16:32 PSİKİYATRİK BOZUKLUKLARDA VİTAMİN D NİN ROLÜ DOÇ. DR. KAĞAN GÜRKAN ANKARA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ ÇOCUK VE ERGEN RUH SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI AD
Sunu anahatları 16:32 Vitamin D Genel bilgiler Vitamin D Eksikliği ile ilişkili tıbbi durumlar Psikiyatrik Bozukluklarda Vitamin D nin Rolü Depresyon Anksiyete Şizofreni DEHB Otizm 2
Vitamin D 16:32 Yağda eriyen bir vitamindir! Bir steroid hormondur! İlk olarak Vitamin D3 şeklindedir: kolekalsiferol ya da [KALSİFEROL] Deri hücrelerinde UV ışık varlığında sentezlenir (7-dehidro-kolesterol D 3 ) Kc de sentezlenen ara form 25-hidroksi kalsiferol (25-OH- D 3 ) [KALSİDİOL] Aktif formu 1,25 di-hidroksi kolekalsiferol (1,25- OH 2 - D 3 ) [KALSİTRİOL]
16:32 [KALSİFEROL] [KALSİDİOL] [KALSİTRİOL]
Vitamin D 16:32 Barsakta kalsiyum emilimini sağlar Serum kalsiyum ve fosfat düzeylerini sürdürür Kemiğin normal mineralizasyonunu sağlar Hipokalsemik tetaniyi önler Kemik büyümesi ve yeniden yapılanması için gereklidir (osteoblast ve osteoklastlar kullanır) Vit D yetersizliğinde kemikler ince, kırılgan olur ya da deforme olur Vit D çocuklarda raşitizmi, erişkinlerde osteomalaziyi önler Kalsiyum ile birlikte yaşlı erişkinlerde osteoporozu önler 5
Ayrıca; 16:32 Nöromuskuler ve immun işlevlerin düzenlenmesi Beynin kendi immün işlevleri de dahil İnflammasyonun azaltılması Gen düzenlenmesi Hücre proliferasyonu, farklılaşması ve apoptozunu düzenleyen proteinleri kodlayan bir çok gen vit D ile düzenlenir Yaşlanmada da önemli rolleri var 6
16:32 Beyin homeostazı, nörogenesis ve nöronal gelişim Nörotrofik, nöroprotektif etkiler
25-OH-Vitamin D Düzeyi İçin Referans Aralıkları 16:32 ng/ml DÜZEY nm/l KLİNİK YORUM 10 25 Ağır eksiklik (osteomalazi, raşitizm) 10-20 25-50 Yetersizlik (osteoporoz veya sekonder hiper PTH riski) 20-80 50-200 Optimal düzey 80 200 Muhtemel toksisite Vitamin D durumunun en iyi belirteci 25(OH)D serum düzeyidir Deride sentezlenen ya da diyetle alınan vitamin D yi yansıtır Dolaşım yarı ömrü 15 gün kadardır Ancak dokularda depolanan vit D konusunda fikir vermez
Günlük alınması önerilen miktarlar 16:32 Yaş İhtiyaç 0-14 200-400 IU 14-50 200 IU 50-70 400 IU 70+ 600 IU 9
Vitamin D eksikliği hangi durumlarla ilişkili 16:32 Akne Obesite Solunum sorunları ALS Ankilozan Spondilit Astım Kanserler Mesane, ac, meme, kolon, lösemi, deri, pankreas.. Kistik fibroz Myopi Diyabet Fibromyalji Fertilite Gut Kalp damar hst, HT MS, SLE. 10
Vitamin D Hangi Psikiyatrik Bozukluklarla İlişkili? 16:32 Depresyon Suisid Anksiyete Şizofreni Nörogelişimsel Bozukluklar DEHB Otizm Dil Bozuklukları 11
16:32 10 kesitsel, 3 kohort ve 1 vaka kontrol çalışması 31.424 katılımcı Depresyonu olanlarda belirgin düşük Vitamin D seviyesi Nedensellik? Depresyonun önlenmesi ve tedavisi ile ilgili randomize kontrollü çalışmalar yapılmalı
16:32 1102 güncel, 790 geçmiş depresif bozukluğu olan hasta, 494 NK Güncel depresyonu olanların %33.6 sında vitamin D eksikliği veya yetersizliği var (<50 nmol/l) Daha ağır belirtileri olan hastalarda vitamin D daha eksik Depresyon belirti şiddeti ile vit D düzeyi arasında negatif bağıntı,doz bağımlı ilişki!
