AKILLI TAHTA KULLANIMININ FEN VE TEKNOLOJİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİNE KARŞI TUTUMLARINA VE HÜCRE BÖLÜNMESİ KONUSUNDAKİ BAŞARILARINA ETKİSİ Ġrfan EMRE 1*, Zehra KAYA 2, Tuncay Yavuz ÖZDEMĠR 2, Osman Nafiz KAYA 1 1 Firat Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Fen Bilgisi Eğitimi ABD., ELAZIĞ, TÜRKĠYE 2 Frat Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, ELAZIĞ, TÜRKĠYE ÖZET Bu çalşmann amac, akll tahta kullanmnn Fen ve Teknoloji öğretmen adaylarnn bilgi ve iletişim teknolojilerine karş tutumlarna ve hücre bölünmesi konusundaki başarlarna etkilerini araştrmaktr. Bu çalşmada, araştrma yöntemi olarak ön test-son test kontrol gruplu deneysel model kullanlmştr. Çalşmaya rastgele seçilen 42 Fen ve Teknoloji öğretmen aday katlmştr. Deneysel grup 20 öğrenciden (9 erkek ve 11 kz öğrenci) kontrol grubu ise 22 öğrenciden (13 erkek ve 9 kz öğrenci) oluşmaktadr. Başar testi ve 5 li Likert yapdaki Bilgi ve iletişim teknolojilerine karş tutum anketi adl anket bütün öğrencilere öntest ve son test olarak uygulanmştr. Ġstatistiksel analiz sonuçlar (ANCOVA) göstermiştir ki öğretmen adaylarnn hücre bölünmesi konusundaki başarlar açsndan önemli bir fark yoktur. Öğretmen adaylarnn bilgi ve iletişim teknolojilerine karş tutumlar açsndan ise sadece biyoloji dersine bilgi ve iletişim teknolojilerinin kullanm alt boyutunda deneysel grup lehine anlaml fark vardr. Anahtar kelimeler: Akll tahta, bilgi ve iletişim teknolojilerine karş tutum, hücre bölünmesi EFFECTS OF USING INTERACTIVE WHITEBOARD ON PRE- SERVICE SCIENCE TEACHERS ATTITUDES TOWARD INFORMATION AND COMMUNICATION TECHNOLOGIES AND ACHIEVEMENT IN TOPIC OF CELL DIVISION Ġrfan EMRE 1*, Zehra KAYA 2, Tuncay Yavuz ÖZDEMĠR 2, Osman Nafiz KAYA 1 1 Firat University, Faculty of Education, Department of Science Education, ELAZIĞ, TURKEY 2 Frat University, Institute of Education Sciences, ELAZIĞ, TURKEY *irfanemre@gmail.com ABSTRACT The purpose of this study is to investigate the impact of using interactive whiteboard on preservice science teachers attitudes toward information and communication technologies and achievement in topic of cell division. This study utilized pretest-posttest control group design. 42 randomly selected pre-service science teachers (PSTs) participated in this study. Experimental group consisted of 20 students (9 male and 11 female), while control group consisted of 22 students (13 male and 9 female). An achievement test and a 5-point Likert scale attitude questionnaire, named Information and Communication Technology Attitudes Questionnaire-IAQ were administered to all PSTs as pretest and posttest. Results of statistical analyses (ANCOVA) showed that there was no significant difference with respect to PSTs achievement in the topic of cell division. In terms of PSTs attitudes toward information and communication technologies, there was a significant difference in favor of experimental group in only sub-scale of Information and Technology usage in biology lesson.
