İNŞ. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. ER: 3058959 ERİŞİM NOLU VE İR: 72979 RUHSAT NOLU VE KIRMA-YIKAMA-ELEME TESİSİ ANKARA İLİ ÇANKAYA İLÇESİ YAKUPABDAL MAHALLESİ RAPORU HAZIRLAYAN KURULUŞ M.O.S.K. ÇEVRE ARITIM SİS. ÜRT. İNŞ. MÜH. MÜŞ. MADEN SAN. TİC. LTD. ŞTİ. ÇED Raporu Nihai ÇED Raporu ANKARA AĞUSTOS 2013
PROJE SAHİBİNİN ADI ADRESİ TELEFON VE FAKS NUMARALARI PROJENİN ADI PROJE BEDELİ PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN AÇIK ADRSİ (İLİ, İLÇESİ, MEVKİİ) ALTINPINAR MAK. MAD. NAK. İNŞ. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. YAKUPABDAL MAHALLESİ SÖĞÜTÇİMEN MEVKİİ ÇANKAYA/ANKARA TEL: 0 536 212 91 46 ER: 3058959 ERİŞİM NOLU VE İR: 72979 RUHSAT NOLU PUZOLANİK KAYAÇ (TRAS) OCAĞI KAPASİTE ARTIRIMI VE KIRMA- YIKAMA-ELEME TESİSİ 640.000 TL ANKARA İLİ, ÇANKAYA İLÇESİ, YAKUPABDAL MAHALLESİ
I29-b3 PAFTASI RUHSAT KOORDİNATLARI (ALAN: 49,50 HA) ED-50 WGS-84 Nokta Adı Y X Y X 1 497100.000 4409740.000 39.8360649 32.9657006 2 498100.000 4409750.000 39.8361578 32.9773877 3 498100.000 4409250.000 39.8316528 32.9773892 4 497100.000 4409250.000 39.8316500 32.9657028 ÇED İZİN KOORDİNATLARI (ALAN: 24,20 HA) ED-50 WGS-84 Nokta Adı Y X Y X 1 497350.000 4409690.000 39.8356152 32.9686226 2 497900.000 4409690.000 39.8356168 32.9750505 3 497900.000 4409250.000 39.8316524 32.9750519 4 497350.000 4409250.000 39.8316508 32.9686244 PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KOORDİNATLARI, ZONE KIRMA-YIKAMA-ELEME TESİSİ KOORDİNATLARI (11.495,5 m 2 ) ED-50 WGS-84 Nokta Adı Y X Y X 1 497763.000 4409463.000 39.8335711 32.9734502 2 497822.000 4409343.000 39.8324901 32.9741401 3 497779.000 4409269.000 39.8318232 32.9736378 4 497702.000 4409386.000 39.8328772 32.9727375 5 497719.000 4409414.000 39.8331295 32.9729361 NİHAİ ÜRÜN STOK ALANI KOORDİNATLARI (4.784 m 2 ) ED-50 WGS-84 Nokta Adı Y X Y X 1 497663.000 4409321.000 39.8322914 32.9722820 2 497702.000 4409386.000 39.8328772 32.9727375 3 497779.000 4409270.000 39.8318322 32.9736378 PASA STOK ALANI KOORDİNATLARI (2.508,5 m 2 ) ED-50 WGS-84 Nokta Adı Y X Y X 1 497822.000 4409344.000 39.8324991 32.9741401 2 497840.000 4409308.000 39.8321748 32.9743506 3 497813.000 4409255.000 39.8316972 32.9740352 4 497779.000 4409269.000 39.8318232 32.9736378
BİTKİSEL TOPRAK STOK ALANI KOORDİNATLARI (2.607,169 m 2 ) ED-50 WGS-84 Nokta Adı Y X Y X 1 497668.406 4409330.010 39.8323726 32.9723452 2 497602.816 4409375.909 39.8327860 32.9715785 3 497702.000 4409386.000 39.8328772 32.9727375 ŞANTİYE ALANI KOORDİNATLARI (2.624 m 2 ) ED-50 WGS-84 Nokta Adı Y X Y X 1 497640.000 4409250.000 39.8316517 32.9720135 2 497719.000 4409282.000 39.8319402 32.9729366 3 497804.000 4409250.000 39.8316521 32.9739300 PROJENİN ÇED YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDAKİ YERİ (SEKTÖRÜ, ALT SEKTÖRÜ) PTD// NİHAİ NU HAZIRLAYAN KURULUŞUN /ÇALIŞMA GRUBUNUN ADI PTD// NİHAİ NU HAZIRLAYAN KURULUŞUN/ÇALIŞMA GRUBUNUN ADRESİ, TELEFON VE FAKS NUMARALARI PTD// NİHAİ SUNUM TARİHİ (GÜN, AY, YIL) EK-II Listesi {Seçme-Eleme Kriterleri Uygulanacak Projeler Listesi (EK 1 Listesinde Yer Alan Alt Sınırlar Bu Listede Üst Sınır Olarak Alınır)} 49-Madencilik Projeleri: Ruhsat hukuku ve aşamasına bakılmaksızın; a) Madenlerin çıkarılması (Ek-I de yer almayanlar) EK-I {Çevresel Etki Değerlendirmesi Uygulanacak Projeler Listesi} 28- Madencilik projeleri; ruhsat hukuku ve aşamasına bakılmaksızın, d) Kırma-eleme-yıkama tesisleri (3213 sayılı maden kanunu 1. (a) ve 2. (a) grup madenler ile hafriyat malzemeleri-400 000 ton/yıl) M.O.S.K. ÇEVRE ARITIM SİS. ÜRT. İNŞ. MÜH. MÜŞ. MADEN SAN. TİC. LTD. ŞTİ. KURTULUŞ MAH. NURİ SABUNCU BULVARI YENİ VALİLİK KARŞISI NO: 104 SELVİ APT. KAT: 1 NO: 1 SEYHAN/ADANA 0322 458 39 33 0322 458 39 03 06/08/2013
İÇİNDEKİLER İÇİNDEKİLER... I TABLOLAR DİZİNİ... V ŞEKİLLER DİZİNİ... VIII EKLER DİZİNİ...IX BÖLÜM 1: PROJENİN TANIMI VE AMACI... 1 1.1. Tanımı, Hizmet Amaçları, Önem ve Gerekliliği, Projenin Zamanlama Tablosu. 1 1.1.1. Tanımı... 1 1.1.2. Hizmet Amaçları... 2 1.1.3. Önem ve Gerekliliği... 4 1.1.4. Projenin Zamanlama Tablosu... 4 BÖLÜM 2: PROJE ALANI VE ETKİ ALANINA AİT MEVCUT DURUMUN BELİRLENMESİ VE ÖZELLİKLERİ (Projeler için seçilen yerin çevresel özellikleri, yukarıda sırlanan hususlar itibari ile açıklanırken, ilgili kamu kurum kuruluşlarından, araştırma kurumlarından, üniversitelerden veya benzeri diğer kurumlardan temin edilen bilgilerin hangi kurumdan ve kaynaktan alındığı raporun notlar bölümünde belirtilir veya ilgili harita, döküman ve benzeri belgeye işlenir. Proje sahince kendi araştırmalarına dayalı bilgiler verilmek istenirse, bunlardan kamu kurum ve kuruluşların yetkileri altında olanlar için ilgili kurum ve kuruluşlardan bu bilgilerin doğruluğunu belirten birer belge alınarak rapora eklenir.)... 5 2.1. Proje İçin Seçilen Yerin Konumu... 5 2.1.1. Proje Yer Seçimi (İlgili Valilik ve Belediye tarafından doğruluğu onanmış olan yerin, Onanlı Çevre Düzeni Planı veya İmar Planı sınırları içinde ise bu alan üzerinde, değil ise mevcut arazi kullanım haritası üzerinde koordinatları ile birlikte gösterimi, projenin kapladığı alan ve koordinatları)... 5 2.1.2. Proje Kapsamındaki Ünitelerin Konumu... 8 2.1.2.1. Ocak... 9 2.1.2.2. Kırma-Eleme-Yıkama Tesisi... 10 2.1.2.3. Stok Alanı... 11 2.1.2.4. Bitkisel Toprak Depo Alanı... 12 2.1.2.5. Şantiye/İdari Bina... 13 2.1.2.6. Nakliye Güzergâhı... 14 2.1.2.7. Diğer... 15 2.2. Proje Etki Alanının Belirlenmesi ve Etki Alanındaki Mevcut Durum... 16 2.3. Projenin Özellikleri... 17 2.3.1. Proje Kapsamında Kullanılacak Üretim Yöntemleri, Üretim Miktarları, İş Akım Şeması, Çalışacak Personel Sayısı... 17 2.3.2. Üretimde Kullanılacak Makinelerin, Araçların ve Aletlerin Miktar ve Özellikleri... 21 2.3.3. Üretim Sırasında Tehlikeli, Toksik, Parlayıcı ve Patlayıcı Maddelerin Kullanım Durumları, Taşınmaları ve Depolanmaları... 22 2.3.4. Proje Kapsamındaki Ulaştırma Altyapısı Planı (ulaştırma güzergâhı, güzergah yollarının mevcut durumu ve kapasitesi, hangi amaçlar için kullanıldığı, mevcut trafik yoğunluğu, yerleşim yerlerine göre konumu, yapılması düşünülen tamir, bakım ve iyileştirme çalışmaları vb.)... 27 BÖLÜM 3: PROJENİN EKONOMİK VE SOSYAL BOYUTLARI... 30 3.1. Proje ve Etki Alanının Mevcut ve Planlanan Sosyo-Ekonomik Özellikleri... 30 I
