Diabetes mellitus
Tip I Tip II Tedavi İNSÜLİN Diyet, egzersiz; oral antidiyabetik ± insülin Semptomlar Polidipsi, polifaji, Asemptomatik olabilir poliüri Vücut yapısı Zayıf Sıklıkla fazla kilolu
Tip I Tip II Ana sorun Beta hücre kaybı İnsülin direnci/ salgılanma kusuru
İnsülin, dolaşımdaki glukoz miktarını sabit tutmaya çalışır
İnsülinin fizyolojik etkileri 3 hedef doku: karaciğer, kas, adipoz Karaciğer glukoneojenez ketojenez glikojenoliz Adipoz TAG depolanması Kas protein sentezi glikojen sentezi
Akut Komplikasyonlar Hiperglisemi Hipoglisemi Ketoasidozis
Kronik Komplikasyonlar Çoğunlukla aterosklerozla ilişkili makrovasküler hasar Kalp hastalıkları Hipertansiyon İnme
Gliseminin sıkı bir şekilde kontrol edilmesi kronik komplikasyonları azaltır
Teşhis Açlık Kan Şekeri 126 mg/dl Kan şekeri OGTT 200 mg/dl 75g glukozdan 2 saat sonra kan şekeri 200 mg/dl
Prediabetes Açlık kan şekeri 100-125 mg/dl ya da OGTT 2 saat sonra 140-199mg/dl
Tip I Diyabet Tedavisi Ana İlkeler Uygun diyet + yeterli insülin + egzersiz Oral antidiyabetikler Tip I diyabette kullanılmaz
Tip I Diyabet Tedavisi Ana İlkeler
Tip II Diyabet Tedavisi Ana İlkeler Glisemik kontrol - I Diyet + egzersiz Glisemik kontrol - II İlaç tedavisi (oral antidiyabetikler, insülin, yeni hipoglisemik ilaçlar (pramlitid, exenatid)
İNSÜLİN
İnsülin Preparatları DNA rekombinasyonu teknolojisi ile üretilen insan insülini Sığır insülini Domuz insülini
Çabuk etkili insülinler başlangıç: 5-15 ; 3-5 h etkili insülin lispro insülin aspart insülin glulizin aa değişiklikleri ile antiparalel dimerleşme engellenmiş ph nötral Yemekten önce (hatta hemen sonra) Orta ve uzun etkililerle birlikte kullanılır Taşınabilir pompalarda bulunan da bunlar inhalasyonla kullanılan insülin 2006 da kabul edildi-2007 de çekildi: Exubera
Kısa etkili insülinler başlangıç: 30 ; 5-8 h etkili kristalin çinko insülin = regüler insülin ph nötral Acil durumda (diyabetik ketoasidoz gibi) iv kullanılabilen tek insülin bu sc uygulamada interstisyel sıvı ile yavaş dilüsyon Yemeklerden 30 önce Pompalarda da bundan olabilir
Orta ve Uzun Etkili İnsülinler a. NPH (izofan) insülin başlangıç: 2-5 h ; 4-12 h etkili 6 insülin + 1 protamin Çoğunlukla çabuk ya da regüler insülinle kombine ediliyor Günde iki kez, aynı zamanlarda
Orta ve Uzun Etkili İnsülinler b. insülin glarjin (Lantus ) başlangıç: 1 1.5 h ; 11-24 h etkili ph 4 asidik solüsyonda çözülüyor ama dokunun nötral phsında çöküyor yavaş çözülerek absorbe oluyor öteki insülinlerle aynı enjektörde karıştırılmamalı günde 1 kez, aynı saatte (yatarken öneriliyor...)
Orta ve Uzun Etkili İnsülinler c. insülin detemir (Levemir ) başlangıç: 1 2 h ; 24 h etkili molekülünde albumine bağlanmayı ve agregasyonu sağlayan miristik asit var günde 1 ya da 2 kez
İnsülin karışımları insülin lispro aspart + NPH glulizin regüler %70 NPH + % 30 regüler % 50 NPH + % 50 regüler % 75 lispro protamin + % 25 lispro
DOZAJ Hastaya göre belirlenmeli Günlük gereksinim 0.1 U/kg - >2.5 U/kg Tip I diyabette başlangıç: 0.5-0.6 U/kg Tip II diyabette başlangıç: 0.2-0.6 U/kg
İnsülin Tedavisinin Komplikasyonları Hipoglisemi (glisemi<50 mg/dl) Neden Nasıl olabilir? anlaşılır? Ne yapılır? Taşikardi İnsülin aşırı dozu Terleme Alkol Şeker Endişe (oral, iv) Egzersiz Parenteral glukagon Kusma... Başağrısı Bilinç bulanıklığı Sersemlik Yorgunluk
ORAL ANTİDİYABETİKLER
SULFONİLÜRELER II. Jenerasyon: glibenklamid glibornurid gliklazid glikuidon glimepirid (en potent) glipizid kahvaltıda
BİGUANİDLER Metformin (Glucophage ) Monoterapi Sulfonilüre, tiazolidindion ya da DPP4 inhibitörü ile kombine Yüksek risk grubundaki hastalarda Tip II diyabet gelişmesini engelliyor B12 ve folik asit absorbsiyonunu azaltıyor Kilo kaybına yol açıyor
Metformin IR tablet: 500-850 mg Kahvaltı ve/ya akşam yemeğinde XR tablet: 500 mg Akşam yemeğinde
Kalp yetmezliği hastalarında kontrindike Kronik alkol kullanımı laktik asidozis riskini artırıyor Metformin
TİAZOLİNDİONLAR (=Glitazonlar) Rosiglitazon (metformin ya da glimepirid ile kombine) Pioglitazon (Dropia, Actos ) İnsüline cevabı artırırlar Ödeme ve kilo almaya neden olurlar Günde bir ya da iki kez yemekle ya da aç
Alfa- Glukozidaz İnhibitörü: Akarboz (Glucobay ) İnce barsaktan monosakkaritler absorbe olurlar Oligo ve disakkaritler önce parçalanmalı Bunu gerçekleştiren: ince barsaktaki alfa-glukozidaz Yemeğin ilk lokması ile, günde 3 kez Sistemik etki yok gibi, GI rahatsızlıklar
Y E N İ
Y E N Sitagliptin: Januvia tb (DPP4) inhibitörü Bu enzim inkretinleri ve benzeri GLPleri yıkıyor Günde tek doz İ
MEGLİTİNİDLER repaglinid (Diafree, Novade ) nateglinid (Naglid, Starlix ) Monoterapi Metformin / sulfonilüre ile kombine Repaglinid Başlangıç: 0.5-1 ya da 2 mg; yemeklerden 0-30 önce Nateglinid Başlangıç: 60-120 mg; yemeklerden önce 0-30 önce