Keywords: Attitudes toward Information and Communication Technology, Cell Division, Interactive Whiteboard. I. GİRİŞ Mevcut bilgi birikimi, 19.yüzyla kadar her yüzylda bir ikiye katlanrken, 1970 li yllarda bu süre beş yla inmiş, 1980 li yllardan itibaren mevcut bilgi birikimi bir yln altnda bir sürede, günümüzde ise alt aydan daha ksa sürede ikiye katlanarak bilgi sarmal haline gelmiştir (Ekici, 2008). Bilgi toplumunun öne çkardğ bilgi çağ, bilim ve teknolojideki gelişmelere paralel olarak bilginin hzla arttğ, bireylerin bilgiye hzl bir şekilde ulaşabildikleri, ulaşlan bilgiyi paylaşabildikleri ve her alanda kullanabildikleri bir çağ olarak tanmlanmaktadr. (Halis, 2002). Ġçinde bulunduğumuz bilgi çağnda bilim ve teknolojinin ilerlemesiyle eğitim programlarnn ve öğretim materyallerinin her yl yenilenmesi ya da güncellenmesi gerekliliği ortaya çkmaktadr (Yeşilyurt, 2007). Eğitim teknolojilerinde yaşanan bu tür gelişmelerin sonucu olarak nitelik ve nicelik açsndan daha gelişmiş öğretim araçlarnn kullanm dersin işlenişi ve eğitimin genel ve özel hedeflerine ulaşlmas açsndan birçok fayda sağlamaktadr (Kazu ve Yeşilyurt, 2008). Ġnteraktif tahta veya elektronik tahta olarak ta isimlendirilen akll tahta son yllarda eğitimcilerin oldukça dikkatini çekmeyi başarmştr. Çok çeşitleri olmasna rağmen akll tahtalar genellikle geleneksel tahtalara bir bilgisayar ve projeksiyon bağlantsyla monte edilen küçük aparatlardr (Türel ve Demirli, 2010). Tahta ekrannn interaktif olmas, öğrenciye ve öğretmene ekranda yaplanlara müdahale etme şansn vermekte böylece ders esnasnda değişikliklere olanak sağlamakta ve bu değişiklikleri kaydedebilme özelliği tanmaktadr. Ses klipleri, animasyonlar ve öğrenme nesneleri gibi çok çeşitli materyallerin kullanlmasna imkan tanmasyla da ders çok daha anlaşlr hale gelmektedir (Erduran ve Tataroğlu, 2009). Son yaplan çalşmalar, interaktif özelliklerinden dolay akll tahtalarn konsantrasyonu ve dikkati artrdklar ve böylece öğrencilerin başarlarn, motivasyonunu ve öğrenmelerini önemli oranda geliştirdiklerini göstermiştir (Slay vd., 2008; Marzano, 2009; Lai, 2010; Baran, 2010). Ġngiltere, Amerika, Kanada ve Avustralya da öğretmenler, okullar ve eğitim enstitüleri tarafndan akll tahtalar hakknda yaplan araştrma projelerinin verileri, uygulama ve öğretme etkinliklerinin betimlemeleri gazete ve dergilerde yaynlanmasna karşn, akademik literatür bu alanda sğdr ve yeni yeni gelişmeye başlamştr (Smith vd., 2005). Özellikle Ġngiltere de hükümetin bu konudaki çalşmalara kaynak sağladğ ve akll tahtay pek çok okulun standart özelliği haline getirdiği bilgisi araştrma raporlarnda görülmektedir (Wood and Ashfield, 2008; Lewin vd., 2008). Ancak ülkemizde bilgi ve iletişim teknolojilerine ayrlan bütçe Avrupa nn ve Orta Asya nn gerisindedir. Fakat bu oran gelişmekte olan ülkelerden daha yüksektir. Öte yandan, ülkemizde internet ve bilgisayar kullanmnda önemli artş gözlenmesine rağmen halen gelişmiş ülkelerdeki oran yakalanamamştr (Tezci, 2009). Diğer ülkelerle kyaslandğnda ülkemizde öğretmenlerin son zamanlarda akll tahtay kullanmaya başladklar görülmektedir (Baran, 2010). Her ne kadar akademik alanda yaplan çalşmalar az olsa da akll tahtalarn, öğretme ve öğrenmeyi desteklediğine işaret eden araştrmalar mevcuttur (Smith vd., 2005; Kennewell ve Beauchamp, 2007). Eğitim teknolojilerinin fen ve teknoloji derslerinde kullanlmasyla birlikte öğrencilerin fen bilimlerine karş olumlu tutum sergilemeye başladklar tespit edilmiştir (Pektaş vd., 2009). Bununla beraber, motivasyonun