3.1.1. Ekonomik Özellikler (Yörenin ekonomik yapısını oluşturan başlıca sektörler)... 30 3.1.2. Nüfus (Bölgedeki kentsel ve kırsal nüfus, nüfusun yaş sınıflarına göre dağılımı, hane halkı yapısı)... 30 3.1.3. Sağlık (Bölgedeki mevcut endemik hastalıklar)... 32 3.1.4. İnsan Sağlığı ve Çevre Açısından Riskli ve Tehlikeli Faaliyetler... 32 3.1.5. Gerçekleşmesi Beklenen Gelir Artışları; Yaratılacak İstihdam imkanları, nüfus hareketleri... 34 3.1.6. Yöredeki Sosyal Altyapı Hizmetleri (Eğitim, sağlık, kültür hizmetleri)... 34 3.1.6.1. Eğitim... 34 3.1.6.2. Sağlık... 44 3.1.6.3. Kültür... 47 3.1.7. Çalışacak Personelin ve Bu Personele Bağlı Nüfusun Konut ve Diğer Teknik/Sosyal Altyapı İhtiyaçları... 51 3.1.8. Projenin Fayda-Maliyet Analizi... 51 3.1.9. Projeden Etkilenen Yerleşim Yerleri... 52 3.1.10. Projenin Ekonomik Ömrü... 52 3.1.11. Zamanlama Tablosu... 52 3.2. Diğer Hususlar... 52 BÖLÜM 4: MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLER VE DOĞAL KAYNAKLARIN KULLANIMI (Bölgesel ve çalışma alanı baz alınarak mevcut ve planlanan durum verilmelidir)... 53 4.1. Arazi Kullanım ve Mülkiyet Durumu... 53 4.1.a. Tarım ve Hayvancılık... 53 4.1.a.1. Sulu ve Kuru Tarım Arazilerinin Büyüklüğü... 53 4.1.a.2. Ürün Desenleri ve Bunların Yıllık Üretim Miktarları... 54 4.1.a.3. Hayvancılık Türleri, Adetleri ve Beslenme Alanları... 55 4.1.b. Orman Alanları... 56 4.1.b.1. Ağaç Türleri ve Miktarları veya Kapladığı Alan Büyüklükleri... 56 4.1.b.2. Ocak Yerinin İşlendiği Mescere Haritası ve Yorumu... 56 4.1.b.3. Sahanın Yangın Görüp Görmediği... 56 4.1.c. Proje Yerinde Elden Çıkarılacak Alanın Değerlendirilmesi... 56 4.1.c.1. Proje Sahasında Kesilecek Ağaçların Tür ve Sayıları, Orman Yangınları ve Alınacak Önlemler... 56 4.1.c.2. Elden Çıkarılacak Tarım Alanlarının Büyüklüğü, Arazi Kullanım Kabiliyeti... 57 4.1.c.3. Etkilenecek Tabii Bitki Türleri ve Ne Kadar Alanda Bu İşlerin Yapılacağı... 57 4.1.c.4. Proje Alanında Kültür ve Tabiat Varlıkları Durumu... 57 4.1.c.5. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Toprağa Etkiler ve Alınacak Önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası)... 57 4.2. Toprak Özellikleri... 60 4.2.a. Toprak Yapısı ve Arazi Kullanım Kabiliyeti Sınıflaması... 60 4.2.b. Yamaç Stabilitesi... 64 4.2.c. Erozyon... 64 4.2.d. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Toprağa Etkiler ve Alınacak Önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası)... 65 4.3. Jeolojik Özellikler... 65 II
4.3.a. Bölge Jeolojisi... 65 4.3.b. Proje Alanı Jeolojisi... 66 4.3.c. Cevherleşme... 67 4.3.d. Depremsellik... 68 4.3.e. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Jeolojik Etkiler ve Alınacak Önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası)... 70 4.4. Hidrojeolojik Özellikler... 70 4.4.a. Bölge ve Proje Alanı Hidrojeolojik Özellikler... 70 4.4.b. Yüzeysel Su Kaynaklarının Hidrojeolojik Özellikleri... 72 4.4.c. Yeraltı ve Termal Su Kaynaklarının Hidrojeolojik Özellikleri (su seviyeleri, miktarları, emniyetli çekim değerleri, kaynakların debileri, mevcut ve planlanan kullanımı)... 72 4.4.d. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Hidrojeolojik Etkiler ve Alınacak Önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası).. 72 4.5. Hidrolojik Özellikler... 73 4.5.a. Bölge ve Proje Alanı Hidrolojik Özellikleri... 73 4.5.b. Projenin Göl, Baraj, Gölet, Akarsu ve Diğer Sulak Alanlara Göre Konumu... 77 4.5.c. Yüzeysel Su Kaynaklarının Mevcut ve Planlanan Kullanımı (içme, kullanma, sulama suyu, su ürünleri istihsali, ulaşım, turizm, elektrik üretimi, diğer kullanımlar)... 79 4.5.d. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Hidrolojik Etkiler ve Alınacak Önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası)... 81 4.6. Meteorolojik ve İklimsel Özellikler... 81 4.6.a. Bölgesel ve Proje Alanı Meteorolojik ve İklimsel Özellikler... 81 4.6.b. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Sırasında Yerel ve Bölgesel İklimde Oluşabilecek Meteorolojik ve İklimsel Etkiler İle Alınacak Önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası)... 88 4.7. Flora-Fauna... 88 4.7.a. Proje Alanı ve Proje Etki Alanı Flora-Fauna... 88 4.7.a.1. Flora... 89 4.7.a.2. Fauna... 93 4.7.b. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Flora-Fauna Üzerine Etkiler ve Alınacak Önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası)... 97 4.8. Koruma Alanları (EK-V deki Duyarlı Yöreler listesi kapsamında)... 98 4.8.a. Proje Alanı ve Proje Etki Alanı Koruma Alanları... 98 4.8.b. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Koruma Alanlarına Etkiler ve Alınacak Önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası) 100 4.9. Devletin Yetkili Organlarının Hüküm ve Tasarrufu Altında Bulunan Araziler (Askeri Yasak bölgeler, kamu kurum ve kuruluşlarına belirli amaçlarla tahsis edilmiş alanlar, 7/16349 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Sınırlandırılmış Alanlar v.b.)... 100 4.9.a. Proje Alanı ve Proje Etki Alanı... 100 4.9.a. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Etkiler ve Alınacak Önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası)... 100 BÖLÜM 5: PROJE KAPSAMINDAKİ FAALİYETLERİN DEĞERLENDİRMESİ (ilgili yönetmelikler kapsamında kümülatif olarak gerekli değerlendirme yapılacaktır.)... 101 III
5.1. Emisyon Hesaplamaları (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası)... 101 5.1.1. Gaz Emisyonu... 101 5.1.2. İşletme Sonrası Gaz Emisyonu... 103 5.1.3. Toz Emisyonu... 104 5.2. Su Kullanımı ve Bertarafı (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası olmak üzere temin edileceği kaynaklar, su miktarları, içme ve kullanma suyu ve diğer kullanım amaçlarına göre miktarları, kullanımı sonrası oluşacak atık suların miktarı ve bertarafı)... 113 5.3. Atıklar (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası olmak üzere atık türleri, miktarları, bertarafı)... 116 5.4. Gürültü Kaynakları ve Seviyeleri (Akustik Rapor)... 119 5.5. Sağlık Koruma Bandı Mesafesi... 139 5.6. Doğaya Yeniden Kazandırma Çalışmaları ve Rehabilitasyon Planı... 139 5.7. Risk Analizi... 140 5.7.a. Proje Alanı ve Proje Etki Alanı Analizi... 140 5.7.b. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Risk Durumlarında Alınacak Önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası)... 140 5.8. Diğer Hususlar... 141 BÖLÜM 6: PROJENİN ALTERNATİFLERİ (Bu bölümde teknoloji, alınacak önlemlerin alternatiflerinin karşılaştırılması yapılacak ve tercih sıralaması belirtilecektir.)... 142 BÖLÜM 7: İZLEME PROGRAMI... 143 7.1. Projenin İnşaatı İçin Önerilen İzleme Programı, Projenin İşletmesi ve İşletme Sonrası İçin Önerilen İzleme Programı ve Acil Müdahale Planı... 143 7.2. ÇED Olumlu Kararının Verilmesi Durumunda Yeterlik Tebliği nde Yeterlilik Belgesi Alan Kurum/Kuruluşların Yükümlülükleri Başlığının 4. Maddesinde Yer Alan Hususların Gerçekleştirilmesi İle İlgili Program... 145 BÖLÜM 8: HALKIN KATILIMI (Projeden etkilenmesi muhtemel yöre halkının nasıl ve hangi yöntemlerle bilgilendirildiği, proje ile ilgili halkın görüşlerinin ve konu ile ilgili açıklamaların ÇED Raporuna yansıtılması)... 146 BÖLÜM 9: SONUÇLAR (Yapılan tüm açıklamaların özeti, projenin önemli çevresel etkilerinin sıralandığı ve projenin gerçekleşmesi halinde olumsuz çevresel etkilerin önlenmesinde ne ölçüde başarı sağlanabileceğinin belirtildiği genel bir değerlendirme)... 148 EKLER... 152 NOTLAR VE KAYNAKLAR... 168 NU HAZIRLAYAN ÇALIŞMA GRUBUNUN TANITIMI... 169 IV
