HER2 değerlendirmesindeki ipucu ve tuzaklar

Benzer belgeler
HER2 POZİTİF HASTALIĞA YAKLAŞIM

MEME KARSİNOMUNDA HER2/NEU DURUMUNU DEĞERLENDİRMEDE ALTERNATİF YÖNTEM: REAL TİME-PCR

HER2 pozitifliği ASCO/CAP 2013 ölçütleri ile artmaktadır

KHDAK da Güncel Hedef Tedaviler

Küçük Hücreli Dışı Akciğer Karsinomlarının EGFR Mutasyon Analizinde Real-Time PCR Yöntemi ile Mutasyona Spesifik İmmünohistokimyanın Karşılaştırılması

HER2 İmmünohistokimya (IHK) 0/1+ Meme Kanseri Patoloji Örneklerinin, SISH ile HER2 Durumunu Tespit Etmek için Yapılan Çalışma

HER2 Assessment in Gastric Carcinoma. Mide Kanserlerinde HER2 Değerlendirmesi

MİDE KANSERİNDE APOPİTOZİSİN BİYOLOJİK BELİRTEÇLERİNİN PROGNOSTİK ÖNEMİ

MEME KARSİNOMLARINDA GATA 3 EKSPRESYONU VE KLİNİKOPATOLOJİK PARAMETRELER İLE İLİŞKİSİ

Meme Kanseri Cerrahisinde İntraoperatif Değerlendirme Ne kadar güvenebiliriz?

NAZOFARENKS KARSİNOMUNDA CLAUDIN 1, 4 VE 7 EKSPRESYON PATERNİ VE PROGNOSTİK ÖNEMİ

En Etkili Kemoterapi İlacı Seçimine Yardımcı Olan Moleküler Genetik Test

10. ULUSAL RADYASYON ONKOLOJİSİ KONGRESİ Nisan 2012, Antalya

Meme karsinomlarında HER-2 durumunun immunohistokimyasal ve moleküler analizlerle değerlendirilmesi

Importance of HER2/NEU (C-ERB-B2) Status in Breast Cancer: Which Method is More Effective to Evaluate of HER-2 Status?

TAKD olgu sunumları- 21 Kasım Dr Şebnem Batur Dr Büge ÖZ İÜ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Patoloji AD

ANKARA MEME HASTALIKLARI DERNEĞİ BİLİMSEL TOPLANTISI

MEME KANSERİ KÖK HÜCRELERİNİN GEN EKSPRESYON PROFİLİ

KHDAK hastalarının Moleküler Patoloji raporunda neler olmalı?

Kanser Tedavisi: Günümüz

Metastatik Meme Kanserli Hastalarda Trastuzumab Tedavisinin Beyin Metastaz Geliflme Süresi ve Genel Sa kal m Üzerine Etkisi

TÜM MİDE BİYOPSİLERİNE RUTİN OLARAK GIEMSA VE ALCIAN BLUE UYGULAMALI MIYIZ?

HER2 Pozitif Meme Kanseri; Sorunlar ve Direnç Mekanizmaları

MİDE KANSERİNDE P53 EKSPRESYONUNUN PROGNOSTİK ÖNEMİ: META- ANALİZ

KOLOREKTAL KANSERLERİN MOLEKÜLER SINIFLAMASI. Doç.Dr.Aytekin AKYOL Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Patoloji Anabilim Dalı 23 Mart 2014

Dr. A. Nimet Karadayı. Hastanesi, Patoloji Kliniği

Erken Evre Meme Kanserinde Trastuzumab. Dr. Yeşim Eralp İ.Ü. Onkoloji Enstitüsü

TTOD MEME KANSERİ GÜNCELLEME KURSU HAZİRAN 2015 İSTANBUL 08:25-08:30 Açılış 08:00-08:30 Pratiği değiştiren çalışmalar. (salonda kahvaltı ile)

Meme kanser cerrahisinde sentinel lenf nodunu değerlendirmede intraoperatif sitolojinin tanı değeri

Kolorektal Adenokarsinomlarda Tümör Tomurcuklanmasının Kolonoskopik Biyopsi ve Rezeksiyon Materyalleri Arasındaki Uyumu

Klasik Hodgkin Lenfoma Vakalarında PD-L1 Ekspresyonunun Sıklığı, EBV ile İlişkisi, Klinik ve Prognostik Önemi

41. Amerikan Klinik Kanser Cemiyeti (ASCO)-2005 Toplant s ndan İzlenimler: Meme Kanserinin Adjuvan Tedavisinde Trastuzumab

Predictive and prognostic factors in locally advanced breast cancer: effect of intratumoral FOXP3+ Tregs

Meme Olgu Sunumu. Gürdeniz Serin. Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Patoloji Anabilim Dalı. 3 Kasım Antalya

Erken Evre Mide Kanserine Yaklaşım. Adjuvan Kemoterapi. Prof. Dr. N. Faruk AYKAN İstanbul 2004

KOLOREKTAL KARSİNOMLU HASTALARDA PRİMER İLE METASTAZ ARASINDA KRAS DİSKORDANSI

Tartışma. Dr.Ali Arıcan

SENTİNEL LENF NODU BİOPSİSİ VE ADJUVAN KEMOTERAPİ. Dr. Orhan TÜRKEN

KOLOREKTAL KARSİNOMLARDA HPV NİN ROLÜ VE KARSİNOGENEZ AÇISINDAN P53 VE BCL-2 İLE İLİŞKİSİ

MEME KANSERİNDE TIBBİ TEDAVİ PRENSİPLERİ. Prof.Dr.Evin Büyükünal İç Hastalıkları Medikal Onkoloji Cerrahpaşa Tıp Fakültesi

1. Oturum: Meme Kanserine Giriş, Patoloji ve Alt Tiplendirme Oturum Başkanları : Dr. Orhan ŞENCAN, Dr. İrfan ÇİÇİN

Servikal Kanser Taramasında HPVDNA Testlerinin Önemi

Vaka Eşliğinde Güncel Pratik Yaklaşım: Oligometastatik Meme Kanserine Yaklaşım. Prof. Dr. Feyyaz ÖZDEMİR K.T.Ü Tıbbi Onkoloji B.D.

