Otoimmün Endokrinopati Dr. Erdal Eren
İMMÜN SİSTEM
İMMÜN SİSTEM İmmün sistem hücreleri T-lenfosit B-lenfosit Makrofaj MHC tarafınca düzenlenir İnsanlarda HLA (6. kromozom)
İMMÜN SİSTEM Antijen sunan hücreler Monosit kökenli hücreler B lenfositler Dendritik hücreler Doku makrofajları Kupffer hücreler (KC sinüzoidlerinde) SSS de mikroglia Glomerül mezenkial hücreler
İMMÜN SİSTEM 1. İntrasitoplazmik immün sistem MHC class 1, HLA A,B,C Nükleuslu hüsrelerde CD8 T hücreler 2. Ekstrasitoplazmik, intraveziküler immün sistem MHC class 2, HLA DR, DQ, DP CD4 T hücreler
İMMÜN SİSTEM CD4 T hücre immün yanıt düzenleyicisi Th1, Th2 olarak 2 yönlü etki Th1 ile CD8, makrofaj, NK aktivasyonu Th2 ile B hücre aktivasyonu, antikor yanıtı Th1 IL-2, IFN-g Th2 IL-4, IL-5, IL-6, IL-10, TGF-b
İMMÜN SİSTEM
İMMÜN SİSTEM
İMMÜN SİSTEM
İMMÜN TOLERANS
OTOİMMÜNİTE
OTOİMMÜNİTE Toleransın kaybolması Çoğu polijeniktir İkisi monogenik Ø Otoimmün poliglangüler sendrom (APS), Ø İmmunodisregülasyon poliendokrinopati x-linked sendrom (IPEX)
OTOİMMÜNİTE Periferal toleransın azalması Toleransın başlangıçta olmaması Moleküler benzerlik ARA Klebsiella nitrogenase ve HLA-B27 (AS, Retier) Mikobakteri RA Coksaki virüs - b-hücre glutamic asit dekarboksilaz Timik klonal delesyon Self antijen değişimi Abartılı class II MHC ekspresyonu
OTOİMMÜNİTE Süperantijen teorisi Poliklonal B hücre aktivasyonu Genetik programlanma HLA-B27 & ankilozan spondilit HLA-DR2 & SLE Çevresel etkenler Viral enfeksiyon (Konjenital rubella T1D) Diyet
OTOİMMÜNİTE Olası mekanizmalar Ø Hormon reseptör bağlayan antikor Ø Antikor aracılı hedef hücre yıkımı veya disfonksiyonu Ø Dolaşan proteine antikor bağlanması sonucu serbest hormon düzeyinde azlık veya çokluk Ø İmmün kompleks formasyonu Ø Hücre aracılı otoimmün hedef hücre yıkımı Ø Hedef organ serbest radikal veya sitokin ile yıkımı Ø Hepsinin kombinasyonu
OTOİMMÜNİTE
OTOİMMÜNİTE Organ spesifik otoimmünite (otoimmün endokrinopati) Non-organ spesifik otoimmünite (kollajen vasküler hastalık)
OTOİMMÜN İNSÜLİN DİRENCİ ve HİPOGLİSEMİ
OTOİMMÜN İNSÜLİN DİRENCİ ve HİPOGLİSEMİ İnsülin rezistansı tip B Akantozis nigrikans (boyun, göğüs, periumblikal, kıvrım) Adölesanlarda nadir, kadınlarda sık, Diğer otoimmün hastalıklarla beraber (SLE, Skleroderma) ANA, AntiDNA pozitifliği, kompleman düşüklüğü, lökopeni İnsülin antikor ölçülemiyor, klinik tanı Nonketotik diyabet, AN Yüksek doz insülin gereksinimi (>100 1000 Ü/gün)
OTOİMMÜN İNSÜLİN DİRENCİ ve HİPOGLİSEMİ İnsülinomimetik antikorlar Çok nadir Non ketotik hipoglisemi Hodgkin ve lupuslu hastalarda tanımlanmış. İnsülin düzeyi düşük Spesifik tedavisi yok
