İçindekiler BÖLÜM 1 Tarihsel Bakış Açıları 1 Psikolojik Danışma: I nsani Gereksinimlerine Bi r Yanıt 1 Geçmi şten Gelen Mi rasımız 1 Psi koloji k Danışma ve Rehberli ği n Ameri kan Eği ti mi ndeki Geli şi mi 4 Kurumsal ve Kurum Psi koloji k Danışma Programlarının Geli şi mi 14 Özet 21 Tartışma Soruları 22 Sınıf Etki nli kleri 22 Seçkin Yayınlar 23 I lgi li Araştırmalar 23 BÖLÜM 2 Psikolojik Danışmanların İşlevleri 24 Bi r Yardım Mesleği Olarak Psi koloji k Danışmanlık 24 Uzman Psi koloji k Danışman 26 Bi r Di si pli n Olarak Psi koloji k Danışma 26 Geleneksel Etki nli kler 27 Bireyi Tanıma 29 Bireyle Psikolojik Danışma 29 Grup Rehberliği ve Grupla Psikolojik Danışma 29 Kariyer Yardımı 30 Yerleştirme ve I zleme 31 Sevk Etme 32 Konsültasyon 32 Araştırma 32 Değerlendirme ve Hesap Verebilirlik 33 Önleme 33 Temel I lkeler 34 Okullar I çin Temel I lkeler 34 Toplum Kurumları I çin Temel I lkeler 35 Mesleğin Geleceğe I lişkin Yönelimleri 36 Özet 38 Tartışma Soruları 39 Sınıf Etki nli kleri 39 Seçkin Yayınlar 40 I lgili Araştırmalar 40
XII İçindekiler BÖLÜM 3 Psikolojik Danışmanların Çalıştıkları Kurum ve Kuruluşlar 41 Eği ti m Ortamlarında Çalışan Psi koloji k Danışmanlar 41 Eği ti m Ortamlarındaki Psi koloji k Danışmanlar I çi n Eği ti m Programları 42 Okul Psi koloji k Danışmanlarının Ehli yetlendi ri lmesi 43 Avantajlar 45 Eğitim Ortamlarında Çalışan Psi koloji k Danışmanların Rol ve I şlevleri 46 Genel Bir Bakış 46 Eğitim Ortamlarında Çalışan Psikolojik Danışmanlar Zamanlarını Nasıl Kullanırlar? 47 I lkokul Psikolojik Danışmanı 48 Ortaokul Psikolojik Danışmanı 56 Lise Psikolojik Danışmanı 59 Meslek Okullarında Çalışan Psikolojik Danışmanlar 64 Yükseköğretim Kurumlarında Çalışan Psikolojik Danışmanlar 64 Yüksekokullarda Psikolojik Danışma Hizmetleri Okul Psi koloji k Danışmanlığı Programında Öğretmen ve Yöneticinin Rol ve I şlevleri 66 Sınıf Öğretmeni 66 Şef Okul Yöneticisi 69 Psi koloji k Danışman ve Di ğer Yardım Meslekleri Uzmanları ile I li şki ler 70 Okul Psikoloğu 70 Sosyal Çalışmacı 71 Özel Eğitimci 72 Okul Sağlık Personeli 72 Psikiyatrlar 73 Eğitim Ortamlarında Psı kolojı k Danışma Programı Örgütlenme Biçimleri 73 I lkokullarda Psikolojik Danışma 73 Ortaokul ve Liselerde Psikolojik Danışma 73 Yüksek öğretim Kurumlarında Psi koloji k Danışma 80 Okul Ekoloji si 81 Okul Psi koloji k Danışmanlığı Programlarının Geleceğe I lişkin Yönelimleri 82 Uluslararası Bi r Bakış Açısı: Di ğer Ülkelerdeki Psi koloji k Danışmanlar 85 Toplumsal ve Kurumsal Ortamlardaki Psi koloji k Danışmanlar 99 Toplumsal ve Kurumsal