öğretmenin tutumuyla ve teknik becerisiyle yakndan ilgisinin olduğu da belirtilmektedir (Lai, 2010). Bu çalşmada da, akll tahta kullanmnn fen ve teknoloji öğretmeni adaylarnn bilgi ve iletişim teknolojilerine karş tutumlarna ve hücre bölünmesi konusundaki akademik başarlarna etkileri araştrlmştr. Araştrmada; 1- Akll tahtann kullanldğ deney grubu ile geleneksel öğretimin kullanldğ kontrol grubu fen ve teknoloji öğretmeni adaylarnn, hücre bölünmesi konusundaki akademik başarlar arasnda istatistikî olarak anlaml bir fark var mdr? 2- Akll tahtann kullanldğ deney grubu ile geleneksel öğretimin kullanldğ kontrol grubu fen ve teknoloji öğretmeni adaylarnn, bilgi ve iletişim teknolojilerine karş tutumlar arasnda istatistikî olarak anlaml bir fark var mdr? sorularna cevaplar aranmştr.
II. YÖNTEM A. Araştrmann Modeli Bu çalşmada, araştrma yöntemi olarak ön test-son test kontrol gruplu deneysel model kullanlmştr (Karasar, 2000). Araştrmada akll tahtayla konunun işlendiği grup deney grubu sadece powerpoint programna dayal olarak dersin işlendiği grup ise kontrol grubunu oluşturmaktadr. Araştrmada 2010-2011 güz yarlnda Frat Üniversitesi Eğitim Fakültesi Ġlköğretim Bölümü Fen Bilgisi Öğretmenliği 2. snfnda öğrenim gören öğrencilerden 1 kontrol (I.öğretim öğrencileri) ve 1 deney (II. öğretim öğrencileri) grubu oluşturulmuştur. Araştrmaya katlan 22 I. öğretim öğrencisi (kontrol grubu) ve 20 II. öğretim öğrenci (deney grubu) rastgele seçilmiştir. Kontrol grubunu oluşturan öğrencilerin 13 ünü erkek öğrenciler ve 9 unu ise kz öğrenciler oluştururken, deney grubunu ise 11 kz öğrenci ve 9 erkek öğrenci oluşturmaktadr. Araştrmada kontrol grubuna sadece Powerpoint sunumlar üzerinden geleneksel öğretime göre hücre zarnn yaps konusu öğrenirken, deney grubu ise akll tahta (ebeam System3, EB3-1U; Luidia, Inc.) eşliğinde interaktif bir şekilde konuyu öğrenmiştir. Deney grubuna akll tahta yardmyla öğrenme nesneleri, çeşitli animasyonlar vb. etkinlikler internet bağlantsyla ders esnasnda sunulmuştur. Çalşma yaklaşk 4 hafta (20 saat) sürmüştür. B. Veri a Araçlar Veri toplama arac olarak araştrmaclar tarafndan uzman görüşleri ve önerileri dikkate alnarak geliştirilen 17 maddelik akademik başar testi kullanlmştr. Akademik başar testi deney ve kontrol gruplarna ön test ve son test olarak uygulanmştr. Ayrca kontrol ve deney gruplarnn bilgi ve iletişim teknolojilerine karş tutumlarn belirlemek amacyla bilgi ve iletişim teknolojileri tutum anketi (Kubiatko ve Haláková, 2009) ön test ve son test olarak uygulanmştr. 5 li Likert olarak hazrlanan ve 28 maddeden oluşan anket; Bilgi ve Ġletişim Teknolojilerinin pozitif etkisi, Bilgi ve Ġletişim Teknolojilerinin negatif etkisi, Bilgi ve Ġletişim Teknolojilerinin avantajlar, Bilgi ve Ġletişim Teknolojilerinin Biyoloji dersinde kullanlmas ve Bilgi ve Ġletişim Teknolojilerinin dezavantajlar alt boyutlarndan oluşmaktadr. C. Veri Analizi Kontrol ve deney gruplar arasndaki bilgi ve iletişim teknolojilerine tutum anketinden ve akademik başar testi sonuçlarndan elde edilen veriler SP 16.0 istatistik paket program kullanlarak analiz edilmiştir. Gruplar arasndaki fark belirlemek amacyla ANCOVA testi kullanlmştr 1. Akademik Başar Testiyle İlgili Bulgular III. BULGULAR VE YORUM Tablo 1. Kontrol ve deney grubu öğrencilerinin akademik başar testi ANCOVA sonuçlar sd lar n Karesi Grup 1,97 1 1,97,531,471*,013 Hata 145,27 39 3,72 Tablo 1 incelendiğinde akademik başar testi açsndan kontrol ve deney gruplar arasnda anlaml bir fark olmadğ ortaya çkmştr.