Minimal Kalıntı Hastalık (MRD)

JİNEKOLOJİK KANSERLERDE SÜREN-ÜMİT VAAT EDEN ÇALIŞMALAR

ği Derne Üroonkoloji

PAPİLLER TİROİD KARSİNOMLU OLGULARIMIZDA BRAF(V600E) GEN MUTASYON ANALİZİ. Klinik ve patolojik özellikler

Özofagus ve özofagogastrik bileşke karsinomlarında mikroskopik alt tipler ve prognostik faktörler

Tiroid nodüllerinde TİRADS skorlamasının güvenirliliği

Human Papillomavirüs DNA Pozitif ve E6/E7 mrna Negatif, Anormal Sitolojili Servikal Örneklerin Genotiplendirilmesi

MESANE TÜMÖRLERİNİN DOĞAL SEYRİ

Üroonkoloji Derneği. Prostat Spesifik Antijen. Günümüzdeki Gelişmeler. 2 Nisan 2005,Mudanya

GEBELİK VE MEME KANSERİ

c-erbb-2 Skor 2 Olan Meme Karsinomlarında Her-2 Amplifikasyonu ve Prognostik Etkinliği

DUKTAL KARSİNOMA İN SİTU: CERRAHİ YAKLAŞIM. Dr. N. Zafer Utkan Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı

METASTATİK MESANE CA DA TEDAVİ SIRALAMASI

İLAÇ ARAŞTIRMALARINDA SURROGATE MARKERLAR

MEME KANSERİNİ NASIL RAPORLAYALIM. Serpil Dizbay Sak Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Patoloji ABD

MEME KANSERİNDE GÖRÜNTÜLEME YÖNTEMLERİ

EVRE I SEMİNOM DIŞI TÜMÖRLERE YAKLAŞIM

Yöntem ve Test Seçimine Yaklaşım. Dr. Alpay Özbek Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji AD. Dokuz Eylül Üni. Tıp Fak. İZMİR

Dr. Filiz FİLİZ. T.C.S.B. Nusaybin Devlet Hastanesi

ERKEN EVRE SEMİNOM OLGUSU

CORRELATION OF C-ERBB-2 OVEREXPRESSION WITH HISTOPATHOLOGIC AND IMMUNOHISTOCHEMICAL PROGNOSTIC FACTORS IN 131 INVASIVE DUCTAL CARCINOMA CASES

HPV Moleküler Tanısında Güncel Durum. DNA bazlı Testler KORAY ERGÜNAY 1.ULUSAL KLİNİK MİKROBİYOLOJİ KONGRESİ

Primeri Bilinmeyen Aksiller Metastazda Cerrahi Yaklaşım. Dr. Ali İlker Filiz GATA Haydarpaşa Eğitim Hastanesi Genel Cerrahi Servisi

ERKEN LOKAL NÜKS GELİŞEN VULVA KANSERİ: OLGU SUNUMU

Metastatik Meme Kanserinde (MMK) Yeni (likçi) Tedavi Yaklaşımları

Laboratuvar sonuçları ve sorunlar: IFA. Dr. Derya Mutlu Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı

Meme karsinomlarında biyobelirteçlerin belirlenmesinde güçlükler ve yenilikler. Dr Sıtkı Tuzlalı 21. Ulusal Patoloji Kongresi Kasım 2011, İZMİR

OLGU. 57 yaşında Sağ memede son 10 ayda hızla büyüyen kitle

BCC DE GÜNCEL Prof. Dr. Kamer GÜNDÜZ

ERKEN TEK DOZ İNTRAVEZİKAL İNSTİLASYON

MEMENİN SELİM PREKANSERÖZ HASTALIKLARININ YÖNETİMİ. Op. Dr. Gülden BALLI İzmir Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Genel Cerrahi Kliniği

Prostat Tümörlerinde WHO 2016 Sınıflandırması DR. BORA GÜREL KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ PATOLOJİ ANABİLİM DALI

FISH ve in situ melezleme

KOLOREKTAL KARSİNOMA VE ÖNCÜ LEZYONLARINDA MİKROSATELLİT İNSTABİLİTESİNİN İMMÜNHİSTOKİMYASAL OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ

KOLOREKTAL KARSİNOMLARDA VENÖZ İNVAZYON SAPTANMASINDA MORFOLOJİK BULGULARIN ve EVG nin ROLÜ

SAĞ VE SOL KOLON YERLEŞİMLİ TÜMÖRLER: AYNI ORGANDA FARKLI PATOLOJİK BULGULAR VE MİKROSATELLİT İNSTABİLİTE DURUMU

HSIL/CIN 2, 3: Sitoloji ve Histoloji: ASCCP Kılavuzları

ET İ UYGULAYALIM MI?

MEME PATOLOJİSİ Slayt Semineri Oturum Başkanları: Dr. Osman ZEKİOĞLU - Dr. Gülnur GÜLER

Bu araştırma Çukurova Üniversitesi Bilimsel Araştırma Fonu tarafından TF2010LTP2 no ile desteklenmiştir.

