PİYASALAR Döviz Piyasası Gün içerisinde yatay bir bantta hareket eden kur ABD piyasalarının açılmasının ardından ABD kapasite kullanım oranı, sanayi üretimi ve ÜFE verilerinin beklentilerin üzerinde gelmesiyle yükselişe geçti. FED Başkanı Yellen in yaptığı konuşmada faiz artışına bu yıl başlamalarının yüksek ihtimal olduğunu söylemesi de kurun yükselişine destek verdi ve USD/TL kuru günü 2,6465 seviyesinden sonlandırdı. 31 Ara 14 14 Tem 15 Art arda gelen güçlü ABD verileri ve ardından Yellen in ekonomideki ilerlemeye bağlı olarak faizleri bu yıl içinde artırabileceklerini açıklaması Dolar ın Euro karşısında değer kazanmasına sebep oldu. EUR/USD paritesi günü %0,5 gerileyerek 1,0950 seviyesinden sonlandırdı. Yellen in açıklamaları ardından GOÜ para birimlerinin tamamı günü değer kaybıyla sonlandırdı. En çok değer kaybedenler Ukrayna ve Kolombiya para birimleri oldu. Emtia Piyasası 15 Tem 15 Göre $/TL 2,3350 2,6315 2,6465 0,6% 13,3% /TL 2,8266 2,8978 2,9008 0,1% 2,6% Sepet* 2,5808 2,7645 2,7720 0,3% 7,4% /$ 1,2098 1,1009 1,0950-0,5% -9,5% $/Yen 119,78 123,40 123,76 0,3% 3,3% $ Endeks 90,27 96,64 97,17 0,5% 7,6% Kaynak: Reuters, Bloomberg * (0,5$+0,5 ) 3 2,9 2,8 2,7 2,6 2,5 2,4 2,3 2,2 2,1 2 $/TL Sepet /$ (Sağ eks) Küresel risk algısının azalması ve FED in faiz artışına bu yıl başlayacağı beklentileri ile altın gerilemeye devam etti ve günü %0,6 kayıpla tamamladı. İran ve Batılı ülkelerin anlaşmasının ardından küresel arzın artacağına yönelik beklentiler petrol fiyatlarında gerilemeye sebep oluyor. Brent petrolün varil fiyatı günü %2,5 kayıpla sonlandırdı. 1,0950 2,7720 2,6465 Oca 14 Mar 14 May 14 Tem 14 Eyl 14 Kas 14 Oca 15 Mar 15 May 15 Tem 15 Kaynak: Bloomberg 1,5 1,45 1,4 1,35 1,3 1,25 1,2 1,15 1,1 1,05 1 Altın($/Ons) 1.184 1.156 1.149-0,6% -2,9% Petrol(Brent) 57,3 58,5 57,1-2,5% -0,5% Gümüş($/Ons) 15,7 15,4 15,1-1,8% -3,9% Kaynak: Reuters, Bloomberg 31 Ara 14 14 Tem 15 15 Tem 15 Göre 1.500 Altın ($/Ons) Brent Petrol ( $/Varil, sağ eksen) 130 1.450 1.400 115,1 120 110 1.350 1.383 100 90 1.300 1.250 1.149 80 70 1.200 60 1.150 Kaynak: Bloomberg 1.100 57,1 50 40 Oca 14 Mar 14 May 14 Tem 14 Eyl 14 Kas 14 Oca 15 Mar 15 May 15 Tem 15 1
Oca 13 Şub 13 Mar 13 Nis 13 May 13 Haz 13 Tem 13 Ağu 13 Eyl 13 Eki 13 Kas 13 Ara 13 Oca 14 Şub 14 Mar 14 Nis 14 May 14 Haz 14 Tem 14 Ağu 14 Eyl 14 Eki 14 Kas 14 Ara 14 Oca 15 Şub 15 Mar 15 Nis 15 May 15 Haz 15 Tem 15 Oca.14 Şub.14 Mar.14 Nis.14 May.14 Haz.14 Tem.14 Ağu.14 Eyl.14 Eki.14 Kas.14 Ara.14 Oca.15 Şub.15 Mar.15 Nis.15 May.15 Haz.15 Tem.15 Bülten 16 Temmuz 2015 Faiz Piyasası Bayram tatili öncesinde tahvil piyasasında hacimler düşük kalırken, 2 yıllık gösterge tahvilin bileşik faizi dar bantta hareket ettiği günü 1 baz puan gerileyerek sonlandırdı. TCMB nin yaptığı toplam fonlama miktarı 68,8 milyar TL düzeyine gerilerken; bu rakamın 52 milyar TL lik kısmı %7,50 den haftalık repo fonlamasından, 3,7 milyar TL lik kısmı %10,25 ten piyasa yapıcılığı imkanından, 13,1 milyar TL lik kısmı %10,75 ten BİST repo ve kotasyondan oluştu. Ortalama fonlama maliyeti %8,27 düzeyine geriledi. Top. Piyasa Hacmi Göst. Tahvilin Hacmi 