Tablo 2. Kontrol ve deney grubu öğrencilerinin akademik başar testi son ortalama ve standart sapma değerleri Düzeltilmiş Kontrol 22 8,27 1,63 8,29 Deney 20 8,73 2,17 8,73 Tablo 2 incelendiğinde kontrol grubunun düzeltilmiş ortalama değerinin 8,29 olduğu, deney grubunun düzeltilmiş ortalama değerinin ise 8,73 olduğu görülmektedir. 2. Bilgi ve İletişim Teknolojilerine Karş Tutum Anketiyle İlgili Bulgular Tablo 3. Bilgi ve Ġletişim Teknolojilerinin pozitif etkisi alt boyutuna ait ANCOVA sonuçlar sd lar n Karesi Grup 7,54 1 7,54 2,11,154*,051 Hata 139,05 39 3,56 Tablo 3 e bakldğnda kontrol ve deney gruplar arasnda anlaml farkn olmadğ görülmektedir. Tablo 4. Kontrol ve Deney Grubu Öğrencilerinin Bilgi ve Ġletişim Teknolojilerinin pozitif etkisi alt boyutuna ait son ortalama ve standart sapma değerleri Düzeltilmiş Kontrol 22 31,50 1,33 31,10 Deney 20 31,60 2,72 32,03 Tablo 4 incelendiğinde kontrol grubunun Bilgi ve Ġletişim Teknolojilerinin pozitif etkisi alt boyutuna ait düzeltilmiş ortalama değerinin 31,10 olduğu bu değerin deney grubunda ise 32,03 olarak belirlendiği görülmektedir. Tablo 5. Bilgi ve Ġletişim Teknolojilerinin negatif etkisi alt boyutuna ait ANCOVA sonuçlar sd lar n Karesi Grup 1,01 1 1,01,104,748*,003 Hata 378,50 39 9,70 Tablo 5 incelendiğinde Bilgi ve Ġletişim Teknolojilerinin negatif etkisi alt boyutuna ait kontrol ve deney gruplar arasnda anlaml bir fark olmadğ görülmektedir.
