Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 4, Sayı: 32, Kasım 2016, s

Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 4, Sayı: 32, Kasım 2016, s. 213-224 Yayın Geliş Tarihi / Article Arrival Date Yayınlanma Tarihi / The Publication Date 22.09.2016 10.11.2016 Dr. Esra CİZMECİ Yalova Üniversitesi Termal Meslek Yüksekokulu escizsu@hotmail.com Dr. Serkan DENİZ Yalova Üniversitesi Termal Meslek Yüksekokulu serkand100@gmail.com ÖZEL SAĞLIK KURULUŞLARINDA İŞ DIŞI AMAÇLARLA İNTERNET KULLANIMI İşyerinde iş dışı internet kullanımı günümüzde hem şirketler, hem de çalışanlar açısından göz ardı edilemez bir gerçektir. İşverenler bu konuda şirket kaynaklarının kötüye kullanımı, şirket ağlarının zarar görmesi ya da verimliliğin azalması gibi endişeler taşırken; yoğun çalışma saatlerinden dolayı şahsi bazı işlerini iş saatlerinde internet üzerinden halletmek ya da iş stresinden ve yoruculuğundan kısa aralarla uzaklaşmak isteyen çalışanlar ise, bu durumu bir hak olarak görmektedirler. Bu araştırmanın amacı özel sağlık kuruluşlarında çalışanların işyerinde iş dışı internet kullanım sıklığının belirlenmesi ve işyerinde iş dışı internet kullanım sıklığının demografik özelliklere göre farklılık gösterip göstermediğinin ortaya konulmasıdır. Araştırma, Eylül 2016 da İstanbul ve Yalova illerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonucunda özel sağlık kuruluşlarında iş dışı internet kullanım sıklığının düşük olduğu belirlenmiştir. Bu sonuç sağlık kuruluşları için istenilen bir durumdur. Yine araştırma sonucunda işyerinde iş dışı internet kullanım sıklığının cinsiyet, yaş, medeni durum, eğitim durumu ve görev gibi demografik özelliklere göre farklılık göstermediği sonucuna ulaşılmıştır. Anahtar kelimeler: İnternet, Sanal Kaytarma, Sağlık Kuruluşu Öz

NON-WORK RELATED INTERNET USE IN PRIVATE HEALTHCARE ORGANIZATIONS Abstract Non-work related Internet use at work is an unignorable reality for both companies and employees of today. Whereas employers worry that the company resources will be abused, the company network will get damage or the productivity will decrease; employers who want to do some of their personal tasks via Internet because of long working hours, or those who want to get away from the stress and exhaustion of their work via short breaks consider non-work related Internet use as a right. This study aims to determine the frequency of non-work related Internet use of the employee in private healthcare organizations, and to reveal if non-work related Internet use at work differs with regard to specific demographic features. The current study has been done in Istanbul and Yalova, in September 2016. Results of this study demonstrate that the frequency of non-work related Internet use at work is low in private healthcare organizations. This is a desired result for healthcare organizations. Also, this study found that non-work related Internet use at work does not differ in accordance with gender, age, marital status, education, and position. Keywords: Internet, Cyberslacking, Healthcare Organizations 214 I. GİRİŞ Günümüzde internet, hem bireyin serbest zamanlarının bir oyalayıcısı hem de yerine getirilmesi gereken işler için bir araç görevi görmektedir. Gelişen teknoloji ve bireylerin internette sahip oldukları serbestlik, bireylerin internette geçirdiği sürelerin artmasına neden olmaktadır (Aksoy, 2015:368). Modern dönemde işten arta kalan zaman (Giddens, 2012:792) anlamına gelen serbest zaman ile iş zamanı arasındaki sınırlar, internet teknolojisi ile birlikte bulanıklaşmıştır. Gerek masa başı bir işte çalışanlar, gerek işyerinde sürekli hareket halinde