Ortamlardaki Psi koloji k Danışmanlar I çi n Eği ti m Programları 99 Ehli yeti n Önemi 100 Toplum Ruh Sağlığı Kurumları 101 Kurum Ekibi 102 Kurumda Psikolojik Danışma 103 I stihdam Psikolojik Danışmanlığı 105 Çalışana Yardımcı Olan Psikolojik Danışmanlar 108 Düzeltici Psikolojik Danışma 109 Rehabilitasyon Psikolojik Danışmanlığı 109 Evlilik ve Aile Psikolojik Danışmanlığı 111 Pastoral Psikolojik Danışma 112 Yaşlılarla Psikolojik Danışma 113 Özel Uygulama 113 Geleceğe I lişkin Yönelimler 114 Uluslararası Ortamlar: Toplum/Kurum Psi koloji k Danışmanları 116 Özet 123 Tartışma Soruları 124 Sınıf Etki nli kleri 124 Seçkin Yayınlar 125 I lgi li Araştırmalar 126
İçindekiler XIII BÖLÜM 4 Bireyle Psikolojik Danışma 127 Psi koloji k Danışma Kuramları 128 Psikoanalitik Kuram 129 Bireysel Psikoloji 131 Birey Merkezli Kuram 132 Davranışçı Kuram 134 Akılcı Duygusal Davranışçı Terapi 136 Gerçeklik Terapisi 138 Transaksiyonel Analiz 139 Gestalt Terapi 141 Diğer Kuramlar 142 Eği ti m Ortamlarındaki Uygulayıcı Psi koloji k Danışmanların Kuramsal Terci hleri 146 Ki şi sel Bi r Kuram Oluşturma 147 Psi koloji k Danışmanın Amaçları 149 Psi koloji k Danışma Süreci 150 I lişki Kurma 150 Sorunu Tanımlama ve Keşfetme 151 Sorunu Çözmek Üzere Plan Yapma 153 Çözümü Uygulama ve Sonlandırma 154 Psi koloji k Danışma Beceri leri 155 I letişim Becerileri 155 Kısa Süreli Psi koloji k Danışma veya Kısa Süreli Terapi 158 Psi koloji k Danışmada Özel Gruplar 158 Madde Bağımlıları 158 Tütün 159 Alkol 159 Kadınlar 160 Yaşlı Yetişkinler 161 I ş Dünyası ve Endüstri 163 AIDS Hastaları 163 I stismar Kurbanları 164 Gey ve Lezbiyenler 166 Yetersizliği Olan Bireyler 167 Fakirler 168 Psi koloji k Danışmada Özel Gruplar 158 Özet 168 Tartışma Soruları 168 Sınıf Etki nli kleri 169 Seçkin Yayınlar 169 I lgili Araştırmalar 170 BÖLÜM 5 Psikolojik Danışmanlar İçin Grup Teknikleri 171 Tanımlar ve Açıklamalar 172 Grup Rehberliği 172 Grupla Psikolojik Danışma 172 Grup Terapisi 172 T-Gruplar 173 Duyarlılık Grupları 173 Etkileşim Grupları 173 Görev Yönelimli Gruplar 173 Psikoeğitim Grupları 174 Küçük Gruplar 174 Grup Süreci ve Grup Dinamikleri 174 I ç Gruplar ve Dış Gruplar 174 Sosyal Ağlar 174 Gruplarla Çalışan Uzmanların Eğı tı mı I çı n Profesyonel Standartlar 175 Grupla Psi koloji k Danışma 176 Kuramsal Değerlendirmeler 176 Grupla Psikolojik Danışmanın Katkıları 177 Grup Üyelerinin Seçimi 179 Grup Li derli ği 182 Grup Süreci 184 Grubun Oluşturulması 184 Tanımlama: Grubun Rolü ve Amacı 184 Üretkenlik 185 Farkına Varma 186 Sonlandırma 187
