ÖRNEK Şeilei ii aemeli işli meanizmasının toplam çevrim oranı, 3 ve 4 işlilerinin çevrim oranı,94; giriş hızı 965 D/, giriş gücü W, birinci aemenin moülü m =3 mm, as aralığı mm, iinci aemenin moülü m =4,5 mm ve as aralığı 6mm oluğuna göre (ɳ top =,9 olup,işliler sıfır işliir abirinci aemenin çevrim oranı btüm işlilerin iş sayıları ctüm işlilerin boyutlanırılması n z Çıış momenti istenmeteir. z 3 n z n 3 z 4 DEÜ Maina Mühenisliği Bölümü
n z a Birinci aemenin çevrim oranı i? n z n =965D/ z z z 3 n İ top = ; i =,94 ; n =965 D/ ; m =3 mm ; a =mm ; m =4,5mm ; a =6mm ; ɳ top =,9 6 top itop i.i i n 3 i i,94 3,4 z 4 b Tüm işlilerin iş sayıları i z 3,4 z 3,4. z z m (z z 3.(z 3,4z a z4 i,94 z4,94. z3 z3 m(z3 z4 4,5.(,94z3 z3 a 6 z3 z 7 z 3,4.7 57,8 z 8 DEÜ Maina Mühenisliği Bölümü z,94.8 5,9 z4 4 58 53
c Dişlilerin boyutlanırılması n =965D/ z z 3 m =3 mm; m =4,5mm ; ɳ top =,9 7 z 58 8 z 53 z z3 4 6 n z n 3 z 4 =m.z =m.z =3.7=5mm =m.z =3.58=74mm = +m = +m =5+.3=57mm = +m =74+.3=8mm f = -,5m f = -,5m =5-,5.3=43,5mm f = -,5m =74-,5.3=66,5mm Çıış momenti P M.i. 955.i. 955...,9 n 965 M3 9,55 Nm DEÜ Maina Mühenisliği Bölümü
ÖRNEK Şeile gösterilen işli sistemine çıış milinin önme hızı 45 D/, motor gücü 4 W, toplam çevrim oranı 4,4, birinci aeme çevrim oranı 7, z =6, z 3 =8 ir. I. ve III. mil arasına toplam esenler arası mesafe 59,5 mm, iinci aeme moülü 5mm verilmeteir. a- z ve z 4 işlilerinin iş sayılarını b- motorun önme hızı ve çııştai önürme momenti c- (η=,93 z ve z işlilerinin boyutlanırılması istenmeteir. Dişliler sıfır işliir. (, f, n g z z z 3 DEÜ Maina Mühenisliği Bölümü a a a top n ç z 4
a- z ve z 4 işlilerinin iş sayıları z =6, z 3 =8, i =7, m =5mm, a top =59,5mm n g i =7 z i z 7.6 z i. z z z z =6 z 3 =8 i i z 4 z4 i. z3 z3 top i.i i i top i i 4,7 7 6,6 a a a top =59,5 n ç z 4 z 4 6,6.8 9 DEÜ Maina Mühenisliği Bölümü
b- motorun önme hızı ve çııştai önürme momenti (η=,93 i top n n g ç n g 4,4.45 9D / M ç M.i g top. top P 955. n.i. 4 955. 9.4,4.,93 77Nm n g z z z 3 a a a top DEÜ Maina Mühenisliği Bölümü n ç z 4
c- z ve z işlilerinin boyutlanırılması istenmeteir. Dişliler sıfır işliir. (, f, z =6, z 3 =8, i =7, m =5mm, a top =59,5mm, z =, z 4 =9 z ve z işlilerinin boyutlanırılması için birinci aeme moülünü (m bulmamız gereir. a =a top -a =59,5-37,5=9 mm n g z m(z3 z4 a m (z z a 5.(8 9 37,5mm m.(6 9 m 3mm z z 3 a a a top n ç z 4 =m.z =m.z =3.6=48mm =m.z =3.=336mm = +m = +m =48+.3=54mm = +m =336+.3=34mm f = -,5m f = -,5m =48-,5.3=4,5mm f = -,5m =336-,5.3=38,5mm DEÜ Maina Mühenisliği Bölümü
Bir üz işli meanizmasına; z =, m= mm, α =, i=4 oluğuna göre, Dişlileri boyutlanırın. Kavrama oranını bulun. f f z z 4. 8 z i m.z m.z..m.m,5.m,5.m ÖRNEK 3 iş 4mm.8 6mm 4. 44mm 6. 64mm 4,5. 35mm 6,5. 55mm DEÜ Maina Mühenisliği Bölümü
g g r - r r - r g.cos.cos t g g - a.sin 4.cos 37,588mm 6.cos 5,35mm t a g t.cos..cos mm -(37,588/ 8 - (5,35/ -.sin..cos DEÜ Maina Mühenisliği Bölümü
ÖRNEK 4 Bir işli meanizmasına; z =, m=4 mm, α = olan sıfır işlisinin a Bölüm airesi üzerinei iş alınlığını b Diş başı airesi üzerinei iş alınlığını c Sivri tepenin meyana geliği çapın (α s =35,5 X=+,3 olması urumuna bölüm airesi üzerinei iş alınlığının e X=+,3 olması urumuna iş ibi ve iş başı airelerinin çaplarını bulunuz. DEÜ Maina Mühenisliği Bölümü
z =, m=4 mm, α = a Bölüm airesi üzerinei iş alınlığı s. m.4 6,83mm DEÜ Maina Mühenisliği Bölümü