olanlar, gerekse de evlerinden (home office) çalışanlar için internet masaüstü bilgisayarlarda, laptoplarda en önemlisi de akıllı cep telefonlarında sürekli hâlihazır bir biçimde beklemektedir. Bu durum çalışanların mesai saatlerinde interneti iş dışı nedenlerle kullanımını kolaylaştırmaktadır. İşyerinde iş dışı internet kullanımı, mesai saatleri içerisinde, iş yaparak geçirilmesi gereken zaman diliminin şahsi internet kullanımı ile harcanması şeklinde tanımlanabilir (Mills vd., 2001:34). İşyerinde iş dışı internet kullanımı; literatürde sanal kaytarma (cyberslacking), iş dışı amaçlarla bilgisayar kullanımı (cyberloafing), işten kaçma (cyberbludging), işyerinde keyfi internet kullanımı (workplace Internet leisure browsing), işyerinde amacı dışında bilgisayar kullanımı (deviant use of computer at work) gibi isimlerle de geçmektedir (Mills, vd., 2001:34; Johnson ve Indvik, 2004:54; Lim, 2002:677; Coker, 2011:238; Mastrangelo, Everton ve Jolton, 2006:731). İşyerinde iş dışı internet kullanım aktiviteleri farklı biçimlerde sınıflandırılmıştır. Blau, Yang ve Ward-Cook (2006:14) bu aktiviteleri; internette dolaşma, iş dışı mail kullanma ve

etkileşimli aktiviteler içerisinde olma şeklinde üç kategoriye ayırmıştır. Warren (2003:624), işyerinde internet kullanımını yapıcı (constructive) ve yıkıcı (destructive) şeklinde ikiye ayırmıştır. Blanchard ve Henle (2008:1067), iş yerinde iş dışı internet kullanımı davranışlarını önemsiz (minor cyberloafing) (şahsi mailleri okumak gibi) ve önemli (serious cyberloafing) (uygunsuz içerikli sitelere girmek gibi) olarak ikiye ayırmıştır. Mastrangelo, Everton ve Jolton ise (2006:733-739) bu aktiviteleri, zararlı (counterproductive) ve üretici olmayan (nonproductive) bilgisayar kullanımı olacak şekilde ayırmıştır. Bunlardan ilki, uygunsuz içerik indirme ya da şirket bilgisayarına virüs bulaştırma gibi zarar verici aktiviteleri içerirken; ikincisi ise internetten banka işlerini halletmek ya da şahsi mail yazışmaları yapmak gibi şirkete zarar vermeyen, ancak verimli olabilecek mesai saatinden çalan aktivitelerdir. Son yıllarda, işyerinde iş dışı internet kullanımında önemli bir artış görülmektedir. Bunun en önemli nedenleri arasında internet erişiminin kolaylaşması, internet aboneliklerinin ucuzlaması ve çalışanlara internet kullanımının bedava olması gibi nedenler sayılabilir. Dahası internetin verdiği gizlilik/kimliksizlik (anonimlik) algısı, çalışanların işyerinde internet üzerinden ilişkilerini sürdürmelerine yardımcı olmaktadır. Ayrıca, e-mail, sohbet odaları, haber grupları gibi etkileşimli çevrimiçi uygulamalar, çalışanlara masalarından kalkmadan başka insanlarla buluşabilme imkânı tanımaktadır. İnternette bulunan keyifler, çalışanlar için gerçek hayattan ve stresten kaçmanın bir yoludur. Ayrıca, internet ortamında insanlar kendilerini daha kolay ve rahat ifade edebilmektedirler. Son olarak da, uzun çalışma saatleri insanların kendilerine ayırabilecekleri vakitleri oldukça azalttığından; çalışanlar sosyal ilişkilerini mesai saatlerini kullanarak, internet ortamında organize etmeye çalışmaktadırlar (Griffiths, 2010:467-468). 