OTOİMMÜN İNSÜLİN DİRENCİ ve HİPOGLİSEMİ Otoimmün hipoglisemi Dolaşan insülinlere karşı antikor Eksojen insülin alanlarda görülür Japon, Norveç ve Hollanda da fazla Bazı antitiroid ilaçlar tetikleyebilir. Dolaşan otoab insülin kompleksi fazla insülin salınımı yapar Hipoglisemi gelişir Ayrıca insülin tedavisi almayan, diyabetik olmayan kişilerde Hipoglisemi ve insülin otoab varsa şüphelenilir
TİROİD OTOİMMÜNİTE
TİROİD OTOİMMÜNİTE ü Hashimoto tiroidit ü Graves Hastalığı ü Postpartum tiroidit %5 gebelikte %10 tip 1 diyabetli gebelerde Antikorlar Hashimoto da daha belirgin TSH reseptör Ab (TRAB) Graves için spesifik Megalin (GP330) ve tiroid Na/I simporter antikor (yeni Ab lar) Megalin Hashimoto da %50, Graves te %10 Na/I simporter Hashimoto %10, Graves te %20
TİROİD OTOİMMÜNİTE
ADRENAL OTOİMMÜNİTE
ADRENAL OTOİMMÜNİTE ü Addison hastalığının birçoğu otoimmün adrenalitis ü APS (Aotoimmune Polyglanduler Endocrinopathy) ü APS tip 1 OR ü Tip 1; APECED sendromu ü ACA (Adrenal antikor), 21OHaz Ab pozitif anlamlı ü Pozitifliği yetmezlik dedirtmez ü Adrenal yetmezlik Renin artması Uyarı testine yanıt kortizol < 20 mcg/dl, artış <7 mcg/dl
ADRENAL OTOİMMÜNİTE HAM DAT
ADRENAL OTOİMMÜNİTE
PARATİROİD OTOİMMÜNİTE
PARATİROİD OTOİMMÜNİTE ü Bilinen antikor testi yok ü APS tip 1 in parçası ü Hipokalsemi ü Hiperfosfatemi ü Düşük PTH düzeyi (<65 pg/ml) ü Diğer endokrin otoimmünite varlığı
GONADİTİS
GONADİTİS Ø Primer over yetmezlik, gonaditis, ooforitis Ø Erkekler daha az etkilenir, çünkü spermatogenez devamlı Ø Addisonlu her 4 kadından birinde amenore gelişir Ø %10 unda prematür overyan yetmezlik olur Ø Steroidal-cell autoantibody (SCA) araştırılır Ø ACA (+) APS tip 1 li kadınların 12 yıllık izleminde %100 primer overyal yetmezlik gelişmiş. Ø ACA pozitif ise testis, overe karşı reaksiyon gelişebilir
HİPOFİZİTİS
HİPOFİZİTİS ü Anterior pituiter tm süpheli hastaların patolojik incelemesinde kronik lenfositik infiltrasyon saptanmış. ü Diğer endokrinopati varlığında düşünülmeli ü Endokrinopatili hastada hipofiz kitlesi varsa düşünülmeli ü Kesin bir serolojik testi yok ü Diyabetes insipitus nadir görülür
NON-ENDOKRİN OTOİMMÜN BİRLİKTELİKLER
NON-ENDOKRİN OTOİMMÜN BİRLİKTELİKLER ü Pernisyöz anemi Gastrik parietal hc Ab ü Çöliak hastalığı T1D %2-5 inde TGAb var ü Otoimmün hepatit SMA, LKM-1, ANA Ab bakılmalı
NON-ENDOKRİN OTOİMMÜN BİRLİKTELİKLER Van den Driessche A, Eenkhoorn V, Van Gaal L, De Block C. Type 1 diabetes and autoimmune polyglandular syndrome: a clinical review. Neth J Med. 2009 Dec;67(11):376-87.
Bir hastada otoimmün bir hastalık varsa başka bir otoimmün hastalık olma olasılığı unutulmamalıdır.