Meme kanserinin klinikopatolojik özelliklerinin moleküler alt tipe göre değerlendirilmesi

MEME KANSERLERİNDE, TÜMÖR KÖK HÜCRE BELİRTEÇLERİNİN (ALDH1, SOX2) PROGNOZ ve DİĞER PROGNOSTİK PARAMETRELER ile İLİŞKİSİ

TRİPLE NEGATİF MEME KANSERİNE YAKLAŞIM RADYOTERAPİ

Kırım Kongo Kanamalı Ateş hastalarında ağırlık ve ölüm riskinin tahmininde plazma cell-free DNA düzeyinin önemi

Comparative Genomic Hybridization (CGH)

HER2 Pozitif Metastatik Meme Kanserlerinde Trastuzumab İçeren Kemoterapi İle Progresyon Sonrasında Tedavi Seçenekleri

Küçük Hücreli Dışı Akciğer Kanserinde(KHDAK) Hedefe Yönelik Tedavi Seçenekleri

Cerrahi Dışı Tedaviler

OVER KANSERİNDE BİYOLOJİK TEDAVİ

Hedefe yönelik ajanlarda tedavi optimizasyonu

TOKSOPLAZMA İNFEKSİYONUNUN LABORATUVAR TANISI UZM.DR.CENGİZ UZUN ALMAN HASTANESİ

Sıvı bazlı (Hematopatoloji) FISH uygulaması değerlendirmelerine temel bakış. Prof Dr Melek Ergin Çukurova Üni Tıp Fak Patoloji AD

Doç. Dr. Ahmet ALACACIOĞLU

Mikrobiyolojide Moleküler Tanı Yöntemleri. Dr.Tuncer ÖZEKİNCİ Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji A.D

Epidermoid Akciğer Kanseri Sistemik Tedavisinde Gelişmeler

SERVİKAL PREKANSER VE KANSERLERİN TESPİTİNDE P16/Kİ 67 DUAL BOYAMA YÖNTEMİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE TARAMA TRİAGE KULLANIMI PROF. DR. M.

Renal Hücreli Karsinom ve Nefrolojik Yaklaşım

Transkript:

Tepecik Eğit. ve Araşt. Hast. Dergisi 2015; 25(1):7-12 doi:10.5222/terh.2015.007 Derleme HER2 değerlendirmesindeki ipucu ve tuzaklar Clues and Pitfalls in the evaluation of HER2 Gülden Dİnİz 1, Çiğdem Irkkan 2, Canan Kelten 3, Selver Özekİncİ 4 1 İzmir Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Patoloji Laboratuvarı 2 Ankara Dr. Abdurrahman Yurtaslan Onkoloji Hastanesi, Patoloji Laboratuvarı 3 İstanbul Samatya Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Patoloji Laboratuvarı 4 İstanbul Okmeydanı Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Patoloji Laboratuvarı ÖZET İnsan epidermal büyüme faktör reseptörü 2 (HER2), tirozin kinaz aktivitesine sahip epidermal büyüme faktör reseptör ailesinin bir üyesidir. Bu reseptörün çoğalması hücre proliferasyonu ve karsinogeneze yol açan bazı sinyal yolaklarını başlatır. HER2 amplifikasyonu özellikle meme ve mide/özofagus-mide bileşke tümörlerinde saptanmaktadır. HER2 için hedefe yönelik tedavilerin başlamasıyla HER2 pozitif kanserli hastaların klinik gidişinde dramatik iyileşme sağlanmıştır. Günümüzde HER2 testi değişik yöntemlerle yapılmaktadır ve HER2 durumuna doğru değerlendirebilmek için bu testlerin standardizasyonu çok önemlidir. Bununla birlikte, onca yıllık deneyime karşın hem meme hem de mide tümörlerindeki HER2 değerlendirilmesinde hâlâ tartışmalı noktalar vardır. Bu derlemenin amacı HER2 değerlendirmesindeki tuzakları ve ipuçlarını irdelemektir. Anahtar kelimeler: HER2, meme kanseri, mide kanseri, İHK ve İSH ABSTRACT Human epidermal growth factor receptor 2 (HER2) is a member of the epidermal growth factor receptor family, having tyrosine kinase activity. Amplification of this receptor initiates some signaling pathways leading to cell proliferation and carcinogenesis. Amplification of HER2 is especially investigated in breast, gastric, and gastroesophageal cancers. Introduction of targeting therapies for HER2 has dramatically influenced the outcome of patients with HER2 positive cancers. Currently HER2 testing is realised by different methods and it is crucial to standardize testing techniques to evaluate HER2 status accurately. Still several controversial issues related to HER2 testing are on the agenda in both breast and in gastric cancers, despite decades of experience. The aim of this review is to discuss the important pitfalls and clues for HER2 assessment. Key words: HER2, breast cancer, gastric cancer, IHC and ISH Alındığı tarih: 17.03.2015 Kabul tarihi: 08.04.2015 Yazışma adresi: Doç. Dr. Gülden Diniz, Kıbrıs Şehitleri Cad. 51/11, Alsancak-35220-İzmir e-mail: agdiniz@windowslive.com GİRİŞ On yedinci kromozomun (KR17) uzun kolunda yerleşen insan epidermal büyüme faktör reseptör 2 (HER2) geni, intrensek tirozin kinaz aktivitesiyle hücre büyüme ve çoğalması, hücre farklılaşması, apopitoz, adhezyon, migrasyon benzeri fonksiyonlarda rol oynayan transmembran reseptör proteinini kodlar. HER2 geninin kodladığı CerbB2 olarak da adlandırılan membranöz protein immün histokimyasal boyamalarla gösterilebilmektedir. Genle kodladığı proteinin keşfinin ve karsinogenezdeki rolünün anlaşılmasının üzerinden 30 yıla yakın süre geçmesine karşın, asıl popülaritesini, HER2 reseptör aktivitesini inhibe eden antikorların geliştirilmesi ve tedavide kullanılmaya başlamasıyla kazanmıştır. Bu anti- 7