215 Whitty (2004: 51), işyerinde internet kullanımının aslında internetten önce de var olan şahsi telefon görüşmeleri, arkadaşlarla kısa sohbetler, gazete okuma vb. gibi çalışmaya ara vererek, uzun çalışma saatlerinde çalışanların verimliliğini arttıracak yenileyici aktivitelerin yerini aldığını düşünmektedir. Diğer yandan internet erişiminin oldukça kolaylaştığı ve gündelik yaşamın gerek zorunlu zamanlar gerekse de serbest zamanlar olmak üzere her anını kuşattığı günümüzde doğal olarak iş zamanı ile serbest zaman arasındaki sınırlarda bulanıklaşmıştır. Bu sebeplerden dolayı işyerinde internet kullanımının her zaman yanlış olduğunu ya da engellenmesi ya da sınırlandırılması gerektiğini söylemek pek mümkün olmamaktadır (Kim ve Byrne, 2011:2281). Nitekim birçok araştırma işyerinde iş dışı internet kullanımını olumsuz bir eylem olarak yansıtırken; işyerinde iş dışında internet kullanımının çalışanları sıkıntıdan, bitkinlikten, stresten kurtardığı, verimliliği ve iş tatminini artırdığı, iyi hali ve yenilenmeyi artırdığı ve genel olarak daha mutlu çalışanlar ortaya çıkardığı da görülmektedir (Oravec, 2002:63; Reinecke, 2009:463; Stanton, 2002:58). Kimi araştırmalar, işyerinde iş dışı internet kullanımının kimi çalışanlar tarafından çalışma ortamının kısıtlamalarından uzak, daha özgür ve bağımsız ve mahrem (gözetleniyor-kontrol ediliyor olsa da) bir ortam olarak algılandığını göstermiştir (Whitty ve Carr, 2006:246). İşyerinde iş dışı internet kullanımının bazı riskleri de bulunmaktadır. Örneğin; şirket bilgisayarından uygunsuz bir içerik indirildiğinde, organizasyon güvenlik riskleriyle ya da hukuki yaptırımlarla karşılaşabilmekte, şirket ağında yavaşlama gerçekleşebilmektedir. Ancak bunları engellemek adına çalışanların internet erişimini kısıtlamak, onların mahremiyet algısını rahatsız edebilmekte ve çalışma verimlerini düşürebilmektedir (Pee, Woon ve Kankanhalli, 2008:120). Griffiths e (2010:469) göre; işyerinde internetin kötüye kullanılmasını engellemek için ilk olarak kurallar koyulmalıdır. Bu durum işe yaramazsa, şifreli erişim kontrolleri ya da

kilitler gibi tedbirler alınmalıdır. Bu da işe yaramazsa, interneti kötüye kullanan kişileri tespit eden/deşifre eden tespit önlemleri alınmalıdır. Son çare olarak da; interneti kötüye kullananlar uyarılmalı, cezalandırılmalı, ya da işlerine son verilmelidir. Anandarajan ve Simmers (2005: 787) ise, işyerinde internet kullanımında çok fazla özgürlüğün internetin kötüye kullanımına ve şirketin zarar görme ihtimaline, çok fazla sanal sessizleştirmenin de (cyber-silencing) verim kaybına ve çalışanın işyeriyle ilgili kötü hisler beslemesine yol açacağını düşünmektedir. Bu doğrultuda yazarlar; siber canlandırıcı (cyber-stimulating) olarak adlandırdıkları, öğrenmenin ve internetin üretken kullanımının serbest bırakıldığı; ancak risk içeren kullanım biçimlerinin de yasaklandığı bir yol önermektedirler. Bu noktada önemli bir konuya da dikkat çekmek gerekmektedir. İşyerinde internet kullanımı ile ilgili düzenlemeler yapılırken sadece şirket bilgisayarları değil, çalışanların yanlarından hiç ayırmadıkları ve çoğunlukla internet içeren akıllı telefonlar aracılığıyla yaptıkları iş dışı internet kullanımı aktiviteleri de göz önünde bulundurulmalıdır. Sağlık sektörü emek yoğun bir sektör olup; çalışanların sağlık hizmeti sunumunda önemli bir yeri vardır. Özellikle hekim ve sağlık personelinin göstereceği dikkat ve hassasiyet insan sağlığını ve hayatını doğrudan etkilemektedir. Bundan dolayı sağlık kuruluşları da iş dışı internet kullanımının üzerinde önemle durması gerekmektedir. Bu araştırma ile özel sağlık kuruluşlarında çalışanların işyerinde iş dışı internet kullanım sıklığının belirlenmesi ve işyerinde iş dışı internet kullanım sıklığının demografik özelliklere göre farklılık gösterip göstermediğinin ortaya konulması amaçlanmıştır. II. YÖNTEM Araştırma, Eylül 2016 da İstanbul ve Yalova illerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırma kapsamında veri toplamak için seçilen hedef kitleyi, özel sağlık kuruluşlarında çalışanlar oluşturmuştur. Araştırmada veri toplamak için anket yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada kullanılan anket formu iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde yer alan sorular katılımcıların demografik özelliklerinin belirlenmesi ile ilgilidir. İkinci bölümünde yer alan ifadeler ise, katılımcıların işyerinde iş dışı internet kullanma sıklığını belirlemeye yöneliktir. İkinci bölümün oluşturulmasında Coker in (2011:243) çalışmasından yararlanılmış olup; çalışmada yer alan 17 ifadenin ikisi yapılan pilot çalışma sonucunda objektif sonuçlar alınamadığından anket formuna dahil edilmemiştir. İkinci bölümdeki ifadeler, 5 li Likert tipi ölçekle Hiçbir Zaman, Nadiren, Ara Sıra, Sıklıkla ve Her Zaman seçenekleri ile ölçülmüştür. İkinci bölümün yapı geçerliliğinin belirlenmesinde açıklayıcı faktör analizi yapılmıştır. Bölümün faktör analizine uygunluğunu belirlemek için KMO ve Bartlett testi yapılmıştır. Bu testlerin sonucunda, KMO değeri 0,94, Bartlett küresellik testi de (p<0,01) anlamlı bulunmuştur. Bu sonuca göre, kullanılan veri setinin faktör analizi için uygun olduğu, değişkenler arasında yüksek düzeyde ilişkinin olduğu ve bu bölüm için, faktör analizinin yapılabileceği sonucuna ulaşılmıştır. Yapılan faktör analizi sonuçları Tablo 1 de gösterilmiştir. Faktör analizi sonucunda bölümdeki ifadeler, toplam açıklanan varyansı % 68,85 olan, 15 maddeden oluşan tek faktör altında toplanmıştır. Bölümün güvenirliğini belirlemek için Cronbach s Alpha katsayısı hesaplanmıştır. Buna göre Cronbach s Alpha katsayısı, 0,97 bulunmuştur. Bu sonuca göre bölümün içsel tutarlılığının ve güvenirliğinin yüksek düzeyde olduğu belirlenmiştir. 216

Tablo 1: İşyerinde İş Dışı İnternet Kullanımı İle İlgili İfadelerin Faktör Yük Değerleri İşyerinde İş Dışı İnternet Kullanımı İle İlgili İfadeler Faktör Yükü 2.7. Mesai saatlerinde internetten alışveriş yaparım. 0,89 2.6. Mesai saatlerinde forumlardaki mesajları okurum. 0,88 2.9. Mesai saatlerinde internetteki açık arttırma sitelerine girerim. 0,88 2.11. Mesai saatlerinde internetten videolar izlerim. 0,87 2.5. Mesai saatlerinde sosyal medya platformlarında paylaşımlarda bulunurum. 2.15. Mesai saatlerinde, ilgilendiğim ürünler ya da hizmetler ile ilgili sitelere bakarım. 0,87 0,86 2.13. Mesai saatlerinde iş dışı/şahsi maillerimi kontrol ederim. 0,86 2.8. Mesai saatlerinde internetten alışveriş sitelerine bakarım. 0,84 2.10. Mesai saatlerinde şahsi banka işlemlerimi yaparım. 0,83 2.12. Mesai saatlerinde internet üzerinden oyunlar oynarım. 0,83 217 2.4. Mesai saatlerinde internetten sosyal medya platformlarına girerim. 0,82 2.14. Mesai saatlerinde ilgi alanlarımla ilgili bilgiler araştırırım. 0,79 2.1. Mesai saatlerinde internetten haber okurum. 0,77 2.3. Mesai saatlerinde internetten şans oyunları sonuçlarına bakarım. 0,72 2.2. Mesai saatlerinde internetten spor müsabakalarının sonuçlarına bakarım. 0,72 Araştırma kapsamında 228 adet anket formu toplanmıştır. Araştırmada elde edilen verilerin analizinde SPSS 18.0 istatistik paket programı kullanılmıştır. Verilerin analizinde ve bulguların elde edilmesinde, frekans, yüzde dağılımları, ortalama ve standart sapma hesaplanmış; ayrıca demografik özelliklere göre karşılaştırma analizleri yapılmıştır. Hesaplanan skewness (çarpıklık) katsayısı 0,51 bulunmuş ve bu sonuca göre verilerin normal dağılımdan geldiği belirlenmiştir. Bundan dolayı demografik özelliklere göre yapılan karşılaştırmalarda, iki bağımsız grubun karşılaştırılmasında bağımsız örneklemler için t-testi, ikiden fazla bağımsız grubun karşılaştırılmasında ise, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) kullanılmıştır. Elde edilen bulgular % 95 güven aralığında ve % 5 anlamlılık düzeyinde değerlendirilmiştir.