TABLOLAR DİZİNİ Tablo 1. Projenin Zamanlama Tablosu... 4 Tablo 2. Ruhsat Koordinatları (Alan: 49,50 ha)... 8 Tablo 3. ÇED İzin Koordinatları (Alan: 24,20 ha)... 9 Tablo 4. Kırma-Yıkama-Eleme Tesisi Koordinatları (Alan: 11.495,5 m 2 )... 10 Tablo 5. Nihai Ürün Stok Alanı Koordinatları (Toplam Alan: 4.784 m 2 )... 11 Tablo 6. Bitkisel Toprak Stok Alanı Koordinatları (Toplam Alan: 2.607,169 m 2 )... 12 Tablo 7. Şantiye Alanı Koordinatları (Alan: 2.624 m 2 )... 13 Tablo 8. Pasa Stok Alanı Koordinatları (Toplam Alan: 2.508,5 m 2 )... 15 Tablo 9. Planlanan Ocak ve Tesis Kapasiteleri... 17 Tablo 10. Proje Kapsamında Planlanan Durumlar... 17 Tablo 11. Makine-Ekipman Listesi... 22 Tablo 12. Delik Çapı ve Patlayıcı Madde Yoğunluğu (kg/m)... 25 Tablo 13. Ankara İli ve İlçelerine Ait Nüfus... 31 Tablo 14. Çankaya İlçesi Yaş Gruplarına ve Cinsiyete Göre Nüfus... 31 Tablo 15. Ankara İlindeki, Konutun Mülkiyet Durumuna Göre Hanehalkı Sayısı... 32 Tablo 16. Resmi ve Özel Okullara Ait Özet Bilgiler (2010-2011 Yılları)... 35 Tablo 17. Resmi ve Özel Okullar Öğrenci Kapasiteleri... 36 Tablo 18. Resmi ve Özel Okullar Toplam Öğrenci Sayıları... 40 Tablo 19. Pansiyonlu Okullar ve Kapasiteleri... 44 Tablo 20. Türlerine Göre Özel Sağlık Kuruluşlarının Sayısı... 46 Tablo 21. Sağlık Ocağı Sayıları (2009)... 47 Tablo 22. Hastanelerin Yatak Sayısı, Yatak Doluluk Oranı ve İlçelere Göre Dağılımı 47 Tablo 23. Yıllık İşletme Giderleri... 52 Tablo 24. Yıllık Gelir... 52 Tablo 25. Ankara İline Ait Tarım Alanları... 53 Tablo 26. Çankaya İlçesine Ait Tarım Alanları... 54 Tablo 27. Çankaya İlçesine Ait Tahıllar ve Diğer Bitkisel Ürünler... 54 Tablo 28. Çankaya İlçesine Ait Sebze Ürünleri... 54 Tablo 29. Çankaya İlçesine Ait Tahıllar ve Diğer Bitkisel Ürünler... 55 Tablo 30. Çankaya İlçesine Ait Büyükbaş ve Küçükbaş Hayvan Sayısı ve Hayvansal Ürünler... 55 Tablo 31. Çankaya İlçesine Ait Arıcılık Bilgileri... 55 Tablo 32. Çankaya İlçesine Ait Tek Tırnaklı Hayvan Sayısı... 56 Tablo 33. Büyük Toprak Grupları (ha)... 61 Tablo 34. Ankara İli Topraklarının Verimlilik Kriterlerinin % Olarak Dağılımı... 61 Tablo 35. Büyük Toprak Grupları (ha)... 62 Tablo 36. Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıfları (AKK) (ha)... 63 Tablo 37. Arazi Kullanım Sınıfları... 64 Tablo 38. Su Kaynakları ve Hidroelektrik Enerjisi Genel Durumu... 79 Tablo 39. Basınç Değerleri... 81 Tablo 40. Aylık Sıcaklık Değerleri... 82 Tablo 41. Aylık Yağış Değerleri... 83 Tablo 42. Sayılı Günlere Ait Değerler... 84 Tablo 43. Sayılı Günlere Ait Değerler... 84 Tablo 44. Sayılı Günlere Ait Değerler... 85 Tablo 45. Nem Değerleri... 85 Tablo 46. Ankara Meteoroloji İstasyonu Genel Rüzgâr Verileri... 86 V
Tablo 47. Yönlere Göre Esen Rüzgâr Hızları (m/s)... 86 Tablo 48. Uzun Yıllar Arası Yönlere Göre Rüzgârın Esme Sayıları Değerleri... 87 Tablo 49. TÜPRAŞ-403 Motorin Yakıtının Özellikleri... 101 Tablo 50. İş Makinelerinin Birim Zamanda Kullandıkları Yakıt Miktarları... 102 Tablo 51. Araçlardan Yayılan Kirlenme Faktörleri... 102 Tablo 52. Makinelerden Kaynaklanan Gaz Emisyon Değerleri ve Sınır Değerleri... 102 Tablo 53. Geçiş Dönemi Uzun Vadeli ve Kısa Vadeli Sınır Değerleri ve Uyarı Eşikleri... 103 Tablo 54. Toz Emisyonu Kütlesel Debi Hesaplamalarında Kullanılacak Emisyon Faktörleri... 104 Tablo 55. İşletme Aşamasında Kontrolsüz ve Kontrollü Durumdaki Toz Debileri... 106 Tablo 56. HKDYY de Belirtilen Sınır Değerler... 110 Tablo 57. SKHKKY, Ek-2 de Belirtilen ve 2013 Yılında Uyulması Gereken Sınır Değerler... 111 Tablo 58. Ses Gücü Düzeyleri... 120 Tablo 59. Puzolanik Kayaç (Tras) Ocağı ve Kırma-Yıkama-Eleme Tesisi İşletmesinde Kullanılacak Olan Araçların Sayıları ve Ses Gücü Düzeyleri... 121 Tablo 60. Ses Gücü Düzeylerinin Oktav Bandları Üzerine Dağlımı... 121 Tablo 61. Ekipmanların Mesafeye Göre Ses Basınç Düzeylerinin Oktav Bandları Üzerine Dağılımı... 122 Tablo 62. Frekans-Mesafe İlişkisine Göre Her bir Oktav Bandındaki Atmosferik Tutuş Değerleri... 124 Tablo 63. Her Bir Ekipmanın Mesafeye Göre Net Ses Basınç Düzeyleri... 125 Tablo 64. Frekanslara Göre Düzeltme Faktörleri... 126 Tablo 65. Her bir Ekipmanın Düzeltme Faktörlerine Göre Net Ses Basınç Düzeyleri... 127 Tablo 66. Puzolanik Kayaç (Tras) Ocağı ve Kırma-Yıkama-Eleme Tesisi nin Çalışması Sırasında Oluşacak Ortalama Ses Basınç Seviyelerinin Mesafelere Göre Dağılımı... 129 Tablo 67. Endüstri Tesisleri İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri (Ek-8, Tablo 4)... 130 Tablo 68. Patlama Sırasında Ses Gücü Düzeylerinin Oktav Bandları Üzerine Dağlımı... 131 Tablo 69. Patlama Sırasında Ekipmanların Mesafeye Göre Ses Basınç Düzeylerinin Oktav Bandları Üzerine Dağılımı... 131 Tablo 70. Patlama Sırasında Frekans-Mesafe İlişkisine Göre Her bir Oktav Bandındaki Atmosferik Tutuş Değerleri... 132 Tablo 71. Patlama Sırasında Her bir Ekipmanın Mesafeye Göre Net Ses Basınç Düzeyleri... 133 Tablo 72. Patlama Sırasında Frekanslara Göre Düzeltme Faktörleri... 133 Tablo 73. Patlama Sırasındaki Gürültünün Düzeltme Faktörlerine Göre Net Ses Basınç Düzeyleri... 133 Tablo 74. Patlatma Aşamasında Oluşacak Ortalama Ses Basınç Seviyelerinin Mesafelere Göre Dağılımı... 134 Tablo 75. Endüstri Tesisleri İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri (Ek-8, Tablo 4)... 135 Tablo 76. Mesafeye Göre Titreşim Hızı Değerleri... 137 Tablo 77. Maden ve Taş Ocakları ile Benzeri Alanlarda Patlama Nedeniyle Oluşacak Titreşimlerin En Yakın Çok Hassas Kullanım Alanının Dışında Yaratacağı Zemin Titreşimlerinin İzin Verilen En Yüksek Değerleri... 137 Tablo 78. Bina temeli titreşim hızı (V 0 ) değerlerine bağlı olarak patlatma nedeniyle hasar görebilecek bina türleri (Forssbland, 1981).... 138 VI
