TEKNİK TEKNİK TEKNİK TEKNİK TEKNİK BOS AKIM GÖRÜNTÜLEME Dr. Yusuf Öner PC SİSTERNOGRAFİ PC SİSTERNOGRAFİ PC SİSTERNOGRAFİ PC SİSTERNOGRAFİ

Transkript

1 TEKNİK PC BOS AKIM GÖRÜNTÜLEME Dr. Yusuf Öner GAZİ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ RADYOLOJİ A.D. ANKARA TEKNİK PC SİSTERNOGRAFİ TEKNİK PC SİSTERNOGRAFİ T2 FSE TEKNİK PC SİSTERNOGRAFİ TEKNİK PC SİSTERNOGRAFİ MORFOLOJİ ve AKIM T2 FSE İntratekal Gd. 1

2 OBSTRÜKSİYON-Web OBSTRÜKSİYON-Web PC CISS SPACE T2 OBSTRÜKSİYON-Pinealoblastom OBSTRÜKSİYON-Pinealoblastom T2 FSE OBSTRÜKSİYON-Pinealoblastom HİPERDİNAMİK BOS PC CISS SPACE T2 2

3 HİPERDİNAMİK BOS ETV-Önce PC CISS PC ETV-Sonra Normal basınçlı hidrosefali, Kr. Komünikan hidrosefali. Hakim ve Adams 1965 Demansların %10-15 Bilişsel bozukluğun tedavi edilebilir nedeni %70 i vasküler demans ile ilişkili Tanı ve tedavi güç Klasik diagnostik triad (spesifik değil, genelde yetersiz) Yürüme bozukluğu Üriner inkontinans Bilişsel bozulma (ileri evre) Ventrikülomegali SAB genişlemesi olmaksızın genişlemiş ventriküller Evans indeksi>

4 Klasik diagnostik triad (spesifik değil, genelde yetersiz) Yürüme bozukluğu (%20 +) Üriner inkontinans (%38 +) Bilişsel bozulma (ileri evre) (%6-8 +) Ventrikülomegali (yaşla artar) RADYOLOJİ: BT SAB genişlemesi olmaksızın genişlemiş ventriküller. Evans indeksi >0.30 Diğer nedenleri dışlamak RADYOLOJİ: MRG Tercih edilen yöntem RADYOLOJİ: MRG Yetersiz fizyopatoloji bilgisi nedeniyle sık yanlış radyolojik tanı verilmekte r/o Santral atrofi r/o Kronik non komünike hidrosefali SA HİDROSEFALİ: Klasik Tanım Ventriküler sistem içi BOS miktarı ve dolayısıyla intrakraniyal başınç artışına neden olan, BOS üretim ve emilimi arasındakı dengesizlik. BOS: ÜRETİM Klasik konsept: BOS koroid pleksusta üretilir. 4

5 BOS: ÜRETİM Tüm BOS un %60 ı SAB %40 ı ventriküler sistemde %30 u koroid pleksusta Tüm BOS un sadece %12 si koroid pleksusda üretilir. %88 i beyin kapillerlerinde yapılır. Milhorat ve ark. Koroid pleksektomili hayvanlarda da hidrosefali olduğunu göstermiştir. BOS: DOLAŞIM ve EMİLİM Klasik konsept: BOS araknoid granülasyonda emilir : Patofizyoloji Klasik konsept (Bulk teori): Araknoid granülasyonda BOS emilim bozukluğu Bazı radyolojik bulguların kolaylıkla açıklanmasını sağlar ve en yaygın kabul gören teoridir. BOS: DOLAŞIM ve EMİLİM Klasik konsept- problemler: AG BOS emilimindeki rolü tamamen morfolojik olarak atfedilmiş AG prenatal yok. Bazı AG ların venle ilişkisi yoktur, emilime katkıları şüpheli. AG gelişimsel yetersizliği ile ilişkilendirilmiş hidrosefali yok. Greitz D. Nerosurg Rev 2004 BOS: DOLAŞIM ve EMİLİM Klasik konsept (bulk teori) obstrüktif hidrosefaliyi kolaylıkla açıklar BOS: DOLAŞIM ve EMİLİM Klasik konsept- problemler: Hidrosefali basit üretim-emilim dengesizliği ile açıklanamaz AG de emilim azalması komünikan hidrosefaliyi açıklayamaz Greitz D. Nerosurg Rev

6 BOS: DOLAŞIM ve EMİLİM Klasik konsept (bulk teori): geçerli değil Modern konsept (kapiller teori): kapiller emilim kapasitesi, üretimin kat be kat üstündedir. HİDROSEFALİ: Güncel Tanım Ventriküler genişleme, BOS mesafesinde daralma. Ventrikülden BOS a doğru artmış basınç Greitz D. Nerosurg Rev 2004 HİDROSEFALİ: Güncel Tanım Ventriküler genişleme, BOS mesafesinde daralma. Ventrikülden BOS a doğru artmış basınç ARTMIŞ DUVAR BASINCI Etyoloji: (GÜNCEL TEORİ) Azalmış vasküler komplians, vasküler pulsasyon redistribüsyonu Basınç Atrofi Basınç N Chrisykopoulos 2009 Etyoloji: (GÜNCEL TEORİ) Azalmış vasküler komplians, vasküler pulsasyon redistribüsyonu Fizyopatoloji: Hidrodinamik Elastik tüp BOS akımında fonksiyonel obstrüksiyon Chrisykopoulos