III. BULGULAR Araştırma kapsamında elde edilen bulgular aşağıda gösterilmiştir: Tablo 2: Demografik Bilgiler Değişkenler Frekans Yüzde (%) Kadın 135 59,2 Cinsiyet Erkek 93 40,8 Yaş Medeni Durum Eğitim Durumu Görev Toplam 228 100,0 25 ve altı 105 46,1 26-35 62 27,2 36-45 30 13,2 46 ve üzeri 31 13,6 Toplam 228 100,0 Bekar 110 48,2 Evli 118 51,8 Toplam 228 100,0 Lise 65 28,5 Önlisans 96 42,1 Lisans 29 12,7 Lisansüstü 38 16,7 Toplam 228 100,0 Hekim 30 13,2 İdari Personel 32 14,0 Sağlık Personeli 129 56,6 Teknik ve Destek Personeli 37 16,2 Toplam 228 100,0 218

Araştırmaya katılan çalışanlara ilişkin demografik bilgiler (frekans ve yüzde dağılımı) Tablo 2 de gösterilmiştir. Tablo 3: İşyerinde İş Dışı İnternet Kullanımı İle İlgili İfadelere İlişkin Tanımlayıcı İstatistikler İfadeler Ortalama Standart Sapma 2.1. Mesai saatlerinde internetten haber okurum. 2,99 1,42 2.2. Mesai saatlerinde internetten spor müsabakalarının sonuçlarına bakarım. 2.3. Mesai saatlerinde internetten şans oyunları sonuçlarına bakarım. 2.4. Mesai saatlerinde internetten sosyal medya platformlarına girerim. 2.5. Mesai saatlerinde sosyal medya platformlarında paylaşımlarda bulunurum. 2,14 1,45 1,84 1,36 3,06 1,45 2,70 1,41 2.6. Mesai saatlerinde forumlardaki mesajları okurum. 2,64 1,45 2.7. Mesai saatlerinde internetten alışveriş yaparım. 2,36 1,42 2.8. Mesai saatlerinde internetten alışveriş sitelerine bakarım. 2,54 1,44 2.9. Mesai saatlerinde internetteki açık arttırma sitelerine girerim. 2,13 1,43 2.10. Mesai saatlerinde şahsi banka işlemlerimi yaparım. 2,86 1,56 2.11. Mesai saatlerinde internetten videolar izlerim. 2,68 1,41 2.12. Mesai saatlerinde internet üzerinden oyunlar oynarım. 2,24 1,47 2.13. Mesai saatlerinde iş dışı/şahsi maillerimi kontrol ederim. 2.14. Mesai saatlerinde ilgi alanlarımla ilgili bilgiler araştırırım. 2.15. Mesai saatlerinde, ilgilendiğim ürünler ya da hizmetler ile ilgili sitelere bakarım. 2,76 1,48 2,84 1,41 2,46 1,37 219 İş Yerinde İş Dışı İnternet Kullanımı Genel 2,55 1,19 İşyerinde iş dışı internet kullanımı ile ilgili Tablo 3 deki tanımlayıcı istatistikler incelendiğinde en sık yapılan iş dışı internet kullanım aktivitesi sosyal medya platformlarına girilmesidir (Ort=3,06). En az yapılan iş dışı internet kullanım aktivitesi ise, mesai saatlerinde internetten şans oyunları sonuçlarına bakılmasıdır (Ort=1,84). Genel olarak incelendiğinde iş dışı internet kullanımı çok sık değildir (Ort=2,55).

Tablo 4: İşyerinde İş Dışı İnternet Kullanım Sıklığının Cinsiyete Göre Karşılaştırılması Cinsiyet N Ort. S.S. t p Kadın 135 2,55 1,17 Erkek 93 2,54 1,23 0,09 0,92 Tablo 4 te katılımcıların cinsiyetine göre işyerinde iş dışı internet kullanım sıklığının karşılaştırılması yer almaktadır. Tablo incelendiğinde (puan ortalamasına göre), işyerinde iş dışı internet kullanım sıklığının cinsiyete göre bir farklılık göstermediği belirlenmiştir (p>0,05). Tablo 5: İşyerinde İş Dışı İnternet Kullanım Sıklığının Yaşa Göre Karşılaştırılması Yaş Grupları N Ort. S.S. F p 25 ve altı 105 2,70 1,07 26-35 62 2,61 1,27 36-45 30 2,27 1,06 46 ve üzeri 31 2,18 1,42 2,17 0,09 Tablo 5 te katılımcıların yaş gruplarına göre işyerinde iş dışı internet kullanım sıklığının karşılaştırılması yer almaktadır. Tablo incelendiğinde (puan ortalamasına göre), işyerinde iş dışı internet kullanım sıklığının yaş gruplarına göre bir farklılık göstermediği belirlenmiştir (p>0,05). Tablo 6: İşyerinde İş Dışı İnternet Kullanım Sıklığının Medeni Duruma Göre Karşılaştırılması Medeni Durum N Ort. S.S. t p Bekar 110 2,57 1,04 Evli 118 2,53 1,32 0,25 0,80 Tablo 6 da katılımcıların medeni durumuna göre işyerinde iş dışı internet kullanım sıklığının karşılaştırılması yer almaktadır. Tablo incelendiğinde (puan ortalamasına göre), işyerinde iş dışı internet kullanım sıklığının medeni duruma göre bir farklılık göstermediği belirlenmiştir (p>0,05). Tablo 7: İşyerinde İş Dışı İnternet Kullanım Sıklığının Eğitim Durumuna Göre Karşılaştırılması Eğitim Durumu N Ort. S.S. F p Lise 65 2,44 1,14 Önlisans 96 2,63 1,15 Lisans 29 2,78 1,31 1,06 0,37 220