z =, m=4 mm, α = b Diş başı airesi üzerinei iş alınlığı S g s [.cos ev ev.cos ] cos. cos m.z 4. 8mm 8.4( 88mm 8 cos.cos,85466 3,3579 88 ev tan tan3,3579 3,3579,6858 8 ev tan tan 8,4944 S s [ ev ev 6,83 ] 88[,4944,6858],779 mm 8 DEÜ Maina Mühenisliği Bölümü
z =, m=4 mm, α = olan sıfır işlisinin c Sivri tepenin meyana geliği çap (α s =35,5 cos cos.cos s.cos s s. 8. cos cos 35,5 s 9,34 mm X=+,3 olması urumuna bölüm airesi üzerinei iş alınlığı.m.4.x.m.tan.,3.4.tan 7,57 mm s e X=+,3 olması urumuna iş ibi ve iş başı airelerinin çaplarını bulunuz..m( x f.m(,5 x f 8.4(,3 9,4mm 8.4(,5,3 7,4mm DEÜ Maina Mühenisliği Bölümü
ÖRNEK 5 Alın üz işli meanizması için m=3 mm; z =, z =3 oluğuna göre, a- alttan esilmeyi önleme için prati profil ayırma fatörünün eğerini b-ötelemeli sıfır işli meanizması oluşturaca şeile meanizmanın boyutlarını bulunuz. DEÜ Maina Mühenisliği Bölümü
a- alttan esilmeyi önleme için prati profil ayırma fatörünün eğerini bulun. x z z min min - z = z min = 7 z min 4 = 5 z min = 3 z min 5 4 - z 4 7 7 x,35 DEÜ Maina Mühenisliği Bölümü
b-ötelemeli sıfır işli meanizması oluşturaca şeile meanizmanın boyutlarını bulunuz. m=3 mm; z =, z =3 x x x,35 f f m.z m.z.m( x.m( x.m(,5 x.m(,5 x f f 3. 3 mm 3.3 96 mm 3.3(,35 37,4mm 96.3(,35,59 mm 3.3(,5,35 3,9mm 96.3(,5 (,35 87,9 mm DEÜ Maina Mühenisliği Bölümü
Şeilei işli sistemine ve 3 işlileri esenel yöne ayabilen grup işlileriir. Yani ve işlileri eş çalıştığına birinci hız aemesi, 3 ve 4 işlileri eş çalıştığına iinci hız aemesi oluşuyor. z =z =4 ve birinci aeme işlilerinin moülü m =,5mm; z 3 =, z 4 =44 ve iinci aeme işlilerinin moülü m =3mm ir. a- 3 ve 4 işlilerinin ve işlileri tarafınan belirlenen esenler arası mesafeye yerleştirilebilmesi için gereli öteleme mitarı neir? (x 4 = 3 b- 3 ve 4 işlilerini boyutlanırın. c- Baş boşluğunu bulun. ÖRNEK 6 4 n g n ç DEÜ Maina Mühenisliği Bölümü
a- 3 ve 4 işlilerinin ve işlileri tarafınan belirlenen esenler arası mesafeye 3 yerleştirilebilmesi için gereli öteleme mitarı neir? (x 4 = n (z g 3 z4(evb ev x3 x4? tan evb tan b b 4 a cos b. cos a m (z z 3.( 44 n 3 4 ç a 99 mm m (z z,5.(4 4 a mm 99 cos b.cos,933 b, 5 3-4 işlilerinin as aralığı - işlilerinin oluşturuğu as aralığına ötelenecetir. ev b tan b b tan,5,5 8,8789 ev tan,36367,349,494 x x4 ( 44(,8789,4944 tan 3,345 DEÜ Maina Mühenisliği Bölümü x 4 = için x 3 =,345
b- 3 ve 4 işlilerin boyutları 3 4 3 4 f 3 f 4 m.z m.z 3 4 3 4 3 4.m( x.m( x 3 4.m(,5 x.m(,5 x 3 4 3. 66mm 3.44 3mm 66.3(.345 74,7 mm 3.3( 38mm 66.3(,5,345 6,57 mm 3.3(,5 4,5 mm c- Baş boşluğu s s K K (3 f a,38.m s 4 (74,7 4,5 (,...,3.m K,75 mm DEÜ Maina Mühenisliği Bölümü
ÖRNEK 7 z =6, z =4 ve iinci aeme m=5mm eğerlerine sahip bir işli meanizması 45 mm esenler arası mesafeye yerleştirilmeteir. X =,5 verilmiştir. a- Toplam profil öteleme fatörünü b- Dişlilerin boyutlarını c- Diş başı alınlığını hesaplayınız. DEÜ Maina Mühenisliği Bölümü
a- Toplam profil öteleme fatörü x x (z z (evb tan ev ev ev b tan tan b b evb tan b b,46348,434,9473 ev tan,36367,349,494 cos b a a. cos m(z z cos 5(6 4 a 4 45 b.cos,973 b 4, 867 4mm x x (6 4(,9473,494 x tan,3,5,6, DEÜ Maina Mühenisliği Bölümü
b- Dişlilerin boyutları z =6, z =4, m=5mm x,5 ; x,6 f f m.z m.z.m( x.m( x.m(,5 x.m(,5 x =5.6=8 mm =5.4= mm =8+.5.(+,5=95 mm =+.5.(+,6=6, mm =8-.5.(,5-,5=7,5 mm =-.5.(,5-,6=93,7mm DEÜ Maina Mühenisliği Bölümü
c- Diş başı alınlığı S g cos s [ 8 95.cos ev ev.cos,793 37, 69 ev tan tan37,69 37,69,47945 8 ev tan tan,4944 8.m.5.x.m.tan.,5.5.tan 9,67383 s.cos ] cos. cos S s [ ev ev 9,67389 ] 95[,4944,47945],9987mm 8 S,995644 mm DEÜ Maina Mühenisliği Bölümü