Eğitimin Finansmanındaki Reformların Temel Eğitimde Eşitlik Üzerindeki Etkisi Nedir? UNICEF in bölgesel araştırmasından çıkan ön bulgular Philippe Testot-Ferry UNICEF ODA/BDT Bölge Ofisi Yulia Makarova UNICEF Danışmanı 1
ODA/BDT de Eğitimin Finansmanı Alanında Reformlar Demografik geçiş ve yöne3şim reformları, eği3min finansmanına ilişkin sistemlerde verimsizliklerin ve dengesizliklerin azal=lması taleplerini de beraberinde ge3rmiş3r Başlıca reformlar: Kişi Başına Finansman ve Okul Ağının Rasyonelleş3rilmesi Bölgedeki eği3m sistemleri, yoksul ailelere, etnik azınlıklara mensup çocuklarla engelleri olan çocukları dışlamaya devam etmektedir Eği3mde eşitsizliklerin giderek arjğı ülkelerden bazıları eği3m finansmanı reformlarını tamamlarken diğerleri bu reformları hazırlama sürecindedir Eği3m finansmanı reformlarının temel eği3me erişimde, bu kademeyi tamamlamada ve elde edilen sonuçlarda eşitlik bakımından ne gibi etkileri olduğu konusunda elde pek az kanıt vardır.
Araştırmanın Amaçları ve Metodolojisi Eği$min finansmanında kişi başına finansman ve okul ağı rasyonalizasyonu aracılığıyla etkinlik sağlama talebinin Bulgaristan, Gürcistan, Lituanya, Moldova, Polonya da temel eği3me erişim ve alınan sonuçlar bakımından eşitsizlikleri pekiş3rip pekiş3rmediğinin değerlendirilmesi Eği3m harcamalarında etkinliğin sonuçlar ve süreç açısından daha fazla eşitlik ge3rmesini sağlayacak dersler çıkarma ve örnek uygulamalar önerme ü Ülkelerde nitel veriler toplanması ü Finansal ve eği3mle ilgili verilerin nicel analizi ü Mevcut literatür ve verilerin masa başı değerlendirmesi
Etkinlik ve Eğitim Bütçeleri Üzerindeki Etki Reformlar daha yüksek öğrenci- öğretmen oranları, sınıf büyüklüğü ve enerji tasarrufu açısından etkinlik üzerinde, bütçe, altyapı ve personel yöne3mi açısından da okul özerkliği üzerinde olumlu etkiler yaratmış=r Ne var ki, etkinlik sayesinde elde edilen tasarruflar eği3m sistemine tam anlamda yeniden ya<rılmamış=r İncelenen ülkelerden bazılarında eği$m harcamalarındaki ar=ş hızında, GSYH nin eği3me ayrılan payında ve kişi başına GSYH içinde öğrenci başına harcamada tedrici azalmalar meydana gelmiş3r
Eşitlik Üzerinde Etki Kişi başına finansman okullar arasındaki eşitsizliği ar<rmış<r : küçük okullar finansal olarak dezavantajlı durumdadır Öğrenci sayısı 200 ün al2nda okulların çoğu temel ih;yaçların karşılanmasına yetecek kaynaklara sahip olmadığını bildirmektedir Dezavantajlı, özel ih3yaçları olan ve etnik azınlıklara mensup çocuklar için ih3yaç duyulan ek kaynaklar tüm ülkelerde sağlanmamaktadır Ana akım okullar, özel ih;yaçları olan öğrencilerin finansmanında güçlüklerle karşılaşmaktadır; okul yöne;mleri ise yüksek maliyetleri nedeniyle onları okullarına kaydetmek istememektedir İyi düşünülmüş bir kişi başına formül bile eşitliği sağlama açısından yeterli olmayacak=r : finansmanın hedef seçilen öğrencilere ulaşması gerekir Merkezi bütçelerden okullar için ayrılan ödenekleri kullanan kimi yerel yöne;mler aynı formülü uygulama zorunda değillerdir
Eğitim Kalitesi Üzerinde Etki Okulların toplulaş<rılması, öğrencilere imkanlar ve altyapı açısından daha iyi okullara geçme [rsatları sağlama, daha rekabetçi bir ortam oluşturma, daha vasıflı ve uzmanlaşmış öğretmenler görevlendirme açısından [rsatlar yaratmış=r En büyük yararı sağlayanlar büyük okullar olmuştur: maliyetlerin büyük bölümü formülle karşılanmaktadır; ek kaynaklar iyileş3rmeler, yeni donanım sa=n alınması ve daha vasıflı öğretmenlerin özendirilmesi için kullanılmaktadır Büyük ve küçük ölçekli okullar üzerindeki eşitsiz etki, sonuçta, okullar arasındaki kalite farkının daha da açılmasına yol açabilir
Okul Terkleri ve Devamsızlık Üzerinde Etki Yapılan araş=rma, okulların toplulaş=rılması sonucunda okul terk oranlarında ar<ş olması gibi bir durumu teyit etmemektedir İncelenen ülkelerin hepsinde okul devamlılığı olumsuz etkilenmiş$r: Bunun başlıca nedeni, ulaşımla, yolların kalitesi ve hava koşullarıyla ilişkilidir Ülkelerin çoğunda Devlet bütçesi bir okuldan diğerine aktarılan öğrencilerin ulaşım giderlerini karşılarken, ulaşımdaki onarım ve düzeltmelerle ilgili ek giderler genellikle belediyelerin sorumluluğundadır Bazı ülkelerdeki kanıtlar, formülün tasarımı nedeniyle, okul müdürlerinin devamsızlık ve okul terklerini gizleme ya da az gösterme eğilimine girebileceklerini göstermektedir
Sonuçlar ve Çıkarılan Dersler Eği$m kalitesinde olumlu gelişmeler sergileyen ülkeler, eği$m alanındaki diğer reformlardan elde edilen kazanımları yeniden eği$me ya<rmışlardır; örneğin, güçlü bir dene3m ve izleme sisteminin oluşturulması; müfreda^a, öğretmen vasıflarında ve değerlendirme programlarında gerçekleş3rilen iyileş3rmeler gibi. Kullanılan formüllerdeki tedrici ayarlamalar, eşitliğe odaklanmak üzere, açıkların kapa=lmasına ve yeni ortaya çıkan ih3yaçların karşılanmasına yardımcı olmuştur. Yerel yöne$mler ve okullar kişi başına finansmanda temel bir rol oynamaktadır: kaynakların belirli öğrenci kesimlerine ulaşmasını, devamlılığın gerek3ği gibi denetlenip bildirilmesini sağlama açısından bunların desteklenmesi gerekmektedir.
Teşekkürler! 9