T.C. Berlin Büyükelçiliği Yayõn No.:1 TÜRKLERİN ALMANYA YA UYUMU Bazõ Klişeler ve Araştõrma Sonuçlarõ Kasõm 2002 1
1. Giriş Türklerin Alman toplumuna uyumuyla ilgili olarak Alman kamuoyunda doğru olduğu varsayõlan bazõ söylemler mevcuttur. Bunlar Türklerin uyumuyla ilgili konuşma, toplantõ, tartõşma ve haberlerde sõk sõk dile getirilmekte, Almanya daki Türklere yönelik birçok yaklaşõm bunlarõn üzerine kurulmaktadõr. Bu çalõşmada klişe olarak adlandõrdõğõmõz bu söylemlerin bazõlarõnõn nisbeten gerçeklere uymasõna karşõn, birçoğu genellikle eski gözlem ve saptamalara dayalõ olup, bugünkü gerçek durumu yansõtmamaktadõr. Bu çalõşma, Almanya daki Türklerin entegrasyonuna ilişkin olarak son dönemlerde Alman kurum ve kuruluşlarõ tarafõndan yayõnlanmõş olan bazõ araştõrma sonuçlarõndan ve istatistiki verilerden derlenmiştir. Bunlardan alõnan rakamlar,tablo ve üç boyutlu grafik haline getirilmiş, böylelikle veri ve rakamlarõn daha göze çarpõcõ bir biçimde sunulmasõ hedeflenmiştir. Çalõşmada özellikle Almanya daki Türkler hakkõnda Alman kamuoyunda genel kabul gören bazõ klişelere ilişkin verilerin yansõtõlmasõna özen gösterilmiştir. Burada belirtilmesi gereken bir diğer husus, sosyal bilimler alanõndaki her türlü veri ve araştõrmalar gibi, istatistiki verilerin de her zaman gerçeğin tamamõnõ ayrõntõlarõyla gösteremeyeceğidir. Bununla birlikte, istatistiki veriler ve kamuoyu araştõrmalarõ bilimsel yöntemlerle hazõrlanõr ve doğru bir biçimde yorumlanõrsa, toplum veya toplumun bir kesimi hakkõnda gerçeğe yakõn bir görüntü sağlanmasõna ve var olan eğilimlerin doğru bir biçimde saptanmasõna imkan verebilirler. Bu çalõşma, bu düşünceler õşõğõnda hazõrlanmõştõr. Çalõşmada yer verdiğimiz tablo ve grafiklerden de görüleceği gibi, bugün Almanya da Türklerin uyumuyla ilgili olarak dile getirilen pek çok husus, (geçmişte bunlarõn geçerlilik taşõyõp taşõmadõklarõ ayrõ bir konudur) günümüzde artõk büyük ölçüde geçerli değildir. Bu bağlamda, örneğin Türklerin büyük çoğunluğunun Almanca bilmediği, Alman arkadaşlara sahip olmadõğõ, sadece Türk gazetelerini okuduklarõ, en fazla Türk televizyon kanallarõnõ izledikleri gibi klişelerin gerçek durumu yansõtmadõklarõ görülmektedir. Öte yandan, istatistiklerde yaş gruplarõna bakõldõğõnda, bir vakitler geçerli olan klişelerden geriye gidişin mevcudiyeti, yani diğer bir ifadeyle genç nesiller arasõnda uyumun olumlu yönde gelişmekte olduğu çok açõk bir şekilde görülmektedir. Elbette araştõrmalarla bunlara bağlõ istatistiklerin bu konularda daha geniş kapsamlõ ve daha global alanlarõ içeren yenileriyle desteklenmesi mümkündür. Çalõşma bir defalõk ve nihai bir nitelik taşõmamaktadõr. Almanya da yaşayan Türklerle ilgili yeni istatistik ve rakamlar yayõnlandõkça genişletilmesi ve güncelleştirilmesi öngörülmektedir. Bu çalõşmanõn hazõrlanmasõndaki amaç uyum konusunda herhangi bir polemik açmak değil, bu alandaki doğrularla yanlõşlarõ belirleyip, Türk ve Alman taraflarõnõn ortak enerji, kaynak ve zamanlarõnõ gerçekten mevcut olan sorunlar üzerine yoğunlaştõrarak uyumun eksiklerinin bir an önce giderilmesi yolunda yapõcõ bir işbirliği geliştirmelerini sağlamaktõr. 2
2. Çalõşmada yararlanõlan kaynaklar Federal Hükümet Basõn ve Enformasyon Dairesi: Almanya daki Türk Toplumunun Entegrasyonu ve Medya Kullanõmõ. Potsdam 2001 Nürnberg merkezli GfK Televizyon Araştõrmalarõ Şirketi nce gerçekleştirilen çalõşmayõ Berlin Hür Üniversitesi nden Prof. Dr. Hans Jürgen Weiss ve Dr. Joachim Trebbe yönetmişlerdir. 2000 yõlõ sonbahar aylarõnda yapõlan çalõşmanõn sonuç raporu 2001 yõlõnda yayõmlanmõştõr. Çalõşmaya 14 ve daha büyük yaştaki toplam 1842 Türk dahil edilmiştir. Çalõşma Almanya da yaşayan Türkler açõsõndan temsili özellik taşõmaktadõr. Bazõ Türkçe listelerin de kullanõldõğõ Almanca yapõlan yüzyüze anketlerin sadece % 15 inde ev halkõndan bir tercüman õn yardõmõna ihtiyaç duyulmuştur. Berlin Senatosu Yabancõlar Sorumlusu: Türk Berlinlilerin Yaşantõlarõna İlişkin Temsili Anket. Berlin 2002 Berlin Eyaleti Yabancõlar Sorumlusu tarafõndan Trend Piyasa, Medya ve Sosyal Araştõrma Şirketi ne yaptõrõlan çalõşmanõn sonuçlarõ 15 Ocak 2002 tarihinde bir basõn toplantõsõyla kamuoyuna açõklanmõştõr. Anket 2001 yõlõ Kasõm ve Aralõk aylarõnda yapõlmõştõr. Ankete Berlin de ikamet eden 18 yaşõn üstündeki 1.003 Türk katõlmõştõr. Ankete katõlanlarõn tesadüf yöntemiyle, Berlin in değişik semtlerinde ikamet edenler arasõndan, her bir semtte oturan Türk sayõsõna orantõlõ olarak seçilmesine dikkat edilmiştir. Anket sonuçlarõ kõsmen 1993 ve 1999 yõllarõnda yapõlmõş olan, aynõ içerikli anketlerin sonuçlarõyla karşõlaştõrmalõ olarak yayõmlanmõştõr. Bu sonuçlar, kamuoyunda ilgi uyandõrmõş ve birçok gazetede yer almõştõr. Federal Yabancõlar Sorumlusu: Yabancõlarõn Durumuna İlişkin Veri ve Gerçekler. Berlin 2002 20. Baskõsõ 2002 yõlõ Şubat ayõnda yayõmlanan çalõşma, Federal İstatistik Dairesi, Federal İçişleri Bakanlõğõ, Federal Çalõşma Dairesi, Federal Eğitim ve Araştõrma Bakanlõğõ ve benzeri diğer Alman kurumlarõnõn resmi veri bankalarõna ve istatistiklerine dayanõlarak hazõrlanmaktadõr. Çalõşma, genel içeriği itibariyle istatistiki bir veri derlemesi niteliğindedir. Hans Merkens v.d.: Berlin de Yaşayan Türk Gençleri Arasõnda Bireyleşme ve Sosyal Kimlik Araştõrmasõ. Berlin 2001 Volkswagen Vakfõ nõn desteğiyle Berlin Hür Üniversitesi Genel Pedagoji Enstitüsü nde Öğretim Üyesi Prof. Hans Merkens ile yardõmcõlarõnca gerçekleştirilen ve iki yõl süren çalõşmanõn sonuç raporu 2001 yõlõ Mart ayõnda yayõmlanmõştõr. Çalõşmaya dört orta öğrenim okul türünde, toplam 23 okulda, 299 Türk öğrenci, bunlarõn öğretmenleri, ebeveynleri ve 467 Alman öğrenci katõlmõş, çalõşmada sosyogram, Türk öğrencileri için anket, Alman arkadaşlarõ için anket, öğretmenleri için anket ve ebeveynleri için anket şeklinde beş değişik araç kullanõlmõştõr. 3