Tepecik Eğit. ve Araşt. Hast. Dergisi 2015; 25(1):7-12 korlar özellikle HER2 overekspresyonu (hücre membranında HER2 reseptörlerindeki artış) ve HER2 amplifikasyonu (HER2 gen kopya sayısında artış) olan tümörlerin tedavisinde etkilidir. Günümüzde anti-her2 antikorlarının en yaygın kullanım alanı meme ve mide tümörleridir (1-4). Sağkalım ve yaşam kalitesi açısından belirgin farklılıklar yaratan hedefe yönelik tedaviler arasında en bilinenlerinden olan Trastuzumab (Herceptin, Roche, Basel, Switzerland) özgül olarak HER2 reseptörüne karşı geliştirilmiş bir monoklonal antikordur. İlk olarak meme kanseri tedavisinde kullanımına başlanmış olup, HER2 pozitif lokal ileri/metastatik meme kanseri yanı sıra HER2 pozitif erken evre meme kanserinin tedavisinde tek başına veya diğer sitotoksik ajanlarla kombine edilerek kullanılmasıyla sağkalımda belirgin artışa neden olduğu gösterilmiştir (1,3,5). Benzer şekilde dual HER1/HER2 tirozin kinaz inhibitörü olan lapatinib (Tykerb, GlaxoSmithKline, Philadelphia, USA) de kombine tedavi protokollerinde yer almaktadır (1,5-7). Sağkalım oranları çok düşük tümörlerden olan mide karsinomlarında HER2 pozitifliğinin belirlenmesiyle HER2 yi hedef alan ajanlar, mide tümörleri için de yeni bir tedavi seçeneği hâline gelmiştir (8,9). Tüm hedefe yönelik tedavilerde olduğu gibi tedaviden yararlanabilmek için ilacın hedef aldığı yapının tümörde var olması ve varlığının gösterilmesi şarttır. Bu nedenle de ilacın kullanım endikasyonu olan başta meme ve mide karsinomları olmak üzere HER2 pozitif tümörlerde, HER2 durumunun en doğru, güvenilir ve tekrarlanabilir şekilde değerlendirilmesi çok önemlidir (1-3,8). Geniş serilerde gerçekleştirilen randomize çalışmalarda yanlış pozitif ve yanlış negatif HER2 sonuçlarının olası olan en alt seviyeye düşürülüp, tedaviden en üst düzeyde yararlanımı sağlamak için gereken unsurların; kılavuzdaki kuralları titizlikle uygulamak, laboratuvar çalışmalarında kalitesi tescilli standart malzemeleri kullanmak ve değerlendirmeyi yapan patoloji uzmanlarının eğitimi olduğu anlaşılmıştır. TÜMÖRDE HER2 VARLIĞINI SAPTAMAK İÇİN GELİŞTİRİLEN TESTLER HER2 overekspresyonu immunhistokimyasal (İHK) olarak, HER2 amplifikasyonu ise in-situ hibridizasyon (İSH) yöntemi ile değerlendirilebilir. İHK sal yöntem ile değerlendirmede, transmembran HER2 proteinine karşı geliştirilmiş primer antikorlar kullanılır ve değerlendirme sonuçları, boyanma oranı ve yoğunluğuna göre semikantitatif olarak belirlenir. İSH yönteminde ise, HER2 gen kopya sayısını saptamak için işaretli problar kullanılır. Trastuzumab tedavisi uygulanacak hastaların doğru seçimini sağlayabilmek için ilk olarak 2007 yılında American Society of Clinical Oncology (ASCO) ve College of American Pathologists (CAP) çalışma grubu bir araya gelerek, HER2 protein ekspresyonunu ve gen amplifikasyonunu değerlendirirken kullanılacak algoritmayı içeren rehberi hazırlamışlardır (10). ASCO/CAP 2007 önerilerine göre İHK sal yöntemle HER2 pozitifliği, invaziv tümör hücrelerinin %30 undan fazlasında komplet, uniform, membranöz boyanma olmasıdır. İSH ile pozitiflik ise invaziv tümör hücrelerinin nükleusunda HER2 gen kopya sayısının 6 nın üzerinde olması ya da HER2 gen/kr17 oranının 2,2 nin üstünde olmasıdır. HER2 değerlendirmeleri, yakın geçmişe kadar bu kılavuza göre yapılmıştır. Aynı grup 2013 yılında, güncelleme çalışması yaparak HER2 değerlendirme kriterlerini yeniden tanımlamıştır (11). Önceki kriterler 2006 yılından başlayarak literatürde yer alan HER2 değerlendirme yöntemlerini içeren tüm çalışmalar yeniden gözden geçirilerek modifiye edilmiş; böylece önceki kılavuz rehberliğinde tanı ve tedavisi yapılan hastalarda karşılaşılan sorunların giderilmesi hedeflenmiştir. Son güncellemelerde en önemli 2 değişiklik invaziv tümör hücre oranının %30 dan %10 a, HER2 gen/kr17 oranının ise 2,2 den 2 ye düşürülmesi şeklindedir. Diğer bir önemli değişiklik ise skor 2 nin inkomplet boyanmaları da içerecek şekilde genişletilmesidir. İlk kılavuzda yalnızca komplet boyanmalar skor 2 olabilirken, 2013 tarihli güncellenmiş kılavuzda %10 üzerinde zayıf inkomplet boyanmalar da skor 2 kabul edilmiş- 8