3.500 11,5 10,5 Göst. Faizi (Sol Eks,*) %9,67 3.000 2.500 9,5 2.000 1.500 8,5 1.000 7,5 1.067 500 27 6,5 0 Kaynak: BIST,*bileşik faiz (Ağırlıklı Ort) Milyon TL Gösterge Tahvil* 7,97 9,68 9,67-0,01 1,70 USD Libor( 3 aylık) 0,26 0,29 0,29 0,00 0,03 EUR Libor( 3 aylık) 0,06-0,01-0,01 0,00-0,07 O/N İMKB Repo 10,85 10,44 10,51 0,08-0,34 Eurobond 2030* 4,73 5,08 5,12 0,04 0,39 Kaynak: Reuters, BIST, Bloomberg 31 Ara 14 14 Tem 15 15 Tem 15 Göre * bileşik faiz 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 TCMB Ağırlıklı Fonlama Faizi ve Faiz Koridoru %8,27 Ağırlıklı Fonlama Faizi Gecelik Borç Alma-Verme Faizi Türkiye'nin 5 yıl vadeli CDS-kredi temerrüt faizi (Türkiye nin borçlarını iflasa karşı sigortalamanın maliyeti) 213 seviyesine; 2030 vadeli USD cinsi gösterge Eurobond faizi ise %5,12 seviyesine yükseldi. Borsalar BİST-100 endeksi FED Başkanı Janet Yellen'in ABD ekonomisinin beklendiği şekilde ilerlemeyi sürdürmesi halinde faizlerin bu yıl içinde artırılmasının uygun olacağı şeklindeki açıklamasının ardından günü %0,4 gerileyerek sonlandırdı. ABD borsaları ise FED Başkanı Yellen'dan gelen açıklamalar ve enerji hisselerindeki düşüşle beraber dünü gerileyerek kapattı. 31 Ara 14 14 Tem 15 15 Tem 15 Göre 700 600 İşlem Hacmi (milyon TL) BIST 100 Endeks (sağ eksen) 95.000 90.000 BIST-100 85.721 83.041 82.728-0,4% -3,5% BIST-30 106.150 101.221 100.722-0,5% -5,1% Sanayi 78.725 82.945 82.919 0,0% 5,3% Hizmetler 62.195 59.659 59.678 0,0% -4,0% Mali 115.225 108.514 107.800-0,7% -6,4% Bankalar Endeksi 159.267 139.939 139.939 0,0% -12,1% Dow Jones 17.823 18.054 18.050 0,0% 1,3% S&P 500 2.059 2.109 2.107-0,1% 2,4% DAX 9.806 11.517 11.540 0,2% 17,7% Nikkei 225 17.451 20.385 20.463 0,4% 17,3% Bovespa 50.007 53.239 52.902-0,6% 5,8% Kaynak: Reuters, Bloomberg 500 400 300 200 100 0 Oca.14 Mar.14 May.14 Tem.14 Eyl.14 Kaynak: Bloomberg 85.000 82.728 80.000 75.000 70.000 65.000 60.000 Kas.14 Oca.15 Mar.15 May.15 Tem.15 2
PİYASALARDAKİ GELİŞMELER İşsizlik oranı Mart, Nisan ve Mayıs aylarını kapsayan Nisan döneminde %9,6; tarımdışı işsizlik ise %11,6 oldu. Maliye Bakanlığı tarafından 2015 yılı Haziran ayı bütçe gerçekleşmeleri açıklandı. TCMB Temmuz ayı beklenti anketini yayımladı. Türkiye'nin kısa vadeli dış borç stoku, Mayıs ayı sonu itibariyle 2014 sonuna göre %5,8 azalışla USD 125,2 milyar oldu. Avrupa Komisyonu Yunanistan'ın borçları hakkında hazırladığı raporda, ülkenin borçlarının silinmesi konusunda IMF den daha farklı bir görüş ortaya konmasına karşın yine de borçların azaltılması olasılığına işaret etti. Yunanistan parlamentosu kreditörler tarafından öne sürülen şartları kabul etti. ABD'nin New York eyaleti imalat sanayi endeksi Temmuz ayında 3,9 düzeyinde gerçekleşerek beklentilerin üzerinde bir genişleme gösterdi. ABD'de üretici fiyatları Haziran'da bir önceki aya kıyasla %0,4 büyüyerek beklentilerin üzerinde yükseldi. Çekirdek fiyatlar da beklentilerin üzerinde %0,3 yükseldi. ABD'de sanayi üretimi Haziran'da %0,3 ile beklentilerin üzerinde büyürken imalat sanayinde kapasite kullanım oranı %78,4'e yükseldi. FED Başkanı Yellen, ABD Temsilciler Meclisi nde Finansal Komite ye sunum yaptı. ABD Merkez Bankası FED in iş dünyasının nabzını tuttuğu ve temel göstergelerinden olan araştırma raporu Bej Kitap ekonomi hakkında iyimser bir tablo ortaya koydu Kanada Merkez Bankası ekonominin ilk yarıda beklenmedik şekilde daralma kaydetmesi nedeniyle politika faizini 25 baz puan indirerek %0,5'e düşürdü. İşsizlik oranı Mart, Nisan ve Mayıs aylarını kapsayan Nisan döneminde %9,6, tarımdışı işsizlik ise %11,6 oldu. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayımlanan verilere göre, mevsim etkilerinden arındırılmış işsizlik oranı ise bir önceki döneme göre 0,1 puanlık azalış göstererek %9,9 oldu. Verilere göre, 15 ve daha yukarı yaştakilerde işsiz sayısı Nisan döneminde geçen yılın aynı dönemine göre 242.000 kişi artarak 2,82 milyon kişi oldu. 15-24 yaş grubunu içeren genç işsizlik oranı 1,5 puanlık artış ile %17 olurken, 15-64 yaş grubunda bu oran 0,7 puanlık artış ile %9,8 olarak gerçekleşti. TÜİK verilerine göre istihdam edilenlerin sayısı 2015 yılı Nisan döneminde, bir önceki yılın aynı dönemine göre 444.000 kişi artarak 26,64 milyon kişi, istihdam oranı ise 0,1 puanlık artış ile %46,2 oldu. Maliye Bakanlığı tarafından 2015 yılı Haziran ayı bütçe gerçekleşmeleri açıklandı. Bütçe gelirleri yılın ilk yarısında bir önceki yılın aynı dönemine göre %12,8 artış kaydetti. Bütçe giderleri yılın ilk yarısında bir önceki yılın aynı dönemine göre %10,7 artış kaydetti. Vergi gelirleri yılın ilk yarısında bir önceki yılın aynı dönemine göre %15,8 artış kaydetti. 3
Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, yılın ilk altı ayına ilişkin Merkezi Yönetim Bütçe Uygulama sonuçlarının açıklandığı basın toplantısında Türkiye'nin tek çıpasının mali disiplin olduğunu söylerken, bütçedeki güçlü performansın vergi gelirlerinden kaynaklandığını ifade etti. Şimşek ayrıca Büyümede bu yıl için aşağı yönlü risklerin arttığını söyleyebilirim, özel sektör yatırımları ertelenme riski ile karşı karşıyadır, belirsizlik ortadan kalkarsa bir miktar toparlanma olabilir dedi. Milyon TL Haziran Ocak-Haziran Mayıs Haziran Ocak-Haziran Bütçe Giderleri 35.170 213.857 40.113 36.338 236.661 3,3% 10,7% Faiz Hariç Giderler 33.599 187.394 36.267 34.647 206.946 3,1% 10,4% Faiz Harcamaları 1.572 26.463 3.847 1.691 29.716 7,6% 12,3% Bütçe Gelirleri 34.557 210.481 41.752 39.561 237.465 14,5% 12,8% Vergi Gelirleri 24.758 168.095 36.221 30.249 194.670 22,2% 15,8% Bütçe Dengesi -613-3.375 1.639 2 804-100,3% -123,8% Faiz Dışı Denge 959 23.088 5.486 4.914 30.520 412,6% 32,2% Kaynak: BUMKO 2014 2015 Haziran 2014-2015 Ocak-Haziran 2014-2015 Türkiye'nin kısa vadeli dış borç stoku, Mayıs ayı sonu itibariyle 2014 sonuna göre %5,8 azalışla USD 125,2 milyar oldu. TCMB verilerine göre bu dönemde, bankalar kaynaklı kısa vadeli dış borç stoku %6,3 azalarak USD 89,8 milyar olurken, diğer sektörlerin kısa vadeli dış borç stoku %4,2 azalarak USD 35,1 milyar düzeyinde gerçekleşti. Bankaların yurtdışından kullandıkları kısa vadeli krediler, 2014 sonuna göre %21,6 azalışla USD 37,8 milyar dolar, yurtdışı yerleşiklerin döviz tevdiat hesabı %1,1 azalışla USD 13 milyar