Tablo 79. Patlatma yapılan kaya türü ve bina temeli altındaki kayaç türüne bağlı olarak değişim gösteren K katsayısı asgari ve azami değerleri (Armac Printing Company)... 138 VII
ŞEKİLLER DİZİNİ Şekil 1. Proje Sahasına Ait Uydu Görüntüsü... 6 Şekil 2. Yer Bulduru Haritası... 7 Şekil 3. Ruhsat Sahasına Ait Uydu Görüntüsü... 9 Şekil 4. ÇED İzin Alanına Ait Uydu Görüntüsü... 10 Şekil 5. Kırma-Eleme-Yıkama Tesisi Alanına Ait Uydu Görüntüsü... 11 Şekil 6. Nihai Ürün Stok Alanına Ait Uydu Görüntüsü... 12 Şekil 7. Bitkisel Toprak Stok Alanına Ait Uydu Görüntüsü... 13 Şekil 8. Şantiye Alanına Ait Uydu Görüntüsü... 14 Şekil 9. Nakliye Yolu Güzergâhı Haritası... 15 Şekil 10. Pasa Stok Alanına Ait Uydu Görüntüsü... 16 Şekil 11. Projenin İş Akım Şeması... 18 Şekil 12. Kırma-Yıkama-Eleme Tesisi İşletmesi İş Akım Şeması... 21 Şekil 13. Delik Delme Düzeni... 24 Şekil 14. 11,38 m Yüksekliğindeki Bir Deliğin Kesiti... 26 Şekil 15. Nakliye Güzergâhı Haritası... 28 Şekil 16. Proje Alanı ve Çevresini Gösterir Trafik Hacim Haritası (2012)... 29 Şekil 17. Özel Sağlık Kuruluşlarının Bina Durumuna Göre Dağılımı... 46 Şekil 18. Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası... 69 Şekil 19. Ankara İli Deprem Haritası... 70 Şekil 20. Su Toplama Havzaları... 73 Şekil 21. Sakarya Havzasında Yer Alan Proje Alanının Göl, Baraj, Gölet, Akarsu ve Diğer Sulak Alanlara Göre Konumu... 78 Şekil 22. Ankara İli Yüzey Suyu Projeleri... 80 Şekil 23. Basınç Grafiği... 82 Şekil 24. Sıcaklık Grafiği... 83 Şekil 25. Yağış Grafiği... 84 Şekil 26. Nem Grafiği... 85 Şekil 27. Rüzgâr Hızı Grafiği... 87 Şekil 28. Rüzgâr Gülü Grafiği... 88 Şekil 29. Türkiye Fitolojik Bölgeler Haritası... 90 Şekil 30. Davis Grid Kareleme Haritası... 91 Şekil 31. İşletme Aşamasında Gürültünün Mesafelere Göre Dağılımı... 129 Şekil 32. Patlatmadan Kaynaklı Gürültünün Mesafelere Göre Dağılımı... 134 VIII
EKLER DİZİNİ EK-1. SİCİL: 72979 NOLU VE ER: 3058959 ERİŞİM NOLU SAHAYA AİT İŞLETME RUHSATI VE İŞLETME İZNİ... 153 EK-2. SİCİL: 72979 NOLU VE ER: 3058959 ERİŞİM NOLU SAHAYA AİT ÇED GEREKLİ DEĞİLDİR BELGESİ... 154 EK-3. SİCİL: 72979 NOLU VE ER: 3058959 ERİŞİM NOLU SAHAYA AİT ÇED GEREKLİDİR KARARI YAZISI... 155 EK-4. 1/25.000 ÖLÇEKLİ TOPOĞRAFİK HARİTA... 156 EK-5. 1/5.000 ÖLÇEKLİ JEOLOJİK HARİTA... 157 EK-6. 1/5.000 ÖLÇEKLİ VAZİYET PLANI... 158 EK-7. 1/2.000 ÖLÇEKLİ İMALAT HARİTASI... 159 EK-8. 1/2.000 ÖLÇEKLİ REHABİLİTASYON SONRASI ARAZİ DURUMUNU GÖSTERİR TOPOĞRAFİK HARİTA... 160 EK-9. 1/5.000 ÖLÇEKLİ TOPOĞRAFİK HARİTA... 161 EK-10. DOĞAYA YENİDEN KAZANDIRMA PLANI... 162 EK-11. PROJE ALANINA AİT FOTOĞRAFLAR... 163 EK-12. ANKARA METEOROLOJİ İSTASYONU VERİLERİ... 164 EK-13. ACİL EYLEM PLANI... 165 EK-14. HAVA KALİTESİ MODELLEME ÇALIŞMASI RAPORU... 166 EK-15. HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ NDEN ALINMIŞ GÖRÜŞ YAZISI... 167 IX
BÖLÜM 1: PROJENİN TANIMI VE AMACI 1.1. Tanımı, Hizmet Amaçları, Önem ve Gerekliliği, Projenin Zamanlama Tablosu 1.1.1. Tanımı Proje sahası, Altınpınar Mak. Mad. Nak. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Maden İşleri Genel Müdürlüğünden alınmış üretim çalışmaları devam eden 29.08.2005 tarih ve 122 sayılı ÇED Gerekli Değildir kararı bulunan I-b Grup Puzolanik Kayaç (Tras) ER: 3058959 Erişim Nolu ve Sicil: 72979 Nolu (Bkz. EK-1, İşletme Ruhsatı ve İşletme İzni) sahaya istinaden Ankara İli, Çankaya İlçesi, Yakupabdal Mahallesi sınırları içerisinde bulunan hazine arazisi niteliğindeki 49,50 ha lık ruhsat alanın 24,20 ha lık alan içerisinde planlanan Puzolanik Kayaç (Tras) Ocağı Kapasite Artırımı ve Kırma-Yıkama-Eleme Tesisi faaliyetini kapsamaktadır. Proje kapsamında üretimi devam eden yılda 40.000 ton malzemeye ilave edilecek olan 390.000 ton malzemeyle birlikte yılda 430.000 ton tras malzemesi üretimi planlanmaktadır. Ocaktan temin edilen malzeme sahaya kurulacak olan kırma-yıkamaeleme tesisinde işlemine tabi tutulduktan sonra piyasaya sürülecektir. Söz konusu proje alanında hâlihazırda üretim çalışmaları devam etmekte olup T.C. Ankara Valiliği, (Mülga) Ankara İl Çevre ve Orman Müdürlüğü nden 29.08.2005 karar tarihli ve 122 karar sayılı ÇED Gerekli Değildir Belgesi alınmıştır. Bu kapsamda Sicil: 72979 Nolu sahada Puzolanik Kayaç (Tras) Ocağı Kapasite Artırımı ve Kırma- Yıkama-Eleme Tesisi faaliyetinin gerçekleştirilmesi planlanmaktadır (Bkz. EK-2, ÇED Gerekli Değildir Belgesi). Planlanan Sicil: 72979 Nolu saha kapsamında faaliyet sahibi tarafından Puzolanik Kayaç (Tras) Ocağı ve Kırma-Yıkama-Eleme Tesisi projesine ait Ankara Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü ne sunulan Proje Tanıtım Dosyası, incelenmiş ve değerlendirilmiştir. ÇED Yönetmeliği nin 17. Maddesi gereğince; Puzolanik Kayaç (Tras) Ocağı ve Kırma-Yıkama-Eleme Tesisi projesine Ankara Valiliği İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü nce 08.02.2013 Karar Tarihli ve 53430385-220.02/264 Karar Sayılı Çevresel Etki Değerlendirmesi Gereklidir kararı verilmiştir (Bkz. EK-3, ÇED Gereklidir Kararı). Gerçekleştirilmesi planlanan Puzolanik Kayaç (Tras) Ocağı Kapasite Artırımı ve Kırma-Yıkama-Eleme Tesisi, 17.07.2008 tarih ve 26939 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği nin Ek-II Listesi {Seçme-Eleme Kriterleri Uygulanacak Projeler Listesi (Ek 1 Listesinde Yer Alan Alt Sınırlar Bu Listede Üst Sınır Olarak Alınır)} 49 Madencilik projeleri: Ruhsat hukuku ve aşamasına bakılmaksızın; a) Madenlerin çıkarılması (Ek-I de yer almayanlar) ve Ek-I {Çevresel Etki Değerlendirmesi Uygulanacak Projeler Listesi} 28- Madencilik projeleri; Ruhsat hukuku ve aşamasına bakılmaksızın, d) Kırma-elemeyıkama tesisleri (3213 sayılı Maden Kanunu 1. (a) ve 2. (a) grup madenler ile hafriyat malzemeleri-400 000 ton/yıl) kapsamında yer almaktadır. Faaliyete başlanmadan önce mer i mevzuat uyarınca ilgili kurum, kuruluş ve 1