XIV İçindekiler Grup Rehberliği Etki nli kleri 188 Değerler 188 Grup Rehberliği Etkinliklerini Organize Etme 189 Sınıf Rehberliği Etkinlikleri 190 Gruplar I çin Değer Geliştirme Etkinlikleri 191 Tanımlanan Değerler 192 Değerler ve Psi koloji k Danışma 192 Tarihsel Konular 192 Değerler Kuramı ve Süreci 194 Çok Kültürlü Konular ve Gruplar 195 Teknoloji ve Gruplar 196 Özet 196 Tartışma Soruları 197 Sınıf Etki nli kleri 197 Seçkin Yayınlar 197 I lgi li Araştırmalar 198 BÖLÜM 6 Çok Kültürlü Psikolojik Danışma 199 Etni k Gruplar ve Çok Kültürlü Psi koloji k Danışma 200 Afrika Kökenli Amerikalılar 202 Latin Kökenli Amerikalılar 204 Asya Kökenli Amerikalılar 204 Arap Kökenli Amerikalılar 206 Amerikan Yerliler 206 Kültürel Yönden Yeterli Psı kolojı k Danışman 207 Özet 210 Tartışma Soruları 210 Sınıf Etki nli kleri 210 Seçkin Yayınlar 210 I lgi li Araştırmalar 211 BÖLÜM 7 Psikolojik Danışma ve Rehberlikte Bireyi Tanıma 213 Tanımanın Rolü 213 Danışanı Tanımak I çı n Standart Testler Kullanma 213 Standart Test Puanları Ne Anlama Geli r? 215 Ortalamalar 215 Ortalamadan Sapmalar 216 I lişkiler 217 I statistiksel Semboller 218 Test Puanlarının Sunulması 218 Yüzdelikler 219 Ondalıklar ve Çeyrekler 220 Standart Puanlar 221 Ölçmenin Standart Hatası 221 1-9 Arasında Değişen Standart Puanlar 222 Normlar 222 Yaş Normları 222 Sınıf Normları 223 Bi r Test Seçerken Hangi Ölçütler Göz Önüne Alınır? 224 Geçerlik 224 Güvenirlik 225 Kullanışlılık 225 Standart Test Türleri 225 Zekâ mı Yetenek mi? 226 Zekânın Ölçülmesi 226 Yetenek Testleri 228 Özel Yetenek Testleri 229 Mesleki Yetenek Bataryaları 229 Skolastik Yetenek Testleri 230 Akademik Başarı Testleri 231 I lgi Envanterleri 233 Kişilik Testleri 235 Ölçüte Dayalı Testler 238
Bi lgi sayar Destekli Testler 238 Bi r Test Programı Geli şti rme 239 Çok Kültürlü Konular 240 Standart Testlerin Kullanımına I lişkin Son Bir Görüş 241 Bı reyı Tanımada Kullanılan Standart Olmayan Teknı kler 241 Bireyi Tanıma Kavramları 242 Sosyoloji 242 Psikoloji 242 Antropoloji 242 Ekonomi 243 Psikolojik Danışma I çin Disiplinler Arası Doğurgular 243 Bireyi Tanımada Kullanılan I lkeler 243 Doğal Davranma: Gözlem 245 Gözlem Çeşitleri 245 Gözlem Yoluyla Danışanı Analiz Etmeye I lişkin Kurallar 247 Gözlem Araçları 249 Derecelendirme Ölçekleri 249 I şaretleme Listeleri 252 Envanterler 252 Anekdot Raporları 253 Durumsal Gözlemler 257 Davranış Çizelgesi 257 Araç Seçme 257 DSM-IV-TR 258 Kendi ni Anlatma: Otobi yografi ve Di ğer Tekni kler 260 Otobiyografi: Popüler Bir Betimleme Türü 260 Kendini I fade Etme Yazıları 261 