G. Diniz ve ark., HER2 değerlendirmesindeki ipucu ve tuzaklar tir (10,11). İHK sal yöntemlerde kullanılacak birçok primer antikor piyasada mevcuttur. İSH yöntemi olarak öncü ve uzun süre floresan İSH (FİSH) yöntemi kullanılmıştır. Bu testte HER2 gen ve kromozom 17 nin sentromerik bölgesini işaretleyen problar, üretici firmaya göre değişmek üzere kırmızı ve yeşil renkli florokromlarla işaretlenmiştir. İşaretleyici olarak farklı kromojenlerin kullanıldığı tek problu kromojenik İSH (KİSH) ve silver İSH (SİSH) de yaygın kullanılan İSH yöntemlerindendir. Son yıllarda geliştirilen dual silver İSH (DİSH) yönteminde HER2 gen bölgesine özgü prob gümüşle işaretlenmekte, kromozom 17 nin sentromerik bölgesi ise kırmızı kromojenle görünür hâle gelmektedir. DİSH yaygın kabul görmüş ve FİSH in tahtını sallamaya başlamıştır. Çünkü DİSH inceleme standart ışık mikroskobunda değerlendirilebilmekte, özel floresan mikroskopu gerekmemektedir. Ayrıca FİSH incelemede sinyalin zamanla solması ve bu nedenle preparatın arşivlenememesi sorunu vardır. Üstelik heterojen tümörlerde FİSH incelemede amplifiye hücre klonlarını kaçırma riski daha yüksektir. Buna karşılık eğer sentromerik bölge ko-amplifikasyonu da varsa DİSH ile yanlış pozitif sonuç olasılığı artar. Çünkü FİSH ile farklı filtrelerde yeşil ve kırmızı sinyaller ayrı ayrı değerlendirilebilirken, DISH yönteminde daha büyük olan kırmızı kromozom sinyalleri gen sinyallerini gizleyebilmektedir (13). Son zamanlarda, HER2 ekspresyonunu göstermek için parafin bloklardan elde edilen dokularda, real time polimeraz zincir reaksiyonu (RT-PCR) ile m-rna seviyesi ölçülmeye başlamıştır. PCR uygulamaları için çok küçük doku örneğinin yeterli olması ve standardize edilebilmesi bu yöntemin avantajı gibi görünmektedir (12). Ancak 2013 kılavuzunda DNA dizileme ve mrna ekspresyon analizleri tanısal amaçlı önerilmemektedir (11). HER2 DEĞERLENDİRMESİNİN STANDARDİZASYONU İÇİN ÖNERİLER Günümüzde, HER2 durumunu belirlemek için tek bir altın standart yoktur. ASCO/CAP çalışma grubu da geçerli HER2 testlerinin %20 kadarının preanalitik ve analitik değişkenlere göre doğru olmayabileceğini belirtmektedir. Gerçekten de çeşitli İHK protokolleri, antikorlar veya problar laboratuvarlar arası değişkenliğe neden olmaktadır. Laboratuvarlar arasında HER2 testinin yinelenebilirliğinin sağlanması çok önemli olduğu için yöntem, malzeme standardizasyonu ile testi değerlendiren uzmanların bu konuda eğitimi şarttır. ASCO/CAP kılavuzlarının en doğru şekilde uygulaması ve hataların minimalize edilmesi konusunda özelleşmiş referans merkezleri tarafından kurslar, toplantılar, kongreler düzenlenmektedir. Bu eğitimler sırasında özellikle vurgulanan detaylar şöyle sıralanabilir: Uzmanlar tarafından sürekli vurgulanan en önemli konu, trastuzumab tedavisinin endike olduğu 2 ana tümör grubu olan meme ve mide kanserlerinde HER2 değerlendirmesinin çok önemli farkları olmasıdır. Değerlendiren kişide görsel ve zihinsel karışıklık oluşabileceği ve yanlış sonuçlara yol açabileceği için meme ve mide tümörlerinin ayrı değerlendirilmesi, hatta olabilirse mide ve meme tümörü olgularının farklı seanslarda değerlendirilmesi gerektiğidir (4,8,9,14). HER2 değerlendirmede bir önemli nokta da değerlendirmenin hangi testle başlayacağına patoloğun karar vermesi ve tüm olgulara aynı prosedürün uygulanmasıdır. Günümüzde daha ucuz ve kolay olduğu için çoğu laboratuvarda başlangıç testi olarak İHK sal boyama kullanılmakla birlikte, İSH ile başlamanın da hatalı olmadığı, hatta çoklu doku bloklamayla test maliyetinin de düşürülebileceği belirtilmektedir. Ancak, eğer başlangıç testi olarak İSH kullanılırsa HER2 inhibe edici tedaviden yarar görecek polizomik olgular atlanabilir. Bu nedenle ve test maliyeti göz önüne alınarak hâlen çoğu merkezde başlangıç testi olarak HER2 (cerbb2) membranöz boyanmasının immünhistokimyasal değerlendirmesi yapılmaktadır. Öte yandan İHK sal boyanma preanalitik süreçlerden daha fazla etkilendiği için özellikle tespit ve takip kalitesinin değerlendirilemediği konsültasyon olgularında İSH çok daha iyi sonuç verir (11). Örneğin, HER2 test yöntemleri folmaldehitle tespite göre 9