şahıslardan gerekli izinler alınacaktır. Proje alanı ve çevresini gösterir 1/25.000 ölçekli topoğrafik harita EK-4 te ve yer bulduru haritası Şekil 2 de verilmiştir. 1.1.2. Hizmet Amaçları Kendi başlarına hidrolik bağlayıcı olmayan ancak ince olarak öğütüldüklerinde nemli ortamda ve normal sıcaklıkta kalsiyum hidroksitle tepkimeye girerek bağlayıcı özellikte bileşikler oluşturan doğal veya yapay maddelerdir. Çoğu puzzolanik maddeler volkanik kökenli olup, en çok bilineni tüflerdir. Puzzolan terimi, Napoli Körfezindeki Vezüv Dağı yakınındaki Pozzuoli den kaynaklanmaktadır. ASTM C 618 e göre kendi kendine bağlayıcılık özelliği çok az olan veya hiç olmayan ancak uygun rutubet şartlarında ve normal ortam sıcaklığında kireç ile reaksiyona girip bağlayıcı özelliği olan ürünler açığa çıkaran, ince toz halindeki silisli veya silisli ve alüminli maddelere puzolan denir. Puzolanlar esasen reaktif silisyum dioksit (SiO2) ve alüminyum oksit (Al2O3) den oluşmuştur. Geri kalan kısım demir oksit (Fe2O3) ve diğer oksitleri ihtiva eder. Reaktif SiO2 miktarı kütlece % 25 ten az olmamalıdır. İnsanların su içinde priz yapabilen, su etkisiyle erimeyen bağlayıcı üretme çabaları çok eski çağlara kadar uzanır. Sorunun kesin çözümü çimentonun icadı ile mümkün olabilmiştir. Bununla beraber aktif, camlaşmış silis (SiO2) içeren toprakların kireçle karıştırılmaları durumunda bu özelliğin kısmen sağlandığı gözlenmiştir. Eski Mısır da tuğlanın (pişmiş kil) öğütülerek kirece katılması düşünülmüştür. Bu yöntemle elde edilen harca horasan harcı denilmektedir. Osmanlılar bu harcı geniş ölçüde ve bilinçli olarak kullanmışlardır. Avrupa da ise Romalılar Napoli civarındaki Puzzuoli kasabasının toprağından yararlanmışlardır. Puzolan sözcüğü bu kullanımdan kaynaklanmaktadır. Almanlar puzolana tras demektedirler, ülkemizde de bu deyim yaygındır ve standartlarımıza geçmiştir. Puzolanlar oluşum şekillerine göre doğal ve yapay olarak iki grupta sınıflandırılabilirler. Almanya da Rhenish trası ve Bavarian trası olarak bilinen benzer türdeki materyal çimento üretiminde katkı maddesi olarak kullanılmaktadır. Fırınlanmış yağlı arduvaz, daha az olarak kullanılan diğer bir puzzolanik materyaldir. Diğer ülkelerde volkanik kayaçlar yanında, değişik silisli sedimenter yataklar, özellikle kizelgur içeren oluşumlar bu materyaller kapsamındadır. Puzzolanik maddelerin özelliği yüksek miktarda SiO2 ve Al2O3 içermeleridir. Bu nedenle Ca(OH2) ile tepkimeleri kolaydır. Bu yüzden bağlayıcı özellik gösterirler. Ülkemizde çimento sanayinde doğal puzzolanik katkı maddesi olarak, tras ve bazik nitelikli volkanik işlevlerin bir ürünü olarak oluşan doğal cüruflar yaygın olarak kullanılmaktadır. Ayrıca yapay olarak elde edilen yüksek fırın cürufu ve uçucu küller de katkı maddesi olarak kullanılmaktadır. Çimento maliyetlerinin düşürülmesi açısından katkı maddelerinin yüksek oranda katılabilir kalitede olmaları önemlidir. Puzzolanik aktivite değerleri ile çözünmüş kalıntı 2
oranları, katılabilirlik oranını belirleyen faktörler olup, katılım oranı genelde % 10-30 arasında değişmektedir. Puzolanların sınıflandırılması:» Doğal Puzolanlar - Volkanik Cam - Volkanik Tüf - Kalsine Kil ve Şist - Opalin ve Silika» Yapay Puzolanlar - Uçucu Kül - Yüksek Fırın Cürufu - Silis Dumanı - Pirinç Kabuğu Külü Puzolan ve benzeri mineral katkıların çimentoya % 5 in üzerinde katılması sonucu elde edilen katkılı portland çimentoları, katkı türüne ve miktarına bağlı olarak çeşitlilik arz etmektedir. Değişik fiziksel, kimyasal ve mineralojik özelliklere sahip katkı malzemelerinin çimentoya ilavesi çimento sisteminde önemli ölçüde farklılıklara neden olmaktadır. Bu nedenle farklı çimentolar ile üretilen betonların farklı özelliklere ve performanslara sahip olmaları kaçınılmaz olmaktadır. Aslında, katkılı çimentolar modern toplumun ihtiyaçlarını karşılayan temel bir malzeme olarak tanımlanmaktadır. Katkılı çimentolar hem Portland çimentosunda (veya CEM I de) olmayan performans özelliklerine sahip olmakta hem de çelik, elektrik ve silikon endüstrisinin ikincil ürünlerinin faydalı bir şekilde kullanılmasına imkân sağlamaktadır. Tras, farklı kollarda kullanılan hammaddelerden birisi olup, genellikle yapı ve inşaat endüstrilerine ürün üreten tüm firmalar tarafından kullanılmaktadır. Doğal puzolanlar (tras), çimento üretim sürecine pişirme aşamasından sonra girmekte ve katılım oranına bağlı olarak çimentonun dayanım, katılaşma süresi ve hacim genleşmesi gibi özelliklerine etki etmektedir. Proje kapsamında açık işletme yöntemi kullanılarak ocağın basamaklar oluşturularak ilerletilmesi şeklinde gerçekleşecektir. Basamak genişliği kullanılacak olan iş makinelerinin manevra kabiliyetlerine göre projelendirilir. Maden ocağı açık işletmelerinde kullanılacak olan kamyonların geri ve ileri manevra yapabileceği ve dönüşlerde rahat ve emniyetli bir şekilde hareket edebileceği bir basamak genişliği yeterli olmaktadır. İşletmede basamak genişliği 14-20 m olarak planlanmıştır. Basamak yüksekliği ise kullanılacak olan iş makinesinin bom yüksekliği ile orantılı olarak projelendirilir. Kullanılacak olan makine ekskavatör ise basamak yüksekliği bom uzunluğu kadar, paletli veya lastikli yükleyici ise maksimum kova yüksekliğinin 1,5 katı kadar basamak yüksekliği düşünülür. Saha geneli göz önünde bulundurularak ve yapılan ölçümler sonucunda basamak yüksekliği ortalama 10 m olarak 3
alınmıştır. Sahada topoğrafyaya bağlı olarak ocak alanında 3 kademede malzeme alınacaktır. Açık işletmelerde yaşanan en büyük problemlerden biri şev duraylılığının sağlanmasıdır. Bu bakımdan basamak şev açıları ve ocak genel şev açısının çok iyi planlanması gerekmektedir. Söz konusu faaliyette basamak şev açısı 60 o, genel ocak şev açısı ise 45 o planlanmıştır. Ocak alanında gerek iş makineleri ve gerekse patlatma yoluyla yerinden sökülen malzeme kurulacak olan Kırma-Yıkama-Eleme Tesisinde kırılıp boyutlandırıldıktan sonra sahada stoklanacak ve daha sonra kamyonlar vasıtası piyasaya sürülecektir. Patlatma için sahada patlayıcı deposu kurulmayacaktır. Patlayıcı malzeme, patlatma yapılacağı zaman anlaşmalı firmadan temin edilip onların nezaretinde çalışma alanına getirilecektir. Patlatma esnasında gecikmeli kapsüller kullanılacaktır. 1.1.3. Önem ve Gerekliliği Ülkemiz de en büyük sorunlardan biriside yeraltı kaynaklarımızı verimli ve ekonomik olarak kullanamıyor olmamızdır. Bu durum ülkemizde madencilikten elde edilen katma değerin düşük seviyelerde kalmasına neden olmaktadır. Proje kapsamında doğal hammaddenin çıkartılması ve işlenmesi ile ülke ve bölge ekonomisine büyük katkılar sağlanmış olacaktır. 1.1.4. Projenin Zamanlama Tablosu Projenin zamanlama tablosu aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 1. Projenin Zamanlama Tablosu Yıllar / Aylar 2013 Yapılacak İşlemler 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 ÇED Başvuru Dosyası nın hazırlanması ve karar süreci Halkın katılımı toplantısı Komisyonun kapsam ve özel format belirleme toplantısı ÇED Raporu özel formatının alınması ÇED Raporunun hazırlanması ve gerekli izinlerin alınması ÇED Raporunun Bakanlığa Sunuluşu İDK Toplantıları ÇED süreci sonu (öngörülen) Mer i Mevzuat Çerçevesinde Gerekli İzinleri Alınması 4