oldu. Banka mevduatı, 2014 yıl sonuna göre %25,2 artışla USD 26,4 milyar ve yurtdışı yerleşiklerin TL cinsinden mevduatları 2014 yıl sonuna göre %6,1 azalarak USD 12,6 milyar oldu. Borçlu bazında incelendiğinde, tamamı kamu bankalarından oluşan kamu sektörünün kısa vadeli borcu 2014 yıl sonuna göre %6,2 azalarak USD 16,8 milyar olurken, özel sektörün kısa vadeli dış borcu %5,7 azalarak USD 108,1 milyar oldu. TCMB Temmuz ayı beklenti anketini yayımladı. Yıl sonu TÜFE ve kur beklentilerinde bir önceki aya göre gerileme görüldü. Temmuz Haziran Haziran Cari ay TÜFE(%) 0,17 0,12 2015 Yılsonu TÜFE(%) 7,77 7,71 12 ay sonrası yıllık TÜFE 7,00 7,05 24 ay sonrası yıllık TÜFE 6,66 6,69 2015 GSYH artışı (%) 3,07 3,00 2015 Yılsonu cari açık ($ milyar) -38,8-38,6 2015 Yılsonu USD/TL 2,7807 2,7614 Repo Faizi(Cari ay,%) 7,50 7,50 Repo Faizi(Gelecek 3 ay sonunda,%) 7,72 7,63 Repo Faizi(Gelecek 12 ay sonunda,%) 8,02 7,97 Kaynak: TCMB 4
Avrupa Komisyonu Yunanistan'ın borçları hakkında hazırladığı raporda, ülkenin borçlarının silinmesi konusunda IMF den daha farklı bir görüş ortaya konmasına karşın yine de borçların azaltılması olasılığına işaret etti. IMF tarafından yayımlanan ve Yunanistan'ın Euro Bölgesi nden sağladıkları başta olmak üzere borçlarının kısmen silinmesini tavsiye edildiği raporun ardından yayımlanan Avrupa Komisyonu raporunda şunlar belirtildi: Yunanistan'ın borç/gsyh oranı 2020'de %165, 2022'de %150 olacak. Yüksek borç/gsyh oranı ve brüt finansman gereksinimleri ülkenin borcunun sürdürülebilirliği hakkında ciddi endişeler yaratıyor. Yunanistan'ın 2018 Temmuz'a kadarki finansman açığı "74 milyar Euro nun üzerinde", bu açık dış finansmanla karşılanacak. IMF finansman gereksiniminin 78 milyar Euro olacağını değerlendiriyor. Diğer ülkelerin ve Euro Bölgesi nin tamamı üzerinde risk oluşmaması için ESM'den kredi alınması gerekiyor. Yunanistan'da bankacılık sisteminin çöküşünün etkileri diğer ülkelere de yayılabilir. Yayılma riski azaldı, ancak Yunanistan'ın çöküşü diğer Euro Bölgesi bankaları ve ülkelerinin fonlama imkanlarını olumsuz etkileyebilir. Yunanistan'ın kontrolsüz çöküşü Euro Bölgesinin bütünlüğü hakkında ciddi şüpheler yaratır. Yunanistan parlamentosu kreditörler tarafından öne sürülen şartları kabul etti. Paket 300 koltuklu parlamentoda 229 oyla kabul edilirken, 64 hayır oyu ve altı çekimser oy kullanıldı. Fakat paketi geçirmek için Avrupa yanlısı muhalefet partilerinin desteğine ihtiyaç duyan Tsipras'ın hükümetinin geleceği hakkında soru işaretleri de oluştu. Tsipras, paketin zorluklar getireceğini bildiğini fakat herhangi bir alternatifi olmadığını söyleyerek, kararının arkasında olduğunu belirtti. Tsipras, "Bu sorumluluğu ihmal edecek en son kişi benim" dedi. Hükümet sözcüsü Gabriel Sakellaridis de parti içerisinde bölünme olduğunu kabul etti fakat önceliklerinin kurtarma paketini geçirmek olduğunu belirtti ve yakın zamanda erken seçim olmayacağı sinyalini verdi. Yunanistan, 86 milyar Euro luk paket karşılığında emeklilik sisteminde önemli değişiklikler, katma değer vergilerinde artış, toplu pazarlık sistemine kısıtlamalar, ekonomisini serbestleştirecek