İstanbul Üniversitesi 6.Kadın Doğum Günleri Kongresi 10 ARALIK 2016 GESTASYONEL DİYABET TANISI KONULMUŞ GEBELERİN İHTİYAÇLARINI, ENDİŞELERİNİ VE BİLGİLERİNİ KEŞFETMEK:NİTEL BİR ÇALIŞMA Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Ana Bilim Dalı EBE iffet GÜLER KAYA
GESTASYONEL DIYABET TANISI KONULMUŞ GEBELERIN İHTİYAÇLARINI, ENDİŞELEİNİ VE BİLGİLERİNİ KEŞFETMEK:NİTEL BİR ÇALIŞMA Çalışma Queen s universitesi ebe ve hemşireleri tarafından Şubat 2016 da ingiltere de 3 devlet hastanesinde yapılmıştır.
ÇALIŞMA AMACI Çalışmanın amacı GDM tanısı almış kadınların daha sağlıklı bir yaşam stili edinmesindeki zorluklar, psikolojik ihtiyaçları, endişeleri, tecrübeleri hakkında bilgi edinmektir
ÇALIŞMANIN ÖRNEKLEMİ Seçilen kadınların kriterleri; 18-45 yaş arası GDM olanlar veya en az 1 yıl önceki gebeliğinde GDM öyküsü olan kadınlar İngilizce bilenler Çalışmaya dahil edilmiştir. Çalışmaya 38 kadın dahil edilmişti; Bu kadınların;5 i hastanede yatıyor 2 tanesi belirtilen gün öncesi doğurmuş ve 12 tanesi de gruba katılmamıştır. 5 grupta 19 kadın bulunuyor.
KATILIMCILARIN DEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİ Maternal Kriterler Yaş 29-43 GDM li gebe 13 Bir önceki gebeliğinde GDM si olanlar Nullipar 6 İnsulin tedavisi alanlar 11 BKI 20.8-48.8 ort 27.3 6
Çalışmaya katılan kadınlara 45-75 dk süren bir anket verilmiştir. Diyabet ve gebelik rehberi verilmiştir. Bu süreç içinde herhangi bir sorunla karşılaşıldığında ekipten biriyle konuşulması önerilmiş. Hepsine 15 pound çek verilmiş (yol parası ve harcamaları karşılanması için.).
KADINLARLA 4 KONU HAKKINDA KONUŞULMUŞ GDM yi anlama ve yönetme GDM tanısı sonrası anksiyete ve korku durumunda değişiklik olup olmadığı GDM hakkındaki mevcut bilgi GDM nin gelecekteki etkisi
GRUPLARDA KATILIMCILARDAN 5 TEMEL GÖRÜŞ ALINMIŞTIR GDM tanısı ile baş etme Yeterli destek alma GDM li olmanın sonuçları Kan glikoz takibi ve ilaçlara uyum sağlama Hayat tarzında değişiklikler yapmada zorlanma
1-GDM TANISI İLE BAŞ ETME Tüm gruplardaki kadınlar GDM tanısı aldıklarında üzgün olduklarını ve korktuklarını belirtmiştir ve kendilerini suçlu hissettiklerini belirtmişlerdir. Bazı kadınlarsa etnik kökeni, ailesel faktörleri ve başkalarını suçlamışlardır.
Hastaların çoğu fazla kilolu olmanın GDM için risk faktörü olduğunu fark etmiştir ve bazıları gebelik öncesi kilo vermeleri konusunda herhangi bir sağlık çalışanı tarafından uyarılmadığı için kızgın olduklarını belirtmiştir.
3 GRUPTA GDM TANI KRİTERLERİ TARTIŞILMIŞTIR. Kadınlar bazı kriterlere göre GDM li kabul edilip, başka kriterlere göre sınırda kabul edilmenin kafa karıştırıcı olduğunu belirtmiştir. Farklı hastanelerde, farklı tanı kriterleri kullanılması moral bozucuydu. Sınırda tanısı alanların bazıları bu konunun uzmanına gitmelerine gerek olmadığını bazıları ise hasta olmamalarına rağmen hastalık damgası aldıklarını düşünüyordu.