Lisansüstü 38 2,35 1,26 Tablo 7 de katılımcıların eğitim durumuna göre işyerinde iş dışı internet kullanım sıklığının karşılaştırılması yer almaktadır. Tablo incelendiğinde (puan ortalamasına göre), işyerinde iş dışı internet kullanım sıklığının eğitim durumuna göre bir farklılık göstermediği belirlenmiştir (p>0,05). Tablo 8: İşyerinde İş Dışı İnternet Kullanım Sıklığının Görevine Göre Karşılaştırılması Görev N Ort. S.S. F p Hekim 30 2,46 1,34 İdari Personel 32 2,53 1,29 Sağlık Personeli 129 2,67 1,11 Teknik ve Destek Personeli 37 2,20 1,20 1,60 0,19 Tablo 8 de katılımcıların görevine göre işyerinde iş dışı internet kullanım sıklığının karşılaştırılması yer almaktadır. Tablo incelendiğinde (puan ortalamasına göre), işyerinde iş dışı internet kullanım sıklığının görevine göre bir farklılık göstermediği belirlenmiştir (p>0,05). IV. TARTIŞMA VE SONUÇ Araştırma sonucunda genel olarak özel sağlık kuruluşlarında iş dışı internet kullanım sıklığının düşük olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu sonuç sağlık kuruluşları için istenilen bir durum olup; bu sonucu işyerinde iş dışı internet kullanımı ile ilişkili farklı değişkenlerin varlığı ile açıklamak mümkündür. Örneğin Fathonah ve Hartijasti nin (2014:159-162) araştırma sonuçlarına göre iş dışı internet kullanımını arttıran nedenlerden birisi örgütsel adaletsizlik algısıdır. Yine aynı araştırma sonuçlarına göre işyerinde iş dışı internet kullanımı iş verimliliğine olumsuz etki etmektedir. Sağlık kuruluşlarında iş dışı internet kullanım sıklığının yüksek çıkması, sağlık kuruluşlarını iş dışı internet kullanım sıklığını arttıran adaletsizlik, stres, iş tatminsizliği gibi birçok sorunla mücadele etmesine neden olacaktır. Yine sağlık kuruluşlarında iş dışı internet kullanım sıklığının yüksek çıkması, kısıtlı kaynaklarla çalışmak zorunda olan sağlık kuruluşlarının verimlilik ve kaynak sorunları gibi problemlerle mücadele etmesine neden olacaktır. Bu araştırmada işyerinde iş dışı internet kullanım sıklığının demografik özelliklere göre farklılık gösterip göstermediği de incelenmiştir. Bu kapsamda yapılan analizler sonucunda cinsiyete göre işyerinde iş dışı internet kullanım sıklıkları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Yapılan bazı araştırma sonuçları da bu bulguyu desteklemektedir (Ünal ve Tekdemir, 2015:107; Örücü ve Yıldız, 2014:107). Ancak bu araştırma sonuçları genel olarak incelendiğinde kadınların erkeklere göre çok düşük bir farkla da olsa iş dışı interneti daha fazla kullandığı belirlenmiştir. Oysa yapılan bazı araştırmaların sonuçlarına göre iş dışı interneti erkeklerin daha fazla kullandığı belirlenmiştir (Garrett ve Danziger, 2008:290; Vitak, Crouse ve LaRose, 2011:1755). Araştırma sonuçlarına göre yaş grupları arasında işyerinde iş dışı internet kullanım sıklığı açısından istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Yapılan bazı araştırmalar incelendiğinde yaş grupları arasında iş dışı internet kullanımı ile ilgili farklılıklar bulunarak bu bulgu desteklenmemiştir (Ünal ve Tekdemir, 2015:107; Örücü ve Yıldız, 2014:108, Cavusoglu, 221