Kendini Betimleme 263 Öz Farkındalık Alıştırmaları 264 Günlükler ve Günlük Programlar 266 Anketler 266 Yapılandırılmış Görüşmeler 268 Ön Görüşmeler 269 Kart Seçme Tekniği 269 Grup Değerlendi rme Tekni kleri 270 Sosyometrik Teknikler 270 Kimdir Bu Tekniği 273 I letişim Çizelgeleri 275 Sosyal Mesafe Ölçekleri 275 Ekoloji k Değerlendi rme 276 Değerleri n Ölçülmesi 277 Kayıtlar 277 Temel Düşünceler 278 Özet 282 Tartışma Soruları 282 Sınıf Etki nli kleri 283 Seçkin Yayınlar 283 I lgi li Araştırmalar 284 BÖLÜM 8 İçindekiler XV Kariyer Planlaması ve Kariyer Kararı Vermede Psikolojik Danışma 286 Tanımlar ve Açıklamalar 286 Kari yer Planmasında Güncel Konular 287 I ş Dünyasının Deği şen Doğası 288 Kari yer Geli şi mi ve Karar Verme Kuramları 290 Özellik-Faktör Kuramı 291 Gelişim Kuramları 292 Kişilik Kuramları 296 Sosyal Öğrenme Kuramı 299 Yetişkinlerle Kariyer Psikolojik Danışmanlığı I çin Bütüncül Bir Kuram 299 Sosyolojik Kuramlar 300 Ekonomik Kuramlar 300 Diğer Kuramlar 302
XVI İçindekiler Psi koloji k Danışmanlar I çi n Kari yer Kuramlarının Doğurguları 302 Kariyer Psikolojik Danışmanlığı ve I nsan Potansiyelinin Gelişimi 303 Kadınlar 304 Azınlıklar 306 Yoksullar 307 Yetersizliği Olan Bireyler 308 Çift Kariyerli Eşler 309 Okullarda Kari yer Planlama ve Karar Verme 309 Öğrencinin Kariyer Gelişiminde Okul Psikolojik Danışmanının Rolü 312 Kariyer Planlama ve Karar Vermede Teknikler 314 Okul Dışındaki Diğer Kurumlarda Kari yer Psi koloji k Danışmanlığı 320 Bi lgi sayar Destekli Kari yer Yardım Si stemleri 325 Bilgi Sistemleri 325 Rehberlik Sistemleri 325 Mesleki Bilgi ve I nternet 327 Etikle I lgili Düşünceler 329 Özet 330 Tartışma Soruları 330 Sınıf Etki nli kleri 331 Seçkin Yayınlar 331 I lgi li Araştırmalar 332 BÖLÜM 9 Gelişimsel ve Eğitimsel Bir Konsültan Olarak Psikolojik Danışman 333 Konsültasyon Süreci 334 Konsültasyon Modelleri 335 Konsültasyon Beceri leri 340 Okul Ortamında Konsültasyon 340 Öğretmenlerle Konsültasyon 341 Okul Yöneticisinin Konsültanı Olarak Psikolojik Danışman 342 Anne-Babalarla Konsültasyon 342 Eğitim Programı Konsültanı Olarak Psikolojik Danışman 343 Kurum/Kuruluş ve I şletmelere Konsültasyon Hı zmetlerı 344 Özet 345 Tartışma Soruları 345 Sınıf Etki nli kleri 346 Seçkin Yayınlar 346 I lgi li Araştırmalar 347 BÖLÜM 10 Önleme ve İyilik Hali 348 Önleme 348 Okul Dışındaki Kurum ve Kuruluşlarda Önleme 354 I yilik Hali 354 Stres Yönetimi 356 Eğlenme/Dinlenme Serbest Zaman 358 Özet 360 Tartışma Soruları 361 Sınıf Etki nli kleri 361