Aşağõ Saksonya Eyaleti Yabancõlar Sorumlusu: Alman Vatandaşlõğõna Geçiş Niyetleri ve Buna Engeller Bremen, Hamburg, Aşağõ Saksonya. 2002 2000 yõlõ Aralõk ayõ ve 2001 yõlõ Ocak ayõnda Aşağõ Saksonya Eyaleti Yabancõlar Sorumlusu nun görevlendirmesi ve Hamburg Eyaleti Senatosu Yabancõlar Sorumlusu nun desteğiyle Mesleki Eğitimi Destekleme Cemiyeti tarafõndan yürütülen çalõşmada Türkiye, eski Yugoslavya, Rusya, İtalya, Ukrayna ve İran kökenli 1.699 yabancõyla anket yapõlmõştõr. Bunlarõn yaklaşõk 300 ü Türktür. Ankete katõlan gruplar Hamburg ve Bremen için temsili, Aşağõ Saksonya için ise kõsmen temsili özellik taşõmaktadõr. Anketler telefon vasõtasõyla yapõlmõştõr. Anket katalogu, Essen de yerleşik Türkiye Araştõrmalar Merkezi tarafõndan daha önce yürütülmüş olan bir çalõşmadan yararlanõlarak hazõrlanmõştõr. Federal İçişleri Bakanlõğõ: Polis Suç İstatistikleri. Berlin 2001 Federal İçişleri Bakanlõğõ tarafõndan her yõl Mayõs ayõnda iki yõl öncesine ait rakamlar yayõmlanmaktadõr. Bu istatistiklerde milliyete göre bazõ sayõlara da yer verilmektedir. 4
Klişe: Türkler in Almanya da yabancõ ( Ausländer ) şeklinde isimlendirilmeleri olağandõr. Gerçek: Düşündürücü... Almanya da bulunan Türk vatandaşlarõnõn üçte birinden fazlasõ bu ülkede doğmuştur. 31.12.2000 tarihi itibariyle, Almanya daki Türk vatandaşõ sayõsõ: 1.998.534 Bunlar arasõndaki Almanya doğumlularõn sayõsõ: 746.651 Oranõ: % 37,36 Kaynak: Beauftragte der Bundesregierung für Ausländerfragen: Daten und Fakten zur Ausländersituation. 20. Auflage. Februar 2002 (Federal Yabancõlarõ Sorumlusu: Yabancõlarõn Durumuna İlişkin Veri ve Gerçekler. 20. Baskõ. Şubat 2002) 5
6
Klişe: Türkler in Almanya da yabancõ ( Ausländer ) şeklinde isimlendirilmeleri olağandõr. Gerçek: Düşündürücü... Türklerin % 51,7 si 15 yõldan, % 42,9 u 20 yõldan, % 27 si 25 yõldan, % 10 a yakõnõ da 30 yõldan fazla bir süredir Almanya da yaşamakta, çalõşmakta, vergi ödemektedir. Ayrõca, Almanya daki Türklerin % 37 den fazlasõnõn burada doğduğunu unutmamak gerekir. 1 yõla kadar Almanya daki Türk vatandaşlarõnõn ikamet süreleri 1-4 yõl 4-6 yõl 6-8 yõl 8-10 yõl 10-15 yõl 15-20 yõl 20-25 yõl 25-30 yõl X000 33,1 187,1 149,1 138,4 151,5 308,5 174,9 318,7 348,7 189,0 % 1,6 9,3 7,5 6,9 7,6 15,4 8,8 15,9 17,5 9,5 27 42,9 51,7 30 + Kaynak: Beauftragte der Bundesregierung für Ausländerfragen: Daten und Fakten zur Ausländersituation. 20. Auflage. Februar 2002 (Federal Yabancõlarõ Sorumlusu: Yabancõlarõn Durumuna İlişkin Veri ve Gerçekler. 20. Baskõ. Şubat 2002) 7
8
Klişe: Türkler Almanya da misafir işçidir. Her misafir gibi, Almanya da sürekli kalõcõ değildirler. Gerçek: Doğru değildir. Alman vatandaşlõğõna geçen Türklerin toplam sayõsõ 2000 yõlõ sonu itibariyle 424.513 tür. Yõlda 80 ila 100 bin Türk Alman vatandaşlõğõna geçmektedir. Bu da Türklerin Almanya da kalõcõ olduğunu göstermektedir. Alman vatandaşlõğõna geçen Türkler Yõl Sayõ 1972-1979 2.219 1980 399 1981 534 1982 580 1983 853 1984 1.053 1985 1.310 1986 1.492 1987 1.184 1988 1.243 1989 1.713 1990 2.034 1991 3.529 1992 7.377 1993 12.915 1994 19.590 1995 31.578 1996 46.294 1997 42.240 1998 59.664 1999 103.900 2000 82.812 Toplam 424.513 Kaynak: Beauftragte der Bundesregierung für Ausländerfragen: Daten und Fakten zur Ausländersituation. 20. Auflage. Februar 2002 (Federal Yabancõlarõ Sorumlusu: Yabancõlarõn Durumuna İlişkin Veri ve Gerçekler. 20. Baskõ. Şubat 2002) 9
10
Klişe: Türkler günlük yaşamda yalnõzca Türkçe konuşmaktadõrlar. Gerçek: Bu, Türk toplumunun yalnõzca % 9 u için geçerlidir. Bu oran daha genç kuşaklar arasõnda çok daha düşüktür. Günlük yaşamda yalnõzca Almanca, ağõrlõklõ olarak Almanca ve hem Türkçe hem Almanca kullananlarõn oranõ 14-18 yaş grubunda %87, 19-29 yaş grubunda % 75, 30-39 yaş grubunda % 67 dir. Bu da genç nesiller arasõnda uyum açõsõndan önemli bir gelişme sağlandõğõnõ göstermektedir. Günlük İletişimde Kullanõlan Diller/Yaş Gruplarõ (Yüzde olarak) Günlük yaşamda 14-18 19-29 30-39 40-49 50-59 60 Toplam kullanõlan dil yaş yaş yaş yaş yaş yaş n¹=239 n= 545 n=413 n=209 n=263 n=92 n=1761 Yalnõzca Türkçe 2 5 7 10 17 29 9 Genellikle Türkçe 11 20 26 36 52 39 28 Hem Türkçe, hem 48 43 40 38 27 24 38 Almanca Genellikle Almanca 33 27 23 13 4 8 21 Yalnõzca Almanca 6 5 4 3 - - 4 Toplam 100 100 100 100 100 100 100 (1) Anket yapõlanlarõn sayõsõ Kaynak: Presse- und Informationsamt der Bundesregierung: "Mediennutzung und Integration der türkischen Bevölkerung in Deutschland". Potsdam, 2001 (Federal Hükümet Basõn ve Enformasyon Dairesi: Almanya daki Türk Toplumunun Entegrasyonu ve Medya Kullanõmõ, Potsdam, 2001) 11
12