Palamutcuoglu ve Palamutcuoglu, 2014:162). Ancak araştırma sonuçları genel olarak incelendiğinde katılımcıların yaş aralığı yükseldikçe iş dışı internet kullanım sıklığının azaldığı belirlenmiştir. Bu sonucu Ünal ve Tekdemir in (2015:107) araştırma sonuçları da desteklemektedir. Araştırma sonuçlarına göre medeni durum açısından işyerinde iş dışı internet kullanım sıklığı istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık göstermemektedir. Ancak araştırma sonuçları genel olarak incelendiğinde bekar katılımcılar iş dışı interneti evli katılımcılara göre daha fazla kullanmaktadır. Örücü ve Yıldız ın (2014:107) araştırma sonuçları da bekar çalışanların daha fazla sanal kaytarma yaptığını ortaya koyarak bu sonucu desteklemektedir. Araştırma sonuçlarına göre eğitim durumu açısından işyerinde iş dışı internet kullanım sıklığı istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık göstermemektedir. Yapılan bazı araştırmalar incelendiğinde eğitim durumu açısından iş dışı internet kullanımında farklılıklar bulunarak bu bulgu desteklenmemiştir (Ünal ve Tekdemir, 2015:108; Cavusoglu, Palamutcuoglu ve Palamutcuoglu, 2014:162). Araştırma sonuçları genel olarak incelendiğinde katılımcıların eğitim durumu yükseldikçe iş dışı internet kullanım sıklığının arttığı belirlenmiştir; ancak lisansüstü eğitim düzeyine sahip katılımcıların iş dışı internet kullanımı diğer eğitim düzeyine sahip katılımcılara göre en düşük düzeydedir. Bu durum eğitim durumu lisansüstü olan katılımcıların büyük kısmını hekimlerin oluşturması ile açıklanabilir. Hekimler sağlık kuruluşlarında en yoğun çalışan kesimi oluşturmaktadır. Ünal ve Tekdemir in (2015:108) araştırma sonuçlarına göre eğitim düzeyi yükseldikçe iş dışı internet kullanımı da artmaktadır. Bu sonuç bu araştırmanın sonucunu kısmen desteklemektedir. 222 Araştırma sonuçlarına göre görev açısından işyerinde iş dışı internet kullanım sıklığı istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık göstermemektedir. Araştırma sonuçları genel olarak incelendiğinde iş dışı internet kullanımını en çok sağlık personeli gerçekleştirmektedir. Bu durum yoğun ve stresli bir ortamda çalışan sağlık personelinin rahatlamak ve stresten kaçınmak için böyle bir yola başvurması ile açıklanabilir. Sağlık hizmeti sunumunda önemli bir yere sahip olan sağlık personelinin hizmet sunumunda aksaklığa sebep olmaması için, sağlık personelinin iş dışı internet kullanımı azaltmaya yönelik düzenlemelerin yapılması kaçınılmazdır. Sonuç olarak, bu araştırma ile özel sağlık kuruluşlarında iş dışı internet kullanım sıklığı ve iş dışı internet kullanım sıklığının cinsiyet, yaş, medeni durum, eğitim durumu ve görev gibi demografik özelliklere göre farklılık gösterip göstermediği araştırılmış ve elde edilen bulgular benzer çalışma sonuçları ile karşılaştırılarak tartışılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre özel sağlık kuruluşlarında iş dışı internet kullanım sıklığı düşük bulunmuştur. Bu durum özel sağlık kuruluşları için olumlu bir durum olup; özel sağlık kuruluşlarında iş dışı internet kullanım sıklığını daha da düşürülmesi yönünde çalışmalar yapması önerilmektedir. Çalışmanın iki ilde yapılması ve katılımcı sayısının azlığı bir sınırlılıktır. Benzer çalışmaların çok sayıda ilde ve çok sayıda katılımcı ile yapılmasının yararlı sonuçlar doğuracağı düşünülmektedir. Yine bu çalışmanın konu ile ilgilenen araştırmacılara yol göstereceği düşünülmektedir. KAYNAKLAR Aksoy, V. (2015). İnternet Bağımlılığı ve Sosyal Ağ Kullanımı Düzeylerinin Fen Lisesi Öğrencilerinin Demografik Özelliklerine Göre Değişimi ve Akademik Başarılarına Etkisi. The Journal of Academic Social Science, Yıl: 3, Sayı: 19, 365-383.

Anandarajan, M. ve Simmers, C.A. (2005). Developing Human Capital Through Personal Web Use in the Workplace: Mapping Employee Perceptions. Communications of the Association for Information Systems, 15, 776-791. Blanchard, A. L. ve Henle, C. A. (2008). Correlates of Different Forms of Cyberloafing: The Role of Norms and External Locus of Control. Computers in Human Behavior, 24, 1067-1084. Blau, G., Yang, Y. ve Ward-Cook, K. (2006). Testing a Measure of Cyberloafing. Journal of Allied Health, Volume:35, Number:1, 9-17. Cavusoglu, S., Palamutcuoglu, A. ve Palamutcuoglu, B.T. (2014). The Impact of Demographics of Employees on Cyberloafing: An Empirical Study on University Employees. Research Journal of Business and Management, Volume:1, İssue:3, 149-168. Coker, B.L.S. (2011). Freedom to Surf: The Positive Effects of Workplace Internet Leisure Browsing. New Technology, Work and Employment, 26(3), 238-247. Fathonah, N. ve Hartijasti, Y. (2014). The Influence of Perceived Organizational Injustice towards Workplace Personal Web Usage and Work Productivity in Indonesia. The South East Asian Journal of Management, Vol:8, No:2, 151-166. Garrett, R.K. ve Danziger, J.N. (2008). On Cyberslacking: Workplace Status and Personal Internet Use at Work. CyberPsychology & Behavior, Volume:11, Number:3, 287-292. Giddens, A. (2012). Sosyoloji. İstanbul: Kırmızı Yayınları. 223 Griffiths, M. (2010). Internet Abuse and Internet Addiction in the Workplace. Journal of Workplace Learning, Vol:22, No:7, 463-472. Johnson, P.R. ve Indvik, J. (2004). The Organizational Benefits of Reducing Cyberslacking in the Workplace. In Allied Academies International Conference. Proceedings of the Academy of Organizational Culture, Communications and Conflict, 7(2), 53-59. Las Vegas. Kim, S.J. ve Byrne, S. (2011). Conceptualizing Personal Web Usage in Work Contexts: A Preliminary Framework. Computers in Human Behavior, 27, 2271-2283. Lim, V.K.G. (2002). The IT Way of Loafing on the Job: Cyberloaging, Neutralizing and Organizational Justice. Journal of Organizational Behavior, 23, 675-694. Mastrangelo, P.M., Everton, W. ve Jolton, J.A. (2006). Personal Use of Work Computers: Distraction Versus Destruction. CyberPsychology & Behavior, Volume:9, Number:6, 730-741. Mills, J.E., Hu, B. Beldona, S. ve Clay, J. (2001). Cyberslacking! A Liability Issue for Wired Workplaces. Cornell Hotel and Restaurant Administration Quarterly, 42(5), 34-47. Oravec, J.A. (2002). Constructive Approaches to Internet Recreation in the Workplace. Communications of the ACM, Vol:45, No:1,60-63. Örücü, E. ve Yıldız, H. (2014). İşyerinde Kişisel İnternet ve Teknoloji Kullanımı: Sanal Kaytarma. Ege Akademik Bakış, Cilt:14, Sayı:1, 99-114.

Pee L.G., Woon, I.M.Y., Kankanhalli, A. (2008). Explaining Non-Work-Related Computing in the Workplace: A Comparison of Alternative Models. Information & Management, 45, 120-130. Reinecke, L. (2009). Games at Work: The Recreational Use of Games During Work Hours. CyberPsychology & Behavior, Volume:12, Number:4, 461-465. Stanton, J.M. (2002). Company Profile of the Frequent Internet User. Communications of the ACM, Vol:45, No:1,55-59. Ünal, Ö.F. ve Tekdemir, S. (2015). Sanal Kaytarma: Bir Kamu Kurumunda Ampirik Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C.20, S.2, 95-118. Vitak, J., Crouse, J. ve LaRose, R. (2011). Personal Internet Use at Work: Understanding Cyberslacking. Computers in Human Behavior, 27, 1751-1759. Warren, D.E. (2003). Constructive and Destructive Deviance in Organizations. Academy of Management Review, Vol:28, No:4, 622-632. Whitty, M. (2004). Should Filtering Software be utilised in the Workplace? Australian Employees Attitudes towards Internet usage and Surveillance of the Internet in the Workplace. Surveillance & Society, 2(1), 39-54. Whitty, M.T. ve Carr, A.N. (2006). New Rules in the Workplace: Applying Object-Relations Theory to Explain Problem Internet and email Behaviour in the Workplace. Computers in Human Behavior, 22, 235-250. 224