Tepecik Eğit. ve Araşt. Hast. Dergisi 2015; 25(1):7-12 geliştirildiğinden alkolle tespit edilmiş dokularda uygulanan İHK sal boyamalar hatalı pozitif sonuç verecektir. Benzer şekilde yetersiz tespit süresi yanlış pozitif sonuca yol açar. Bu nedenle ASCO/CAP ın 2013 güncellemesinde olabildiğince erken (en geç 1 saat içinde) %10 luk tamponlu formol solüsyonuna alınan örneklerin en az 6 saatlik (bu süre 72 saate dek uzatılabilir) tespit süresi sonrasında işleme alınması gerektiği belirtilmektedir. Hatta 2007 kılavuzunda meme tümöründe öncelikle değerlendirilmesi istenen örnek rezeksiyon materyaliyken son güncellemede küçük olup, tespit solüsyonunun difüzyonunun daha kolay olması ve klinisyen tarafından neredeyse hemen alınır alınmaz tespite konularak gönderilmesi nedeniyle optimal örnek kor biyopsisi olarak kabul edilmektedir (10,11). Ayrıca gen amplifikasyonu olduğu hâlde immünhistokimyasal boyamada inkomplet, bazolateral/u şeklinde boyanmanın gözlendiği mikropapiller karsinom benzeri bazı ender tümör tiplerinde ya da amplifikasyon olmadığı hâlde İHK sal pozitiflik saptanabilen tubuler karsinom, pür müsinöz ve kribriform karsinom ile çoğu kez triple negatif olan adenoid kistik karsinomda başlangıç testi (İHK) sonucu ne olursa olsun farklı bir HER2 testi yapılması önerilmektedir (15). İHK sal HER2 ekspresyon değerlendirmesinde en temel ipucu nikroskop objektifleridir (Resim 1). Eğer komplet membranöz boyanmayı en küçük büyütmede (4X) görebiliyorsak skor 3+ dir. Eğer membranöz boyanmayı seçebilmek için 10X veya 20X büyütmeye gereksinim duyuyorsak skor asla 3+ olamaz, en fazla 2+ olabilir. Eğer 40X büyütmede ancak seçilebilen membranöz boyanma varsa skor en fazla 1+ olabilir (4). Özellikle son yıllarda DİSH pek çok laboratuvarda işlem süresinin kısalığı, floresans mikroskopu gerektirmemesi benzeri nedenlerle yeğlenmektedir. Ancak kromozom 17 sentromer anormalliklerinin de eşlik ettiği olgularda FİSH değerlendirmeye göre oldukça yüksek yanlış negatiflik oranlarını dikkate almak şarttır. Sentromer amplifikasyonunun eşlik ettiği HER2 amplifikasyonlu olgularda DİSH negatif bulunmakta olup, potensiyel olarak anti HER2 tedaviden yarar görecek olgular bu şanslarından yararlanamamaktadırlar. Öte yandan bazen monozomik tümörler hatalı olarak İSH incelemede HER2/KR17 oranı 2 nin üzerinde bulunduğu için tedavi alabilmektedir. Oysa yine çalışmalar monozomik olgularda ilacın hiçbir etkisinin olmadığını göstermiştir (13). Meme karsinomlarında HER2 değerlendirmesi çok daha uzun süredir uygulandığından ve tedavi sonuçlarının araştırıldığı geniş serili çalışmalar bulunduğundan bu konudaki kılavuzlar daha güvenilirdir. Örneğin, yapılan araştırmalar meme kanserinde orta- Resim 1. İnvaziv duktal karsinom örneklerinde solda en küçük büyütmede bile değerlendirilebilen 3+ CerbB2 boyanması (40XDAB), ortada daha büyük büyütme gerektiren 2+ boyanma (100XDAB) ve sağda en büyük büyütmede hafif (1+) boyanma (400XDAB). 10

G. Diniz ve ark., HER2 değerlendirmesindeki ipucu ve tuzaklar lama HER2 pozitifliği oranının %15-20 civarında olduğunu ve heterojenite riskinin düşük (%1-2) olduğunu göstermiştir. Apokrin diferansiasyon gösteren meme tümörlerinde de HER2 pozitifliği daha yüksek orandadır. Benzer şekilde yüksek dereceli-yüksek evreli tümörlerde ve daha genç hastalarda HER2 pozitiflik oranı yükselmektedir. Çoğu seride, 80 yaş üzeri hasta grubunda HER2 ekspresyon düzeyi %10 civarındayken, 40 yaş altı hasta grubunda bu oran %28, 30 yaş altındaki populasyonda ise %40 civarında bildirilmiştir. Histolojik derecesi düşük tümörlerde HER2 pozitifliği %3,4 düzeyinde iken, yüksek dereceli tümörlerde bu oran %27,6 dır. Benzer şekilde, HER2 pozitifliği ileri tümör evresi ile de ilişkilidir. Tersine, tümörde hormon reseptör (ER/PR) ekspresyon pozitifliği, HER2 pozitifliği ile negatif korelasyon göstermektedir. Ancak, meme tümöründe bile bazı noktalara dikkat şarttır. Özellikle FİSH incelemede patoloğun amplifikasyon gözlediği alandaki hücrelerin in-situ karsinom hücreleri olmadığını ayırt etmesi ve örneklemeyi sadece invaziv tümör alanından yapması şarttır (16-18). Gastrik karsinomlar; sağkalım süresi çok kısa, tedavi başarısı düşük ve taramaların yapılmadığı ülkelerde tanı anında ileri evrede olan tümörlerdir. Son yıllarda ileri evre HER2 pozitif mide kanserlerinde trastuzumab tedavisi ile ortalama sağkalım sürelerinde göreceli olarak anlamlı artış saptanmıştır. Bu nedenle mide kanserlerinde HER2 değerlendirilmesi de önem kazanmıştır. Mide tümörlerinde HER2 değerlendirmesinde ciddi farklılıklar vardır. Öncelikle memedekinin aksine midede genellikle iyi diferansiye intestinal tipte pozitiflik oranı %30 lara ulaşmışken, diffüz tipte bu oran %5 civarındadır. Ayrıca hücrelerde komplet membranöz değil bazolateral boyanma (U şeklinde boyanma) izlenir. Ayrıca mide kanserinde heterojenite oranı farklı çalışmalarda %50 lere ulaşan oranlarda bildirilmiştir. Bu nedenle de biyopsi örneklerinde %10 oranı kaldırılmış, 5 hücre topluluğu ve üzerinde amplifikasyon gözlenmesi pozitif kabul edilmiştir. Özellikle FİSH incelemede heterojenite nedeniyle çok küçük amplifiye grupların gözden kaçabileceği unutulmamalı ve bu risk daha az olduğundan DİSH yeğlenmelidir. Ayrıca bazı antikorlarla foveoler epitel ve intestinal metaplazi alanları pozitif olabileceğinden İHK sal değerlendirmede hatalar yapılabilir. Benzer şekilde tümöre sıklıkla eşlik edebilen makrofaj ve mast hücrelerinin deneyimsiz biri tarafından FİSH incelemede rahatlıkla amplifikasyon olarak yorumlanabilecek sinyaller oluşturabileceğini göz önünde tutmak gerekir (4,8,14). Hem meme hem de mide kanserleriyle ilgili çalışmalarda bir başka tartışmalı konu da polizomidir. Bazı çalışmalar HER2 gen bölgesinde artış olmasa da gen sayısında artış olan olguların tedaviden yarar sağladığını göstermiştir. Ancak eskiden uygulanan, kromozom 17 sentromerik bölge sinyallerinin artışının (3 ve üzeri) polizomi olarak kabul edilmesi uygulaması tartışmalı hal almıştır. Çünkü polizomik kabul edilerek anti HER2 tedavisi verilen bu olgularda tedavi yanıtının beklenen düzeyde olmaması üzerine daha sofistike yöntemlerle gen analizi yapılmış ve bu olguların yalnızca %14-15 kadarının gerçek polizimik olduğu, diğerlerinin sentromerik bölge amplifikasyonu olduğu gözlenmiştir (19). Genetik incelemelerde polizomi gösterilememiş olguların irdelendiği çalışmalarda tedavi yanıtıyla ilgili çelişkili sonuçlar alınmıştır. Tüm bu bulgular ışığında son karar HER2 sinyal sayısı nükleus başına 6 nın üzerinde olan olguları HER2/Kr17 oranına bakmaksızın pozitif kabul etmek şeklindedir. Yalnız 6 sinyal sayarken bir noktadan daha yakın, neredeyse yapışık HER2 sinyallerini tek sinyal olarak saymak gerekmektedir. Çünkü kromozom katlanmaları tek sinyalin çok sinyal gibi algılanmasına yol açar (15-20). Sonuç olarak, HER2 değerlendirmesi; son güncellenen ASCO/CAP 2013 kılavuzuna göre, kalitesi onaylanmış kitlerle ve HER2 değerlendirmesi konusunda eğitilmiş patologlar tarafından yapılmalıdır. Göz ve zihin yanılsamalarından kaçınmak için olabildiğince meme ve mide kanser örnekleri ayrı değerlendirilmelidir. Pre-analitik hataların azaltılabilmesi için birden fazla yöntem denenmeli ve laboratuvarın iç ve dış kalite kontrolleri yapılmalıdır. Test sonuçlarının yıllık değerlendirilmesi ihmal edilmemelidir. Özellikle yıllık dökümlerde HER2 pozitif olgu oranı 11