Klişe: Türklerin Almanca seviyeleri düşüktür. Gerçek: Bu, Türk toplumunun yalnõzca %13 ü için geçerlidir. Bu oran daha genç kuşaklar arasõnda daha da düşüktür. Buna karşõn, anket yapõlan Türklerin % 34 ü çok iyi, % 30 u ise iyi derecede Almanca bildiğini, toplam % 87 oranõnda büyük bir çoğunluk ise en az yeterli düzeyde Almanca bilgisine sahip olduğunu belirtmektedir. Bu şahõslarla anket yapan anketörlerin görüşleri de benzer niteliktedir. Almanca seviyesi/yaş gruplarõ (Yüzde olarak) Almanca seviyesi 14-18 19-29 30-39 40-49 50-59 60 Toplam yaş yaş yaş yaş yaş yaş n=239 n= 545 n=413 n=209 n=263 n=92 n=1761 Çok iyi 62 46 32 17 10 4 34 İyi 26 32 35 36 27 25 30 Yeterli 9 13 24 30 39 46 23 Düşük 3 7 7 12 15 14 9 Çok düşük - 2 2 5 9 11 4 Toplam 100 100 100 100 100 100 100 (1) Anket yapõlanlarõn sayõsõ Kaynak: Presse- und Informationsamt der Bundesregierung: "Mediennutzung und Integration der türkischen Bevölkerung in Deutschland". Potsdam, 2001 (Federal Hükümet Basõn ve Enformasyon Dairesi: Almanya daki Türk Toplumunun Entegrasyonu ve Medya Kullanõmõ, Potsdam, 2001) 13
14
Klişe: Türkler Almanca bilmemektedir. Gerçek: Sadece kõsmen doğrudur. Berlin de yaşayan Türklerin sadece % 23 ü, kendileriyle görüşen anketörlerce yetersiz dil bilgisine sahip olarak değerlendirilmiştir. Berlinli Türklerin % 77 si, iyi veya orta derecede Almanca bilmektedir (Tablo 1). Tablo 1: Almanca Dil Bilgisi (Anketör görüşü*) iyi orta kötü 2001 (%) 52 25 23 * Almanca yõ yeterli derecede konuşamayanlarla Türkçe bilen anketörler yardõmõyla görüşülmüştür. Almanya genelinde yapõlan bir diğer çalõşmaya göre ise, Türklerin % 87 si en az orta düzeyde, % 63 ü iyi düzeyde Almanca bilmektedir. Tablo 2: Almanca Dil Bilgisi (Anketör görüşü) iyi orta Kötü Bilgi yok 63 24 10 3 Kaynak: 1. Die Ausländerbeauftragte des Senates von Berlin: Repräsentativumfrage zur Lebenssituation türkischer Berlinerinnen und Berliner. Pressemitteilung vom 15.01.2002 (Berlin Senatosu Yabancõlar Sorumlusu: Türk Berlinlilerin Yaşantõlarõna İlişkin Temsili Anket. 15.01.2002 tarihli Basõn Açõklamasõ.) 2. Presse- und Informationsamt der Bundesregierung: "Mediennutzung und Integration der türkischen Bevölkerung in Deutschland". Potsdam, 2001 (Federal Hükümet Basõn ve Enformasyon Dairesi: Almanya daki Türk Toplumunun Entegrasyonu ve Medya Kullanõmõ, Potsdam, 2001) 15
16
17
Klişe: Türkler Almanca öğrenmek istememektedir. Gerçek: Bu, doğru değildir. Berlin de yaşayan Türklerin sadece % 3 ü, örneğin aile birleşimi yoluyla Almanya ya gelecek yakõnlarõna entegrasyon ve Almanca kursu imkanõ sağlanmasõna karşõdõr. Ankete katõlanlarõn % 95 i bu kurslar hakkõnda olumlu görüşe sahiptir. Almanca Dil ve Entegrasyon Kurslarõ evet hayõr Bilmiyorum 2001 (%) 95 3 2 1999 (%) 87 10 3 Kaynak: Die Ausländerbeauftragte des Senates von Berlin: Repräsentativumfrage zur Lebenssituation türkischer Berlinerinnen und Berliner. Pressemitteilung vom 15.01.2002 (Berlin Senatosu Yabancõlar Sorumlusu: Türk Berlinlilerin Yaşantõlarõna İlişkin Temsili Anket. 15.01.2002 tarihli Basõn Açõklamasõ.) 18
19
Klişe: Türkler sadece Türk medyasõndan yararlanmaktadõr. Gerçek: Bu doğru değildir. Türkler hem Türk hem Alman medyasõndan neredeyse eşit bir biçimde yararlanmaktadõr. Soru: Bilgilenmek için hangi kaynaklardan yararlanõrsõnõz. Türkçe TV (Berlin) Almanca TV Türkçe Gazete Almanca Gazete Türkçe Radyo Almanca Radyo Arkadaş çevresi v.b. % 70 68 60 59 44 44 32 Kaynak: Die Ausländerbeauftragte des Senates von Berlin: Repräsentativumfrage zur Lebenssituation türkischer Berlinerinnen und Berliner. Pressemitteilung vom 15.01.2002 (Berlin Senatosu Yabancõlar Sorumlusu: Türk Berlinlilerin Yaşantõlarõna İlişkin Temsili Anket. 15.01.2002 tarihli Basõn Açõklamasõ.) 20
21
Klişe: Türkler, yalnõzca Türk televizyonu seyretmektedirler. Gerçek: Bu saptama, Türk toplumunun yalnõzca %18 i için geçerlidir. Bu oran daha genç kuşaklar arasõnda daha da düşüktür. Türklerin % 70 i (% 30 u münhasõran) Alman kanallarõnõ izlemektedir. Türk gençlerinin hemen hemen yarõsõ yalnõzca Alman televizyonlarõnõ seyretmektedirler. Almanca ve Türkçe televizyon programlarõnõ seyretme oranõ/yaş gruplarõ (Sürekli televizyon izleyicileri¹¹, Yüzde olarak) Seyredilen 14-18 19-29 30-39 40-49 50-59 60 Toplam televizyon yaş yaş yaş yaş yaş yaş programlarõ n¹=239 n= 545 n=413 n=209 n=263 n=92 n=1761 Yalnõzca Türkçe televizyon programlarõ 10 12 16 24 38 23 18 Almanca ve Türkçe televizyon programlarõ 34 37 43 39 42 45 40 Yalnõzca Almanca televizyon programlarõ 48 38 32 23 10 8 30 Hiç televizyon seyretmeyenler 8 13 9 14 10 24 12 Toplam 100 100 100 100 100 100 100 (1)Ankete katõlanlarõn sayõsõ (11) Hafta ortalamasõnda en az dört gün televizyon seyredenler Kaynak: Presse- und Informationsamt der Bundesregierung: "Mediennutzung und Integration der türkischen Bevölkerung in Deutschland". Potsdam, 2001 (Federal Hükümet Basõn ve Enformasyon Dairesi: Almanya daki Türk Toplumunun Entegrasyonu ve Medya Kullanõmõ, Potsdam, 2001) 22
23