önlemler ve kamu harcamalarını azaltmayı kabul etti. ABD Merkez Bankası FED in iş dünyasının nabzını tuttuğu ve temel göstergelerinden olan araştırma raporu Bej Kitap ekonomi hakkında iyimser bir tablo ortaya koydu. Söz konusu belge Atlanta FED tarafından 3 Temmuz öncesindeki verilerle hazırlandı. Çarşamba günü yayımlanan belge, 2015 bitmeden faizlerin artırılacağına ilişkin beklentiyi güçlendirdi. ABD ekonomisinin büyümesine ilişkin beklentiler ılımlı veya sınırlı olarak kayıtlara geçti. Bej Kitap, ABD Merkez Bankası na bağlı 12 bölgede ekonomik aktivite doğrultusunda olumlu sinyaller alındığını ve bunların 5 inde toparlanmanın kısmi olduğunu ortaya koydu. Belgede; tüketici harcamalarındaki artış, gayrimenkul sektöründeki olumlu görünüm, kredilerdeki artış vurgulanırken, ılımlı düzeyde bir ücret baskısından da söz edildi. Raporda, petrol ve doğalgaz üretimindeki düşüşlerin Dolar ın güç kazanmasının önündeki engellerden biri olduğuna dikkat çekildi. FED Başkanı Yellen, ABD Temsilciler Meclisi nde Finansal Komite ye sunum yaptı. Yellen, İstihdam piyasası maksimum istihdam seviyesinde değil. Fakat uzun vadeli işsizlik çekenlerin sayısı azalıyor yorumunda bulundu. Yellen ayrıca, 12 milyondan fazla istihdam sağlandığını komiteye ifade etti. Yellen, Enflasyon komitenin %2 olan hedefinin altındadır. Enflasyonun kademeli olarak %2 hedefine ulaşacağını düşünüyoruz dedi ve Tüketici harcamaları ile araç, motor alımları arttı ve İş dünyasına bağlı yatırımlar bu yıl azaldı ifadelerini kullandı. Yellen, ABD bankalarının azınlıklara farklı uygulamalar yapmasından rahatsızım diyerek, "Tam istihdama ulaşmak için azınlık grupların istihdamının önemli olduğunu vurguladı. Yellen, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi için hazırladığı sunumda, "Ekonomi umduğumuz gibi evrilirse, ekonomik koşullar muhtemelen bu yılın bir döneminde federal fon oranı hedefinin yükseltilmesini uygun kılacaktır" dedi. ABD Merkez bankasının bu yıl içinde yapacağı 4 toplantı daha bulunuyor. 5
VERİ GÜNDEMİ Bugün bayram tatili sebebiyle yurtiçi piyasalar tek seans işlem yaparken, yarın piyasalar tatil olacak. Yurtdışında ise bugün ECB toplantısı ve FED Başkanı Yellen in konuşması takip edilecek. Yarın ise ABD TÜFE ve Michigan tüketici güven endeksi takip edilecek. Bugün Yellen in yine FED in bu yıl içerisinde faiz artıracağına yönelik mesajlarını yenilemesi beklenirken, yarın açıklanacak TÜFE verisinin de beklentiler seviyesinde gelmesi Dolar endeksine destek verebilir. Dün ÜFE nin beklentilerin üzerinde açıklanması sonrası yarın gözler FED in faizleri artırmak için izlediği iki veriden biri olan TÜFE de olacak. TÜFE nin aylık %0,3 artış kaydetmesi beklenmekte. UYARI: Bu bülten T.C. Ziraat Bankası A.Ş. tarafından, kamuya ilan edilen veriler kullanılarak hazırlanmış olup; sadece Bankamız müşterilerini bilgilendirme amacını taşımaktadır. Bültende yer alan veriler ve değerlendirmeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Bülten sayfalarında yer alan yazı, tablo ve grafikler Bankamızın izni olmaksızın kısmen veya tamamen çoğaltılamaz, dağıtılamaz ya da yayınlanamaz. 6