Tablo 6. Kontrol ve Deney Grubu Öğrencilerinin Bilgi ve Ġletişim Teknolojilerinin negatif etkisi alt boyutuna ait son ortalama ve standart sapma değerleri Grup N Düzeltilmemiş Düzeltilmiş Kontrol 22 18,63 2,92 18,75 Deney 20 18,55 3,26 18,41 Tablo 6 incelendiğinde kontrol grubunun düzeltilmiş ortalamasnn 18,75 olduğu deney grubunda ise bu değerin 18,41 olduğu görülmektedir. Tablo 7. Bilgi ve Ġletişim Teknolojilerinin avantajlar alt boyutuna ait ANCOVA sonuçlar sd larn Karesi Grup 1,27 1 1,27,604,442*,015 Hata 82,17 39 2,10 Tablo 7 incelendiğinde kontrol ve deney gruplar arasnda anlaml bir fark olmadğ görülmektedir. Tablo 8. Kontrol ve Deney Grubu Öğrencilerinin Bilgi ve Ġletişim Teknolojilerinin avantajlar alt boyutuna ait son ortalama ve standart sapma değerleri Grup N Düzeltilmem iş Düzeltilmiş Kontrol 22 12,68 1,42 12,66 Deney 20 13,00 1,65 13,01 Tablo 8 e göre Bilgi ve Ġletişim Teknolojilerinin avantajlar alt boyutuna ait kontrol grubunun düzeltilmiş ortalamas 12,66 deney grubunun düzeltilmiş ortalamas ise 13,01 olarak tespit edilmiştir. Tablo 9. Bilgi ve Ġletişim Teknolojilerinin Biyoloji dersinde kullanlmas alt boyutuna ilişkin ANCOVA sonuçlar sd larn Karesi Grup 17,72 1 17,72 4,771,035*,109 Hata 144,87 39 3,71 Tablo 9* incelendiğinde kontrol grubuyla deney grubu arasnda istatistiksel açdan deney grubu lehine anlaml bir farkn olduğu görülmektedir (p<.05)*. Tablo 10:.Kontrol ve Deney Grubu Öğrencilerinin Bilgi ve Ġletişim Teknolojilerinin Biyoloji dersinde kullanlmas alt boyutuna ilişkin son ortalama ve standart sapma değerleri
Düzeltilmiş Kontrol 22 14,13 2,69 13,55 Deney 20 14,35 1,89 14,98 Tablo 10 incelendiğinde Öğrencilerinin Bilgi ve Ġletişim Teknolojilerinin Biyoloji dersinde kullanlmas alt boyutuyla ilgili kontrol grubunun düzeltilmiş ortalamasnn 13,55 deney grubunun düzeltilmiş ortalamasnn ise 14,98 olduğu belirlenmiştir. Tablo 11. Bilgi ve Ġletişim Teknolojilerinin dezavantajlar alt boyutuna ilişkin ANCOVA sonuçlar sd larn Karesi Grup 8,91 1 8,91 1,390,246,034 Hata 250,04 39 6,41 Tablo 11 incelendiğinde kontrol grubuyla deney grubu arasnda istatistiksel açdan deney grubu arasnda anlaml bir farkn olmadğ görülmektedir. Tablo 12. Kontrol ve Deney Grubu Öğrencilerinin Bilgi ve Ġletişim Teknolojilerinin dezavantajlar alt boyutuna ilişkin son ortalama ve standart sapma değerleri Düzeltilmiş Kontrol 22 16,22 3,08 16,23 Deney 20 15,30 1,62 15,29 Tablo 12 incelendiğinde Öğrencilerinin Bilgi ve Ġletişim Teknolojilerinin dezavantajlar alt boyutuyla ilgili kontrol grubunun düzeltilmiş ortalamasnn 16,23 deney grubunun düzeltilmiş ortalamasnn ise 15,29 olduğu belirlenmiştir. IV. SONUÇ VE ÖNERİLER Araştrma sonuçlarna dayal olarak sonraki çalşmalarda çok daha sağlkl yorumlarn yaplabilmesi için çalşlacak örneklemin artrlmas önerilmektedir. Akll tahta uygulamalar ile ilgili çok fazla çalşmann olmadğ motivasyon, feni öğretmeye yönelik tutum, feni öğretmeye ilişkin öz yeterlik gibi konularn çalşlmasnn literatüre katk sağlayacağ düşünülmektedir. Ayn zamanda akll tahta uygulamalaryla kavram yanlglarnn giderilmesi ve kavramsal değişime olan etkisi gibi konularn çalşlmasnn fayda sağlayacağ tahmin edilmektedir. Diğer taraftan akll tahta uygulamalarnn oluşturmaclğa dayal farkl öğretim yöntemleriyle birlikte yürütülmesinin faydal olacağ düşünülmektedir. Öte yandan akll tahta uygulamalarna fen ve teknoloji derslerinin yan sra fen ve teknoloji laboratuvar derslerinde de yer verilmelidir. Araştrmaclarn laboratuvar derslerindeki akademik başarnn yan sra laboratuvara karş tutum, motivasyon vb. gibi konular çalşmalarnn literatüre katk sağlayacağ tahmin edilmektedir. Bununla birlikte bu tür çalşmalar yapacak araştrmaclarn akll tahtann bütün özelliklerini kullanabilme becerisine sahip olmalar araştrmann sonuçlar açsndan büyük önem taşdğ düşünülmektedir.