7 Fizyopatoloji: Hidrodinamik Elastik tüp Fizyopatoloji: Hidrodinamik Elastik tüp Rijid tüp Fizyopatoloji: Hidrodinamik Elastik tüp Fizyopatoloji: Hidrodinamik Arteriyel sistolik basınç intrakraniyal damarlarda azaltılmadan beyin ve ventriküllere yansıtılır. Nonkomplian ventriküller basıncı arttırarak yanıt verir, bu da ventriküler genişleme ve artmış intraventrüküler pulsasyona neden olur. Rijid tüp Rijid tüp hidrosefali hidrosefali Etyoloji: Arteriyel sistolik ekspansiyonua engelleyen her etken 1. Primer Arteriel hst. (%30-50 idiopatik) a.arteritis/ateroskleroz b.vazospazm c.binswanger, diabetik mikroanjiopati 2. Subaraknoid mesafe obstrüksiyonu a. Araknoidit/menenjit b. SAK c.bos protein içeriği artışı (Schwannom) Ventriküler genişleme Basınç artışı 7

8 Adult Kr.Hidrosefali vs AD/SVD Adult Kr.Hidrosefali vs AD/SVD SVD Alzheimer SVD Alzheimer Basılanmış ve düzleşmiş süperior sulkuslar Pulsatil stres Adult Kr.Hidrosefali vs AD/SVD Adult Kr.Hidrosefali vs AD/SVD SVD Alzheimer da kallosal açı 90 SVD Alzheimer Silviyan fissür ve çevre diğer sulkuslarda belirginleşme Beyin ve MCA da artmış sistolik başınç buna yol açar Adult Kr.Hidrosefali vs AD/SVD -Ak Madde Lezyonları da sık. Myelinli fiber ve aksonal dansite azalması, ak maddede spongioz değişim, enfarkt nadir. Prediktif değer: Yaygınlık yanıt (Krauss et all. Stroke 1996) Alzheimer Medial temporal lob atrofisi olmaksızın temporal horn Alzheimer da atrofi ve hipokampal fissürde belirginleşme 8

9 -Ak Madde Lezyonları Tersinirlik AKUADUKTAL SİNYALSİZLİK Akuadukt seviyesinde artmış pulsatil CSF akımı için sensitiv/spesifik değil İyi bir prognostik belirteç değil AKUADUKTAL SİNYALSİZLİK Akuadukt seviyesinde artmış pulsatil CSF akımı için sensitiv/spesifik değil İyi bir prognostik belirteç değil Komunike-Non komunike ayrımında etkili AKIM DUYARLI MRG Artmış pulsatil BOS akımı Stenoz AKIM DUYARLI MRG Komünike-Non Komünike hidrosefali DDx Yüksek çözünürlükte bile güç olabilir. 4. ventrikülde genişleme yokluğu anlamlı değil. CISS - SPACE T2 Stenoz 9

10 AKIM DUYARLI MRG Kantitatif ölçüm AKIM DUYARLI MRG Prediktif değer? Bradley et al. Radiology 1996 AKIM DUYARLI MRG Prediktif değer? Akuadukt Strok Hacmi (ASH) Çok yalancı pozitif ve negatif Cerrahi başarıyı öngörmede iyi değil Bradley et al. Radiology 1996 ASH ventriküler morfoloji ile ilintili ASH tanısal özgüllüğü düşük Tek başına ASH cerrahi başarı öngörü değeri düşük Chiang et al. Invest Radiol 2009 ŞANT CEVABI-Radyolojik Öngörü Pozitif Cevap Negatif Cevap Kötü Prediktör Sekonder Yaygın beyaz cevher lezyonu ATROFİ Hiperdinamik BOS Kahlon et al. Neurosurgery 2007 Graff-Radford Neurol Clin

11 BOŞALTICI LP-Radyoloji Öngörü BOŞALTICI LP-Radyoloji Öngörü Boş Sella %73 sensitive, %81 spesivite Uyumsuzluk Konveksitede dar Silvian fissür geniş Lee et al. J Neurol 2010 LP sonrası Basınç Komplians Uyumsuzluk Konveksitede dar Silvian fissür geniş %73 sensitive, %81 spesivite Lee et al. J Neurol 2010 BOŞALTICI LP-Radyoloji Öngörü Boş Sella %73 sensitive, %81 spesivite Uyumsuzluk Konveksitede dar Silvian fissür geniş SONUÇ tanısı radyoloji ve klinik bulguların kombine edilmesi ile konulur. Tek neden akım obstrüksiyonu değildir. Arteryel komplians azalmasına bağlı basınç artışı en önemli etkendir. Hidrosefali hidrodinamiğinin anlaşılması BT ve MRG tanısal doğruluğunun arttırılmasında önemlidir. Lee et al. J Neurol