Klişe: Türkler genellikle Türk televizyon kanallarõnõ seyretmektedirler. Gerçek: RTL (% 54) ve PRO 7(% 41) en çok seyredilen televizyon kanallarõdõr. TRT- INT % 34 lük bir oranla, tercih sõralamasõnda üçüncü yeri işgal etmektedir. En sõk seyredilen televizyon programlarõ (Yüzde olarak) Sõra Almanca televizyon Türkçe televizyon Seyretme kanallarõ kanallarõ oranõ¹ 1 RTL 54 2 ProSieben 41 3 TRT-INT 34 4 SAT.1 31 5 ATV-INT 30 6 Show TV 30 7 Kanal D 26 8 ARD/Das Erste 24 9 RTL 2 22 10 ZDF 18 11 Interstar 14 12 TGRT 13 (1) Kişi başõna max. 2x3 televizyon kanalõ ismi verilmiştir. Kaynak: Presse- und Informationsamt der Bundesregierung: "Mediennutzung und Integration der türkischen Bevölkerung in Deutschland". Potsdam, 2001 (Federal Hükümet Basõn ve Enformasyon Dairesi: Almanya daki Türk Toplumunun Entegrasyonu ve Medya Kullanõmõ, Potsdam, 2001) 24
25
Klişe: Türkler yalnõzca Türk gazetelerini okumaktadõr. Gerçek: Bu, doğru değildir. Ankete katõlan Türklerin yalnõzca % 17 si sadece Türk gazetelerini okumaktadõr. Diğer % 29 ise Almanca gazete okumaktadõr. Hiç gazete okumayanlarõn oranõ ise şaşõrtõcõ derecede yüksektir. (%54) Almanca ve Türkçe Gazete Okuyanlar/Yaş gruplarõ (Sürekli gazete okuyucularõ¹¹, Yüzde olarak) Okunan günlük 14-18 19-29 30-39 40-49 50-59 60 Toplam Gazeteler yaş yaş yaş yaş yaş yaş n¹= 239 n= 545 n=413 n=209 n=263 n=92 n=1761 Yalnõzca Türkçe gazete okuyanlar 7 12 17 25 24 39 17 Türkçe ve Almanca Gazete okuyanlar 5 11 14 13 16 15 12 Yalnõzca Almanca gazete okuyanlar 20 23 20 13 5 7 17 Hiç gazete okumayanlar 68 54 49 49 55 39 54 Toplam 100 100 100 100 100 100 100 (1)Ankete katõlanlarõn sayõsõ (11)Hafta ortalamasõnda en az dört gün gazete okuyanlar Kaynak: Presse- und Informationsamt der Bundesregierung: "Mediennutzung und Integration der türkischen Bevölkerung in Deutschland". Potsdam, 2001 (Federal Hükümet Basõn ve Enformasyon Dairesi: Almanya daki Türk Toplumunun Entegrasyonu ve Medya Kullanõmõ, Potsdam, 2001) 26
27
Klişe: Türkler Alman vatandaşlõğõ istememektedir. Gerçek: Kõsmen doğrudur. Berlin de yaşayan Türklerin sadece % 35 i Alman vatandaşlõğõna geçme başvurusu yapmak istemediğini beyan etmektedir. % 21 zaten Alman vatandaşõdõr. % 43 ya vatandaşlõk başvurusunda bulunmuş, ya da bulunmak üzeredir. Alman Vatandaşlõğõ Soru: Alman vatandaşlõğõnõ almayõ düşünür müsünüz? Zaten Alman vatandaşõyõm: % 21 Vatandaşlõk başvurusunda bulundum: % 15 Yakõnda Vatandaşlõk başvurusunda bulunacağõm: % 28 Hayõr, başvuruda bulunmayacağõm: % 35 Kaynak: Die Ausländerbeauftragte des Senates von Berlin: Repräsentativumfrage zur Lebenssituation türkischer Berlinerinnen und Berliner. Pressemitteilung vom 15.01.2002 (Berlin Senatosu Yabancõlar Sorumlusu: Türk Berlinlilerin Yaşantõlarõna İlişkin Temsili Anket. 15.01.2002 tarihli Basõn Açõklamasõ.) 28
29
Klişe: Türkler, Alman vatandaşlõğõnõ almak istememektedirler. Gerçek: Kõsmen doğrudur. Aşağõ Saksonya Eyaleti nde yapõlan bir ankete katõlan Türklerin %13 ü halihazõrda Alman vatandaşlõğõna geçiş başvurusunda bulunmuş olup, %31 i Alman vatandaşlõğõna geçmek niyetindedir. % 9 ise bu konuda belki cevabõnõ vermiştir. Olumlu yanõtlarõn toplamõ %53 tür. Alman Vatandaşlõğõna Geçiş Niyeti (Yüzde olarak) Başvuruda bulundum: % 13 Başvuru yapmak istiyorum: % 31 Belki başvuruda bulunabilirim: % 9 Başvuruda bulunmak istemiyorum: % 44 Fikri yok: % 3 Kaynak: Ausländerbeauftragte des Landes Niedersachsen: Einbürgerungsabsichten Ergebnisse einer repräsentativen Umfrage Einbürgerungshemmnissen in Bremen, Hamburg und Niedersachsen. Dezember 2000-Januar 2001 (Aşağõ Saksonya Eyaleti Yabancõlar Sorumlusu tarafõndan yaptõrõlan, Alman vatandaşlõğõna geçiş niyetleri ve Bremen, Hamburg ve Aşağõ Saksonya da Alman vatandaşlõğõna geçiş engellerine ilişkin kamuoyu yoklamasõnõn sonuçlarõ, Aralõk 2000, Ocak 2001 30
31
Klişe: Türkler okul bitirememekte, bu nedenle de meslek sahibi olamamaktadõr. Gerçek: Türkler arasõnda okul bitirmemiş olanlarõn sayõsõ nispeten yüksek ve elbette rahatsõz edicidir. Ancak yapõlan genelleme doğru değildir. Türklerin % 89 u okul bitirip diploma sahibi olmaktadõr. Diploma/Okul Bitirme İlkokul/ Ortaokul Lise/Orta Üniversite/ Diplomasõz* Temel eğt. öğretim Yüksekokul 2001 46 25 12 7 11 1999 49 23 10 6 12 1993 47 23 15 5 11 *Çalõşmada, halihazõrda öğrenci durumundakilerin hangi kategoriye dahil edildiği belirtilmediğinden, bu sayõnõn sadece okul bitiremeden okul çağõndan geçmiş olanlardan oluşup oluşmadõğõ bilinmemektedir. Kaynak: Die Ausländerbeauftragte des Senates von Berlin: Repräsentativumfrage zur Lebenssituation türkischer Berlinerinnen und Berliner. Pressemitteilung vom 15.01.2002 (Berlin Senatosu Yabancõlar Sorumlusu: Türk Berlinlilerin Yaşantõlarõna İlişkin Temsili Anket. 15.01.2002 tarihli Basõn Açõklamasõ.) 32
33
Klişe: Türkler okul bitirememekte, bu nedenle de meslek sahibi olamamaktadõr. Gerçek: Bu sadece kõsmen doğrudur. Ankete katõlan Türklerin yalnõzca %12 si diplomasõzdõr. Bu oran, gençler arasõnda daha da düşüktür. (%6) Öğrenim görülen ülke/yaş gruplarõ (Yüzde olarak) Öğrenim görülen 14-18 19-29 30-39 40-49 50-59 60 Toplam ülke yaş yaş yaş yaş yaş yaş n¹= 239 n= 545 n=413 n=209 n=263 n=92 n=1761 Öğrenimlerini Türkiye deki okullarda tamamlayanlar 2 21 40 59 67 62 36 Öğrenimlerini Almanya daki okullarda tamamlayanlar 60 68 48 17 3 4 43 Öğrenimlerini Almanya ve Türkiye deki okullarda tamamlayanlar 3 4 6 5 4 1 4 Halen Almanya da öğrenim görenler 34 1 - - - - 5 Genel öğrenim görmeyenler 1 6 6 19 26 33 12 Toplam 100 100 100 100 100 100 100 (1) Ankete katõlanlarõn sayõsõ Kaynak: Presse- und Informationsamt der Bundesregierung: "Mediennutzung und Integration der türkischen Bevölkerung in Deutschland". Potsdam, 2001 (Federal Hükümet Basõn ve Enformasyon Dairesi: Almanya daki Türk Toplumunun Entegrasyonu ve Medya Kullanõmõ, Potsdam, 2001) 34