İçindekiler XVII Seçkin Yayınlar 361 I lgi li Araştırmalar 362 BÖLÜM 11 Psikolojik Danışmada Program Geliştirme ve Yönetme 363 Hesapverebi li r Programı Geli şti rme 364 I htiyaç Analizi 365 Veri Analizi ve Yorumlama 368 Programın Önceliklerini ve Amaçlarını Belirleme 368 Porgramın Amaçlarına Erişmesi I çin Süreçleri Belirleme 372 I letişim: I şlem Yolunu Planlamanın Önemli Bir Parçası Psi koloji k Danışma Programını Değerlendi rme 373 Profesyonel Gelişim ve Programın I yileştirilmesi I çin Bir Süreç 373 Değerlendirmenin Diğer I şlevleri 374 Değerlendirmenin I lkeleri 375 Değerlendirme Yöntemleri 376 Değerlendirme I şlemleri 377 Dışsal Değerlendirme Kuruluşları 378 Program Yönetme ve Geli şti rmeyi Anlama 379 Yönetim ve I şiniz 379 Program Yöneti mi 382 Kaynakları Yönetme 383 Tesislerin Yönetimi 387 Temel Etkinlikleri Geliştirme ve Yönetme 388 Programın I yi leşti rmesi I çi n Araştırma Yapma 389 Araştırmanın Olumlu Çıktıları 389 Bazı Tanımlar 390 Araştırma Süreci 392 Araştırma Raporlarını Kullanma 395 Araştırma Bursu Başvurularını Yazma 396 Araştırma Sonuçlarını Rapor Etme 397 I nsan Araştırmalarına I lişkin Etik Konular 398 Program Li derli ği 398 Özet 399 Tartışma Soruları 400 Sınıf Etki nli kleri 400 Seçkin Yayınlar 400 I lgi li Araştırmalar 401 BÖLÜM 12 Etik ve Yasal Kurallar 402 Eti ği n Doğası 402 Eti k Konular 403 Yeterlik 403 Gizlilik ve Ayrıcalıklı I letişim 403 Danışanlarla Kişisel I lişkiler 405 Psi koloji k Danışman ve Kanunlar 407 Psikolojik Danışman ve IX. Başlık 408 Psikolojik Danışman ve Buckly Yasa Değişikliği 408 Okul Psikolojik Danışmanı ve Kamu Hukuku 94-142 409 Psikolojik Danışman ve Yetersizliği Olan Amerikalılar Yasası 409
XVIII İçindekiler Psi koloji k Danışmanlarla I lgi li Yasal Konular 410 Gizlilik 410 Yeterlik ve Yanlış Uygulama 411 Uzman Tanıklar Olarak Psikolojik Danışmanlar 411 Üçüncü Kişi Ödemeleri Özet 412 Tartışma Soruları 413 Sınıf Etki nli kleri 413 Seçkin Yayınlar 413 I lgi li Araştırmalar 413 E k A Ek B DURUM BEYANI: Çocuk İstismarını/İhmalini Önleme (ASCA) 414 Standart Test Uygulayıcılarının Sorumlulukları (Stus) (AAC) 416 Ek C Etik Kodlar (ACA) 420 Ek D Eti k Kodlar (APA) 442 Ek E Eti k Kodlar (AMHCA) 458 Ek F Etik Kodlar (AAMFT) 470 Ek G Etik Kodlar (Nbcc) 476 Ek H Mesleki Bilgi Sağlama ve Planlama Hizmetlerinde İnternet Kullanımına İlişkin Kurallar (NCDA) 483 Ek I İnternet Psikolojik Danışmanlığı Uygulaması (NBCC) 486 E k J Kariyer Psikolojik Danışmanlığı Yeterlikleri (NCDA) 490 Ek K Okul Psikolojik Danışmanlarının Bireyi Tanıma ve Değerlendirme Yeterlikleri (Aace) 495 Kaynaklar 498 İsim İndeksi 507 Konu İndeksi 513