Suisid girişimi olan 59, suisidal olmayan 17 depresif hasta, 14 NK Suisid (47 ± 20)< depresif(62 ± 27) = NK (65 ± 26 nmol/l) İnflamatuar sitokinlerle vitamin D düzeyleri arasında negatif bağıntı 16:32
16:32 95 yatan hasta, vit D bakımından zengin atlantik somonu ve alternatif diyete randomize ediliyor 23 hafta sonunda ile kalp hızı değişkenliği ve anksiyete azalıyor Bu azalma vitamin D düzeyleri ile korele 15
16:32 498 kişilik gebelik kohortu Gebeliğin erken döneminde (ort. 15.4 hafta) 25-OH-D düzeyleri ölçülüyor Self report ölçeklerle belirlenen anksiyete ve depresyon skorları vit D düzeyleri ile negatif bağıntı gösteriyor 16
16:32 161 vit D alan (ilk ay 200.000 IU,sonra aylık 100.000 IU, 22 ay) 161 plasebo alan kişi var Akut respiratuar infeksiyon nedeniyle bu çalışmaya başlanmış ve çalışma yürüken deprem olmuş Sonuçta stress, anksiyete ve yorgunluk düzeyleri açısından fark yok 17
16:32 424 şizofreni,424 NK Yd döneminde alınmış kurutulmuş kan örneklerinde çalışılıyor Düşük vit D düzeyi olanlarda Sch riski 2 kat yüksek Yüksek vit D düzeyi olanlarda da risk artışı var!
16:32 CGI ve PANSS skorları ile vit D düzeyi arasında negatif bağıntı
DEHB de vitamin D 16:32 60 DEHB, 30 kontrol, 7-18 yaş, 20
16:32 1331 DEHB, 1331 NK, 5-18 yaş 21
16:32 80 erişkin ( 16 yaş), 8 hafta plasebo kontrollü, 8 hafta açık çalışma 34 kişi mikro besleyiciler (Vitamin D yi de içeren, vitamin, mineral kompleksi), 30 kişi plaseboya randomize ediliyor Başlangıç ölçümlerinde sadece Vitamin D açısından belirgin eksiklik saptanıyor (%27) DEHB belirtileri, genel izlenim, işlevsellik, tedavi cevap oranı tüm sonlanım ölçümlerinde anlamlı düzelme Bakır ve vitamin D düzeyleri tedaviye iyi cevap ile ilişkili bulunmuş 22
Otizm vitamin D ilişkisi 16:32 Otizm ve vit D eksikliği yaygınlığında eş zamanlı artış? Çevresel kirlenme, şehir yaşamında ve obesitede artış, güneş ışığından kaçınmada artış Otizm yaygınlığında mevsimsel farklılık Maternal vitamin D eksikliği Kuzey ülkelerine göç eden siyah insanlarda otizm sıklığında artış Otizm ile ilişkili bir çok risk faktörü vit D eksikliği ile de ilişkili 23
Muhtemel mekanizmalar 16:32 Aktif VD DNA onarım genlerini upregule eder Fetal gelişim sırasındaki vit D eksikliği de novo mutasyonların tamirini azaltıyor olabilir Otizmde nadir mutasyonlar ve CNV lerin fazla oluşu Vitamin D nin antiinflamatuar etkileri otizm gelişimini önlüyor olabilir T-regulator hücreleirnde artış, anti-otoimmun etkiler, oxidatif artıkları ortadan kaldıran glutatyonu upregule etmesi 24
Otizm Spektrum Bozukluğu nda Vitamin D 16:32 Çalışma OSB (ng/ml) Kontrol (ng/ml) Sonuç (p) Humble ve ark (2010) 12.6 - - Molloy ve ark (2010) 19.8 17.6 0.4 AD Meguid et al. (2010) 28.5 40.1 0.001 Mostafa and AL-Ayadhi (2012) 18.5 33.0 0.001 De SouzaTostes ve ark (2012) 26.5 40.5 0.001 Gong ve ark (2014) 19.9 22.6 0.002 Kocˇovska ve ark (2014) toplum tarama* 9.9 15.0 0.002 Fernell ve ark 2015 9.6 12.76 (kardeşler) 0.013 25
16:32 Başvurusu olan 54 OSB (3-8 yaş), 54 yaş ve cins eşlenmiş NK Vitamin D, Kalsiyum, Fosfor, ALP ve folat kan düzeyleri açısından fark yok!
Vitamin D tedavisi ile otizmde düzelme mümkün mü? 16:32 Alfawaz ve ark 2014 Vit D verilen farelerde otizm belirtilerinin ortaya çıkışına karşı koruyucu Jia ve ark, 2015: 1 otizmli olguda 2 aylık vit D tedavisi ile çekirdek belirtilerde belirgin düzelme (aylık 150.000 IU im, günlük 400 IU oral) 27
16:32 122 OSB olan çocuk %57 sinde vitamin D eksikliği, %30 unda yetersizlik Vit D düzeyi 30 ng/ml nin altında olan 106 çocuk açık Vit D tedavisine alınıyor 300 IU/kg/gün, maksimum 5000 IU/gün, 3 ay, 83 çocuk 3 aylık tedaviyi tamamlıyor Çocukların % 80,7 sinde (n=67) CARS ve AbBC skorlarında anlamlı azalma 28
Vit D nin besinsel kaynakları 16:32 Morina balığı kc yağı 1 yemek kaşığı Somon 100 gr Uskumru 100 gr Ton balığı Sardalya Süt 250 ml Mısır gevreği 1 kase Yumurta Kc 100 gr İsviçre Peyniri 30 gr 1,360 IU 360 345 200 250 98 40 20 15 12 29
16:32