5. HAFTA PFS102 Yrd. Doç. Dr. Ali Çağatay KILINÇ cagataykilinc@karabuk.edu.tr Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
2 İÇİNDEKİLER VE DİSİPLİN
3 Temel Kavramlar SINIF YÖNETİM DİSİPLİN
4 VE DİSİPLİN Sınıf yönetimi, öğrenci davranışlarını kontrol ve disipline etme etkinliği değildir. Öğretmen otoritesinin sınıfta hâkim kılınması için bir dizi kuralları uygulama faaliyeti de değildir. Çağdaş ve modern yaklaşım ve anlayışa göre sınıfta öğrenmeyi sağlayıcı bir sınıf ortamının meydana getirilmesi sürecidir. Sınıf yönetiminin etkili ve başarılı olması durumunda bunun öğrenci başarısına da yansıdığı araştırmalarla sabittir. Etkili sınıf yönetiminin kurulduğu sınıfta tüm etkinlikler amaçlıdır, düzenlidir ve demokratik disiplinin sağlandığı bir ortamda gerçekleştirilir. Önceleri sınıf yönetimi istenmeyen öğrenci davranışları üzerinde kontrolü ifade etmekteydi. Bu yöntemde öğretmenler zamanlarının çoğunu sınıf disiplinine ayırıyorlardı. Öğretmenler öğretme zamanı bulamamaktan şikayet ediyorlardı. Günümüzde sınıf yönetimi öğrenmeyi sağlayıcı sınıf ortamının sağlanması ile açıklanmaktadır. Öğretmenin sınıfta disiplinin sağlaması iki başlık altında ele alınabilir. Bunlardan biri sorun ortaya çıkmadan önce alınacak önlemler diğeri ise sorun ortaya çıktıktan sonra nasıl tepki gösterileceği ile ilgilidir. Önleyici yöntemler, öğretmenlerin istenmeyen veya sınıf düzenini bozucu davranışlar meydana gelmeden önce aldıkları önlemlerdir. Olumsuz davranışların henüz daha oluşmadan önlenmesinde veya en aza indirilmesinde rol oynayan yöntemlerden bazıları şunlardır: 1. Planlı çalışmak 2. Akıcı etkinlik 3. Tutarlılık 4. Öğretmen kontrolü 5. Öğrencilerle iletişim 6. Kuralları belirlemek Daha iyi bir sınıf disiplini için bazı teknikler olara şunlar ön plana getirilebilir:
5 1. Dikkat çekme Derse başlamadan herkesin dikkatini çek. Gürültülü sınıfa ders verme. Herkes yerine oturup tamamen susuncaya kadar bekle. Dersi yumuşak bir sesle ver, bağırarak ders anlatma. 2. Öğretimi açık yapma Derste neler yapacağını ve öğrencilerden ne beklediğini baştan söyle. Zamanı iyi planla. Öğrencilerle sohbet edecek zaman da ayır. 3. Sınıfı sürekli kontrol etme (Monitoring) Ders anlatırken sınıfın her yanını dolaş, sınıfta gitmediğin yer kalmasın. Çalışmalarını kontrol et. Dolaşmadığın zamanlar da göz kontrolü yap. 4. Öğrencilere örnek olma Değerleri öğretme, göster. Öğretmen, öğrenciler için örnek olmalıdır. Dediğim gibi yap, yaptığım gibi yapma felsefesinde olmamalıdır. 5. Sözel olmayan işaretler kullan Sınıfta sadece sesi ve sözü değil, yüz ifadeleri, el ve beden hareketlerini de kullan. Bunları anlamazlarsa, açıkla. 6. Çevreyi kontrol altına alma Sınıf, öğrencilerin hoşuna gidecek şekilde düzenlenmelidir (duvarlar, malzemeler). Sizin ve öğrencilerin sevdiği bazı resim ve eşyaları da sınıfa as. 7. Düşük düzeyde müdahale Disiplin problemlerini sakin karşıla. Müdahaleyi yumuşak yap. İstenmeyen davranış yapana dikkat ederek onu ödüllendirme, önemsiz karşıla. 8. Kendine güvenen disiplin
6 Otorite ile ödülü iyi dengele. Disiplinli ol. Sınıfın hakimi ol, bunu öğrencilere devretme. Kuralları koy ve kararlı şekilde uygula. 9. Kendine güvenen ben-mesajı sunma İstenmeyen davranış yapan öğrenciye karşı güçlü benlik göster. Sizden şunu istiyorum, şunu bekliyorum... de. Yanlış hareket üzerinde durma; istediğin doğru hareketi vurgula. 10. İnsani ben-mesajı Thomas Gordon un etkili öğretmen davranışları arasında yer alır. Sınıfta kendi durumunu öğrencilerin anlayış ve takdirine bırakır, onlara hümanist yaklaşır. 11. Pozitif Disiplin Sınıf kurallarını olumlu cümleler olarak kur. Beklentilerini söyle. Olumlu davranışları hemen ve bolca ödüllendir, pekiştir. Kaynakça