genel tıbbi duruma bağlı psikotik bozukluklar dr. almıla erol izmir atatürk eğitim ve araştırma hastanesi
psikoz: varsanılar sanrılar gerçeği değerlendirme yetisinin bozulması
dopamin varsayımı III: striatal dopamin artışı psikoz howes ve kapur 2009
psikotik belirtiler ve ilişkili beyin bölgeleri anosognozi birincil sıra belirtiler görsel varsanılar
psikotik belirtiler ve ilişkili beyin bölgeleri capgras sendromu fregoli sendromu intermetamorfoz sendromu
psikotik belirtiler ve ilişkili beyin bölgeleri kompleks sanrılar
madde kullanımı tıbbi hastalıklar birincil psikozlar deliryum/demans
madde ve alkol kullanım bozuklukları bipolar bozukluk şizofreniform bozukluk deliryum ve demans şizofreni depresyon psikoz kısa psikotik bozukluk atipik psikoz genel tıbbi duruma bağlı psikotik bozukluklar sanrısal bozukluk şizoaffektif bozukluk kişilik bzk. İle olan mikropsikotik ataklar shea 2000 nterviewing techniques
ikincil psikozların yaygınlık ve sıklığı bilinmiyor
beyin işlevlerini etkileyen herhangi bir sistemik hastalık psikotik belirtilere neden olabilir!
organik hastalıklarda psikoz modelleri
1. neokortikal atrofi örn. alzheimer hastalığı
2. medial temporal lob ve limbik sistem disfonksiyonu örn. epilepsi, nörodejeneratif hastalıklar
3. nörotransmitter sistemleri arasında dengesizlik örn. parkinson hastalığı
1. kortikal bilgi işleme denetimi ortadan kalkar 2. aminerjik/kolinerjik dengesizliğe bağlı beyin devrelerinin bütünlüğünde bozulma
ikincil psikoz için risk etmenleri: psikotik belirtilerin ileri yaşta başlaması soygeçmiş ve özgeçmişte ruhsal hastalık öyküsü bulunmaması psikotik belirtilere yol açabildiği bilinen bir tıbbi hastalık eş tanısı atipik klinik özellikler belirtilerin geçici doğada olması
klinik özellikler ikincil psikozlar: bilinç genellikle bozuk ya da dalgalı bilişsel işlevlerde bozulma daha belirgin fokal nörolojik bulgu olabilir görsel varsanılar en sık tat, koku, dokunma varsanıları olabilir düşünce bozukluğu ön planda değil (somut düşünce ve perseverasyonlar) vital bulgular sıklıkla bozuk inkontinans olabilir birincil psikozlar: bilinç düzeyi normal sınırlardadır bilişsel işlevler görece sağlam fokal nörolojik bulgu yoktur işitsel varsanılar en sık tat, koku, dokunma varsanıları nadir düşünce bozukluğu şizofrenide ön planda (çağrışımlarda çözülme) vital bulgular genelde normal inkontinans genellikle olmaz
labaratuar incelemeleri tam kan sayımı tam biyokimya TSH VDRL tam idrar tetkiki idrarda toksikoloji taraması akciğer grafisi kan ilaç düzeyleri arteriel kan gazları B12 vitamini ve folik asit HIV BT ya da MRG lomber ponksiyon ek incelemeler
tedavi destekleyici tedavi altta yatan hastalığın tedavisi antipsikotik ajanlar antipsikotik ilacın türü ve dozu altta yatan hastalığa göre planlanır hastanın eğitilmesi disiplinler arası ekip çalışması
antipsikotik seçimi haloperidol atipik antipsikotikler antikolinerjik yan etkisi yüksek olan antipsikotiklerden kaçınılmalı antikolinerjik ajanlardan kaçınılmalı
gidiş altta yatan hastalık tarafından belirlenir
psikotik belirtilere neden olabilen tıbbi durumlar merkezi sinir sistemi hastalıkları genel hastalıklar zehirlenmeler
psikotik belirtilere neden olabilen tıbbi durumlar mss hastalıkları tümörler travmalar epilepsi enfeksiyonlar huntington hastalığı parkinson hastalığı pick hastalığı multiple skleroz metakromatik lökodistrofi normal basınçlı hidrosefali demans ve deliryumlar genel hastalıklar endokrin bozukluklar bağ dokusu hastalıkları sistemik lupus eritamatozus vitamin B12 eksikliği pellegra homosistinürü porfiriler fabry hastalığı wilson hastalığı kromozomal anomaliler deliryumlar zehirlenmeler ağır metaller karbon monoksit volatil hidrokarbonlar organik fosfatlar