2-KAN GLIKOZ TAKİBİ VE İLAÇLARA UYUM SAĞLAMA Gruplardaki tüm kadınlar ve özellikle tam zamanlı çalışanlar kan glikoz takibi yapmanın çok zaman aldığını ve günlük hayatlarını ciddi biçimde etkilediği konusunda hem fikirlidirlerdi. Ben bir öğretmenim ve bu durumda belirli zamanlarda yemek yemek ve kan ölçümü yapmak gerekiyor ve çocuklarla dolu bir sınıfta bunu yapmak çok zor.
Bazı kadınlar glukoz takiplerini bilerek yanlış kaydettiklerini GDM tanısının inkarı ve insülin alma korkusu olduğunu belirtmişlerdir. İtiraf etmeliyim ki inkar içindeydim. Kan şekeri ve takiplerimi 10 birim azaltarak yazıyordum. Yalan söylüyordum çünkü bu benim başıma gelmiş olamaz. diye düşünüyordum. Bu kendi kendime reddetmenin bir yoluydu.
İlaç başlamanın (insülin) - yeniden anksiyeteye neden olduğunu - yeni bir başarısızlık, hayat boyu diyabetli olmakla eş değer tutma gibi düşüncelere ve korkulara sahip olduklarını ifade etmişlerdir. - Ayrıca bir çoğu gün boyunca aç kalmanın kan şekerini kontrol etmenin en iyi yol olduğunu ifade etmişlerdir.
Çok endişeliydim ve yemeyi tamamen kestim. Bayılmak üzereyken pratisyen hekimime başvurdum ve ( gülerek ) onun bana kendine bunu neden yapıyorsun? diyerek sert bir şekilde sorduğunu ve benimde kan şekerlerim çok yüksek gittiği için yemek yemiyorum diyerek cevap verdiğimi onunda bunun üzerine kendini öldüreceksin ve kimse sana ne olduğunu anlamayacak, kendinle ilgilenmen gerekli dediğini hatırlıyorum. Çalışma da ayrıca, aborjin(avustralya yerlisi) kadınların da çocuklarının sağlığından ve kan glukoz düzeylerinden aşırı endişelenerek kendi gıda alımlarını şiddetli bir şekilde kısıtlandıkları gözlemlendi.
Değişik etnik gruplardan hastalarda bitkisel ilaç ların insülin tedavisine alternatif olabileceği düşüncesi saptanmıştır. Özellikle ASYA kökenli hastalar kültürel inançlara dayalı GDM nin DOĞAL ilaçlarla kontrol edilebileceği fikri yaygındı.
O anda herhangi bir ilaç başlamak istememiştim ve doğal olan seçenekleri denemek istedim,. çemen otu tohumunu duydunuz mu? ben kan şekerimi insülin ya da hiçbir şeye gerek olmadan, bu tohumu kullanarak düşürebileceğimi düşündüm ve birkaç gün kullandım. Bu sırada araştırmaya devam ettim ve çemen otu tohumu kasılmaları başlattığı gerekçesiyle gebeler tarafından kullanılmaması gerektiğini öğrendim.
3-GEREKLİ DESTEK ALIMI Arkadaşlar ve aile gebelik boyunca pozitif destek sağlamaktadır. Gebelikle ilgili çeşitli problemler yaşayan kadınlarda bu destek daha fazla önem kazanmaktadır. Çünkü özellikle GDM de kadınların beslenme ve kan şekeri takibi konusunda ek motivasyon ihtiyaçları olmaktadır.
Açıkçası eşim olmadan bunu yapamazdım. Çünkü o bu süreç boyunca Kalk, yemek ye ve insülin yap diyerek beni sürekli hareketlendirdi, bilirsiniz, bazen birinin size hareket vermesi gerekli. evet ben çok şanslıyım, diyet yapıyorum ve eşim sayesinde evdeki herkes bu diyeti yapıyor. Evde daha çok meyve (gülerek) yeniyor.birisi bir şeyler yediğinde benim de canımın istediğini biliyor ve bu yüzden eve şekerli yiyecekler almıyor, hep beraber sağlıklı besleniyoruz.
Kadınlar aile ve arkadaşlarının desteğinin iyi geldiğini düşündüklerini fakat durumu anlatmakta zorlandıklarını belirtti. Çoğu sosyal bir damga olmaktan korktuklarını söylemişlerdir.