Tepecik Eğit. ve Araşt. Hast. Dergisi 2015; 25(1):7-12 %10 un altında veya %25 in üzerinde ise hatalı değerlendirme olabileceğini düşünerek HER2 değerlendirme sürecinin her aşaması yeniden gözden geçirilmelidir (16-20). Teşekkür: HER2 değerlendirmede patologlar için eğitim kursları düzenleyen Targos Referans Laboratuvarından Prof. Dr. Rüschoff a ve Roche Müstahzarları A.Ş. şirketine teşekkürlerimizi sunarız. KAYNAKLAR 1. Pala EE, Bayol Ü, Özgüzer A, Küçük Ü, Yıldız Akdeniz Ç, Sezer Ö. Meme kanserinde Her2 durumunu belirlemedeki sorunlar. J Breast Health 2015;11:10-16. http://dx.doi.org/10.5152/tjbh.2014.2103 2. Maguire HC, Greene MI. The neu (c-erbb-2) oncogene. Semin Oncol 1989;16(2):148-55. 3. Slamon DJ, Clark GM, Wong SG, Levin WJ, Ullrich A, McGuire WL. Human breast cancer: correlation of relapse and survival with amplification of the HER-2/neu oncogene. Science 1987;235(4785):177-82. http://dx.doi.org/10.1126/science.3798106 4. Irkkan SÇ. Mide kanserlerinde HER2 değerlendirmesi. Acta Oncologica Turcica 2014;47(3):42-51. http://dx.doi.org/10.5505/aot.2014.24633 5. Slamon DJ, Leyland-Jones B, Shak S, Fucks H, Paton V, Bajamonde A, et al. Use of chemotherapy plus a monoclonal antibody against HER2 for metastatic breast cancer that overexpresses HER2. N Engl J Med 2001;344:783-792. http://dx.doi.org/10.1056/nejm200103153441101 6. Paik S, Kim C, Wolmark N. Her2 status and benefit from adjuvant trastuzumab in breast cancer. N Engl J Med 2008;358:1409-1411. http://dx.doi.org/10.1056/nejmc0801440 7. Geyer CE, Forster J, Lindquist D, Chan S, Romieu CG, Pienkowski T, et al. Lapatinib plus capecitabine for HER2- positive advanced breast cancer. N Engl J Med 2006;355(26):2733-43. http://dx.doi.org/10.1056/nejmoa064320 8. Rüschoff J, Hanna W, Bilous M, Hofmann M, Osamura RY, Penault-Lorca F, et al. HER2 testing in gastric cancer: a practical approach. Mod Pathol 2012;25(5):637-50. http://dx.doi.org/10.1038/modpathol.2011.198 9. Gown AM: Current issues in ER and HER2 testing by IHC in breast cancer. Mod Pathol 2008;21(2):8-15. PMID:18437174. http://dx.doi.org/10.1038/modpathol.2008.34 10. Wolff AC, Hammond MEH, Schwartz JN, Hagerty KL, Allred DJ, Cote RJ, et al. American Society of Clinical Oncology/College of American Pathologists guideline recommendations for human epidermal growth factor receptor 2 testing in breast cancer. J Clin Oncol 2007;25:118-145. http://dx.doi.org/10.1200/jco.2006.09.2775 11. Wolff AC, Hammond ME, Hicks DG, Dowsett M, McShane LM, Allison KH, et al. American Society of Clinical Oncology; College of American Pathologists. Recommendations for human epidermal growth factor receptor 2 testing in breast cancer: American Society of Clinical Oncology/College of American Pathologists clinical practice guideline update. J Clin Oncol 2013;31(31):3997-4013. http://dx.doi.org/10.1200/jco.2013.50.9984 12. Mansfield AS, Sukov WR, Eckel-Passow JE, Sakai Y, Walsh FJ, Lonzo M, et al. Comparison of fluorescence in situ hybridization (FISH) and dual-ish (DISH) in the determination of HER2 status in breast cancer. Am J Clin Pathol 2013;139(2):144-50. http://dx.doi.org/10.1309/ajcp13gjaojayjmw 13. Pazhoomand R, Keyhani E, Banan M, Najmabadi H, Khodadadi F, Iraniparast A, et al. Detection of HER2 status in breast cancer: comparison of current methods with MLPA and real-time RT-PCR. Asian Pac J Cancer Prev 2013;14(12):7621-8. http://dx.doi.org/10.7314/apjcp.2013.14.12.7621 14. Rüschoff J, Dietel M, Baretton G, Arbogast S, Walch A, Monges G, et al. HER2 diagnostics in gastric cancer-guideline validation and development of standardized immunohistochemical testing. Virchows Arch 2010;457(3):299-307. http://dx.doi.org/10.1007/s00428-010-0952-2 15. Weigelt B, Geyer FC, Reis-Filho JS. Histological types of breast cancer: how special are they? Mol Oncol 2010;4(3):192-208. http://dx.doi.org/10.1016/j.molonc.2010.04.004 16. Hofmann M, Stoss O, Gaiser T, Kneitz H, Heinmöller P, Gutjahr T, et al. Central HER2 IHC and FISH analysis in a trastuzumab (Herceptin) phase II monotherapy study: assessment of test sensitivity and impact of chromosome 17 polysomy. J Clin Pathol 2008;61(1):89-94. http://dx.doi.org/10.1136/jcp.2006.043562 17. Seidman AD, Berry D, Cirrincione C, Harris L, Muss H, Marcom PK, et al. Randomized phase III trial of weekly compared with every-3-weeks paclitaxel for metastatic breast cancer, with trastuzumab for all HER-2 overexpressors and random assignment to trastuzumab or not in HER-2 nonoverexpressors: final results of Cancer and Leukemia Group B protocol 9840. J Clin Oncol 2008;26(10):1642-9. http://dx.doi.org/10.1200/jco.2007.11.6699 18. Dowsett M, Procter M, McCaskill-Stevens W, de Azambuja E, Dafni U, Rueschoff J, et al. Disease-free survival according to degree of HER2 amplification for patients treated with adjuvant chemotherapy with or without 1 year of trastuzumab: the HERA Trial. J Clin Oncol 2009;27(18):2962-9. http://dx.doi.org/10.1200/jco.2008.19.7939 19. Hanna WM, Rüschoff J, Bilous M, Coudry RA, Dowsett M, Osamura RY, et al. HER2 in situ hybridization in breast cancer: clinical implications of polysomy 17 and genetic heterogeneity. Mod Pathol 2014;27(1):4-18. http://dx.doi.org/10.1038/modpathol.2013.103 20. Marcio C, Lambros MB, Gugliotta P, Di Contogno LV, Botta C, Pasini B, et al. Does chromosome 17 centromere copy number predict polisomy in breast cancer? A flourecence in situ hybridization and microarray-based CGH analysis. J Pathol 2009;219:16-24. http://dx.doi.org/10.1002/path.2574 12