35
Klişe: Türk anne babalarõn çocuklarõnõn eğitimleri konusundaki beklentileri düşük olup, çocuklarõnõn bitireceği okul onlar için önemli değildir. Gerçek: Bu doğru değildir. Türk annelerin %52 sinden ve babalarõn %60 õndan fazlasõ çocuklarõnõn en azõndan bir lise diplomasõna veya yüksek okul diplomasõna sahip olmalarõnõ arzu etmektedirler. Çocuklarõn dörtte üçünden fazlasõ ise en azõndan bir Ortaokul diplomasõna sahip olmayõ arzulamaktadõrlar. Anne ve babalarõn çocuklarõnõn almasõnõ istedikleri diplomalar Anne Baba I.ÖlçümDönemi II.Ölçüm Dönemi I.Ölçüm Dönemi II.Ölçüm Dönemi n % n % N % n % Farketmez 5 1,7 6 1,9 5 1,7 6 2 Temel Eğitim 3 1 6 1,9 2 0,7 8 2,6 diplomasõ Ortaokul (Realschule) 103 35,4 117 37,9 86 30 87 28,3 diplomasõ Lise (Gymnasium) 114 39,2 102 33 112 39 121 39,4 diplomasõ Üniversite diplomasõ 52 17,9 60 19,4 60 20,9 65 21,2 Bilmiyor 14 4,8 18 5,8 22 7,7 20 6,5 Toplam 291 100 309 100 287 100 307 100 Türk gençlerin hedefledikleri diplomalar I.Ölçüm Dönemi II.Ölçüm Dönemi Arzulanan n % N % diplomalar Temel eğitim 7 2,4 7 2,2 diplomasõ Genişletilmiş Temel 9 3,1 29 9,2 eğitim diplomasõ Ortaokul 127 43,1 141 44,8 (Realschule) diplomasõ Lise (Gymnasium) 152 51,5 138 43,8 diplomasõ Toplam 295 100 315 100 Kaynak: Hans Merkens et. al.: Individuation und soziale Identität bei türkischen Jugendlichen in Berlin. Berlin 2001. (Institut für Allgemeine Pädagogik der Freien Universität Berlin) (Hans Merkens v.d.: Berlin de Yaşayan Türk Gençleri Arasõnda Bireyleşme ve Sosyal Kimlik Araştõrmasõ. Berlin 2001 - Berlin Hür Üniversitesi Genel Pedagoji Enstitüsü) 36
37
38
39
Klişe: Türk veliler erkek çocuklarõnõn eğitimine daha fazla önem verirler. Kõz çocuklarõnõn eğitimini önemsemezler. Gerçek: Bu, doğru değildir. Berlin de yapõlan ankete katõlan Türk velilerin sadece % 2 si erkek çocuklarõn eğitiminin daha önemli olduğunu, % 1 i ise kõz çocuklarõnõn eğitiminin daha önemli olduğunu düşünmektedir. Türk velilerin % 97 si erkek ve kõz çocuklarõ arasõnda fark bulunmadõğõnõ söylemektedir. Ayrõca istatistiklere göre, kõzlarõn oranõnõn erkeklere nazaran daha düşük olmasõna rağmen, ortaokul (Realschule) ve lise (Gymnasium) gibi daha üst düzey eğitim veren okullara giden Türk kõz öğrencilerin sayõsõnõn erkek öğrencilere göre daha yüksek olduğu görülmektedir. Kõz ve erkek çocuklarõn eğitimine verilen önem Soru: Bir kõzõnõz ve bir oğlunuz olduğunu varsayalõm. Aşağõdaki söylemlerden hangisini kabul edersiniz? Kõz çocuklar ve erkek çocuklar okul ve meslek eğitiminde eşit imkanlara sahip olmalõdõr: % 97 Erkek çocuğun eğitimi daha önemlidir: % 2 Kõz çocuğun eğitimi daha önemlidir: % 1 Kaynak: Die Ausländerbeauftragte des Senates von Berlin: Repräsentativumfrage zur Lebenssituation türkischer Berlinerinnen und Berliner. Pressemitteilung vom 15.01.2002 Berlin Senatosu Yabancõlar Sorumlusu: Türk Berlinlilerin Yaşantõlarõna İlişkin Temsili Anket. 15.01.2002 tarihli Basõn Açõklamasõ. 40
2000/01 YILINDA İLK VE ORTA DERECELİ ALMAN OKULLARINA DEVAM EDEN TÜRK ÖĞRENCİLER Toplam Erkek Kadõn Okul Türü 407.459 210.879 196.580 İlkokul 184.770 94.791 89.979 Okul tipinden bağõmsõz 15.288 8.043 7.245 yönlendirme dönemi Temel eğitim (Hauptschule) 88.005 46.841 41.164 Ortaokul (Realschule) 34.590 16.637 17.953 Lise (Gymnasium) 22.333 10.421 11.912 Entegre Okul (Integrierte 32.921 16.423 16.498 Gesamtschule) Özel Waldorf 122 55 67 Okulu (Freie Waldorfschulen) Özel okul (Sonderschule) 26.489 16.100 10.389 Temel eğitim akşam okulu 172 86 86 (Abendhauptschule) Akşam ortaokulu 1.495 830 665 (Abendrealschule) Akşam lisesi 887 465 422 (Abendgymnasium) Kolej/Akşam lisesi (Kollegs) 387 187 200 Kaynak: Statistisches Bundesamt, Arbeitstabelle zur Fachserie 11, Reihe 1, 2000/01 (Federal İstatistik Dairesi, 2000/01) 41
42
43
Klişe: Türk çocuklarõ Alman eğitim sisteminden yeterince yararlanamamaktadõr. Öğrenme zorluğu çeken çocuklara yönelik özel okullara (Sonderschule) giden Türk çocuklarõnõn oranõ yüksektir. Gerçek: Kõsmen doğrudur. Türk çocuklarõ arasõnda, diğer bazõ yabancõ kökenli çocuklarda da görüldüğü gibi, ortaokul ve liseye (Realschule ve Gymnasium) gidenlerin oranõ nispeten düşük, öğrenme zorluğu çeken çocuklarõn gittiği özel okullara gidenlerin oranõ da nispeten yüksektir. Almanya daki yabancõ öğrencilerin okul türlerine göre dağõlõmõ Tabiyet Toplam Okul öncesi eğitim İlkokul (Grundschule) Temel eğitim (Hauptschule) Özel Okul (Sonderschule) Sayõ % Sayõ % Sayõ % Sayõ % Türkiye 412.161 7661 1,85 186.824 45,32 84.953 20,61 25.533 6,19 Yunanistan 33.149 335 1,01 13.324 40,19 7.682 23,17 1.648 4,9 İtalya 71.504 809 1,13 29.217 40,86 18.517 25,89 5.623 7,86 İspanya 8.257 81 0,98 3.161 38,28 1.218 14,75 369 4,46 Yugoslavya 75.893 1589 2,09 33.792 44,5 17.046 22,46 9.153 12,06 Hõrvatistan 21.391 144 0,673 6.912 32,3 4.640 21,69 780 3,6 Bosna-H. 23.484 361 1,53 9.154 38,97 6.568 27,96 1.104 4,7 Slovenya 1.373 14 1,01 412 30,00 288 20,97 57 4,15 Makedonya 4.799 110 2,29 1.993 41,5 1.201 25,02 389 8,1 Portekiz 12.863 144 1,11 5.239 40,72 2.971 23,09 792 6,15 Tabiyet Ortaokul (Realschule) Lise (Gymnasium) Diğer Sayõ % Sayõ % Sayõ % Türkiye 32.776 7,95 22.388 5,43 52.026 12,62 Yunanistan 3.563 10,74 3.772 11,37 2.825 8,5 İtalya 6.645 9,29 4.398 6,15 6.295 8,8 İspanya 1.072 12,98 1.295 15,68 1.061 12,84 Yugoslavya 4.514 5,94 3.663 4,82 8.136 10,72 Hõrvatistan 3.736 17,46 3.989 18,64 1.240 5,7 Bosna-H. 2.404 10,23 1.869 7,95 2.024 8,6 Slovenya 235 17,11 287 20,90 80 5,8 Makedonya 383 7,98 338 7,04 385 8,02 Portekiz 1.321 10,26 1.150 8,94 1.246 9,6 Kaynak: Beauftragte der Bundesregierung für Ausländerfragen: Daten und Fakten zur Ausländersituation. 