4-GDM Lİ OLMANIN SONUÇLARI Kadınların birçoğu GDM li yenidoğan ve doğum üzerindeki oluşun etkisi hakkında bilinçli değillerdi. Sadece çok ileride Tip 2 diyabet gelişebileceğinin ve sonraki gebeliklerde yeniden GDM tanısı alabileceklerinin farkındaydı.
5-HAYAT TARZI DEĞİŞİKLİKLERİ İLE İLGİLİ ZORLUKLAR Çoğu diyetlerinde yapmaları gereken değişiklikleri zor bulmuştur. Örneğin, Asya ve Afrika kökenli kadınların karbonhidrat ağırlıklı geleneksel diyeti bırakmaları zor olmuştur.. Diğer etnik kökenli hastalar ise diyetisyen süresinin kısa olmalarından, diyetin çok fazla Batılılaştırıldığından şikayetçiydi ve kendi kültürel beslenmelerine aşina diyetisyenler ile görüşmek istediklerini belirttiler.
Diyetisyenle ilk karşılaşmamı hatırlıyorum. Ona tatlı patatesten bahsettim, anlamadı ve bir sonraki buluşmada ona patates götürdüm ve işte biz bunu yeriz dedim. Diyetisyenin verdiği tavsiyelere uymak zordu. Sabahları müsli yiyen biri değilim ve ayrıca güney hindistanda kahvaltı dışında tüm öğünlerde pirinç yeriz,yemek yapmak zaten zor ve eşim için ayrı kendim için ayrı yemek pişirmek çok daha zor.
5-HAYAT TARZI DEĞİŞİKLİKLERİ İLE İLGİLİ ZORLUKLAR Kadınların birçoğu kan şekeri kontrolünü sağlamaya kararlıydı. Ama en çok zorlandıkları anların tatlı krizleri ve aile yemekleri olduklarını belirtti... Pazar yemekleri için annemin evine gittiğimde çok fazla tatlı oluyordu ve kendimi tutmak çok zor oluyordu ve bir iki kaçamak yapıyordum.
5-HAYAT TARZI DEĞİŞİKLİKLERİ İLE İLGİLİ ZORLUKLAR Tüm kadınlar fiziksel aktivitenin kan şekeri kontrolünde ve gelecekte Tip2 diyabet gelişmemesinde önemli olduğunu kavramıştı fakat bunu günlük hayata geçirmekte zorlandıklarını belirttiler. Bunun nedeni olarak da tembellik, yorgunluk, zaman kısıtlılığı, başka öncelikler veya gebeliğe bağlı sırt ağrısını ve bacak şişmelerini ileri sürmüşlerdir
SONUÇ GDM tanısının kadınlar üzerinde etkisinin farkına varılması gerektiği. Multidisipliner diabet tedavi ekibi üyeleri bu fırsatı kullanmalı, kadının tedavi tercihine ve yaşam stiline saygı göstermeli ve onu eğiterek olası anksiyete uyumsuzluktan kaçınmalıdır.
SONUÇ Çalışmanın sonunda zamanla çoğu kadın durumu daha verimli yönetmek konusunda kararlı hissetmişler ve kendilerinin gücünün farkına varmışlardır. Kadınlar diyabetlerini tanımaya başladıklarını ve tedaviyi günlük rutinlerinin bir parçası haline getirerek stresle başa çıktıklarını ifade etmişlerdir.
SONUÇ Ortaya çıkan bu duygu durumları güçlendirilmesi gereken bir eğitim durumunu işaret ediyor. Multidisipliner diabet tedavi ekibi için kadınları ve ailelerini, insülin tedavisinin kendi hataları olmadığını ve bu tedavinin doğacak çocuklarına zarar değil de yarar sağlayacağını belirtmeleri önemlidir.
Sonuç olarak eğer bir kadın kişiselleştirilmiş destek ve bilgi ışığında iletişimini geliştirerek durumunu daha efektif şekilde kontrol altına alabilir. Bu da onun gebelik ve çocuk bakımı deneyimi ve gelecekte ki sağlığı ile ilgili pozitif yaşam değişiklik etkileri iyileştirmiş olur.
DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER