ANTİBİYOTİK DUYARLILIK TEST SİSTEMLERİNİN VERİFİKASYONU Yrd.Doç.Dr. Murat TELLİ Adnan Menderes Üniversitesi tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji A.D.
Çalışma Planı Verifikasyon planı Kabul kriterleri Çalışmada kullanılacak analitler (örnekler, test materyalleri v.b.) tanımlanmalı ve belirlenmelidir.
Kabul edilebilirlik tanımları Sonuçların ± 1 çiftli dilüsyon içinde olması metodlar arasında uyumu gösterir Direnç yorumlamada farklılık olmaması
Örneklerin seçimi-1 İyi tanımlanmış klinik örnekler veya kültür suşları Kalite kontrol suşları ve/veya referans suşlar(atcc v.b.) iyi örneklerdir fakat kendi hastanemizdeki organizma ve direnç dağılımını yansıtmaz Bazı yurtdışı kurumlar (FDA gibi) rutin hasta kültürlerinden elde edilmiş klinik suşların örnek olarak kullanımına izin verir.
Örnek seçimi-2 Çalışma için kullanılacak organizma dağılımı Hastanede sıklıkla izole edilenlerle benzer olmalı Hastanede sıklıkla görülen direnç fenotiplerini yansılmalıdır MRSA VRE GSBL, Karbapenemaz, AmpC üreten Enterobacteriaceae D-test pozitif S. aureus KNS Çoklu ilaca dirençli P. aeruginosa, Acinetobacter spp.
Değişiklik veya uyarlama yapılmamış kurum onaylı testler için Kesinlik (tekrar edilebilirlik) çalışmaları Kesinlik temel uyum (KTU) Kesinlik kategorik uyum (KKU) Doğruluk çalışmaları Küçük hata (KH) Büyük hata (BH) Çok büyük hata (ÇBH) Temel uyum (TU) Kategorik uyum (KU)
Kesinlik (tekrar edilebilirlik) çalışmaları-1 Beş suş 3 er kez, 3-5 gün test edilir. Antibiyotik duyarlılıkları iyi bilinen ATCC veya kalite kontrol suşları kullanılır En az iki suş dirençli olmalıdır (MRSA, GSBL gibi) Temel ve kategorik uyum %95 olmalıdır.
Kesinlik (tekrar edilebilirlik) çalışmaları-2 Kesinlik temel uyum: test edilen suşun antibiyotik MİK nin ± 1 çift kat dilüsyon içindeki uyumu KTU= İyi bilinen referans MİK in ±1 dilüsyon içinde olan karşılaştırmaların sayısı Toplam test sonuçlarının sayısı
Kesinlik (tekrar edilebilirlik) çalışmaları-3 Kesinlik kategorik uyum: test suşunun CLSI v.b. kriterlere göre yorumlanan duyarlılık sonuçlarının (duyarlı, az duyarlı, dirençli) uyumu KKU= Örtüşen kategorik sonuçların sayısı X 100 Toplam test sonuçlarının sayısı Toplam test: herbir antibiyotik veya tüm antibiyotik ve organizma kombinasyonu toplamı için hesap edilebilir
Doğruluk çalışmaları-1 Büyük kapasiteli laboratuarlar mevcut antibiyotik duyarlılık test sistemine (ADTS) benzer bir referans metod (mikrodilüsyon, agar dilüsyon) ile test edilecek ADTS karşılaştırabilirler Bu durumda 100 veya daha fazla suş herbir panel/kart veya disk için çalışılmalıdır. Ancak sınırlı kaynaklar yüzünden bir çok laboratuar test edilecek ADTS ni mevcut ADTS ile değerlendirir
Doğruluk çalışmaları-2 Mevcut çalışılan ADTS ile yeni sistem arasında karşılaştırmalar yapılacak ise Toplamda en az 30 suş herbir antibiyotik panel/kart veya disk için test edilmelidir.
Doğruluk çalışmaları-3 Bu durumda test sonuçları uyumsuz olduğunda test edilen sistem hatalı olmayabilir. Mevcut sistemi tamamen doğru kabul edemeyiz Bu nedenle bu tip değerlendirmelerde test sistemi duyarlı, mevcut sistem dirençli verdiğinde Çok Büyük Hatadan (ÇBH) bahsedemeyiz
Doğruluk çalışmaları-4 Küçük Hata (KH): bir ADTS az hassas iken diğeri duyarlı veya dirençli sonuç verirse KH= KH uyumsuzluklarının sayısı X 100 Toplam Test Büyük Hata (BH): bir ADTS duyarlı iken diğeri dirençli sonuç verirse BH= BH uyumsuzluklarının sayısı X 100 Her iki sistemde dirençlilerin sayısı
Doğruluk çalışmaları-5 BH oranı % 5 den daha az olmalıdır. BH + KH oranı %10 dan az olmalıdır.
Doğruluk çalışmaları-6 Temel uyum: test edilen ADTS nin MİK lerinin mevcut ADTS ile ± 1 çift kat dilüsyon içindeki uyumu TU= MİK in ±1 dilüsyon içinde olan karşılaştırmaların sayısı Toplam test sonuçlarının sayısı Kategorik uyum: test edilen ADTS nin CLSI v.b. kriterlere göre yorumlanan duyarlılık sonuçlarının (duyarlı, az duyarlı, dirençli) mevcut ADTS göre uyumu HKU= Örtüşen kategorik sonuçların sayısı X 100 Toplam test sonuçlarının sayısı
Sonuçların Değerlendirilmesi-1 Eğer belirlenen limitler aşılmış ise test verifiye değildir ve kullanılmamalıdır. Bu tek bir antibiyotik içinde belirlenebilir. Üretici firmanın desteği ile düzeltici işlemler yapılmalıdır. Daha sonra 20 suş ile referans bir metod eşliğinde tekrar çalışılmalı ve problemin düzeldiği gösterilmelidir.
Sonuçların Değerlendirilmesi-2 Hata oranları bazı antibiyotik/organizma kombinasyonu için önemli olmayabilir. Bu tip hatalar çalışmadan çıkarılabilir. Eğer önemli sayıda suşun MİK değeri duyarlılık sınır değerlerine yakın ise, ADTS nin ± 1 çift kat dilüsyon değişimine bağlı olarak kategorik uyum < %90 olabilir.
Kaynak Cumitech 31 A Verfication and Validation of Procedures in the Clinical Microbiology Laboratory, 2009, ASM Press, Washington, USA.