20. Auflage. Februar 2002 (Federal Yabancõlarõ Sorumlusu: Yabancõlarõn Durumuna İlişkin Veri ve Gerçekler. 20. Baskõ. 44
45
Klişe: Türk öğrenciler diploma alamamakta, üniversite ve yüksek okulda öğrenim hakkõ elde edememektedir. Türk gençleri ebeveynlerinden daha yüksek bir öğrenim seviyesine ulaşamamakta, hep aynõ mesleklerde kalmaktadõr. Gerçek: Halihazõrda Almanya da yetişmiş 19.000 e yakõn Türk genci Alman üniversite ve yüksek okullarõnda okumaktadõr. Türkiye den gelen üniversite öğrencileriyle birlikte bu sayõ 24.000 e yakõndõr. Bu, Alman üniversitelerinden her yõl 4.000-5.000 Türk öğrencinin mezun olduğu anlamõna gelmektedir. Alman üniversitelerindeki Türk öğrenciler (1999/2000 kõş yarõyõlõ) Tüm bölümler Dil/Edebiyat /Kültür Hukuk/Eko/ Sosyal Matematik/ Fen bilimleri Mühendislik Tõp Ziraat/Orm./ Gõda Toplam Alm da yetişen Topl. Alm da Topl. Alm da Topl. Alm da Topl. Alm da Topl. Alm da Topl. Alm da 23.762 18.988 3.696 2.450 9.446 7.892 3.011 2.313 5.896 4.786 1.600 1.495 113 52 Kaynak: Beauftragte der Bundesregierung für Ausländerfragen: Daten und Fakten zur Ausländersituation. 20. Auflage. Februar 2002 (Federal Yabancõlarõ Sorumlusu: Yabancõlarõn Durumuna İlişkin Veri ve Gerçekler. 20. Baskõ. Şubat 2002) 46
47
Klişe: Türkler arasõndaki işsizlik Almanya ortalamasõndan çok daha yüksektir. Gerçek: Türkler arasõndaki işsizlik oranõ Almanya ortalamasõndan daha yüksektir. Özellikle 1990 yõlõ sonrasõnda önemli ölçüde artmõş, on yõlda iki katõna çõkmõştõr. Ancak bu artõş, sadece Türkler için olmayõp, diğer yabancõlar açõsõndan da geçerlidir. Yunanlõlar ve İtalyanlar arasõndaki işsizlik oranlarõ da Almanya ortalamasõndan önemli ölçüde daha yüksektir. Yabancõlar arasõndaki işsizlik oranlarõnõn gelişimi (Batõ Almanya) Yõl Genel işsizlik Yabancõ genel Türkiye Yunanistan İtalya Portekiz İspanya Eski Yugoslav 1989 7,3 11,2 11,6 11,4 13,2 6,1 7,7 6,9 1990 6,6 10,1 10,0 9,7 10,5 5,5 6,8 6,0 1991 6,0 10,6 11,0 10,1 11,2 5,8 6,7 6,5 1992 6,5 12,3 13,5 12,7 13,6 6,3 7,7 9,2 1993 8,3 15,3 17,4 17,4 18,3 9,7 10,8 11,0 1994 8,8 15,5 18,9 16,2 17,0 11,2 11,2 9,8 1995 9,0 16,2 19,2 15,8 16,2 12,3 16,0 8,8 1996 10,0 18,6 22,5 17,8 18,0 13,2 11,7 9,9 1997 10,7 19,7 24,0 19,0 18,9 13,4 12,6 9,8 1998 9,8 18,3 22,7 17,7 17,6 12,4 12,3 11,0 1999 11,2 19,7 22,5 17,5 16,8 12,0 12,0 11,6 2000 10,0 18,0 20,2 15,4 14,7 11,1 11,3 11,4 Kaynak: Beauftragte der Bundesregierung für Ausländerfragen: Daten und Fakten zur Ausländersituation. 20. Auflage. Februar 2002 (Federal Yabancõlarõ Sorumlusu: Yabancõlarõn Durumuna İlişkin Veri ve Gerçekler. 20. Baskõ. Şubat 2002) 48
49
Klişe: Türkler arasõndaki suç işleme oranõ Almanya ortalamasõndan yüksektir. Gerçek: Doğruluk payõ bulunmakla beraber, her bin kişilik nüfusa düşen suç sayõsõ bakõmõndan, Türklerin işlediği suç sayõlarõ, Almanya da bulunan yabancõlarõn genel ortalamasõndan daha düşüktür. Türklerin işledikleri suç sayõlarõnõ değerlendirirken dikkat edilmesi gereken çok önemli bir husus, bu sayõlara vize ve ikametle ilgili suçlarõn da dahil edilmiş olduğudur. Böylece, Alman vatandaşlarõ veya Avrupa Birliği ülkeleri vatandaşlarõ açõsõndan işlenme olasõlõğõ düşük olan vize ve ikamet gibi konularla ilgili olarak Türk vatandaşlarõ tarafõndan işlenen suçlarõn da istatistiklerde dikkate alõnmasõ, bu verilerde Türklerin suç oranlarõnõn yüksek çõkmasõnda etkili olmaktadõr. Almanya daki yabancõlarõn suç işleme oranlarõ (Trafik suçlarõ hariç) Yõl Toplam Yabancõlarõn Yunanistan İtalya Eski Türkiye suç sayõsõ karõştõğõ Yugoslavya 1997 530.311 164.199 3.241 5.169 28.735 35.728 1998 554.127 164.310 3.303 8.209 28.022 36.784 1999 545.444 157.241 3.055 8.069 29.465 35.205 Yabancõlarõn Sayõsõ Toplam Yabancõ Yunanistan İtalya Eski Türkiye nüfus nüfus Yugoslavya 1999 82.037.011 7.343.591 364.354 615.900 737.204 2.053.564 1000 kişiye düşen suç sayõsõ/milliyete göre* Almanya Yabancõ Yunanistan İtalya Eski Türkiye genel nüfus Yugoslavya 1999 6,64 21,41 8,39 13,12 39,97 17,14 *Hesaplama Büyükelçilik tarafõndan yapõlmõştõr. Kaynak: Bundesministerium des Innern: Polizeiliche Kriminalstatistik 1999 (Federal İçişleri Bakanlõğõ: Polis Suç İstatistikleri, 1999) 50
51