alzheimer hastalığı psikotik belirtilerin oranı %60 psikotik belirtileri olanlarda orta frontal kortekste senil plaklar ve nörofibriler yumakların yoğunluğu artmış neokortekste nörofibriler yumaklar görülene dek psikotik belirtiler ortaya çıkmaz psikotik belirtiler frontal kortikal devrelerin tutulumu sonucu oluşur psikotik belirtiler; geç başlangıç yaşı hastalıkta hızlı ilerleme şiddetli bilişsel belirtiler kötü genel sağlık durumu ile ilişkili
parkinson hastalığı psikotik belirtilerin yaygınlığı %13 çoğunlukla ilaç yan etkisine bağlı tedavi süresi ve psikotik belirtiler doğrudan bağlantılı özellikle geceleri olan görsel varsanılar tipik kötülük görme sanrıları tedavi başladıktan yıllar sonra ve bilişsel bozulma ile birlikte ortaya çıkar
huntington hastalığı psikiyatrik belirtiler hastalığın ilk bulgusu olabilir psikotik belirtiler demans ve kore bulguları ortaya çıkmadan birkaç yıl tek başına bulunabilir psikotik belirtiler; kötülük görme sanrıları büyüklük sanrıları dinsel temalı sanrılar
creutzfeldt ja jacob hastalığı işitsel varsanılar ve sanrılarla giden akut psikoz tablosu biçiminde ortaya çıkabilr beyinde hızlı atrofi EEG ve MRG değişiklikleri
serebrovaskuler hastalıklar psikotik belirtiler %14 % %60 arasında sağ temporo parieto parieto ok oksibital alan lezyonları ve geç başlangıçlı psikoz arasındaki bağlantı gösterilmiş psikotik bulgusu olanlarda nöbetler daha fazla bildirilmiş görsel ve işitsel varsanılar, kötülük görme sanrıları sık orta beyin, pons, substansia nigra, talamus lezyonları canlı varsanılar ile bağıntılı
epilepsi psikoz yaygınlığı % 9 özellikle temporal lob epilepsisinde sık uygun duygulanım işitsel varsanılar en sık kişilik değişiklikleri çok yaygın (%80) epilepsi odağı frontal lobda olduğunda negatif belirtiler tabloya eklenebilir ventriküllerde genişleme, periventriküler gliozis, beyaz cevher anormallikleri saptanmış
multiple skleroz hastaların % 10 unda varsanılar bildirilmiş bazen psikotik bulgular ilk belirti olabilir psikoz ile MRG de saptanan lezyonlar arasında bağıntı bulunmuş MRG de periventriküler ve temporal lezyonları olanlarda psikotik bulgular daha fazla
beyin tümörü en fazla temporal lob ve hipofiz tümörlerinde psikotik bulgular saptanmış hemianopsi ile birlikte olan görsel varsanılar tipik subtentoriel tümörler ile de psikotik bulgular bildirilmiş unkus tümörlerinde tat ve koku varsanıları olur tümörün yarattığı basınç artışı da psikotik bulgulara neden olabilir
kafa travması temporal loba travma ile psikoz arasında doğrudan nedensellik ilişkisi var travmanın kendisi ile ilgili riskler: beyin hasarının şiddeti bilinç kaybının uzun sürmesi travmanın süresi travma komplikasyonları ile ilgili riskler: kan kaybı elektrolit dengesizliği sistemik enfeksiyonlar anoksi
metakromatik lökodistrofi psikotik belirti oranı %53 psikotik bulgular demiyenilizasyona bağlı frontal subkortikal bağlantıların bozulması ile oluşur özellikle erişkin tipi şizofreni ile çok karışır işitsel varsanılar ve kompleks sanrılar sık MRG de frontal ve oksibitalde belirgin, simetrik atrofi ve beyaz cevher kaybı
sistemik lupus eritamatozus daha çok duygudurum belirtileri söz konusu psikotik belirtiler daha çok steroid tedavisini takiben ortaya çıkabilir psikotik belirtiler % 5 dolaylarında
endokrin bozukluklar tiroid bozuklukları hipotiroidizm ve hipertiroidizm paratiroid bozuklukları hipo ve hiperparatiroidizm adrenal bozuklukları özellikle cushing hast. ve exojen steroid ile hipofiz bozuklukları tiroid ve adrenal bozukluk belirtilerinin de bulunduğu karmaşık tablolar
metabolik bozukluklar hepatik ensefalopati üremik ensefalopati hipoglisemik ensefalopati diyabetik ketoasidoz akut intermitan porfiri
beslenme bozuklukları tiyamin (vit B1) eksikliği niasin (vit B5) eksikliği kobalamin (vit B12) eksikliği
zehirlenmeler civa kurşun manganez arsenik