İÇİNDEKİLER 1. BÖLÜM YABANCI DİL OLARAK TÜRKÇE ÖĞRETİMİNE GENEL BİR BAKIŞ... 2 GİRİŞ... 2 KAYNAKÇA... 11 2. BÖLÜM DİL VE YABANCI / İKİNCİ DİL EĞİTİMİ KAVRAMLARI... 12 DİL TANIMLARI... 12 DİL ÖĞRETİMİ... 13 TÜRKÇE ÖĞRETİMİ... 20 YABANCI DİL ÖĞRETİMİ... 23 YABANCI DİL OLARAK TÜRKÇE ÖĞRETİMİNİN KISACA TARİHSEL SÜRECİ.. 28 1960 SONRASI YABANCI DİL OLARAK TÜRKÇENİN ÖĞRETİMİYLE İLGİLİ KAYNAKLAR... 35 YURT DIŞINDA YABANCI DİL OLARAK TÜRKÇE ÖĞRETİMİ... 44 TÜRKİYE DE YABANCI DİL OLARAK TÜRKÇE ÖĞRETİMİ... 51 TÜRKÇENİN YABANCI DİL OLARAK ÖĞRETİMİNDE SORUNLAR... 53 Değerlendirme Soruları... 59 KAYNAKÇA... 65 iii 3. BÖLÜM TÜRKÇENİN YABANCI/İKİNCİ DİL OLARAK ÖĞRETİMİ POLİTİKALARI... 70 OKUL ÖNCESİ DÜZEY... 70 OKUL ÖNCESİ EĞİTİMDE YABANCI DİL ÖĞRETİMİ... 70 Okul Öncesi Bireylerinin Gelişim Özellikleri... 71 Bilişsel Gelişim... 71
Dil Gelişimi... 72 Sosyal Gelişim... 73 Devinimsel (psychomoteur) Gelişim... 76 OKUL ÖNCESİNDE YABANCI DİL OLARAK TÜRKÇE ÖĞRETİMİNE GENEL BİR BAKIŞ... 77 İLKÖĞRETİM DÜZEYİ... 80 İLKOKULLARDA TÜRKÇENİN YABANCI/İKİNCİ DİL OLARAK ÖĞRETİMİ... 80 Dil Politikaları ve Edinim... 81 İlkokul Çağındaki Çocukların Yabancı ve İkinci Dil Öğrenimi... 82 Türkçenin İlkokullarda Yabancı ve İkinci Dil Olarak Öğretimi... 86 ORTAÖĞRETİM DÜZEYİ... 89 ORTAÖĞRETİMDE YABANCI DİL OLARAK TÜRKÇE ÖĞRETİMİ VE DİL POLİTİKALARI... 89 Öğrencilerin Gelişimimine Göre Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Uygulanması Gereken Öğretim Politikaları... 90 Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Eğitimin Planlanması, Araç-Gereç Hazırlanmasına İlişkin Öğretim Politikaları... 92 YÜKSEKÖĞRETİM DÜZEYİ... 93 YÜKSEKÖĞRETİMDE TÜRKÇENİN YABANCI VE İKİNCİ DİL OLARAK ÖĞRETİLMESİNE YÖNELİK POLİTİKALAR... 93 YABANCI DİL OLARAK TÜRKÇE ÖĞRETİMİ BÖLÜMÜ... 103 Değerlendirme Soruları... 109 KAYNAKÇA... 115 4. BÖLÜM TÜRKÇENİN YABANCI DİL OLARAK ÖĞRETİMİNDE ÖĞRETİM PROGRAMI GELİŞTİRME... 118 GİRİŞ... 118 İHTİYAÇ ANALİZİ... 120 ÖĞRETİM PROGRAMI MODELLERİ... 121 DİLLER İÇİN AVRUPA ORTAK ÖLÇÜTLER ÇERÇEVESİ (AOÖÇ)... 123 AMERİKAN YABANCI DİLLER ÖĞRETİM KURULU YETERLİLİK KILAVUZU (ACTFL)... 124 SEVİYELERE GÖRE DİL KAZANIM TABLOSU... 124 Değerlendirme Soruları... 152 KAYNAKÇA... 156 iv
5. BÖLÜM TÜRKÇENİN YABANCI/İKİNCİ DİL OLARAK ÖĞRETİMİNDE BECERİ ÖĞRETİMİ... 158 DİNLEDİĞİNİ ANLAMA BECERİLERİ... 158 DİNLEME TÜRLERİ... 158 SINIF İÇİNDE DİNLEDİĞİNİ ANLAMA BECERİLERİNİ KAZANDIRMA ÖĞRETİMİ... 159 KONUŞMA BECERİLERİ... 163 OKUDUĞUNU ANLAMA BECERİLERİ... 169 OKUMA AKTİVİTELERİ... 170 SINIF İÇİNDE OKUDUĞUNU ANLAMA BECERİLERİNİ KAZANDIRMA ÖĞRETİMİ... 172 YAZMA BECERİLERİ... 176 Değerlendirme Soruları... 182 KAYNAKÇA... 187 6.BÖLÜM DİL ALANLARININ ÖĞRETİMİ, DİLBİLGİSİ, SÖZCÜK, TELAFFUZ, ÇEVİRİ... 190 Dilbilgisi Öğretimi... 190 Sözcük Öğretimi... 193 Telaffuz Öğretimi... 197 Çeviri Öğretimi... 200 Değerlendirme Soruları... 203 KAYNAKÇA... 211 v 7. BÖLÜM YABANCILARA TÜRKÇE ÖĞRETİMİNDE MATERYAL GELİŞTİRME VE TEKNOLOJİ KULLANIMI... 214 GİRİŞ... 214 MATERYAL GELİŞTİRME VE ÖĞRETİM TEKNOLOJİSİYLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR... 215 MATERYAL GELİŞTİRME VE ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİNİN ÖNEMİ... 219 Materyal Geliştirme ve Öğretim Teknolojilerinin İlkeleri... 221
ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİNİN TASARIMI... 222 MATERYAL GELİŞTİRMEDE YENİ BİR KAVRAM: TEKNO-PEDAGOJİK EĞİTİM224 YABANCILARA TÜRKÇE ÖĞRETİMİNDE KULLANILACAK MATERYALLER. 226 Görsel ve İşitsel Araçlar... 228 BİLGİSAYAR DESTEKLİ DİL ÖĞRETİMİ... 236 Bilgisayar Destekli Dil Öğretim Uygulamaları... 237 Bilgisayar Destekli Yabancı Dil Öğrenimine Yönelik İnternet Etkinlikleri... 240 Bilgisayar Destekli Dil Öğretiminde Web 2.0 Teknolojileri... 241 Web 2.0 Araçlarının Dil Öğretiminde Kullanılması ve Öneriler... 242 WEB TABANLI ÖĞRETİM... 246 Değerlendirme Soruları... 250 KAYNAKÇA... 254 8. BÖLÜM TÜRKÇE NİN YABANCI/İKİNCİ DİL OLARAK ÖĞRENİMİ STRATEJİLERİ... 258 A. Dil Öğrenme Stratejilerinin Sınıflandırılması... 260 B. Dil Öğrenme Stratejilerinin Sınıf İçi Kullanımı... 271 Değerlendirme Soruları... 275 KAYNAKÇA... 280 Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğrenimi Stratejileri Envanteri... 282 9. BÖLÜM TÜRKÇENİN YABANCI DİL OLARAK ÖĞRETİMİNDE SINAV HAZIRLAMA... 288 TEMEL KAVRAMLAR VE TARTIŞMALAR... 289 Ölçme ve Değerlendirme Nedir?... 289 EĞİTİM SİSTEMİNDE ÖLÇME VE DEĞERLENDİRMENİN KONUMU... 290 Eğitimde Ölçme ve Değerlendirmenin Amaçsal Konumu... 291 Eğitimde Ölçme ve Değerlendirmenin Davranışsal Konumu... 293 Eğitimde Ölçme ve Değerlendirmenin Eylemsel Konumu... 300 Sınav Hazırlama ve Test Geliştirme... 301 Test Geliştirme Kararının Verilmesi... 303 Deneme Formunun Hazırlanması... 304 vi
Deneme Uygulaması... 305 Deneme Uygulaması Sonuçlarının Analizi... 305 Esas Formun Hazırlanması... 306 TÜRKÇENİN YABANCI DİL OLARAK ÖĞRETİMİNDE KULLANILABİLECEK BAŞLICA ÖLÇME ARAÇLARI... 306 Yazılı Yoklamalar... 306 Kısa Cevaplı Testler... 311 Çoktan Seçmeli Testler... 318 Sözlü Yoklamalar... 322 SONUÇ... 325 Değerlendirme Soruları... 327 KAYNAKÇA... 331 10. BÖLÜM DERS PLANI HAZIRLAMA... 334 GİRİŞ... 334 ÖĞRETME SÜRECİNDE PLANLAMA VE PLAN NEDİR?... 334 ÖĞRETİMDE PLAN YAPMANIN ÖNEMİ/FAYDALARI/AMAÇLARI... 335 ÖĞRETİMDE PLAN YAPMANIN GENEL İLKELERİ... 337 PLAN ÇEŞİTLERİ... 337 YABANCI DİL OLARAK TÜRKÇE ÖĞRETİMİNDE PLAN ÖRNEKLERİ... 344 SONUÇ... 348 Değerlendirme Soruları... 349 KAYNAKÇA... 356 11. BÖLÜM GİRİŞ... 358 DİLBİLGİSİ-ÇEVİRİ YÖNTEMİ... 359 DÜZVARIM YÖNTEMİ... 362 İŞİTSEL-DİLSEL YÖNTEM... 366 SESSİZ YÖNTEM... 372 TELKİN YÖNTEMİ TELKİNBİLİM... 377 DANIŞMANLI (GRUPLA) DİL ÖĞRETİM YÖNTEMİ... 381 TOPLU FİZİKSEL TEPKİ YÖNTEMİ (ANLAMA YAKLAŞIMI)... 386 vii
İLETİŞİMSEL YAKLAŞIM... 389 İÇERİĞE DAYALI DİL ÖĞRETİMİ... 392 GÖREVE DAYALI DİL ÖĞRETİMİ... 394 KUBAŞIK (İŞBİRLİKLİ) ÖĞRENME YÖNTEMİ... 397 KAYNAKÇA... 400 viii