İK-HR Genel İşletme Dersi Konu İK/Hİ/AR-GE ÖĞ R. G ÖR. S ONER ARSLAN KONYA 2 016 Üretim Faktörleri? Üretim Faktörleri Emek (İ.K.) Sermaye Doğal Kaynaklar Girişimci İşletmeler mal ve hizmet üreterek, toplumun ihtiyaçlarını karşılayabilmek için insan unsurundan büyük ölçüde yararlanırlar. Tanımlar İnsan Kaynakları Yönetimi İnsan Kaynakları Yönetimi, işletme için gerekli olan insanın sağlanması, geliştirilmesi ve yasalar çerçevesinde etkin bir şekilde çalıştırılması ve işletmede barındırılması çabalarını içerir. İK yönetiminin ulaşmak istediği iki temel amaç vardır: İş görenin verimliliğini artırmak İş yaşamının kalitesini yükseltmek Aslında her iki amaç da birbirine bağılıdır. İş yaşamının kalitesinin artırılması iş görenlerin verimliliklerinin artırılmasına bağlıdır. 1
Yüksek Maliyet ve Düşük Verimlilik İK Yönetimini Etkileyen Faktörler Bir işletmede, İşten ayrılanlar fazlaysa, İş kazaları ve meslek kazaları çok oluyorsa, Devamsızlık oranı yüksekse, Bozuk ve fireli mal üretimi çoksa, Toplu sözleşmeler sorunlu oluyorsa, Çalışanlar tatminsiz ve moralsiz ise İnsan Kaynaklarına ilişkin önemli sorunlar var demektir. Yüksek Maliyet + Düşük Verimlilik İç çevre faktörleri Bireysel nitelikler İş nitelikleri Bireylerarası ilişkiler Örgütsel özellikler Dış çevre faktörleri Dış kaynaklar Rakipler Yasalar İnsan Kaynakları Yönetiminin İşlevleri İş gören bulma Temel amaç, İş gören verimliliğini ve iş yaşamının kalitesini arttırmaktır. İşlevler ise, Planlama Kadrolama Değerleme ve Ödüllendirme Yetiştirme ve Geliştirme Endüstriyel İlişkiler Korumadır. Seçme; Ön kabul İşe alma testleri Görüşme Planlı Plansız Karma Referans kontrolü Sağlık kontrolü Yönetici ile görüşme-son karar Geliştirme AR-GE Oryantasyon İş gören eğitimi 2
Araştırma ve Deneysel Geliştirme (Ar-Ge) Araştırma ve Deneysel Geliştirme (Ar-Ge) Ar-Ge Tanımı: Araştırma ve deneysel geliştirme (Ar-Ge); insan, kültür ve toplumun bilgisinden oluşan bilgi dağarcığının arttırılması ve bu dağarcığın yeni uygulamalar tasarlamak üzere kullanılması için sistematik bir temelde yürütülen yaratıcı çalışmalardır. AR-GE bilim ve teknolojinin gelişmesini sağlayacak yeni bilgileri elde etmek veya mevcut bilgilerle yeni malzeme, ürün ve araçlar üretmek, yazılım üretimi dâhil olmak üzere yeni sistem, süreç ve hizmetler oluşturmak veya mevcut olanları geliştirmek amacı ile yapılan düzenli çalışmalardı. Ar-Ge Türleri Ar-Ge Temel araştırma, görünürde özel herhangi bir uygulaması veya kullanımı bulunmayan ve öncelikle olgu ve gözlemlenebilir olayların temellerine ait yeni bilgiler elde etmek için yürütülen deneysel veya teorik çalışmalardır. Uygulamalı Araştırma Temel Araştırma Deneysel geliştirme Temel araştırma, hipotez, teori veya yasaları formüle etmek ve test etmek amacıyla özellikleri, yapıları ve ilişkileri analiz eder. Temel araştırma sonuçları genellikle satılmaz, bilimsel dergilerde yayımlanır veya ilgilenen meslektaşlara dağıtılır. Temel araştırma bazen güvenlik nedeniyle "gizli" ilan edilebilir. 3
Uygulamalı Araştırma Uygulamalı araştırma da yeni bilgi elde etme amacıyla üstlenilen özgün bir araştırmadır. Bununla birlikte, öncelikle belirli bir pratik amaç veya hedefe yöneliktir. Belirli sorunları çözmek amacıyla,mevcut bilgi ile eklerinin değerlendirilmesini kapsar. Temel ve uygulamalı araştırma arasındaki en önemli fark, amaçlarındaki farklılıktan ileri gelmektedir. Temel araştırmalar her ne kadar pratik birtakım yeni buluşların ortaya çıkmasına kaynak oluşturuyorsa da asıl amacı o güne kadar bilinmeyen bilgi sınırlarının genişletilmesidir. Burada araştırmanın bilim için yapılması esastır. Halbuki uygulamalı araştırma daha çok uygulama ve geliştirme çabalarında ortaya çıkan belirsizlik ve bilgi eksikliği sorunlarına çözüm bulma amacını taşır. Bu nedenle de uygulamalı araştırma, temel ekonomik araştırmaya kıyasla, pratik sonuçlar veren ve ekonomik yararlığını daha çok olan bir araştırma olup, işletmeler düzeyinde oldukça rağbet görmektedir. Deneysel Geliştirme Araştırma veya pratik deneyimden elde edilen mevcut bilgiden yararanarak yeni malzemeler, yeni ürünler ya da cihazlar üretmeye; yeni süreçler, sistemler ve hizmetler tesis etmeye ya da halen üretilmiş veya kurulmuş olanları önemli ölçüde geliştirmeye yönelmiş sistemli çalışmadır. ARAŞTIRMA-GELİŞTİRME Fonksiyonunun Amaçları Araştırma-Geliştirme fonksiyonu,işletmeyi bir bütün olarak ilgilendiren ve yukarıda söz konusu edilen amaçların gerçekleştirilmesinde önemli bir yer işgal eder. Bu nedenle, söz konusu fonksiyonun işletmenin bütün faaliyetlerini kapsayacak ve bunlarda rasyonellik, verimlilik ve karlılığı maksimum seviyeye çıkaracak etkin bir tarzda organize edilmesi gerekir. 4
Araştırma Geliştirme ve Yenilik Stratejileri İşletmelerin küresel rekabet ortamında faaliyetlerini başarı ile sürdürebilmeleri ve mevcut-potansiyel rakipleri karşısında stratejik bir konumlandırma yapabilmeleri için takip etmeleri gereken bazı stratejiler vardır. Ders Sonu 5