Klişe: Türkler diğer yabancõlardan daha fazla suça eğilimlidir. Gerçek: Bu saptama doğru değildir. Aşağõdaki tabloda da görüldüğü üzere, Türk zanlõ sayõsõnõn toplam yabancõ zanlõ sayõsõna oranõ, Almanya da ikamet eden Türklerin burada ikamet eden bütün yabancõlara oranõndan düşüktür. Bu da Türkler arasõndaki suç işleme oranõnõn birçok diğer yabancõ grubundan çok daha düşük olduğunu göstermektedir. Ayrõca, yabancõlarõn ikametine bağlõ suçlarõn örneğin AB ülkeleri vatandaşlarõ için suç niteliği taşõmadõğõ da unutulmamalõdõr. Almanya daki yabancõ tabiyetli zanlõlarõn dağõlõmõ (İkamet kanunlarõna muhalefet suçlarõ dahil) (1999) Tabiyeti Almanya daki toplam nüfusu Almanya daki yabancõlarõn toplam nüfusuna oranõ (%) Toplam zanlõ sayõsõ Yabancõlarõn işlediği suçlara oranõ (%) Suç %/Nüfus % ** Türkiye 2.053.564 28,0 122.699 20,4 0,728 Yugoslavya 737.234 10,0 96.249 16,0 1,600 Polonya 291.673 4,0 45.062 7,5 1,875 İtalya 615.900 8,4 26.826 4,5 0,535 Bosna-Hersek 156.294* 2,2* 11.954 2,0 0,909 Romanya 87.504 1,2 10.959 1,8 1,500 Yunanistan 364.354 5,0 10.784 1,8 0,360 İran 116.446 1,6 9.964 1,7 1,062 Hõrvatistan 213.954 2,9 9.947 1,7 0,586 Vietnam 85.362 1,2 9.352 1,6 1,333 Lübnan 51.375* 0,7* 9.133 1,5 2,142 Fas 81.450 1,1 8.468 1,4 1,272 Afganistan 72.199* 1,0* 8.180 1,4 1,400 Avusturya 186.090 2,5 6.221 1,0 0,400 *2000 yõlõ sonu itibariyle geçerli veriler. ** Hesaplama Büyükelçilik tarafõndan yapõlmõştõr. Kaynak: 1. Bundesministerium des Innern: Polizeiliche Kriminalstatistik 1999 (Federal İçişleri Bakanlõğõ: Polis Suç İstatistikleri) 2. Beauftragte der Bundesregierung für Ausländerfragen: Daten und Fakten zur Ausländersituation. 20. Auflage. Februar 2002 (Federal Yabancõlar Sorumlusu: Yabancõlarõn Durumuna İlişkin Veri ve Gerçekler. 20. Baskõ. Şubat 2002) 52
53
Klişe: Türkler sadece birbirleri ile arkadaşlõk/dostluk ilişkisi içindedir. Gerçek: Bu, Türk toplumunun yalnõzca % 7 si için geçerlidir. Bu oran daha genç kuşaklar arasõnda daha da düşüktür. Türk gençlerinin %91 i Alman dostlarõyla sõklõkla biraraya gelmektedir. Alman arkadaş ve tanõdõklarla ilişkiler/yaş gruplarõ (Yüzde olarak) Almanlarla 14-18 19-29 30-39 40-49 50-59 60 Toplam görüşme yaş yaş yaş yaş yaş yaş n¹=239 n= 545 n=413 n=209 n=263 n=92 n=1761 Her gün/haftada birçok kez 82 67 49 44 33 35 55 Ayda birçok kez 9 17 20 22 21 16 18 Ayda bir kez veya daha nadiren 8 11 24 25 33 37 20 Hiç bir zaman 1 5 7 9 13 12 7 Toplam 100 100 100 100 100 100 100 (1) Anket yapõlanlarõn sayõsõ Kaynak: Presse- und Informationsamt der Bundesregierung: "Mediennutzung und Integration der türkischen Bevölkerung in Deutschland". Potsdam, 2001 (Federal Hükümet Basõn ve Enformasyon Dairesi: Almanya daki Türk Toplumunun Entegrasyonu ve Medya Kullanõmõ, Potsdam, 2001) 54
55
Klişe: Türkler Almanlarla arkadaşlõk yapmazlar. Gerçek: Sadece küçük bir grup için geçerlidir. Berlin de yaşayan Türklerin % 81 i Alman arkadaşlara sahip olduklarõnõ söylemektedir. Almanlarla Arkadaşlõk Soru: Alman arkadaşlarõnõz var mõ? Evet (%) Hayõr (%) 1999 75 25 2001 81 19 Kaynak: Die Ausländerbeauftragte des Senates von Berlin: Repräsentativumfrage zur Lebenssituation türkischer Berlinerinnen und Berliner. Pressemitteilung vom 15.01.2002 (Berlin Senatosu Yabancõlar Sorumlusu: Türk Berlinlilerin Yaşantõlarõna İlişkin Temsili Anket. 15.01.2002 tarihli Basõn Açõklamasõ.) 56
57
Klişe: Türklerin, Almanlarla dostluk kurma konusunda genel önyargõlarõ bulunmaktadõr. Gerçek: Bu, Türk toplumunun yalnõzca % 3 ü için geçerlidir. Almanya daki Türklerin % 79 u, Türk gençlerinin ise %92 si birçok Alman arkadaşa sahip olmayõ olumlu karşõlamaktadõrlar. 14-40 yaş arasõndaki Türkler arasõnda sadece % 1 Almanlarla arkadaşlõğa olumsuz bakmaktadõr. Ülkeniz insanlarõnõn birçok Alman arkadaş veya tanõdõğa sahip olmasõnõ nasõl karşõlarsõnõz? sorusuna cevaplar/yaş gruplarõ (Yüzde olarak) Alman 14-18 19-29 30-39 40-49 50-59 60 Toplam arkadaşlar yaş yaş yaş yaş yaş yaş n¹=239 n= 545 n=413 n=209 n=263 n=92 n=1761 Olumlu karşõlarõm 92 88 85 68 61 52 79 Kararsõzõm 7 11 14 27 32 44 18 Olumsuz karşõlarõm 1 1 1 5 7 4 3 Toplam 100 100 100 100 100 100 100 (1)Ankete katõlanlarõn sayõsõ Kaynak: Presse- und Informationsamt der Bundesregierung: "Mediennutzung und Integration der türkischen Bevölkerung in Deutschland". Potsdam, 2001 (Federal Hükümet Basõn ve Enformasyon Dairesi: Almanya daki Türk Toplumunun Entegrasyonu ve Medya Kullanõmõ, Potsdam, 2001) 58
59
Klişe: Türkler genellikle Türklerle evlenmektedirler. Gerçek: Ankete katõlan Türklerin yalnõzca % 4 ü, eşlerinin Alman olduğunu belirtmektedir. Bu sayõ Almanya da bulunan tüm Türkleri, yani Almanya ya gelmeden önce evlenenleri de kapsadõğõndan, Almanya da son yõllarda yapõlan evliliklerin ne kadarõnda eşin Alman olduğu bilinememektedir. Son zamanlarda sõk sõk dile getirilen burada yetişen genç Türklerin genellikle Türkiye den evlenerek eşlerini aile birleşimi yoluyla Almanya ya getirdikleri şeklindeki klişeyi/savõ doğrulayabilecek istatistiki veriler mevcut değildir. Üzerinde durulmasõ gereken bir diğer konu, Almanya da bulunan Türk ve Türk kökenli Alman vatandaşlarõnõn % 4 ünün sayõsal değerinin 100.000 i bulduğudur. Çeşitli milliyetlere göre Alman eşle evlilik (%) Milliyet Alman eşle evli olanlarõn oranõ Türkiye % 4 Yugoslavya % 11 Rusya % 37 İtalya % 41 Ukrayna % 14 İran % 16 Kaynak: Ausländerbeauftragte des Landes Niedersachsen: Einbürgerungsabsichten Ergebnisse einer repräsentativen Umfrage Einbürgerungshemmnissen in Bremen, Hamburg und Niedersachsen. Dezember 2000-Januar 2001 Aşağõ Saksonya Eyaleti Yabancõlar Sorumlusu tarafõndan yaptõrõlan, Alman vatandaşlõğõna geçiş niyetleri ve Bremen, Hamburg ve Aşağõ Saksonya da Alman vatandaşlõğõna geçiş engellerine ilişkin kamuoyu yoklamasõnõn sonuçlarõ, Aralõk 2000, Ocak 2001 60
61
Klişe: Türklerin gittikçe artan sayõlarda Türkiye den evlenmeleri Türklerin Almanya daki entegrasyonlarõnõ engellemektedir. Gerçek: Berlin Yabancõlar Sorumlusu tarafõndan 1993 ve 1999 yõlõnda düzenlenen anketlerde bu konuda bir soru bulunmaktadõr. Buna göre, Almanya daki Türklerin geçmişte eşlerini büyük ölçüde Türkiye den seçtikleri doğrudur. Bunun üçüncü nesilde de aynõ yoğunlukta devam ettiği ise şüphelidir. Sözkonusu araştõrmaya göre bu sayõ genç nesillerde azalmaktadõr. Ancak bu konuda Almanya geneli için geçerli güvenilir istatistiki veriler bulunmamaktadõr. Eşiniz Türkiye den mi Gelmiştir? 1999 Cinsiyet Yaş Toplam Erkek Kadõn 30 dan küçük 30-39 arasõ % % % % % Evet 35,6 42,4 27,5 22,4 43,6 Hayõr veya Evli değilim 64,4 57,6 72,5 77,6 56,4 1993 Cinsiyet Yaş Toplam Erkek Kadõn 30 dan küçük 30-39 arasõ % % % % % Evet 48,8 54,6 42,4 22,9 56,2 Hayõr veya Evli değilim 51,2 45,4 47,6 77,1 43,8 Kaynak: Die Ausländerbeauftragte des Senats von Berlin: Türkische Berlinerinnen und Berliner. Pressemitteilung vom 13.01.2000 (Berlin Senatosu Yabancõlar Sorumlusu: Türk Berlinliler. 13.01.2000 tarihli Basõn 62
63
Klişe: Türkler Türkiye de ikamet eden Türklerle evlenip bunlarõ aile birleşimiyle Almanya ya getirmektedir. Gerçek: Kõsmen doğru olabilir. Ama bu konuda somut istatistiki veri bulunmamaktadõr. Berlin de yaşayan Türklerin % 42 si eşlerinin Türkiye den daha sonra geldiğini belirtmektedir. Ancak Türkiye den evlenme, ailenin herhangi bir ferdi Almanya ya gelmeden önce yapõlmõş ve eşlerden biri Almanya ya önceden, diğeri daha sonra gelmiş de olabilir. Yukarõdaki klişe ya da sav hakkõnda yapõlabilecek değerlendirme, ancak, Almanya da sürekli ikamet ederken ikametgahõ Türkiye de bulunan bir şahõsla evlenenlere ilişkin sağlõklõ istatistiki verilerin elde edilmesiyle mümkün olabilecektir. Soru: Eşiniz Türkiye den mi gelmiştir? Evet Hayõr (ya da evli değilim) 2001 (%) 42 58 1999 (%) 36 64 1993 (%) 49 51 Kaynak: Die Ausländerbeauftragte des Senates von Berlin: Repräsentativumfrage zur Lebenssituation türkischer Berlinerinnen und Berliner. Pressemitteilung vom 15.01.2002 (Berlin Senatosu Yabancõlar Sorumlusu: Türk Berlinlilerin Yaşantõlarõna İlişkin Temsili Anket. 15.01.2002 tarihli Basõn Açõklamasõ.) 64
65
Klişe: Türkler Almanya ya kitleler halinde gelmeye devam etmektedir. Gelenler burada kalmakta, ülkelerine geri dönmek istememektedir. Almanya daki Türklerin sayõsõ yõldan yõla büyük oranda artmaktadõr. Gerçek: Her yõl Türkiye ye geri dönen Türklerin sayõsõ Türkiye den Almanya ya gelenlerin sayõsõna yakõndõr. Almanya ya son yõllarda ikamet etmek üzere gelen yabancõlar arasõnda Türkler en büyük grubu oluşturmamaktadõr. (1999 da 4. büyük, 1998 de 5. büyük, 1997 de ve 1996 da 2. büyük grup) Almanya ya İkamet etmek üzere gelen / Almanya dan ülkesine dönen yabancõlar 1996 1997 1998 1999 Ülke Gelen Dönen Fark Gelen Dönen Fark Gelen Dönen Fark Gelen Dönen Fark Türkiye 73.224 43.534 +29.690 55.981 45.978 +10.003 47.958 45.142 +2.816 47.097 40.944 +6.153 Yunanistan 18.829 20.060-1.231 16.439 21.758-5.319 15.957 19.854-3.897 17.469 19.284-1.815 İtalya 45.821 36.841 +8.980 38.996 37.937 +1.059 35.074 36.837-1.763 34.540 35.496-956 Bosna-H. 11.127 27.237-16.110 6.901 83.943-77.042 8.397 97.466-89.069 10.333 33.346-23.013 Yugoslavya 71.303 85.041-13.738 31.227 44.479-13.252 59.853 45.057 +14.796 87.770 48.250 +39.520 Hõrvatistan 12.290 17.267-4.977 10.006 18.948-8.942 9.824 19.532 +9.708 12.293 13.437-1.144 Portekiz 32.000 25.352 +6.648 26.402 26.515-113 18.696 21.697-3.001 14.604 15.792-1.188 Polonya 77.405 71.661 +5.744 71.214 70.171 +1.043 66.106 60.673 +5.433 72.210 58.572 +13.638 Romanya 17.069 16.620 +449 14.247 13.558 +689 17.032 13.571 +3.461 18.803 14.618 +4.185 Eski SSCB 91.236 35.092 +56.144 78.023 32.285 +45.738 70.443 30.794 +39.649 81.107 29.247 +51.860 Kaynak: Beauftragte der Bundesregierung für Ausländerfragen: Daten und Fakten zur Ausländersituation. 20. Auflage. Februar 2002 (Federal Yabancõlarõ Sorumlusu: Yabancõlarõn Durumuna İlişkin Veri ve Gerçekler. 20. Baskõ. Şubat 2002) 66
67
Klişe: Türkler etnik ekonomi oluşturmakta, alõşverişlerini kendi aralarõnda yapmaktadõr. Gerçek: Bu, Berlin de yapõlan anketin sonuçlarõna göre, büyük ölçüde doğru değildir. Diğer yandan, Türk tüketicilerin bazõ yiyecek, giyecek v.b. kültürel özellik taşõyan ürünleri sadece Türk marketlerinde bulabildikleri de unutulmamalõdõr. Soru: Berlinli Türklerin alõşveriş, boş zaman faaliyetleri, sportif aktivite ve medya kullanõmõ açõsõndan kendi gruplarõnõ tercih ettikleri söylenmektedir. Bu, sizin açõnõzdan doğru mudur? Evet Hayõr 2001 (%) 27 69 1999 (%) 31 64 Kaynak: Die Ausländerbeauftragte des Senates von Berlin: Repräsentativumfrage zur Lebenssituation türkischer Berlinerinnen und Berliner. Pressemitteilung vom 15.01.2002 (Berlin Senatosu Yabancõlar Sorumlusu: Türk Berlinlilerin Yaşantõlarõna İlişkin Temsili Anket. 15.01.2002 tarihli Basõn Açõklamasõ.) 68
69