İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Diyabet Eğitim Hemşiresi Saliha Yılmaz İNSÜLİNLER İnsülinin keşfi ve insülin tedavisinin uygulamaya geçmesi diyabet tedavisinde dönüm noktası olmuştur İNSÜLİN Nedir? Yediğimiz besinler sindirildikten sonra kanda şeker (glukoz) olarak bulunur. Vücudun temel besin kaynağı olan şekerin enerji sağlayabilmek için kan dolaşımı ile hücrelere girmesi gerekir. Bir hormon olan insülin, şekerin kandan ayrılıp hücrelere girmesini sağlar. İnsülin sayesinde hücrelere girebilen şeker hücrelerde yakılıp enerjiye dönüştürülür. İnsülin hormonunun temel görevi kan şekerini düzenlemektir. İnsülinlerin saklama koşulları İnsülinler buzdolabının kapak kısmında saklanmalıdır. Kesinlikle dondurulmamalıdır. İnsülin kalemleri 25-28 C de bozulmadan 1 ay kalabilir. Bu nedenle soğutulmuş termos ile taşınmalıdır. İnsülinler direk güneş ışığına veya ısıya maruz kalmamalıdır. Son kullanma tarihleri kontrol edilmelidir. Farklı kişiler aynı kalemi kullanmamalıdır. İnsülinde herhangi bir renk değişikliği veya bir farklılık görülmüş ise kesinlikle kullanılmamalıdır. Karışım insülinleri kullanmadan önce öne arkaya doğru sallanarak yada avuç içinde yuvarlayarak tam karıştırılması sağlanmalıdır
ÜLKEMİZDE KULLANILAN (BULUNAN) İNSÜLİN ÇEŞİTLERİ Hızlı etkili insülinler Kısa etkili insülinler Orta etkili insülinler Uzun etkili insülinler Karışım (mixtard)insülinler Hızlı Etkili Analog İnsülinler NOVORAPİD (Aspart ) HUMALOG (Lispro ) APİDRA (Glulisine) isimli insülininiz hızlı etkili insülindir. Görünümü berrak su gibidir. Yemeklerden 5-10 dakika veya hemen önce yapılması gereklidir. Yaptıktan sonra en geç 15 dakika içinde yemeğe başlanmalıdır. Aç kalmanız gereken durumlarda yapılmamalıdır
Kısa Etkili İnsülinler HUMULİN R & ACTRAPİD isimli insülininiz kısa etkili insülindir. Görünümü berrak su gibidir. Yemeklerden 20-30 dakika önce yapılması gereklidir. Yaptıktan sonra en geç 30 dakika içinde yemeğe başlanmalıdır. Aç kalmanız gereken durumlarda yapılmamalıdır. Orta Etkili İnsülinler NPH NPH, Nötral Protamin Hagedorn un kısaltılmış şeklidir. Hagedorn bu insülini bulan kişinin adıdır. Kısa etkili insüline Protamin eklenmesi ile elde edilen etkisi daha uzun süren insan insülinidir. HUMULİN N & İNSULATARD isimli insülininiz orta etkili insülindir. Görünümü bulanıktır. Kullanmadan önce tam olarak karışana kadar mutlaka karıştırılmalıdır.
Yemeklerden 30 dakika önce yapılması gereklidir. Yapıldıktan sonra en geç 30 dakika içinde yemeğe başlanmalıdır. Aç kalmanız gereken durumlarda yapılmamalıdır. Uzun Etkili İnsülinler LANTUS & LEVEMİR isimli insülininizin görünümü berrak su gibidir. İnsülininiz uzun etkili olduğu için her gün aynı saatte yapılmalıdır. Hazır Karışım İnsülinler (İçinde Hızlı etkili ve orta etkili insülin var) HUMALOG MİX 25 ve HUMALOG MİX 50 NOVOMİX 30 isimli insülininiz iki ayrı insülin içerdiği için görünümü bulanıktır. Kullanmadan önce tam olarak karışana kadar mutlaka karıştırılmalıdır.
Yemeklerden 10-15 dakika veya hemen önce yapılması gereklidir. Yapıldıktan sonra en geç 15 dakika içinde yemeğe başlanmalıdır. Hazır Karışım İnsülinler (İçinde kısa etkili ve orta etkili insülin var) isimli insülininiz iki ayrı insülin içerdiği için görünümü bulanıktır. Kullanmadan önce tam olarak karışana kadar mutlaka karıştırılmalıdır. Yemeklerden 20-30 dakika önce yapılması gereklidir. Yapıldıktan sonra en geç 30 dakika içinde yemeğe başlanmalıdır. Humulin M 30/70 Mixtard 30 30/70
İnsülin Tipleri ve Etki Süreleri Tipi Etki Başlama Zamanı Pik Etkisi Bitiş zamanı Hızlı etkili Humolog Novorapid apidra 5-15 0.5-1.5 3 saat Kısa etkili regüler Actrapid Humulin R Orta etkili NPH Humulin N İnsülatard Uzun Etkili Lantus Levemir Hazır Karışımlarlar (İçinde hızlı etkili insülin olanlar) Humalog mix 25 Humalog mix 50 Novomix 30 0.5-1saat 2-4saat 4-6saat 1-4saat 4-12saat 12-16saat 1saat devamlı 24 saat 15-30 dk 30 dk- 8 Saat 18 saat Hazır Karışım insülinler (İçinde kısa etkili ve orta etkili insülin var) Humulin M 30/70 Mixtard 30 30/70 30 dakika 1 saat 4-12 saat 18 saat