BÖLÜM 2: PROJE ALANI VE ETKİ ALANINA AİT MEVCUT DURUMUN BELİRLENMESİ VE ÖZELLİKLERİ (Projeler için seçilen yerin çevresel özellikleri, yukarıda sırlanan hususlar itibari ile açıklanırken, ilgili kamu kurum kuruluşlarından, araştırma kurumlarından, üniversitelerden veya benzeri diğer kurumlardan temin edilen bilgilerin hangi kurumdan ve kaynaktan alındığı raporun notlar bölümünde belirtilir veya ilgili harita, döküman ve benzeri belgeye işlenir. Proje sahince kendi araştırmalarına dayalı bilgiler verilmek istenirse, bunlardan kamu kurum ve kuruluşların yetkileri altında olanlar için ilgili kurum ve kuruluşlardan bu bilgilerin doğruluğunu belirten birer belge alınarak rapora eklenir.) (Projenin yeri ve etki alanının mevcut durumu ve planlanan durumu ile ilgili çevresel özelliklerin belirtilmesi) 2.1. Proje İçin Seçilen Yerin Konumu 2.1.1. Proje Yer Seçimi (İlgili Valilik ve Belediye tarafından doğruluğu onanmış olan yerin, Onanlı Çevre Düzeni Planı veya İmar Planı sınırları içinde ise bu alan üzerinde, değil ise mevcut arazi kullanım haritası üzerinde koordinatları ile birlikte gösterimi, projenin kapladığı alan ve koordinatları) Proje yeri İ29-b3 paftasında yer almakta olup, Proje alanı; Ankara İli, Çankaya İlçesi Yakupabdal Mahallesi civarında yer almaktadır. Ankara İli nin 16 km kuzeybatısında, Çankaya İlçe merkezinin 14 km kuzeybatısında, en yakın yerleşim birimi olan Yakupabdal Mahallesine bağlı en yakın konutun ise 1 km batısında yer almaktadır. Proje alanının ulaşım yolu ve çevre yerleşim yerleriyle olan ilişkisini gösterir 1/25.000 Ölçekli Topoğrafik Haritası EK-4 te ve 1/5.000 Ölçekli Jeoloji Haritası EK-5 te, 1/5.000 Ölçekli Vaziyet Planı EK-6 da, 1/2.000 Ölçekli İmalat Haritası EK-7 de verilmektedir. 5
RUHSAT ALANI ÇED İZİN ALANI Şekil 1. Proje Sahasına Ait Uydu Görüntüsü 6
Proje Alanı Şekil 2. Yer Bulduru Haritası 7
2.1.2. Proje Kapsamındaki Ünitelerin Konumu Ruhsat sahası, proje alanı ve diğer alanlar/ünitelere ait koordinatlar (ED50- UTM; 6 derecelik) aşağıdaki tablolarda verilmiştir. Tablo 2. Ruhsat Koordinatları (Alan: 49,50 ha) ED-50 WGS-84 Nokta Adı Y X Y X 1 497100.000 4409740.000 39.8360649 32.9657006 2 498100.000 4409750.000 39.8361578 32.9773877 3 498100.000 4409250.000 39.8316528 32.9773892 4 497100.000 4409250.000 39.8316500 32.9657028 Ruhsat Alanı 8
2.1.2.1. Ocak Şekil 3. Ruhsat Sahasına Ait Uydu Görüntüsü Tablo 3. ÇED İzin Koordinatları (Alan: 24,20 ha) ED-50 WGS-84 Nokta Adı Y X Y X 1 497350.000 4409690.000 39.8356152 32.9686226 2 497900.000 4409690.000 39.8356168 32.9750505 3 497900.000 4409250.000 39.8316524 32.9750519 4 497350.000 4409250.000 39.8316508 32.9686244 9
ÇED İzin Alanı Şekil 4. ÇED İzin Alanına Ait Uydu Görüntüsü 2.1.2.2. Kırma-Eleme-Yıkama Tesisi Tablo 4. Kırma-Yıkama-Eleme Tesisi Koordinatları (Alan: 11.495,5 m 2 ) ED-50 WGS-84 Nokta Adı Y X Y X 1 497763.000 4409463.000 39.8335711 32.9734502 2 497822.000 4409343.000 39.8324901 32.9741401 3 497779.000 4409269.000 39.8318232 32.9736378 4 497702.000 4409386.000 39.8328772 32.9727375 5 497719.000 4409414.000 39.8331295 32.9729361 10
Kırma-Eleme-Yıkama Tesisi Şekil 5. Kırma-Eleme-Yıkama Tesisi Alanına Ait Uydu Görüntüsü 2.1.2.3. Stok Alanı Tablo 5. Nihai Ürün Stok Alanı Koordinatları (Toplam Alan: 4.784 m 2 ) ED-50 WGS-84 Nokta Adı Y X Y X 1 497663.000 4409321.000 39.8322914 32.9722820 2 497702.000 4409386.000 39.8328772 32.9727375 3 497779.000 4409270.000 39.8318322 32.9736378 11
Nihai Ürün Stok Alanı Şekil 6. Nihai Ürün Stok Alanına Ait Uydu Görüntüsü 2.1.2.4. Bitkisel Toprak Depo Alanı Tablo 6. Bitkisel Toprak Stok Alanı Koordinatları (Toplam Alan: 2.607,169 m 2 ) ED-50 WGS-84 Nokta Adı Y X Y X 1 497668.406 4409330.010 39.8323726 32.9723452 2 497602.816 4409375.909 39.8327860 32.9715785 3 497702.000 4409386.000 39.8328772 32.9727375 12
Bitkisel Toprak Stok Alanı Şekil 7. Bitkisel Toprak Stok Alanına Ait Uydu Görüntüsü 2.1.2.5. Şantiye/İdari Bina Tablo 7. Şantiye Alanı Koordinatları (Alan: 2.624 m 2 ) ED-50 WGS-84 Nokta Adı Y X Y X 1 497640.000 4409250.000 39.8316517 32.9720135 2 497719.000 4409282.000 39.8319402 32.9729366 3 497804.000 4409250.000 39.8316521 32.9739300 13
Şantiye Alanı Şekil 8. Şantiye Alanına Ait Uydu Görüntüsü 2.1.2.6. Nakliye Güzergâhı Çalışma sahasına ulaşım için mevcut yollar kullanılacak olup, ulaşımda bir problem yoktur. Nakliye yolu güzergâhı ekler bölümünde verilen topografik harita üzerinde gösterilmiştir (Bkz. EK-4). 14
Ankara Çevre Yolu (Güney Çevre Yolu) Elmadağ Yolu Proje Alanı Şekil 9. Nakliye Yolu Güzergâhı Haritası Nakliye Güzergâhı 2.1.2.7. Diğer Tablo 8. Pasa Stok Alanı Koordinatları (Toplam Alan: 2.508,5 m 2 ) ED-50 WGS-84 Nokta Adı Y X Y X 1 497822.000 4409344.000 39.8324991 32.9741401 2 497840.000 4409308.000 39.8321748 32.9743506 3 497813.000 4409255.000 39.8316972 32.9740352 4 497779.000 4409269.000 39.8318232 32.9736378 15
Pasa Stok Alanı Şekil 10. Pasa Stok Alanına Ait Uydu Görüntüsü 2.2. Proje Etki Alanının Belirlenmesi ve Etki Alanındaki Mevcut Durum Proje kapsamında açık işletme yöntemiyle üretim gerçekleştirilecek olup gerek iş makineleri ve gerekse patlatma yoluyla yerinden sökülen malzeme kurulacak olan bulunan Kırma-Yıkama-Eleme Tesisinde kırılıp boyutlandırıldıktan sonra sahada stoklanacak ve daha sonra kamyonlar vasıtası piyasaya sürülecektir. Proje alanı Ankara İli, Çankaya İlçesi Yakupabdal Mahallesi civarında yer almaktadır. ÇED izin talep alanına en yakın yerleşim birimi olan Yakupabdal Mahallesine bağlı en yakın konut batı yönde kuş uçumu 1 km mesafede bulunmaktadır. Proje alanı kuzeybatı yönde bulunan Ankara İl merkezine kuş uçumu 16 km mesafede ve kuzeybatı yönde bulunan Çankaya İlçe merkezine kuş uçumu 14 km mesafede bulunmaktadır. Proje alanı içerisinde gerçekleştirilecek çalışmalar esnasında oluşabilecek çevresel etkiler; çalışacak personelin günlük ihtiyaçlarının karşılanması sonucu evsel nitelikli katı atık, atık su oluşumu, üretim işlemleri sırasında ise; toz oluşumu, gürültü oluşumu, iş makinelerinde kullanılan yakıt sonrasında emisyon olacaktır. Ayrıca yüzeyde bitkisel toprağın sıyrılması aşamasında gerçekleştirilecek hafriyat işlemleri kapsamında hafriyat toprağı oluşacaktır. Projenin etki alanı patlatma, toz ve gürültü etkilerine göre belirlenmiştir. Projenin etki alanının belirlenmesinde, proje kapsamında yapılacak bütün iş ve işlemler sırasında oluşan toz, gürültü ve vibrasyondan etkilenecek olan en yakın yerleşim biriminin konumu önem arz edecektir. Proje kapsamında oluşacak diğer katı ve sıvı atıklar; oluşturulacak yönetim planı kapsamında yönetilmesi halinde önemli çevresel etkileri ortadan kaldırılmış olacaktır. Bu nedenle bu atıkların, proje etki alanının belirlenmesinde önemli bir etkisi olmayacaktır. 16
