerinde de görülecektir. Örnek bir uygulama için NETCAD/Sorgu menüsündeki Obje Özelliklerini Sor komutuna tõklayõn ve takiben 3 katlõ olan herhangi bir binaya tõklayõn. Açõlan BİNA BİLGİLERİ sorgu penceresinde EGITIM_REFERANS/BINA sekmesini tõklayõn ve KAT_SAYISINI 5 olarak değiştirin. Tamam butonunu tõklayõp pencereyi kapattõğõnõzda değişiklik yaptõğõnõz bina etiketini 5 olarak görürsünüz. GIS 67
11. RAPOR ALMA İŞLEMLERİ Hazõrladõğõmõz verileri istediğimiz bir şablon ile raporlamak istediğimizde bu işlem adõmlarõnõ izleriz. İlk yapõlmasõ gereken şablonun hazõrlanmasõdõr. Şablon excell, word, html sayfasõ olarak hazõrlanabilir. Biz şablonumuzu excell sayfasõ olarak hazõrlayacağõz. Excell açõldõktan sonra aşağõdaki şekilde bir şablon tasarlayalõm. Bu şablonu hazõrlarken bilinmesi gerekli şablon parametreleri vardõr, bu parametrelerden bazõlarõ; 1.A (Açõklama) (basic) Raporun açõklamasõ. Rapor seçerken gösterilecek bilgi. Boş geçilebilir. 2.D (List Direction) (basic) Listenin büyüme yönü. GIS 68
Alabileceği değerler "right" (liste sağa doğru büyür) ve "down" (liste aşağõ doğru büyür). Default "down" 3.I (Row Insert) (basic) Listeler için satõr eklenip eklenmeyeceği. Alabileceği değerler "yes" (listeye satõr eklenir) ve "no" (satõr eklenmez) Default "no" 4.O (ExtraInfo) (basic) Şablon hakkõnda ek bilgi Örnek kullanõm : Raporun master kayõtlarõ ile ilgili bilgi için "parsel" yada "malik" olabilir. Default "" 5.R (Rapor tipi) (excel) Raporun sayfalandõrmasõ ile ilgilidir. "ss" (single sheet) : tüm bilgilerin tek sayfada raporlanõr. eski hali "single sheet" "ms" (multi sheet) : her bir ana kayõt için farklõ sayfa kullanõlõr. eski hali "multi sheet" "mf" (multi file) : her bir ana kayõt için farklõ dosya kullanõlõr. eski hali "multi file" Default değer "ss". Biz ilk tanõmlada; #TemplateParams(A=YAPI FİŞLERİ;O=NI=1,NIWidth=120,NIHeight=250;R=MS yazdõk. Bunun anlamõ şablomuzun adõ YAPI FİŞLERİ olacak, NETCAD imajõ görüntülenecek, boyutlarõ 120-250 olacaktõr ve her satõr ayrõ bir excell sayfasõ olarak açõlacaktõr. Şablonu tasarlarken veritabanõndan istediğimiz kolon bilgisinin gelmesi için bilgiyi #Tablo_Adõ.Kolon_Adõ şeklinde yazmamõz gerekiyor. Tüm kolon bilgilerini tamamladõktan sonra şablonumuzu tablo adõmõzla aynõ olacak bir klasöre kaydetmemiz gerekiyor. Şablonumuz içinde NETCAD den görüntü almak istiyorsak şablon içinde görüntünün geleceği satõra #IMG_tablo_adõ.NI yazmamõz gerekiyor. Eğer veri tabanõmõzda tuttuğumuz resimler var ise ve bunlarõ da şablonumuza eklemek istiyorsak görüntünün geleceği satõra #IMG_tablo_adõ.kolon_adõ yazmamõz gerekmektedir. Fakat resimler kolona dizin adõ şeklinde atõlmalõdõr. Bu örnek şablonu örnek veriler altõnda BINA_DURUMU.xls bulabilirsiniz. Tüm bu işlemlerin yapõlmõş olduğu hazõr şablonumuz BINA_DURUMU.xls örnek veriler altõnda bulunmaktadõr. Rapor alma işlemini yapmak için RAPORLAMA.NCZ dosyasõnõ açalõm. Rapor şablonunun yerini Bağlantõ Yöneticisinde tanõmlamamõz gerekmektedir. Bunun için Bağlantõlar sekmesi üzerine gelelim ve sağ tuşa basarak gelen menüden özellikleri seçelim. GIS 69
Özellikler penceresinde Rapor dizinini sadece klasöre kadar göstermek gerekmektedir. Tamam ile işlemi bitirelim. Artõk rapor alma işlemine geçebiliriz. Rapor alõrken filtre vermek yapõlacak işlemi kõsaltacaktõr. Bunun için bina tablomuzu açalõm ve üzerinde sağ tuşa basõp filtrelemeyi seçelim. Filtre olarak aşağõdaki bilgiyi girelim. GIS 70
Tablomuz üzerinde sağ tuşa basalõm ve menüden Rapor Al õ seçelim. İlk pencerede şablonlarõmõz görünecektir, seçelim ve sonraki pencereye geçelim. GIS 71
Bu pencerede veri tabanõndan bağõmsõz olarak vermek istediğimiz değişkenler varsa tanõmlayabiliriz. Bitir ile işlemi tamamlayalõm. Netcad rapor alõnacak satõrlarõ ve objeleri tarayacaktõr. İşlem bittiğinde aşağõdaki gibi excell dosyasõ açõlõr. Her sayfa farklõ kayõt içerir. Oluşan dosyalar TEMP dizinine atõlõr. GIS 72
GIS 73