KAYNAKLAR Baran, B. (2010). Experiences from the Process of Designing Lessons with Interactive Whiteboard: Assure as a Road Map. Contemporary Educatonal Technology, 1 (4), 367-380. Ekici, F. (2008). Akll Tahta Kullanmnn Ġlköğretim Öğrencilerinin Matematik Başarlarna Etkisi. Yaynlanmamş Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Ġstanbul. Erduran, A. ve Tataroğlu, B. (2009). Eğitimde Akll Tahta Kullanmna Ġlişkin Fen ve Matematik Öğretmeni Görüşlerinin Karşlaştrlmas. 9th International Educational Technology Conference (IETC2009), 14-21. Halis, Ġ. (2002). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme. Ankara: Nobel Yayn Dağtm. Karasar, N. (2000). Bilimsel Araştrma Yöntemi. Nobel Yayn Dağtm, Ankara. Kazu, H., ve Yeşilyurt, E. (2008). Öğretmenlerin öğretim araç-gereçlerini kullanm amaçlar. Frat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18 (2), 175-188. Kennewell, S. ve Beauchamp, G. (2007). The features of interactive whiteboards and their influence on learning. Learning, Media and Technology, 32 (3), 227 241. Kubiatko, M. and Haláková, (2009). Slovak high school students attitudes to ICT using in biology lesson. Computers in Human Behavior, 25, 743 748. Lai, H.-J. (2010). Secondary school teachers perceptions of interactive whiteboard training workshops: a case study from Taiwan. Educational Technology, 26 (4), 511-522. Lewin, C., Somekh, B. and Steadman,S. (2008). Embedding interactive whiteboards in teaching and learning: The process of change in pedagogic practice. Education and Information Technologies,13, 291-303. Marzano, R.J. (2009). Teaching with interactive whiteboards. Educational Leadership, 67 (3), 80-82. Pektaş, H.M., Çelik H. ve Katranc, M. (2009). 5. snflarda ses ve şk ünitesinin öğretiminde bilgisayar destekli öğretimin öğrenci başarsna etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17 (2), 649-658. Slay, H., Siebörger, I. and Hodgkinson-Williams, C. (2008). Interactive whiteboards: Real beauty or just lipstick? Computers & Education, 51, 1321-1341. Smith, H, J., Higgins, S., Wall, K. and Miller, J.(2005). Interactive whiteboards: boon or bandwagon? A critical review of the literature. Journal of Computer Assisted Learning, 21, 91-101. Tezci, E. (2009). Teachers effect on ICT use in education. The Turkey sample. Procedia Social and Behavioral Sciences (World Conference on Educational Sciences), 1, 1285 1294. Türel, Y.K. and Demirli, C. (2010). Instructional interactive whiteboard materials: Designers perspectives,. Procedia Social and Behavioral Sciences (WCLTA 2010), 9, 1437 1442. Wood, R. and Ashfield, J. (2008). The use of the interactive whiteboard for creative teaching and learning in literacy and mathematics: a case study. British Journal of Educational Technology, 39 (1), 84-96. Yeşilyurt, E. (2007). Öğretim Araç-Gereçleri Kullanmna Etki Eden Faktörler. e-journal of New World Sciences Academy, 2 (4), 300-312.