Proje kapsamında etki alanı incelenmesinde, sahaya kuş uçumu yaklaşık 1 km uzaklıkta bulunan Yakupabdal Mahallesine bağlı en yakın konut baz alınacaktır. 2.3. Projenin Özellikleri 2.3.1. Proje Kapsamında Kullanılacak Üretim Yöntemleri, Üretim Miktarları, İş Akım Şeması, Çalışacak Personel Sayısı Proje kapsamında puzolanik kayaç (tras) ocağı ve kırma-yıkama-eleme tesisi işletmesi yer almaktadır. Puzolanik Kayaç (Tras) Ocağı İşletmesi: Puzolanik kayaç (tras) ocağında açık işletme yöntemi kullanılarak ocağın basamaklar oluşturularak ilerletilmesi şeklinde gerçekleşecektir. Basamak genişliği kullanılacak olan iş makinelerinin manevra kabiliyetlerine göre projelendirilir. Maden ocağı açık işletmelerinde kullanılacak olan kamyonların geri ve ileri manevra yapabileceği ve dönüşlerde rahat ve emniyetli bir şekilde hareket edebileceği bir basamak genişliği yeterli olmaktadır. İşletmede basamak genişliği 14-20 m olarak planlanmıştır. Proje kapsamında 25 kişinin çalışması planlanmaktadır, çalışma süresinin ise yılda 10 ay (yılda 260 gün), ayda 26 gün, çift vardiya ve günde 16 saat olarak planlanmaktadır. Puzolanik Kayaç (Tras) ocağından yıllık 430.000 ton/yıl (172.000 m 3 /yıl) tüvenan Puzolanik Kayaç (Tras) üretimi planlanmaktadır. Ocaktan temin edilen malzeme sahaya kurulacak olan kırma yıkama eleme tesisinde işlemine tabi tutulduktan sonra piyasaya sürülecektir. Toplam görünür rezervi 11.280.000 ton olup işletme ömrünün yaklaşık 26 yıl olarak düşünülmüştür. Tablo 9. Planlanan Ocak ve Tesis Kapasiteleri Puzolanik Kayaç (Tras) Ocağı ve Kırma-Yıkama-Eleme Tesisi Kapasite Bilgileri Mevcut Durum Kapasite Artışı Sonrası Durum Yıllık Kapasitesi (10 ay/yıl) 40.000 ton/yıl (16.000 m 3 /yıl) 430.000 ton/yıl (172.000 m 3 /yıl) Aylık Kapasitesi (26 gün/ay) 4.000 ton/ay (1.600 m 3 /ay) 43.000 ton/ay (17.200 m 3 /ay) Günlük Kapasitesi (16 saat/gün) 153,85 ton/gün (61,54 m 3 /gün) 1.653,85 ton/gün (661,54 m 3 /gün) Saatlik Kapasite 9,32 ton/saat (3,85 m 3 /saat) 103,37 ton/saat (41,35 m 3 /saat) Tablo 10. Proje Kapsamında Planlanan Durumlar Çalışma Alanı Ocak Kapasitesi Kırma-Yıkama-Eleme Tesisi Kapasitesi Patlatma Miktarı (Yıllık) Patlatmadaki Delik Sayısı Personel Sayısı PlanlananDurum 24,20 ha 430.000 ton/yıl 430.000 ton/yıl 40 patlatma 72 delik 25 Kişi 17
Ekskavatör Malzemenin Sökülmesi Patlatma Yükleyici Kamyon Yükleme Taşıma Gürültü, Toz Oluşumu ve Titreşim Gürültü ve Toz Oluşumu Bunker Kırıcı + Elek Pasa Stok Dolgu Gürültü ve Toz Oluşumu Kırıcı Elek Yıkama Kırıcı Toz Oluşumu Stok Stok Silo Nakliye Gürültü ve Toz Oluşumu Şekil 11. Projenin İş Akım Şeması Bitkisel Toprağın Alınması: Üretime başlanmadan önce yüzey toprağı alınacak ve bu bitkisel toprak işletme sahasının rehabilitasyonunda kullanılmak üzere işletme sahası içerisinde belirlenen bir bölümde depolanacaktır. Patlayıcı Maddelerin Yerleştirileceği Deliklerin Delinmesi: Bitkisel toprağın alınması işlemleri tamamlandıktan sonra, patlayıcı maddelerin yerleştirileceği delikler rock delici ile delinecektir. Delik boyları 11 m olacaktır. Deliklerin delinmesine müteakip, açılmış olan bu deliklere patlayıcı maddeler ile elektrik kapsülü ve ateşleme kabloları yerleştirilecektir. 18
Patlatma sırasında ortaya çıkabilecek etkilere karşı; Kapsül kablolarına ilave edilecek uzatma kablolarının bağlantıları itina ile yapılacak ve izole bantla iyi bir şekilde izole edilecektir. Yemleyici dinamitin kartuşları kablo ile bir demet şeklinde bağlanacak ve bu demet, kablo yardımı ile sarkıtılarak indirilecektir. Sıkılama sırasında elektrik kablolarının zedelenmemesine dikkat edilecektir. Patlatmanın Yapılması: Patlayıcı maddelerin ve patlatma için yardımcı elamanların yerleştirilmesinden sonra patlatma işlemi gerçekleştirilecektir. Patlatma öncesi ve patlatma sonrasında; Ateşleme devresi kabloları manyetoya bağlanmadan önce devrenin direnç kontrolü yapılacaktır. Ateşleme yapmadan önce siren ile alarm verilecek ve ayrıca flamalı gözcüler önemli noktalara dikilecektir. Ateşleme kablosu uygun bir uzaklıktaki ateşleme cebine kadar uzatılarak vakit geçirmeden ateşleme yapılacaktır. Yağışlı havalarda statik elektrik tehlikesi göz önüne alınarak gerektiğinde ateşlemeden vazgeçilecektir. Ateşleme sahasına yetkililerden başkası girmeyecektir. Patlatma işlemi uzman kişiler tarafından yapılacaktır. Patlayıcı maddeler ateşleme yerine özel bir araçta getirilecek, dinamit ve kapsüller ayrı ayrı araçlarda nakledilecektir. Patlamayan delikler için gereken emniyet tedbirleri alınacak ve usulüne uygun olarak zararsız hale getirilecektir. Ateşleme yapıldıktan sonra ateşleme bölgesi sorumlu kişiler tarafından kontrol edilecek ve iş makinelerini tehlikeye sokacak bloklar, basamak şevinde askıda kalmış ise gerekli önlemler alınacaktır. Patlatma Sonrası Kademe Özellikleri: Sahadaki patlatma işlemleri sonrası basamaklar meydana gelecektir. Proje sahasındaki işletme yöntemi, işletme projesine uygun olarak basamak ve kademeler şeklinde olacaktır. Ocaktaki kademeler 10 m yüksekliğinde, 470 m uzunluğunda ve 320 m genişliğinde olacaktır. Şev açısı ise 60 o olarak planlanmıştır. Üretim işlemleri sonrası arazi üzerinde basamaklar oluşacaktır. Sahadaki üretim işlemleri sonucu ocaktaki genel şev açısı 45 o civarında olacaktır. Tras ocağına ait 1/2.000 ölçekli imalat haritası EK-7 de, üretim sorası doğaya yeniden planı EK-10 da sunulmuştur. Tras ocağı ve kırma-yıkama-eleme tesisi işletmesinde, 3213 Sayılı Maden Kanunu, 03.02.2005 tarih ve 25716 sayılı Maden Kanunu Uygulama Yönetmeliği ile 24.05.2005 tarih ve 25852 sayılı Madencilik Faaliyetleri izin Yönetmeliği ne uyulacaktır. Kırma-Yıkama-Eleme Tesisi: Kırma-yıkama-eleme tesisinde yılda 10 ay, 260 gün, ayda 26 gün ve günde 16 saat üretim işlemleri gerçekleştirilecektir. 19
Yıllık üretim miktarı olan 430.000 ton/yıl (172.000 m 3 /yıl) göz önüne alındığında; Yıllık Üretim Miktarı Aylık Üretim Miktarı Günlük Üretim Miktarı Saatlik Üretim Miktarı Çalışma Süresi = 430.000 ton/yıl = 43.000 ton/ay = 1.653,85 ton/gün = 103,37 ton/saat = 10 ay/yıl; 260 gün/yıl; 26 gün/ay; günde 16 saat/gün Sahadan üretilen kalkerin tamamı (430.000 ton/yıl / 2,5 ton/m 3 = 172.000 m 3 /yıl) kırma-yıkama-eleme tesisinde kırma ve eleme işlemine tabi tutularak sahadan piyasaya satışı yapılacaktır. Tesisteki toz kaynağı olan her bir ünite (bunker, kırıcılar, elekler, bantlar) kapalı ortam içerisine alınacaktır. Kapalı ortam içerisine alınan ünitelere toz indirgeme sistemi (sulu sistem veya pulvarize sistem) kurularak, ortaya çıkacak olan tozlar yerinde bastırılarak çevreye yayılması engellenecektir. 20
Bunker Silo Çeneli Kırıcı Silo Elek Tersiyer Kırıcı Tersiyer Kırıcı Silo Yıkama Silo Kırıcı Elek Elek Kırıcı Stok Silo Stok Şekil 12. Kırma-Yıkama-Eleme Tesisi İşletmesi İş Akım Şeması Proje kapsamında toplam 25 personelin çalışması planlanmaktadır. Proje ile birlikte yakın çevredeki yerleşim yerlerine doğrudan veya dolaylı yönden ek mali kaynak sağlanacaktır. 2.3.2. Üretimde Kullanılacak Makinelerin, Araçların ve Aletlerin Miktar ve Özellikleri Tras ocağı ile kırma-eleme tesisinin işletilmesi sırasında kullanılacak olan araçların ve iş makinelerinin listesi aşağıda verilmiştir. 21
Tablo 11. Makine-Ekipman Listesi Makine-Ekipman Adı Adedi Delici 1 Yükleyici 1 Ekskavatör 1 Kamyon 1 Arazöz 1 Jeneratör 1 Kırma-Eleme-Yıkama Tesisi 1 2.3.3. Üretim Sırasında Tehlikeli, Toksik, Parlayıcı ve Patlayıcı Maddelerin Kullanım Durumları, Taşınmaları ve Depolanmaları İşletme aşamasında tehlikeli, toksik madde kullanımı olmayacaktır. Faaliyetler sırasında araçların yakıtları için motorin kullanılacaktır. İş makinelerinin ihtiyacı olunan akaryakıt, işletme alanına getirilecek olan akaryakıt kamyonundan sağlanacaktır. İş makinelerinin akaryakıt ikmalleri zemini beton üzerinde yapılacaktır. Yakıt ikmali sırasında yakıtın çevreye sıçramasını engellemek amacıyla gerekli tedbirler alınarak dikkatli bir şekilde yakıt ikmali gerçekleştirilecektir. Tras madeninin üretimi sırasında madenin yerinden sökülmesi amacıyla ANFO kullanılacaktır. Kalker ocağında yapılacak olan patlatma dizaynı aşağıda verilmiştir. Tras Üretiminde Delik Delme ve Ateşleme Düzeni: Faaliyet alanında delme-patlatma işlemi wagon-drill ile deliklerin delinmesi ANFO nun hazırlanması, sıkılanması ve patlatılması sırasıyla yapılacaktır. Delikler 75 o lik eğimle ve 88,9 mm genişlikte delinecektir. Şarj Konsantrasyonu 88,9 mm delik çapı ve yoğunluğu 0,82 g/cm 3 olan ANFO için Tablo 12 den seçilmiştir. Daha sonra deliklere ANFO tatbik edilecek ve delikler sıkılanacaktır. Patlatmada milisaniye gecikmeli kapsüller kullanılacaktır. Milisaniye gecikmeli bir patlatmada delikler birbirine bağlanarak toplamda 72 delik patlatılacak olup patlatma sonrası tüm deliklerin patlayıp patlamadığı kontrol edilecek ve patlamayan delik varsa temizlenecek veya düzenek kontrol edilerek aksaklık giderilip tekrar patlatılacaktır. ANFO Amonyum Nitrat ve motorin karışımı bir patlayıcıdır. Bünyesinde % 96 amonyum nitrat ve % 4 motorin bulunur. Bu karışımın her ortamda yapılabilmesi, ucuz olması ANFO nun tercih edilmesinin sebebidir. Karışımda homojenliğin sağlanması amacı ile bir miktar karışıma talaş eklenir. Patlatma da Nonel kapsüller kullanılacaktır. Milisaniye gecikmeli nonel kapsüle verilen elektrik akımı ile patlatılan ANFO patlama sırasında doğal hacminin yaklaşık 1500 katı bir hacme ulaşır ve patlatma gerçekleşir. Patlatmanın verimli olması için deliklerin sıkılanması bu sebepten dolayı çok önemlidir. Patlatma çalışmalarının yapılabilmesi için gerekli olan patlayıcı madde ruhsatı üretim çalışmalarına başlanmadan önce alınacak ve patlamalar ehliyetli kişilerce ve gerekli emniyet tedbirleri alındıktan sonra yapılacaktır. Faaliyet alanında patlayıcı madde olarak ANFO ismiyle adlandırılan Amonyum Nitrat ve Motorin karışımından oluşan 22
madde kullanılacaktır. Bu patlayıcı jelatinit tipi dinamit ve milisaniye gecikmeli kapsüller yardımıyla patlatılacaktır. Açılacak deliklerin aralığı ve dilim kalınlıkları, delik derinlikleri, elde edilecek malzemenin kullanım amacına uygun olarak belirlenir. Delme, ateşleme, yükleme, taşıma ve cevher hazırlama gibi ana madencilik işlemlerinin birbirleriyle yakın ilişkileri vardır. Aşağıda hesaplandığı şekilde, kademelerde delikler arası mesafe 2 m, dilim kalınlığı 3 m olarak uygulanacaktır. 23
S S B B Bmax S h o K u 75 o Hc 60 o U Bmax B S ho Hc H K : Delik Taban Payı : İlk Delgi Yükü (İlk Delgi İle Ayna Arası Mesafe) : Delgi Yükü (Dilim Kalınlığı) : Delik Aralığı : Sıkılama Boyu : Şarj Boyu : Delik Boyu : Basamak Yüksekliği B Bmax Şekil 13. Delik Delme Düzeni 24
Tras Üretim Kapasitesi = 430.000 ton/yıl Malzemenin Yoğunluğu = 2,5 ton/m 3 Delik Çapı = 88,9 mm (3 ½ inç) Delgi Yükü (B) = Sıralar arası mesafe (dilim kalınlığı) İlk Delgi Yükü (Bmax) = İlk Delgi ile ayna arası mesafe (İlk delgi yükü) B Bmax Anfo için = (1,36 x Ib) (Kaynak:Longefors, U., Kihlström, 1963) Ib (kg/m) = Şarj konsantrasyonu Şarj konsantrasyonu (Ib) = 5,09 kg Şarj konsantrasyonu (Ib) 88,9 mm delik çapı ve yoğunluğu 0,82 gr/cm 3 olan anfo için aşağıdaki tablodan seçilmiştir. Tablo 12. Delik Çapı ve Patlayıcı Madde Yoğunluğu (kg/m) Delik Çapı Patlayıcı Madde Yoğunluğu İnç mm 0,80 0,82 0,90 0,95 1,00 1,10 1,15 1 ¼ 31,7 0,64 0,65 0,71 0,76 0,79 0,88 0,91 1 ¾ 34,9 0,77 0,79 0,86 0,91 0,95 1,06 1,10 1 ½ 38,1 0,91 0,94 1,03 1,09 1,15 1,25 1,31 1 5/8 41,2 1,07 1,10 1,21 1,26 1,34 1,47 1,53 1 ¾ 44,4 1,24 1,28 1,40 1,47 1,55 1,71 1,79 2 50,8 1,62 1,67 1,83 1,92 2,02 2,23 2,34 2 ¼ 57,1 2,05 2,10 2,31 2,44 2,56 2,83 2,95 2 ½ 63,5 2,53 2,60 2,86 3,01 3,17 3,48 3,65 2 ¾ 69,8 3,07 3,14 3,45 3,65 3,84 4,21 4,40 3 76,2 3,65 3,73 4,11 4,33 4,55 5,01 5,24 3 ½ 88,9 4,97 5,09 5,58 5,89 6,20 6,83 7,14 4 101,6 6,49 6,65 7,29 7,71 8,11 8,11 8,91 4 ¼ 107,9 7,32 7,50 8,24 8,69 9,15 10,7 10,52 Kaynak: TMMOB Maden Mühendisleri Odası Delik Yükü (Bmax) = 3 m olarak uygulanacaktır. Basamak Yüksekliği (K) = Basamak yüksekliği 2 x Bmax = 2 x 3 m= 6 m = 10 m olarak seçilmiştir. Basamak Şev Açısı = 60 o Delik Aralığı (S) = 2 m olarak uygulanacaktır. Delik Taban Payı (u) = Basamak Yüksekliği (K) x 0,1 = 10 x 0,1= 1 m Delik Boyu (H) = Basamak Yüksekliği (K) + Delik Taban Payı (u) = 10 m + 1 m = 11 m Toplam 11 m boyutundaki delik 75 o lik eğimle delineceği zaman; Deliğin boyutu = 11 sin 75 = 11,38 m olacaktır. Sıkılama Boyu (ho) = ho = H x 1/3 = 5,7 x 1/3 m = 1,9 m Şarj Boyu (Hc) = H ho = 11,38 m 3,75 m = 7,63 m 1 Delikteki Şarj Miktarı = Hc x Ib = 7,63 m x 5,09 kg = 39 kg ANFO Yemleme Dinamiti = 1,5 kg Toplam Şarj Miktarı = 39 kg + 1,5 kg = 40,5 kg 25